Kąty ustawienia kół (WERTHER International).pdf

WERTHER International POLSKA Sp. z o.o.

dr inŇ. Marek Jankowski

2007-01-19

KĢty Ustawienia Kþ

Technologie stosowane w pomiarach zmieniajĢ siħ, powstajĢ

coraz to nowe urzĢdzenia uþatwiajĢce zarwno regulowanie jak i

diagnozowanie. Spora iloĻę mierzonych parametrw powoduje

kþopoty z ich interpretacjĢ. Przytaczane od kilkudziesiħciu lat w

artykuþach i podrħcznikach te same schematy i stare definicje

gmatwajĢ obraz wþaĻciwego podejĻcia do regulacji kĢtw

ustawienia kþ. PoniŇej zostaþa uporzĢdkowana podstawowa

wiedza o geometrii kþ zaczynajĢc od pomiarowych osi odniesienia i stosujĢc terminologiħ

zgodnĢ z ITS.

W urzĢdzeniach budowanych na bazie komputera staþo siħ moŇliwe szybkie wyznaczanie

tzw. geometrycznej osi jazdy w przybliŇeniu zgodnej z torem ruchu samochodu, ktry stara

siħ utrzymaę kierunek jazdy na wprost. OĻ ta sþuŇy do symetrycznego ustawiania koþa

kierownicy oraz stanowi odniesienie do pomiarw wszystkich kĢtw poþoŇenia kþ.

Geometryczna oĻ jazdy jest wyznaczana przez poþoŇenie kþ osi niekierowanej.

Geometryczna oĻ jazdy jest to dwusieczna kĢta utworzonego przez osie podþuŇne kþ tylnych

(niekierowanych). Geometryczna oĻ jazdy nazywana jest rzeczywistĢ (prawdziwĢ) osiĢ ruchu

pojazdu.

Rys. Wyznaczanie geometrycznej osi jazdy

Rys. Wyznaczanie osi symetrii

Z kolei oĻ symetrii to oĻ rwno oddalona od kþ tylnych i rwno oddalona od kþ przednich.

PoŇĢdanym wynikiem pomiaru jest pokrywanie siħ obu osi: symetrii i geometrycznej jazdy.

JeŇeli jest inaczej utracona zostaje wþasnoĻę tzw. ĻladowoĻci kþ. KĢt zawarty pomiħdzy

geometrycznĢ osiĢ jazdy a osiĢ symetrii pojazdu nosi nazwħ odchylenia geometrycznej osi

jazdy od osi symetrii.

Czynniki, ktre sprawiĢ Ňe pojawia siħ rozbieŇnoĻę miħdzy w/w osiami to najczħĻciej bþħdna

regulacja zbieŇnoĻci kþ osi niekierowanej (tylnej), odksztaþcenia w zawieszeniu lub caþej

konstrukcji noĻnej. W przypadku wystĢpienia kĢta odchylenia powyŇej 0,25 stopnia nie

naleŇy przeprowadzaę Ňadnych regulacji dla kþ osi przedniej Î lecz znaleŅę przyczynħ

takiego stanu rzeczy.

Bezcenna jest wtedy moŇliwoĻę przeþĢczenia oprogramowania urzĢdzenia na pomiary

wzglħdem osi symetrii. Proponujħ wykonaę prbħ regulacji zbieŇnoĻci kþ tylnych wþaĻnie na

podstawie osi symetrii pojazdu. Taka czynnoĻę moŇe spowodowaę przybliŇenie siħ osi do

siebie.

Kolejne kĢty sĢ definiowane wzglħdem pþaszczyzny prostopadþej do podþoŇa i przechodzĢcej

przez geometrycznĢ oĻ jazdy:

Pochylenie koþa to kĢt jaki oĻ pionowa

koþa, stojĢcego w pozycji do jazdy na

wprost, tworzy z pþaszczyznĢ

rwnolegþĢ do geometrycznej osi jazdy i

zarazem prostopadþĢ do podþoŇa.

Dodatni kĢt pochylenia koþa zmniejsza

siþħ na kole kierownicy potrzebnĢ do

skrħtu kþ, odciĢŇa nakrħtkħ na czopie,

eliminuje drgania samowzbudne koþa.

Rys. Pochylenie koþa

Pochylenie sworznia zwrotnicy dotyczy kþ kierowanych. Jest to kĢt

odchylenia bocznego osi sworznia zwrotnicy od pþaszczyzny

rwnolegþej do geometrycznej osi jazdy a zarazem prostopadþej do

podþoŇa. Obecnie zawieszenia ze zwrotnicami w samochodach

osobowych sĢ juŇ nieczħsto stosowane, a nazwa pozostaþa. Przez oĻ

sworznia zwrotnicy dla zawieszeı typu MC PersonÓa naleŇy rozumieę

oĻ przechodzĢcĢ przez grne mocowanie amortyzatora oraz przegub

wahacza u doþu

Rys. Pochylenie sworznia zwrotnicy

Osie pochylenia koþa i pochylenia sworznia zwrotnicy,

rzutowane na pþaszczyznħ podþoŇa tworzĢ dŅwigniħ o maþym

ramieniu, nazywanĢ promieniem zataczania. Im mniejszy

promieı zataczania, tym mniejsza siþa na kierownicy potrzebna

do skrħcania kþ szczeglnie na postoju. Miaþo to znaczenie w

samochodach bez ukþĢdu wspomagania kierownicy.

Promieı

zataczania

Rys. Konstrukcja promienia zataczania

KĢt zawarty (ang. SAI) dotyczy kþ kierowanych. Jest to suma kĢtw

pochylenia koþa i pochylenia sworznia zwrotnicy. KĢt ten nie jest

podawany w polskiej literaturze oraz w przyrzĢdach produkcji

polskiej. JednakŇe ma on istotne znaczenie dla celw szybkiej

oceny deformacji ukþadu zawieszenia. Niekiedy istnieje moŇliwoĻę

regulacji tego parametru

Rys. KĢt zawarty

Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy rwnieŇ dotyczy kþ

kierowanych.

Zgodnie z definicjĢ jest to kĢt mierzony pomiħdzy osiĢ

sworznia zwrotnicy a pþaszczyznĢ prostopadþĢ do

podþoŇa a zarazem prostopadþĢ do geometrycznej osi

jazdy.

Zastosowanie: KĢt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy,

jak i kĢt pochylenia sworznia zwrotnicy (oglnie:

ustawienie osi sworznia zwrotnicy) powodujĢ powstanie

momentu stabilizacyjnego uþatwiajĢcego utrzymywanie

prostoliniowego kierunku jazdy i samoczynny powrt kþ

skrħconych do kierunku jazdy na wprost

Rys. Wyprzedzenie sworznia zwrotnicy

ZbieŇnoĻę kþ do niedawna mierzona byþa jako rŇnica odlegþoĻci w wyznaczonych punktach

obrħczy kþ i wyraŇana w mm. Obecnie zbieŇnoĻę jest traktowana jako ustawienie kĢtowe

kþ. ZbieŇnoĻę poþwkowa to kĢt zawarty pomiħdzy osiĢ podþuŇnĢ koþa a pþaszczyznĢ

prostopadþĢ do podþoŇa a zarazem prostopadþĢ do geometrycznej osi jazdy, mierzony przy

ustawieniu kþ do jazdy na wprost. ZbieŇnoĻę sumaryczna jest sumĢ zbieŇnoĻci

poþwkowych kþ jednej osi przy zachowaniu znakw

¨ 2007 M.J.

Rys. ZbieŇnoĻę kþ

Przesuniħcie kþ to kĢt zawarty pomiħdzy prostĢ þĢczĢcĢ osie obrotu kþ (odpowiedniej pary

przd lub tyþ) a prostopadþĢ do geometrycznej osi jazdy. KĢt ten jest dodatni jeŇeli koþo prawe

przesuniħte jest do przodu wzglħdem koþa lewego

Na poniŇszym rysunku osie: geometryczna jazdy i symetrii pokrywajĢ siħ, jednakŇe jest to

przypadek szczeglny /patrz definiowanie osi odniesienia/

Wnioski wynikajĢce z powyŇszego opisu technik pomiarowych sĢ nastħpujĢce:

przy prowadzeniu regulacji kĢtw staraę siħ aby wszystkie symetryczne kĢty byþy

sobie rwne i zgodne z danymi fabrycznymi

przy jednoczesnym znacznym odchyleniem od wartoĻci zerowej kĢtw zwiĢzanych z

osiĢ symetrii Î osiĢ geometrycznĢ i przesuniħciami kþ:

o sprawdzię moŇliwoĻę regulacji zbieŇnoĻci kþ tylnych

o wykonaę powtrny pomiar po ustawieniu osi odniesienia na oĻ symetrii

o przy braku oczekiwanych korekcji sprawdzię samochd na pomiarowej ramie

blacharskiej !!

JeŇeli czytelnik ma kþopoty z ogarniħciem wszystkich zaleŇnoĻci wynikajĢcych z zasady

pomiarowej warto jest we wþasnym zakresie poeksperymentowaę na modelu ewentualnie

wybraę siħ na jednodniowe szkolenie do Werthera (sprawdŅ w Internecie: www.werther.pl ,

a jeĻli brak jest aktualnych terminw zgþoĻ swj akces przez e-mail: czajkowski@werther.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: