- zaburzenia rozwojowe
- zapalenie: ostre, przewlekłe
- dysplazje łagodne: cystitis, adenosis, epithelioplasis, ductoctasia, fibrosclerosis
- nowotwory niezłośliwe: fibroadenoma, papilloma, inductale, tumor phylloides
- nowotwory złośliwe (carcinoma): z nabłonka przewodów (90%), z nabłonka zrazików (10%)
Łagodne:
brodawczak wewnątrzprzewodowy,
gruczolak brodawki sutka,
gruczolak
raki inwazyjne: przewodowy, zrazikowy, śluzowy, rdzeniasty, brodawkowaty, tubularny
raki przedinwazyjne: rak wewnątrzprzewodowy CDIS, rak zrazikowy (ca tubulare in situ)
wiek, styl życia, wzrost stężenia estrogenów we krwi,wczesny wiek 1 miesiączki, czas od 1 miesiączki do 1 donoszonej ciąży, dieta o wysokiej kaloryczności, uwarunkowania genetyczne, położenie geograficzne, niepłodność, brak karmienia piersią, znaczna liczba poronień, łagodne zmiany guzowate sutków (hiperplazja), długotrwałe leczenie hormonalne, ekspozycja na promieniowanie jonizujące, obecność lub przebyte leczenie z powodu nowotworu złośliwego innego narządu (ślinianki, jelita grubego, jajnika)
projekcja skośna
projekcja kranio-kaudalna (CC)
projekcje dodatkowe: celowane, powiększone
Badanie należy wykonywać w I połowie cyklu.
- ocenę typu utkania sutka
- opis zmian ogniskowych
- opis zwapnień
- opis zmian struktury sutka
- opis zmian skóry i brodawki sutkowej
- opis pachowych węzłów chłonnych
- opis poszerzonych naczyń krwionośnych
WSKAZANIA DO USG JAKO UZUPEŁNIENIA BADANIA MAMMOGRAFICZNEGO:
- follow-up sutka napromienianego, operowanego, po implantacji protezy
- biopsja pod kontrolą usg
- ocena węzłów chłonnych dołu pachowego
- ocena przewodów mlekowych w przypadku wycieku z brodawki
- zagęszczenia guzowate o zatartych lub ostrych obrysach
- zagęszczenia wypustkowate kolczyste, gwiazdkowate, promieniste
- skupisko mikrozwapnień
- zgrubienie skóry
- wciągnięcie brodawki
- zaburzony rysunek naczyń żylnych
MAMMOGRAFIA JAKO JEDYNA METODA UMOŻLIWIA OCENĘ MIKROZWAPNIEŃ:
- mikrozwapnienia to zwapnienia o średnicy < 1 mm
- około 50% raków manifestuje się mikrozwapnieniami
- mikrozwapnienia występują też w zmianach łagodnych
- rozsiane (na obszarze towarzyszą zmianom dysplastycznym lub inwolucyjnym)
- na obszarze (w obrębie płata) – dysplazja włóknisto-torbielowata, adenosis sclerosans, rak
- w skupisku > 20 cm2 – duże prawdopodobieństwo raka
RÓŻNICOWANIE TORBIELI I ZMIAN LITYCH:
torbiele
lite
- zawartość
- torebka
- wzmocnienie za
tylną ścianą
- naczynia w obrę-
bie zmiany
bezechowe
wyraźnie widoczna
obecne
-
echogeniczne
czasami widoczna
czasami obecne
na ogół obecne
łagodne
złośliwe
- zarys zewn.
- kształt
- utkanie
- stos. wys/szer
- za zmianą
- cień za brzegami
- reakcja na ucisk
- klinicznie
- stosunek do
otoczenia
- w otaczającej
tkance
- w tk. tłuszcz.
podskórnej
- unaczynienie
gładki
regularny
jednorodne, normoech.
<1
wzmocnienie
tak
elastyczność
przesuwalny
modelowanie
brak reakcji
umiarkowane
nierówny
nieregularny
niejednor., niskoechog.
> 1
cień akustyczny
nie
brak podatności
nieprzesuwalny
naciekanie, destrukcja
odczyn desmoplastyczny
wzrost echo
wzmożone
- nieregularny brzeg – 72%
- cień akustyczny – 90%
- brak zarysu tk. ściany – 90%
- słabe echa wewnętrzne – 72%
- fibroadenoma
- rak sutka (25%)
- przerzut
- sonomammografię
- usg tarczycy
- usg macicy i jajników
- usg nadnerczy
KLASYFIKACJA OZT (wg Rousano i Balthazara) – CT
A. prawidłowy obraz trzustki
B. odcinkowe lub uogólnione powiększenie
C. nieprawidłowy obraz trzustki + zmiany okołotrzustkowe
D. pojedynczy zbiornik płynu lub naciek zapalny
E. 2 lub więcej zbiorniki płynu i/lub pęcherzyki gazu
POSTAĆ ŁAGODNA OZT → OBRZĘK !
- 75% przypadków OZT przebiega bez powikłań.
- postać śródmiąższowa (obrzękowa) z/bez martwicy tkanki tłuszczowej okołotrzustkowej.
- ogniska martwicy – rzadko
- 14-28% - prawidłowy obraz trzustki – stopień A
- do 30% w CT jest prawidłowy obraz trzustki, a klinicznie i biochemicznie jest OZT
Stopień B
- uogólnione powiększenie
- nieostre, „kosmate” zarysy, niejednorodna struktura
- 18% - powiększenie odcinkowe: najczęściej głowa, współistniejąca kamica
- WT – wskaźnik trzustkowy (wymiar poprzeczny głowy x wymiar poprzeczny trzonu) – do 10 cm
POSTAĆ CIĘŻKA OZT
- powikłania miejscowe: martwica, ropień, torbiel rzekoma
- powikłania ogólnoustrojowe: wstrząs, niewydolność nerek, niewydolność oddechowa, DIC
- martwica trzustki
- postać obrzękowa – RZADKO !
ZMIANY OKOŁOTRZUSTKOWE
- zmiany zapalne, martwicze, krwotoczne
- słabo rozwinięta torebka włóknista
- zajęcie okołotrzustkowej tkanki tłuszczowej – stopień C
- okołotrzustkowe zbiorniki płynu lub nacieki zapalne – stopnie D i E
OZT
- szerzy się drogą wstępującą, zstępującą
- lewa przednia przestrzeń paranerkowa
- krezka jelita cienkiego
- krezka poprzecznicy
- tylna przestrzeń paranerkowa
- przestrzeń okołonerkowa
- wnęka śledziony
- jama otrzewnowa – 7%
- jama opłucnowa (lewa) – 30% (typowy objaw OZT) !
MARTWICA TRZUSTKI
- miąższu – obwód narządu (najsłabiej unaczyn.)
- tkanki okołotrzustkowej
- częstość 2-8% OZT
- śmiertelność 23-40%
- dynamiczna TK – „gold standard” – ogniska martwicy nie wzmacniają się w TK
torbiel rzekoma
ropień trzustki
- okołotorebkowy
zbiornik płynu
- z ostrego
zbiornika płynu
- od 4 tyg.
choroby torebka
- częstość 1-3%
- okołotorebkowy zbiornik ropy
- brak tkanki martwiczej
- dodatnie posiewy (bakt., grzyby)
- występowanie
- > wczesne
- > późne (po 4 tyg.)
- częstość 4-9%
- powstają na podłożu zmian martwiczych, zbiorników płyno- wych, torbieli (to wszystko ulega zakażeniu) lub de novo
Torebka do 6 cm → same wchłaniają się.
Powyżej 6 cm → usunąć operacyjnie lub drenażem en...
monko0507