Streszczenie Motto �Do b��d�w, nagromadzonych przez przodk�w, dodali to, czego nie znali ich przodkowie � wahanie si� i boja��; i sta�o si� zatem, �e znikn�li z powierzchni ziemi i wielkie milczenie jest po nich.� Bezimienny �To be or not to be, that is the question.� Hamlet Pierwsze motto odnosi si� do klasy arystokrat�w, klasy, kt�ra ze wzgl�du na pope�nione b��dy odchodzi w przesz�o��. Drugie wyra�a odwieczny hamletowski dylemat egzystencjalny, kt�rego uosobieniem jest w dramacie hrabia Henryk. CZʌ� PIERWSZA Wprowadzenie: Rozwa�ania dotycz�ce poety i roli poezji. Autor pokazuje tu poezj� w dwojaki spos�b: jako �r�d�o cierpienia i jako b�ogos�awie�stwo. Wskazuje tym samym na dwa rodzaje poet�w: - poet� �nieszcz�liwego�, kt�ry pr�buje pogodzi� �ycie ziemskie z poezj�, nie oddaje si� jej w pe�ni, i nie osi�ga on szcz�cia, ani w �yciu ziemskim ani w poezji.: �Przez ciebie p�ynie strumie� pi�kno�ci, ale ty nie jeste� pi�kno�ci�...�. Poezja pokazana jest tu jako przynosz�ca zgub� tym, kt�rzy jej zawierzyli: �(...) bo jeno tych gubisz, kt�rzy si� po�wi�cili tobie, kt�rzy si� stali �ywymi g�osami twojej chwa�y.� - poet� �b�ogos�awionego�, oddanego w pe�ni poezji, kt�ry zespolony z poezj� ma szans� przewodzenia ludowi, o takim poecie m�wi, �e: �On b�dzie kocha� ludzi i wyst�pi m�em po�r�d braci swoich.� *Osoby: Anio� Str�. Anio� Str� zsy�a do poety dobr� i skromna �on�, kt�ra ma mu urodzi� dziecko. Bowiem: �b�ogos�awiony po�r�d stworze�, kto ma serce�. * Osoby: Ch�r z�ych duch�w. Z�e duchy wysy�aj� do poety widma: kochank� (o�ywiony trup kobiety), s�aw� (stary orze� wypchany w piekle) i natur� (�spr�chnia�y obraz Edenu�). Zjawy te maja omami� wyobra�ni� poety i zniewoli� go. * Miejsce: Wie�, w kt�rej widoczny jest ko�ci�. Osoby: Anio� Str�. Anio� Str� ko�ysz�cy si� nad ko�cio�em obiecuje poecie �ask� i swoj� opiek�, je�li dotrzyma przysi�gi (ma��e�skiej). * Miejsce: Wn�trze ko�cio�a, Osoby: Ksi�dz, M��, Panna M�oda, �wiadkowie. Ksi�dz udziela m�odej parze �lubu. Po zako�czeniu obrz�du M�� pozostaje na chwil� sam w �wi�tyni i wypowiada s�owa:�Zst�pi�em do ziemskich �lub�w, bom znalaz� t�, o kt�rej marzy�em � przekl�stwo mojej g�owie, je�li j� kiedy kocha� przestan�. S�owami tymi sam rzuca na siebie przekle�stwo, je�li tylko porzuci swoj� �on�. * Miejsce: Pi�knie przystrojona komnata weselna, bal, muzyka. Osoby: Pan M�ody, Panna M�oda, go�cie. Odbywa si� wesele m�odej pary. Pan m�ody przygl�da si� z zachwytem ta�cz�cej Pannie M�odej i prosi j�, aby, pomimo zm�czenia, zata�czy�a raz jeszcze, co pozwoli mu zachwyca� si� jej pi�knym wygl�dem. * Miejsce: Ogr�d i cmentarz. Osoby: Duch Z�y pod postaci� dziewicy. Duch z�y przelatuje nad ogrodem i cmentarzem i �ubiera si� w znajduj�ce si� tam kwiaty i wdzi�ki �umar�ych dziewic� (pukle ich w�os�w, oczy, sukni�). * Miejsce: Pok�j sypialny m�odej pary, Osoby: M��, �ona, Dziewica. M�� widzi we �nie pi�kn� dziewic�, budzi si� i spostrzega, �e �pi obok �ony, jednak zjawa senna nie znika. Dziewica m�wi do niego, �e j� zdradzi�, na co on odpowiada: �Przekl�ta niech b�dzie chwila, w kt�rej poj��em kobiet�, w kt�rej opu�ci�em kochank� lat m�odych, my�l my�li moich, dusz� duszy mojej...�. M�� w ten spos�b przeklina dzie� swojego �lubu. Budzi si� �ona i jest zaniepokojona blado�ci� ma��onka. Ten jednak prosi j� o pozostanie w ��ku, sam za� wychodzi do ogrodu. * Miejsce: Ogr�d. Osoby: M��, Dziewica, G�os Kobiecy (g�os �ony). M�� wyrzuca sobie �lub z kobiet�, kt�rej nie kocha. Ma �al do siebie, �e �y� �yciem przyziemnym, zaniedbuj�c sprawy ducha: �Od dnia �lubu mojego spa�em snem odr�twia�ych, snem �ar�ok�w, snem fabrykanta Niemca przy �onie Niemce...�. �y� jako cz�owiek bezduszny, gnu�ny, pozbawiony idea��w, teraz prosi jednak Dziewic�, aby zabra�a go z sob�. Obiecuje jej, �e p�jdzie za ni�, kiedy tylko ona zechce. Z dala s�ycha� wo�anie �ony, kt�ra prosi M�a, by powr�ci� od �o�a. * Miejsce: Salon. Osoby: M��, �ona, Dziewica. �ona opisuje przygotowania, jakie poczyni�a w zwi�zku ze zbli�aj�cym si� chrztem dziecka, �pi�cego podczas tej rozmowy w ko�ysce. �ona wypomina m�owi, �e zmieni� ostatnio sw�j stosunek do niej i pyta si�, co takiego zrobi�a, �e jego uczucia uleg�y nag�emu och�odzeniu. M�� pr�buj�c odeprze� jej zarzuty odpowiada, �e przecie� �powinien j� kocha�. Zrozpaczona kobieta chc�c wymusi� na m�u przyrzeczenie, �e nie opu�ci rodziny, bierze dziecko na r�ce, lecz gdy tylko padaj� s�owa obietnicy Henryka, �e i j� i dziecko zawsze kocha� b�dzie, s�ycha� grzmot i gwa�towna muzyk�. Po czym zjawia si� posta� Dziewicy, kt�ra zach�ca m�a do porzucenia domu i rodziny. M�� urzeczony widmem widzi w niej pi�kn� kobiet�, �ona dostrzega jej prawdziw�, trupi� i szata�sk� (zapach siarki) natur�. Nie zwa�aj�c na b�agania �ony m�czyzna odchodzi z dziewic�, Maria pada po jego wyj�ciu zemdlona. * * * Miejsce: Sala, gdzie odbywa si� chrzest Osoby: Ojciec Beniamin, �ona, mamka z dzieckiem, Rodzice Chrzestni, Go�cie Go�cie zaproszeni na chrzest wymieniaj� miedzy sob� uwagi dotycz�ce nieobecno�ci Hrabiego i dziwnego zachowania jego ma��onki. Kiedy Ojciec Beniamin udziela chrztu ma�emu Jerzemu Stanis�awowi, blada i bliska omdlenia Maria podchodzi do dziecka i b�ogos�awi je, wyra�a swoje pragnienie, �eby jej syn by� poet�, co ma mu zapewni� mi�o�� ojca, a matce � przebaczenie m�a. Po tych s�owach mdleje i zostanie wyniesiona z sali. Go�cie r�wnie� opuszczaj� jej dom. * * * Miejsce: Pi�kna okolica, wzg�rza, lasy, w oddali wida� g�ry Osoby: M��, Dziewica M��, pewien, �e s�usznie uczyni�, pod��a za widmem dziewicy. * * * Miejsce: G�ry, przepa�� nad morzem, Osoby: M��, Dziewica, Z�y Duch, Anio� Str� Pod��aj�cy za Dziewic� M�� spostrzega nagle, �e oddziela go od niej olbrzymia przepa��. Widzi te�, jak pi�kna kobieta przeobra�a si� w odra�aj�cego trupa. Lecz wci�� przypomina mu o obietnicy, jak� jej da�, �e z ni� pozostanie. Z�e Duchy �miej� si� z niego i chc� pchn�� m�czyzn� w otch�a� piek�a. Jednak przychodzi mu z pomoc� Anio� Str�, kt�ry ka�e Hrabiemu wr�ci� do domu i kocha� swojego syna. Anio� zjawia si� w momencie, kiedy g�ow� Orcia polano �wi�con� wod�. * * * Miejsce: Salon Osoby: M��, S�uga M�� wraca do domu, tam dowiaduje si�, �e jego �ona zosta�a odwieziona do �domu wariat�w�. Pocz�tkowo nie chce w to uwierzy�, szuka jej po komnatach, a kiedy nie znajduje, jedzie do domu ob��kanych. * * * Miejsce: Dom ob��kanych Osoby: �ona Doktora, M�� M�� podaje si� za przyjaciela m�a Marii i zostaje wprowadzony do pokoju, w kt�rym przebywa chora. Wcze�niej dowiaduje si� od �ony Doktora, ze kobieta jest w bardzo ci�kim stanie. * * * Miejsce: Pok�j w domu ob��kanych Osoby: M��, �ona, Doktor, �ona Doktora, g�osy chorych dobiegaj�ce ze wszystkich stron M�� pr�buje porozmawia� z chor� �on�. Ich rozmow� co chwil� przerywaj� g�osy ob��kanych, dochodz�ce z wszystkich stron: zza �cian, sufitu, spod pod�ogi. Maria wyznaje m�owi, �e wyb�aga�a u Boga, by �spu�ci� na ni� ducha poezji� i sta�a si� poetk�, a tak�e, �e ich syn b�dzie w przysz�o�ci poet�. Maria jest coraz s�absza i umiera. CZʌ� DRUGA * * * Wprowadzenie: Poeta opisuje tutaj posta� kilkuletniego Orcia. Ch�opiec nie bawi si� normalnie, jak dzieci w jego wieku. Marzy i oddaje si� g��bokim i dziwnym, jak na jego wiek, zamy�leniom. Zachwycaj� si� nim wszyscy i wr� mu wspania�� przysz�o��: lekarz, Ojciec Chrzestny, profesor, wojskowy. Jednak cyganka wr�c mu z r�ki odchodzi w milczeniu, a malarz przedstawia go jako ma�ego szatana. Ojciec z kolei: �jeden milczy i spogl�da ponuro, a� �za mu si� zakr�ci i znowu gdzie� przepadnie�. W dziecku widzi dusz� ska�on� poetyckim natchnieniem. * * * Miejsce: Cmentarz Osoby: M��, Orcio W dziesi�t� rocznic� �mierci Marii M�� i Orcio modl� si� na cmentarzu. Dziecko zmienia s�owa modlitwy, a upomniane przez ojca, �eby modli� si� tak, jak go nauczono, odpowiada, �e s�owa same cisn� mu si� na usta i musi je wypowiedzie�. M�wi te� ojcu, �e cz�sto widuje matk�, kt�ra do niego przemawia. A kiedy wypowiada s�owa, kt�re s�yszy od zjawy matki, wprawia hrabiego w rozpacz. M�� prosi Boga, �eby zmi�owa� si� nad jego dzieckiem i nie zsy�a� na niego przedwczesnej �mierci, kt�r� mog� spowodowa� poetyckie wizje prze�ywane przez ma�ego, nieodpornego ch�opca. * * * Osoby: M��, Filozof, damy i kawalerowie Filozof spaceruj�cy w towarzystwie m�a i innych ludzi wyg�asza sw�j pogl�d na temat przemian zachodz�cych w �wiecie pod wp�ywem rewolucji. Jego teori� chce obali� M��. Przyr�wnuj�c te stwierdzenia do spr�chnia�ego drzewa, kt�re wypuszcza wprawdzie m�ode ga��zki, ale nied�ugo ca�e ulegnie zag�adzie. * * * Miejsce: W�w�z mi�dzy g�rami Osoby: M��, Mefisto, Orze�, Anio� Str� M�� dochodzi do wniosku, �e na nic si� zda�y jego poszukiwania i dociekania, kt�re poch�on�y ca�e jego dotychczasowe �ycie, bowiem �nie dotar� on do ko�ca wszelkich wiadomo�ci� i nie posiada w sobie ju� �adnych uczu�: ani ��dzy, ani wiary, ani mi�o�ci. Anio� Str� wskazuje mu drog�, podpowiada mu, by zwr�ci� si� pomoc� do biednych ludzi. W tym czasie pojawia si� jednak Mefisto, zag�usza on g�os Anio�a, a kiedy znika, pojawia si� wielki czarny Orze� � zach�ca on Hrabiego do podj�cia walki bez ust�pstw, po raz kolejny obiecuje mu chwa�� i zwyci�stwo w walce. (patrz: pierwsza cz��, ch�r z�ych duch�w). M�� pozostaje sam, po kr�tkim monologu: �idzie si� na cz�owieka przetworzy�, walczy� idzie z braci� swoj��. * * * Miejsce: Pok�j Osoby: M��. Lekarz, Orcio Lekarz bada czternastoletniego Orcia, kt�ry choruje na oczy. Stwierdza, �e ch�opiec ca�kowicie straci wzrok i nie mo�na temu zapobiec. Po wyj�ciu lekarza Hrabia chce si� pomodli�, ale ani B�g, ani Szatan nie reaguj� na jego s�owa. �Przed kim ukl�k�em � gdzie mam si� upomnie� o krzywd� mojego dziecka?? Milczmy raczej � B�g si� z modlitw, Szatan z przekl�stw �mieje� Jednak �G�os Sk�dsi�� podpowiada, �e przecie� jego syn zosta� poet�, czeg� wi�c ��da wi�cej. * * * Osoby: Lekarz, Ojciec Chrzestny, M�� M�� wezwa� L...
heaen