PATOLOGIA SUTKA

- zaburzenia rozwojowe

- zapalenie: ostre, przewlekłe

- dysplazje łagodne: cystitis, adenosis, epithelioplasis, ductoctasia, fibrosclerosis

- nowotwory niezłośliwe: fibroadenoma, papilloma, inductale, tumor phylloides

- nowotwory złośliwe (carcinoma): z nabłonka przewodów (90%), z nabłonka zrazików (10%)

HISTOLOGICZNA KLASYFIKACJA GUZÓW SUTKA

Łagodne:

brodawczak wewnątrzprzewodowy,

gruczolak brodawki sutka,

gruczolak

Złośliwe:

raki inwazyjne: przewodowy, zrazikowy, śluzowy, rdzeniasty, brodawkowaty, tubularny

raki przedinwazyjne: rak wewnątrzprzewodowy CDIS, rak zrazikowy (ca tubulare in situ)

CZYNNIKI RYZYKA ZACHOROWALNOŚCI NA RAKA SUTKA:

wiek, styl życia, wzrost stężenia estrogenów we krwi,wczesny wiek 1 miesiączki, czas od 1 miesiączki do 1 donoszonej ciąży, dieta o wysokiej kaloryczności, uwarunkowania genetyczne, położenie geograficzne, niepłodność, brak karmienia piersią, znaczna liczba poronień, łagodne zmiany guzowate sutków (hiperplazja), długotrwałe leczenie hormonalne, ekspozycja na promieniowanie jonizujące, obecność lub przebyte leczenie z powodu nowotworu złośliwego innego narządu (ślinianki, jelita grubego, jajnika)

TECHNIKA BADANIA MAMMOGRAFICZNEGO

projekcja skośna

projekcja kranio-kaudalna (CC)

projekcje dodatkowe: celowane, powiększone

Badanie należy wykonywać w I połowie cyklu.

OPIS BADANIA MAMMOGRAFICZNEGO POWINIEN ZAWIERAĆ

- ocenę typu utkania sutka

- opis zmian ogniskowych

- opis zwapnień

- opis zmian struktury sutka

- opis zmian skóry i brodawki sutkowej

- opis pachowych węzłów chłonnych

- opis poszerzonych naczyń krwionośnych

WSKAZANIA DO USG JAKO UZUPEŁNIENIA BADANIA MAMMOGRAFICZNEGO:

- follow-up sutka napromienianego, operowanego, po implantacji protezy

- biopsja pod kontrolą usg

- ocena węzłów chłonnych dołu pachowego

- ocena przewodów mlekowych w przypadku wycieku z brodawki

PODSTAWOWE OBJAWY RADIOLOGICZNE RAKA SUTKA

- zagęszczenia guzowate o zatartych lub ostrych obrysach

- zagęszczenia wypustkowate kolczyste, gwiazdkowate, promieniste

- skupisko mikrozwapnień

- zgrubienie skóry

- wciągnięcie brodawki

- zaburzony rysunek naczyń żylnych

MAMMOGRAFIA JAKO JEDYNA METODA UMOŻLIWIA OCENĘ MIKROZWAPNIEŃ:

- mikrozwapnienia to zwapnienia o średnicy < 1 mm

- około 50% raków manifestuje się mikrozwapnieniami

- mikrozwapnienia występują też w zmianach łagodnych

DYSTRYBUCJA MIKROZWAPNIEŃ

- rozsiane (na obszarze towarzyszą zmianom dysplastycznym lub inwolucyjnym)

- na obszarze (w obrębie płata) – dysplazja włóknisto-torbielowata, adenosis sclerosans, rak

- w skupisku > 20 cm2 – duże prawdopodobieństwo raka

RÓŻNICOWANIE TORBIELI I ZMIAN LITYCH:

RÓŻNICOWANIE GUZÓW ZŁOŚLIWYCH I ŁAGODNYCH:

CECHY POTWIERDZONEGO RAKA SUTKA

- nieregularny brzeg – 72%

- cień akustyczny – 90%

- brak zarysu tk. ściany – 90%

- słabe echa wewnętrzne – 72%

GUZEK HIPOECHOGENICZNY DOBRZE ODGRANICZONY

- fibroadenoma

- rak sutka (25%)

- przerzut

PEŁNE BADANIE USG U KOBIETY Z ŁAGODNĄ CHOROBĄ SUTKA POWINNO OBEJMOWAĆ:

- sonomammografię

- usg tarczycy

- usg macicy i jajników

- usg nadnerczy

KLASYFIKACJA OZT (wg Rousano i Balthazara) – CT

A. prawidłowy obraz trzustki

B. odcinkowe lub uogólnione powiększenie

C. nieprawidłowy obraz trzustki + zmiany okołotrzustkowe

D. pojedynczy zbiornik płynu lub naciek zapalny

E. 2 lub więcej zbiorniki płynu i/lub pęcherzyki gazu

POSTAĆ ŁAGODNA OZT → OBRZĘK !

- 75% przypadków OZT przebiega bez powikłań.

- postać śródmiąższowa (obrzękowa) z/bez martwicy tkanki tłuszczowej okołotrzustkowej.

- ogniska martwicy – rzadko

- 14-28% - prawidłowy obraz trzustki – stopień A

- do 30% w CT jest prawidłowy obraz trzustki, a klinicznie i biochemicznie jest OZT

Stopień B

- uogólnione powiększenie

- nieostre, „kosmate” zarysy, niejednorodna struktura

- 18% - powiększenie odcinkowe: najczęściej głowa, współistniejąca kamica

- WT – wskaźnik trzustkowy (wymiar poprzeczny głowy x wymiar poprzeczny trzonu) – do 10 cm

POSTAĆ CIĘŻKA OZT

- powikłania miejscowe: martwica, ropień, torbiel rzekoma

- powikłania ogólnoustrojowe: wstrząs, niewydolność nerek, niewydolność oddechowa, DIC

- martwica trzustki

- postać obrzękowa – RZADKO !

ZMIANY OKOŁOTRZUSTKOWE

- zmiany zapalne, martwicze, krwotoczne

- słabo rozwinięta torebka włóknista

- zajęcie okołotrzustkowej tkanki tłuszczowej – stopień C

- okołotrzustkowe zbiorniki płynu lub nacieki zapalne – stopnie D i E

OZT

- szerzy się drogą wstępującą, zstępującą

- lewa przednia przestrzeń paranerkowa

- krezka jelita cienkiego

- krezka poprzecznicy

- tylna przestrzeń paranerkowa

- przestrzeń okołonerkowa

- wnęka śledziony

- jama otrzewnowa – 7%

- jama opłucnowa (lewa) – 30% (typowy objaw OZT) !

MARTWICA TRZUSTKI

- miąższu – obwód narządu (najsłabiej unaczyn.)

- tkanki okołotrzustkowej

- częstość 2-8% OZT

- śmiertelność 23-40%

- dynamiczna TK – „gold standard” – ogniska martwicy nie wzmacniają się w TK

Torebka do 6 cm → same wchłaniają się.

Powyżej 6 cm → usunąć operacyjnie lub drenażem en...