Europa środkowowschodnia
Niemcy
XII w.: rozpoczęcie akcji kolonizacyjnej; wyprawy na Słowian Połabskich; 1147: największa, poprowadzona przez Henryka Lwa i Albrechta Niedźwiedzia;
1150: Albrecht Niedźwiedź opanowuje kraj Stodora i tworzy marchię brandenburską; podporządkowanie Wieletów; zdobycie Brenny (Brandenburg);
1181: Pomorze Zachodnie wchodzi w skład Rzeszy; od 1242 lenno brandenburskie;
1249/1250: marchia opanowuje ziemię lubuskiej; wykup od Bratysława Rogatki;
XIII w.: opanowanie pasma ziem między Wielkopolską a Pomorzem Zachodnim; utworzenie Nowej Marchii;
1308/1309: próba opanowania Gdańska.
Państwa zakonne:
Inflanty: Zakon Kawalerów Mieczowych
— 1150: Henryk Lew opanowuje Lubekę;
— 1160: opanowanie ziem po Dźwinę: Inflanty;
— 1202: utworzenie Zakonu;
— 1218: opanowanie Estonii;
— 1232: wchłonięcie przez Zakon Krzyżacki.
Prusy: Zakon Rycerski Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego
— 1190: powstaje w Jerozolimie;
— 1211‑1225: przebywa na Węgrzech, sprowadzony przez Andrzeja II do obrony przeciwko Pieczyngom;
— 1225: wygnanie ze względu na próbę opanowania Siedmiogrodu;
— 1226: Konrad Mazowiecki sprowadza Zakon do obrony Mazowsza przed Prusami; przywilej nadający Wielkim Mistrzom Zakonu uprawnienia książąt; Zakon fałszuje dokument nadający im ziemię chełmińską (dokument kruszwicki);
— 1232: wchłonięcie Zakonu Kawalerów Mieczowych;
— 1242: próba podporządkowania terenów książąt ruskich — klęska nad jeziorem Pejpus (dowódca ruski: Aleksander Newski);
— 1289: wchłonięcie ziem Prusów i Jaćwingów;
— 1309: opanowanie Pomorza Gdańskiego; stolica w Malborku.
Czechy
— X w.: dynastia Przemyślidów; uznanie zwierzchności Niemiec;
— II poł. XI w.: rozbicie dzielnicowe;
— 1197: zjednoczenie przez Przemysła Ottokara I; podporządkowanie Czech i Moraw, w 1203: korona;
— 1278‑1305.: na tronie Wacław II; od 1300: król Polski;
— rozwój osadnictwa i górnictwa; Praga największym miastem Europy środkowej;
— 1306: po śmierci Wacława III na tronie Jan Luksemburski, po walce z Habsburgami.
Węgry
— X w.: opanowanie terenów Niziny Panońskiej i Słowacji przed koczowniczych Madziarów;
— 974: przyjęcie chrztu przez księcia Gejzę;
— 1001: koronacja Stefana Wielkiego z dynastii Arpadów; po jego śmierci podporządkowanie Niemcom;
— 1222: król Andrzej II wydaje przywilej zwany Złotą Bullą:
· możliwość wypowiedzenia posłuszeństwa władcy, gdy złamie prawo;
· wolność od podatków;
· nietykalność osobista;
· wpływ na obsadzanie urzędów ziemskich;
· sprawowanie kontroli nad rządami za pośrednictwem corocznie zwoływanego sejmu;
· zakaz nadawania ziemi i urzędów cudzoziemcom;
— 1241: najazd Mongołów;
— 1301: koniec dynastii Arpadów, władzę przejmuje Andegawenowie (Karol Robert).
Ruś
— 988: chrzest za Włodzimierza Wielkiego z dynastii Ruryrkowiczów;
— rozwój za panowania Jarosława Mądrego (1019‑1054):
· 1036: pokonanie koczowniczego plemienia Pieczyngów;
· 1051: ustanowienie metropolii w Kijowie — uniezależnienie Kościoła od Bizancjum;
· 1054: rozbicie dzielnicowe na pięciu synów; decentralizacja władzy;
— 1237‑1240: opanowanie Rusi przez Tatrów; zniszczenie Kijowa przez Batu‑chana; uznanie władzy miejscowych książąt po uzyskaniu przez nich jarłyku od chana;
— 1240: odparcie najazdu wojsk szwedzkich nad Newą przez Aleksandra Newskiego;
— 1308: przeniesienie stolicy do Moskwy;
— 1328: stłumienie powstania antytatarskiego w Twerze przez Iwana Kalita; dążenia Moskwy do podporządkowania innych dzielnic;
— polityczne rozbicie Złotej Ordy, podział na chanaty; 8. kwietnia 1380: zwycięstwo Dymitra Dońskiego na Kulikowym Polu nad Tatarami; ponowny atak Tatarów przywraca uzależnienie Rusi; spalenie Moskwy;
— 1448: Kościół ruski uniezależnia się od wpływów Konstantynopola;
— 1480: ostateczne wyzwolenie spod panowania tatarskiego.
2
isamar