Postępowanie z pozyskaną zwierzyną.pdf
(
105 KB
)
Pobierz
Ćwiczenie 10. Postępowanie z ubitą zwierzyną2.rtf
Ćwiczenie 10.
Postępowanie z pozyskaną zwierzyną
•
Obowiązkiem kaŜdego myśliwego jest zatroszczenie się o ubitą przez siebie zwierzynę i dopilnowanie,
by nie zmarnowała się przez zaparzenie, gnicie, niewłaściwy transport lub nienaleŜyte składowanie.
•
Od tego zaleŜy jej wartość i uŜyteczność, jaką stanowi
skóra
,
dziczyzna
,
narogi
(jadalne narządy
wewnętrzne) i ewentualnie
trofeum
.
KaŜdy myśliwy podczas polowania powinien pamiętać następujące zasady:
•
Zwierzyn
ę
mo
Ŝ
na pozyskiwa
ć
; jedynie zgodnie z Ustaw
ą
z dnia 13 pa
ź
dziernika 1995 roku — Prawo
łowieckie (Dz.U. nr 14, poz. 713).
•
Nie wolno polowa
ć
w terenie zapowietrzonym, czyli w takim, gdzie u zwierz
ą
t domowych i łownych
wyst
ę
puj
ą
choroby zaka
ź
ne zwalczane z urz
ę
du.
•
Nienaturalne zachowanie si
ę
Ŝ
ywego zwierz
ę
cia łownego mo
Ŝ
e wskazywa
ć
na jego schorzenie.
•
Podczas patroszenia pozyskanej zwierzyny nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na wszelkie zmiany chorobowe (np.
powi
ę
kszenie lub przekrwienie narz
ą
dów wewn
ę
trznych, ogniska zapalne lub ropne, zmiany
paso
Ŝ
ytnicze itp.).
•
Zauwa
Ŝ
onych zmian chorobowych nie wolno usuwa
ć
.
•
W przypadku w
ą
tpliwo
ś
ci co do stanu zdrowotnego pozyskanej dziczyzny nale
Ŝ
y przedstawi
ć
j
ą
do
badania lekarzowi weterynarii.
•
Okre
ś
lenie przydatno
ś
ci narz
ą
dów wewn
ę
trznych (narogów) i tuszy do spo
Ŝ
ycia i obrotu mo
Ŝ
e by
ć
dokonywane jedynie przez lekarza weterynarii.
•
KaŜda sztuka zwierzyny grubej (jeleń, daniel, sarna i dzik) powinna być zaraz po ubiciu wypatroszona
•
na polowaniu zbiorowym naleŜy to uczynić dopiero po zakończeniu miotu.
•
Serce, płuca wątrobę i nerki naleŜy tak oznakować, aby moŜna było stwierdzić ich przynaleŜność do
tuszy zwierzęcia. Organy te pozostawia się przy tuszy do czasu ukończenia urzędowego badania.
Skórowanie i dokonywanie rozbioru na łowisku jest zakazane.
Patroszenie zwierzyny
•
W celu wypatroszenia zwierzę układa się na grzbiecie.
Ostrym noŜem myśliwskim wykonuje się podłuŜne cięcie na dolnej części szyi, od przedniej części
mostka do gardła, przecinając skórę oraz mięśnie i obnaŜając krtań, tchawicę i przełyk,
Krtań, tchawicę i przełyk wyciąga się i odcina przy samej głowie. Przełyk zostanie oddzielony od
tchawicy i zawiązany w supełek, by zabezpieczyć się przed zabrudzeniem tuszy znajdującą się w
przełyku treścią pokarmową.
•
Samce naleŜy wytrzebić, tzn. usunąć jądra.
•
Następnie naleŜy przeciąć skórę i mięśnie brzucha, rozpoczynając od spojenia łonowego a kończąc na
tylnej krawędzi mostka.
Aby nie przeciąć jelit, wkłada się w mały otwór po pierwszym cięciu przy spojeniu łonowym dwa palce,
odciąga skórę ku górze i dalej przecina ją noŜem prowadzonym do dołu pomiędzy palcami.
Po otwarciu jamy brzusznej przecina się przeponę wzdłuŜ Ŝeber, wsuwa się jedną rękę w głąb klatki
piersiowej, by chwycić za tchawicę i wyszarpnąć ją wraz z przełykiem, płucami i sercem.
Chwytając teraz jedną lub dwiema rękami za nasadę przepony i ciągnąc ku tyłowi, wyrywa się wszystkie
wnętrzności i wyciąga na bok.
Końcową część jelita odcina się w okolicy spojenia łonowego. Pozostałą w środku część trzeba wydobyć
przez odbyt na zewnątrz i tam oddzielić okrągłym cięciem wokół odbytu.
1
•
Po usunięciu wnętrzności trzeba podnosić przód patroszonej sztuki do góry, aby spowodować wyciek
farby (krwi) z jamy ciała.
•
Dla ułatwienia wystudzenia tuszy naleŜy przecinać skórę i powięzi przednich pachwin na długości do
25 cm (w zaleŜności od wielkości zwierzęcia).
Serce i płuca oraz wątrobę i nerki trzeba oddzielić od patrochów (Ŝołądek, śledziona, jelita) i odpowiednio
zabezpieczyć, gdyŜ w celach weterynaryjnych muszą być one odstawione wraz z tuszą zwierzęcia.
Podczas patroszenia i po patroszeniu naleŜy się wystrzegać:
•
zabrudzenia tuszy zarówno od zewnątrz jak i wewnątrz:
•
przecięcia mostka, przecięcia spojenia miednicznego;
•
przemywania jamy brzusznej wodą, moŜna ją wycierać tylko czystą suchą tkaniną (nie wolno uŜywać
do wycierania brudnych szmat ani roślin zielonych);
•
zamoczenia jamy brzusznej w czasie deszczu;
•
pozostawienia płuc, serca, wątroby, nerek wewnątrz jamy brzusznej.
Podział narządów wewnętrznych
•
Po usunięciu narządów wewnętrznych z jam ciała (jama brzuszna i jama klatki piersiowej) naleŜy
przystąpić do ich podziału na części jadalne tzw.
narogi
oraz części niejadalne czyli
patrochy
.
Do narogów zaliczamy
:
•
wątrobę,
•
płuca,
•
serce,
•
nerki,
•
czasami Ŝołądek jeleniowatych (przeŜuwaczy)
Patrochy naleŜy zakopać, w Ŝadnym wypadku nie naleŜy pozostawiać w łowisku.
Odcinanie trofeum
•
W celu oddzielenia głowy kozła od tuszy najpierw zdejmuje się skórę z Ŝuchwy (dolnej szczęki),
potem przecina się skórę wokół karku, między łyŜkami a poroŜem, a następnie odcina się głowę
równym cięciem między pierwszym kręgiem szyjnym a podstawą czaszki.
•
Po przecięciu mięśni łatwo jest oddzielić głowę od szyi przez przekręcenie jej o 180°.
•
Po odjęciu głowy skórę naleŜy naciągnąć na odsłoniętą część tuszy, a następnie zawiązać ją lub zaszyć.
Uchroni to odsłoniętą część tuszy od zabrudzenia.
Studzenie
•
Natychmiast po odstrzale i wypatroszeniu tuszę naleŜy wystudzić, co zapewni właściwą jakość mięsa i
zabezpieczy je przed zaparzeniem.
•
Dla dokładnego wystudzenia naleŜy wstawić drewnianą rozpórkę w jamę brzuszną.
•
Tusza powinna być zawieszona dla ułatwienia dostępu powietrza z wszystkich stron.
•
MoŜna równieŜ studzić tuszę w pozycji leŜącej, lecz naleŜy wtedy podłoŜyć drewniane klocki pod
głowę i grzbiet, aby zapewnić dopływ powietrza do wszystkich części tuszy.
•
Czas studzenia uzaleŜniony jest od pory roku — temperatury powietrza, nie powinien być jednak
krótszy niŜ 8 godz. w okresie zimowym oraz 12 godz. w lecie.
•
Razem z tuszą powinny być studzone narogi (płuca, serce, wątroba, nerki).
•
W przypadku studzenia kilku sztuk, tusze jak i narogi naleŜy oznaczyć (ponumerować).
2
Kolejne czynności myśliwego uzaleŜnione są od tego czy zamierza on spoŜytkować tuszę we własnym
gospodarstwie, czy teŜ przeznaczyć do punktu skupu zwierzyny.
•
JeŜeli do punktu skupu to obowiązkiem myśliwego jest odwiezienie tuszy do punktu skupu i uzyskanie
pokwitowania.
Na punkt skupu myśliwy dostarcza tuszę wraz z narogami.
•
W punkcie skupu myśliwy uzupełnia oświadczenie.
Tam tusza zostaje zwaŜona i oznakowana znacznikiem, a narogi równieŜ oznakowane znacznikiem.
•
Za tak dostarczoną sztukę zwierzyny myśliwy dostaje rekompensatę w postaci tzw. zryczałtowanych
kosztów pozyskania zwierzyny.
•
Oblicza się je następująco (przykład sarna):
–
Tusza sarny waŜy 18 kg,
–
cena skupu sarny 10 zł za 1 kg,
–
18 kg x 10 zł = 180 zł - 180 zł stanowi wartość tuszy.
•
Myśliwy otrzymuje rekompensatę od koła łowieckiego stanowiącą 20% wartości tuszy upolowanej
zwierzyny:
•
180 zł x 20% = 36 zł - naleŜy pomniejszyć o 19% podatku dochodowego)
Zwierzyna na uŜytek własny myśliwego
•
W przypadku, gdy my
ś
liwy bierze tusz
ę
na u
Ŝ
ytek własny, musi za ni
ą
zapłaci
ć
według warto
ś
ci
ceny skupu pomniejszonej o zryczałtowane koszty pozyskania.
Oblicza si
ę
je nast
ę
puj
ą
co (przykład sarna):
–
Tusza sarny wa
Ŝ
y 18 kg,
cena skupu sarny 10 zł za 1 kg,
18 kg x 10 zł = 180 zł - 180 zł stanowi warto
ść
tuszy.
•
My
ś
liwy płaci do koła łowieckiego kwot
ę
stanowi
ą
c
ą
80% warto
ś
ci tuszy upolowanej zwierzyny:
180 zł x 80% = 144 zł
i dodatkowo zapłaci podatek od 20% warto
ś
ci tuszy stanowi
ą
cej zryczałtowane koszty
pozyskania.
•
Po obieleniu skóry nale
Ŝ
y zakonserwowa
ć
.
•
Skóry
ś
ci
ą
gane system workowym konserwujemy susz
ą
c je na specjalnie przygotowanych
prawidłach, natomiast skóry obielone na płasko konserwujemy poprzez zasolenie.
•
Na
ś
redniej wielko
ś
ci skór
ę
u
Ŝ
ywamy od 3 do 5 kg soli wcieraj
ą
c j
ą
ruchami okr
ęŜ
nymi od strony
mizdry.
•
Tak zasolona skór
ę
mo
Ŝ
emy przechowywa
ć
ok. 12 miesi
ę
cy, a nast
ę
pnie nale
Ŝ
y odda
ć
j
ą
do
wyprawy.
•
Po bieleniu nale
Ŝ
y przyst
ą
pi
ć
do podziału tuszy.
•
W pierwszej kolejno
ś
ci dzielimy j
ą
na dwie półtusze.
•
P
ółtusze dzielimy na tzw. wyr
ę
by.
Przetrzymywanie
•
W przypadku gdy nie ma moŜliwości szybkiego przewiezienia do punktu skupu wypatroszonej i
wystudzonej tuszy oraz narogów, myśliwy powinien je odpowiednio zabezpieczyć i przechować, aby
nie dopuścić do ich psucia się lub uszkodzenia.
•
Podczas przetrzymywania tusza powinna być zawieszona, co zabezpieczy ją przed deformacją i
uszkodzeniem.
•
Pomieszczenie, w którym będzie przetrzymywana, powinno być przewiewne, suche i chłodne. Przy
3
tuszy powinny być przetrzymywane narogi, zawieszone lub umieszczone w otwartych pojemnikach.
Transport
•
Istnieją dwa rodzaje transportu: podczas polowania i z łowiska do punktu skupu.
•
Bardzo waŜny jest sposób transportowania wypatroszonych tusz w czasie trwania polowania.
•
NaleŜy zapewnić taki środek transportu, który pozwala na ich podwieszenie lub luźne ułoŜenie. Dobry
dostęp powietrza podczas transportu uchroni tusze od zaparzeń.
•
W czasie transportu tusze winny być odpowiednio zabezpieczone przed zabrudzeniem i osłonięte przed
deszczem lub śniegiem.
Badanie sanitarno-weterynaryjne
•
Przez badanie sanitarno-weterynaryjne naleŜy rozumieć czynności wykonane przez lekarza weterynarii
podczas których narządy wewnętrzne (płuca, serce, wątroba, nerki, śledziona i narządy płciowe) oraz
tusza zostały poddane badaniu.
•
Badania pomocnicze (laboratoryjne) dziczyzny są takie same jak te, które obowiązują przy badaniu
mięsa zwierząt rzeźnych.
Cz
ęś
ciej spotykane choroby zwierz
ą
t i stosowana przy nich ocena mi
ę
sa.
W
ś
cieklizna
Nazwa
wyst
ę
powanie
objawy
uwagi
Wścieklizna
(Lyssa,
rabies)
Ssaki
Człowiek
najczęściej u
lisów (70%)
łosi, jeleni i sarn,
borsuków, kun
stan podniecenia, a nawet
szału, wodowstręt, poraŜenia
kończyn, utrata wrodzonego
lęku
Jedyną metodą potwierdzenia
występowania wścieklizny jest
badanie głowy zwierzęcia w
Zakładzie Higieny Weterynaryjnej
zakaźna
wirusowa
Pryszczyca
(zaraza pyska i racic)
Nazwa
wyst
ę
powanie
objawy
uwagi
Pryszczyca
(Aphtae
epizooticae
,
zaraza pyska i
racic)
u zwierząt
racicowych: u
bydła, rzadziej u
świń. Stwierdzana
była u łosi, jeleni,
danieli, dzików
przebiega z gorączką, pęcherze na błonach
śluzowych i na skórze, głównie w jamie
ustnej i szparach międzyracicowych.
Zwierzęta są mało ruchliwe, kuleją. U sarn
obserwowano przyklękanie na skutek
bolesności racic. MoŜe dochodzić do
odklejenia się raciczek („wyraciczenia").
Występuje równieŜ ciągnący wypływ z
jamy ustnej i nosowej.
U Ŝubrów
przebiega z
duŜą
śmiertelnością,
natomiast u
łosi, padnięć
nie
stwierdzono.
Wirusowa
zaraźliwa
4
Gru
ź
lica
Nazwa
wyst
ę
powanie
objawy
uwagi
Gru
ź
lica
Tuberculosis
człowiek ssaki
i ptaki
U jeleniowatych występuje wychudzenie,
kaszel, a czasem biegunka.
Obrzęk węzłów chłonnych, szczególnie
Ŝuchwowych, zagardłowych,
oskrzelowych i krezkowych. MoŜe
równieŜ występować postać prosówkowa
gruźlicy płuc, przy której tkanka płucna
jest usiana licznymi ogniskami wielkości
prosa. Guzki gruźlicze ponadto moŜna
stwierdzić w węzłach chłonnych,
śledzionie i wątrobie. Obserwować
moŜna je równieŜ w błonie śluzowej jelita
ślepego.
Rzadko stwierdzana
jest u zwierząt wolno
Ŝyjących
Zwierzęta zakaŜają się
przez kontakt ze
zwierzętami chorymi
lub przez zakaŜoną
paszę i wodę. UwaŜa
się, Ŝe sarny mogą
zaraŜać się gruźlicą od
krów, na pastwisku
których często Ŝerują.
Zakaźna
Mycobac-
terium bovis
Bruceloza
Nazwa
wyst
ę
powanie
objawy
uwagi
Bruceloza
(
Brucellosis s.
abortus
infectiosus
u bawołów, renów,
łosi, jeleni, sarn,
dzików, zajęcy i
innych
Występują poronienia i
osłabienie, u samców stany
zapalne jąder i najądrzy, u
samic stany zapalne błony
śluzowej macicy, czasem
ropomacicze
NaleŜy do
najniebezpieczniejszych
chorób odzwierzęcych
występujących u ludzi.
Zakaźna
Brucella bovis,
Brucella suis,
Brucella mel
Zaraza bydła i dziczyzny
Nazwa
wyst
ę
powanie
objawy
Zaraza bydła i
dziczyzny
(Septicaemia
haemorrhagica
bovum
u bydła,
bawołów,
bizonów,
jeleni, danieli i
sarn
Choroba przebiega w formie ostrej, rzadko przewlekłej,
której towarzyszy posocznica krwotoczna. W postaci
obrzękowej dominują zapalne obrzęki występujące w
tkance podskórnej na terenie głowy, gardła, szyi i
przedpiersia oraz w okolicy odbytu i sromu. Postać płucna
przebiega z objawami krupowego zapalenia płuc i zapalenia
opłucnej, którym towarzyszy suchy, bolesny kaszel. U
chorego zwierzęcia stwierdza się wybroczyny we
wszystkich narządach oraz obrzęk węzłów chłonnych. W
błonach śluzowych i pod błonami surowiczymi oraz w
tkance łącznej występują wylewy krwawe
zakaźna bakterie
Pasteurella
multocida
5
Plik z chomika:
waldek.adams
Inne pliki z tego folderu:
anatomia dzik.jpg
(143 KB)
Anatomia jelenia.docx
(140 KB)
Anatomia jeleń 1.jpg
(138 KB)
Anatomia jeleń.jpg
(119 KB)
Anatomia jeleń.png
(103 KB)
Inne foldery tego chomika:
Ceska Zbrojovka
Gamo
Oksydowanie
Osady
Wiatrówka
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin