Obsługa i konserwacja kołowrotów
Nieprawidłowo obsługiwany lub niesprawny technicznie koło wrót może być przyczyną poważnej awarii i zagraża bezpieczeństwu pracy osób obsługujących je i znajdujących się w pobliżu kołowrotu, liny lub poniżej maszyny ciągniętej albo zabezpieczanej kołowrotem.
I. Obsługa kołowrotów
Przy obsłudze kołowrotów należy przestrzegać następujących zasad:
— Do samodzielnej obsługi kołowrotu mogą być dopuszczone tylko osoby uprawnione, które znają budowę, działanie i eksploatację kołowrotu.
— Stanowisko, na którym zabudowany jest kołowrót powinno być należycie oświetlone.
— Przed uruchomieniem kołowrotu należy się upewnić, czy nie ma nikogo w strefie zasięgu liny lub ruchomych części kołowrotu.
— Do stałych obowiązków obsługi należy kontrola i poprawa zabudowy kołowrotu przed każdą zmianą roboczą i każdorazowo w miarę potrzeby, uzupełnianie smarów w punktach smarowych, kontrola temperatury łożysk, przekładni i hamulców w celu niedopuszczenia do ich nadmiernego nagrzania, kontrola stanu wykładzin szczęk hamulcowych oraz utrzymywanie kołowrotu i stanowiska pracy w czystości. Do smarowania stosuje się smar stały ŁT-z, a do układu hydraulicznego olej hydrauliczny. Szczególnie ważna jest kontrola sposobu nawijania i odwijania liny w celu niedopuszczenia do spętleń, załamań oraz nieregularnego układania się liny na bębnie.
— Na bębnie powinny zawsze pozostać co najmniej trzy zwoje liny.
— Liny powinny być nawijane na bęben zgodnie z instrukcją dla danego typu kołowrotu (od dołu lub od góry).
— Przy obsłudze kołowrotu pneumatycznego należy zwracać dodatkowo uwagę na to, by silnik nie został nadmiernie oblodzony. Nie wolno pracować bez założonego tłumika na silniku, a osoby obsługujące kołowrót powinny mieć indywidualne ochraniacze narządów słuchu. Powietrze sprężone powinno być wolne od zanieczyszczeń i wody.
— Nie wolno pracować uszkodzonym kołowrotem. W razie stwierdzenia uszkodzenia lub nieprawidłowości pracy na leży dokonać przeglądu kołowrotu i usunąć uszkodzenie.
II. Konserwacja kołowrotów
W czasie przeglądów bieżących wykonywanych codziennie na leży sprawdzić:
— ogólny stan kołowrotu,
— połączenie poszczególnych zespołów między sobą,
— stan hamulców,
— działanie aparatury elektrycznej,
— działanie oświetlenia i sygnalizacji,
— w kołowrotach pneumatycznych — stan zawodnienia instalacji zasilającej,
— w hydraulicznych kołowrotach bezpieczeństwa — poziom oleju w zbiorniku.
W czasie przeglądów cotygodniowych należy sprawdzić:
— poziom oleju w przekładniach,
— prawidłowość smarowania wału bębna oraz wszystkich przegubów dźwigni i cięgieł,
— stan dokręcenia wszystkich śrub i nakrętek,
— stan umocowania liny do bębna,
— stan hamulców (ewentualnie wyregulować),
— w kołowrotach pneumatycznych — stan filtru powietrznego, wyposażenia pneumatycznego oraz regulatora obrotów silnika pneumatycznego.
W czasie przeglądów comiesięcznych należy sprawdzić:
— stan okładzin ciernych hamulców na bębnie i sprzęgle,
— stan kół zębatych i sposób ich współpracy,
— stopień zanieczyszczenia oleju w przekładniach,
— stan przewodów elektrycznych,
— w kołowrotach pneumatycznych — stan przewodu zasilającego i silnika.
Przegląd główny wykonuje się po rocznej eksploatacji lub przy każdej zmianie wyrobiska. Kołowroty zgarniakowe poddawane są przeglądowi głównemu co pół roku. Przegląd taki wykonuje się w warsztacie kopalnianym. Rozmontowuje się wtedy kołowrót i czyści oraz wymienia części zużyte.
Specjalne wymagania dotyczą w tym zakresie hydraulicznych kołowrotów bezpieczeństwa. Po pierwszych 600 godzinach pracy kołowrotu wymienia się olej w zbiorniku, przeprowadza przegląd przekładni o uzębieniu wewnętrznym i przekładni wyłącznika bezpieczeństwa oraz przegląd łożysk i uszczelnień. Dalsze przeglądy i remonty wykonuje się po około 1500 godzinach pracy kołowrotu. Szczególnie ważne jest, aby przy wymianie oleju w zbiorniku przestrzegać czystości i nie dopuścić do zanieczyszczenia oleju piaskiem, pyłem lub wodą.
Zebrał i opracował: Czesław Zając
Bibliografia:
- Antoniak J. „Maszyny górnicze” Wydawnictwo „Śląsk”
- Janion A. „Maszyny i urządzenia górnicze” Wydawnictwo „Śląsk”
- Korecki Z. Maszyny i urządzenia górnicze Wydawnictwo Śląsk 1985 r.
- Materiały własne
- Dzieniki Ustaw
- Dokumentacje Techniczno- Ruchowe
wuzeczek1