Osobliwe dzieje Raciborza.pdf

Artykuł pobrano ze strony eioba.pl

Osobliwe dzieje Raciborza

Racibórz i ziemia raciborska leżą w dolinie rzeki Odry. Na południe od miasta znajduje się Brama Morawska, oddzielająca

Sudety od Karpat, Przez nią prowadziły najstarsze szlaki handlowe, łączące Europę północną i południową Początki

osadnictwa na ziemi raciborskiej należą do najstarszych w Polsce.

Pierwsze gromady ludzkie przybyły na te tereny w okresie przedostatniego

zlodowacenia. Na ziemi raciborskiej występują też liczne znaleziska z paleolitu,

mezolitu i neolitu. Znaleziono sporo ceramiki, ale też niemało innych wyrobów.

Również osadnictwo z epoki brązu i żelaza było na tym terenie bardzo żywe. Ze

starszego okresu wczesnego średniowiecza pochodzi grodzisko w Lubomii pod

Raciborzem i prawdopodobnie także drugie w Miedoni. Nieco młodsze jest grodzisko

w Borucinie.

W źródłach pisanych nazwa miasta Raciborza ukazuje się dopiero w 1108 roku, choć

nie ma wątpliwości, że gród w tym miejscu, najprawdopodobniej na Ostrogu istniał już

wcześniej. Tu mogła się znajdować jedna z siedzib plemienia Gołęszyców..

Przypuszcza się, ze kościół Św. Jana Chrzciciela mógł powstać około 1000 roku. Są

również świadectwa, ze już w XI stuleciu istniała w tym mieście synagoga. Nie ma

dowodów wskazujących, ze Racibórz należał do państwa Mieszka i Bolesława,

prawdopodobnie aż do 1108 znajdował się w państwie czeskim. Praktycznie od

początku swego istnienia, przez wieleset lat Racibórz pełnił doniosłą a specyficzną

rolę polityczną. Stawał się mianowicie swego rodzaju azylem dla bezdomnych

książąt. W 1146 miał tu znaleźć schronienie Władysław Wygnaniec, w 1177 Mieszko

Stary, a w latach XXX XIII stulecia Władysław Laskonogi. Oprócz książąt ze

swoistego raciborskiego azylu korzystał w 1287 roku również biskup wrocławski

Tomasz II, w czasie swojego konfliktu z księciem Henrykiem IV Probusem, poważnym

kandydatem do korony polskiej. Od 1173 roku Racibórz stał się stolicą dzielnicy górnośląskiej, znajdującej się we władaniu

Mieszka I Plątonogiego. Pozostał nią nawet po zajęciu przez tego księcia Opola w 1201. Między rokiem 1211 a 1217

następca Mieszka, Kazimierz dokonał lokacji miasta na prawie flamandzkim. Ważnym etapem w rozwoju ziemi raciborskiej w

średniowieczu była lokacja klasztorów: dominikanów, dominikanek, bożogrobców i franciszkanów w Raciborzu oraz cystersów

w Rudach. Zwłaszcza ten ostatni klasztor miał doniosłe znaczenie dla kultury. Tu prawdopodobnie powstał tak zwany Katalog

Magii Rudolfa będący świadectwem ludowych praktyk z pogranicza religii i magii na terenie ówczesnego Śląska. Oprócz

klastorów duże znaczenie miała raciborska kolegiata. Ustanowił ją biskup TomaszII, który, jak już wiemy chronił się w

Raciborzu, podnosząc do tej rangi kaplicę zamkową. Kaplica ta jest pod wezwaniem Św. Tomasza Kantuaryjskiego, czyli

Becketa. Był to angielski męczennik z 1170 roku, zabity na polecenie króla Henryka II, z którym prowadził spór. Oczywiście,

biskup Tomasz II widział w tym analogie do swoich losów. Prawdopodobnie na wybór takiego patrona wpłynęli również

dominikanie, propagujący kult św. Stanisława, który był niejako odpowiednikiem Becketa. W 1416 roku kolegiatę przeniesiono

do okazałego kościoła farnego pw. Wniebowzięcia NMP, znajdującego się przy rynku. Wszystkie wymienione klasztory, jak

również kapituła kolegiacka uległy likwidacji w czasie pruskiej sekularyzacji w 1810 roku.

Pod koniec wieku XIII ukształtowało się ostatecznie księstwo raciborskie, co było korzystne dla miasta, gdyż obecność dworu

ożywiała rzemiosło i handel. Księstwo to cieszyło się przez pewien czas dużą samodzielnością, a jego zależność od Czech

była czysto formalna. Na księciu Leszku zmarłym w 1336 roku zakończyła się linia Piastów raciborskich. Zgodnie z wolą

zmarłego dziedziczył po nim książę Mikołaj Opawski z rodu Przemyślidów. Podczas raciborskich rządów tej dynastii doszło w

Czechach do rewolty husyckiej, która odbiła się silnym echem również i na Śląsku, w tym także w Księstwie Raciborskim.

Doniosłym wydarzeniem było zatrzymanie przez księcia Jana II Żelaznego poselstwa czeskiego spieszącego do Polski, by

ofiarować tron i koronę Św. Wacława Władysławowi Jagielle. Czynem tym książę opawski i raciborski jednoznacznie

opowiedział się przeciwko husytom i był odtąd przez nich uważany za wroga.

Po roku 1431 wpływy husyckie na Śląsku zmalały, ale husycki klimat religijny przetrwał i miał wpływ na szerzenie się reformacji

w wiek później. W średniowieczu księstwo raciborskie, podobnie jak cały Śląsk było terenem o stosunkowo wysokim stopniu

upowszechnienia edukacji. Szczególna role w krzewieniu edukacji w księstwie pełniła przyklasztorna szkoła cysterska w

Rudach.. Absolwenci tej szkoły studiowali na różnych uniwersytetach Europy. Istniała ona jako szkoła klasztorna do drugiej

połowy XVIII wieku, kiedy to została przekształcona w gimnazjum. Przemyślidzi rządzili Raciborzem do 1521 roku, kiedy to

zmarł ich ostatni przedstawiciel, chorowity książę Walentyn. Po jego śmierci księstwo na krótko przeszło w ręce księcia Jana II

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: