Zanalizuj podstawowe zasady funkcjonowania państwa wedle:Konstytucji 3 Maja-1791,Konstytucji Marcowej-1921,Konstytucji Kwietniowej -1935?
Konstytucja 3 maja,1791 zwana Ustawą Rządową była pierwszym na kontynencie europejskim, dokumentem wprowadzającym tak daleko idące zmiany ustrojowe. Słowo „rząd” oznacza ustrój, stad sam tytuł już powinien być interpretowany jako ustawa zasadnicza. Regulowała ona najważniejsze sprawy państwa polskiego dotyczące porządku społecznego, politycznego i zasad ustrojowych.
Dokument przekształcał i reformował działanie organów państwowych. Obejmował preambułę i jedenaście artykułów. Wstęp jest apostrofą oraz wyłuszczeniem przyczyn, które przyczyniły się do opracowania dokumentu.
przedstawia sytuację, prawa i obowiązki szlachty, następny zajmuje się sprawą warstwy mieszczańskiej, której położenie reguluje, a dalszy, IV kwestią włościańską Kolejne trzy regulują zasady działania władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Artykuł IX przedstawia zasady ustanawiania regencji, kolejny - edukacji synów królewskich, a ostatni jedenasty armii Rzeczpospolitej konstytucja regulowała sprawne funkcjonowanie władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej, co się tyczy kwestii ustawodawczych władza należała do sejmu, złożonego z dwóch izb. W skład pierwszej z nich, Izby Poselskiej weszło 204 posłów , których szlachta wybierała podczas obrad na sejmikach przedsejmowych. Zadecydowano też, że z 3 dzielnic Korony szlachta wybierze 69 posłów, wskutek czego 2/3 całego składu poselskiego sejmu stanowiliby posłowie Korony. Miasta królewskie również mogły dokonywać wyboru swych przedstawicieli , byli to tzw. Plenipotenci w liczbie 24, wybrani wcześniej przez mieszczan na zgromadzeniach wydziałowych. Mogli zasiadać w komisjach rządowych. W związku tym posiadali prawo zabierania głosu jedynie w kwestiach dotyczących miast podczas obrad Izby Poselskiej. Ustawa Rządowa ustanowiła zasadę podejmowania decyzji większością głosów . Władza wykonawcza została przypisana królowi, przez co Polska przekształciła się w monarchię dziedziczną. Co argumentowano w następujący sposób: „Tron polski elekcyjnym przez familie mieć na zawsze chcemy i stanowimy. Król mógł zwołać sejm, mianować najwyższych dostojników w państwie, urzędników, dysponował prawem łaski, wyjątek stanowiły zbrodnie zdrady stanu (In criminibus status) Wszystkie dokumenty, które wydawał król wymagały kontrasygnaty właściwego ministra. Wniosek o pociągnięcie właściwego ministra do odpowiedzialności poprzedzało tajne głosowanie i wymagało 2/3 głosów Sejmu i Senatu. Jednocześnie powołano tzw. Straż Praw, na czele z królem. Był to rząd, złożony z prymasa, ministrów: Policji, Pieczęci, Interesów Zagranicznych, Wojny, Skarbu, którzy za podejmowane decyzje byli odpowiedzialni przed Sejmem. Rząd miał władzę zwierzchnią nad wszystkimi urzędami, zarządzał poprzez wielkie komisje ( Policji, Wojska, Skarbu, Edukacji Narodowej), wybierane przez sejmy
Konstytucja marcowa 1921, Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej(Dz.U. Nr 44, poz. 267) została opublikowana 1 czerwca 1921, lecz wiele z jej ustaw weszło w życie dopiero po wyborach do parlamentu w 1922 roku i wyborze Prezydenta. Obowiązywała do 23 kwietnia1935. Składała się z siedmiu rozdziałów. Wprowadzała ustrój republiki demokratycznej oparlamentarno-gabinetowym systemie rządów. Władzę zwierzchnią (art. 2) przyznawała Narodowi (bez normatywnej jego definicji, gdyż ustrojodawca oparł się na stanowisku doktryny francuskiej, uznającej naród za zbiorowość polityczną wszystkich obywateli państwa, bez względu na ich przynależność etniczną), który nie sprawował jej sam, lecz za pośrednictwem specjalnych organów, zbudowanych zgodnie z Monteskiuszowską koncepcją trójpodziału władz
Konstytucja ustanowiła dwuizbowy parlament (Sejm i Senat) o pozycji nadrzędnej wobec innych organów Państwa. W określonych przypadkach Izby łączyły się w Zgromadzenie Narodowe, do którego kompetencji należały: wybór Prezydenta i przyjęcie od niego przysięgi oraz okresowa (co 25 lat) rewizja Konstytucji (dokonywana zwykłą większością głosów).
Kadencja Sejmu trwała 5 lat; kadencja Senatu zaczynała się i kończyła wraz z kadencją Sejmu. Wybory do obu izb były pięcioprzymiotnikowe; Konstytucja nie określała liczby posłów natomiast liczba członków Senatu miała być równa 1/4 liczby posłów. W wielu opracowaniach, mylnie, można się spotkać z opinią iż konstytucja określała liczbę posłów na 444, lecz wynikało to z ordynacji wyborczej a nie konstytucji.
Inicjatywa ustawodawcza przysługiwała Rządowi i Sejmowi; Senat, izba wyższa, była jej pozbawiona, miała natomiast prawo vetazawieszającego, czyli wstrzymania projektu ustawy na 30 dni bądź wprowadzenia poprawek. Sejm mógł ponownie uchwalić wstrzymaną przez Senat ustawę bądź odrzucić poprawki kwalifikowaną większością 11/20 głosów. Parlament miał także prawo udzielenia amnestiiwyłącznie w drodze ustawowej.
Parlament mógł być rozwiązany przed końcem kadencji przez Sejm (większością 2/3 głosów) lub przez Prezydenta za zgodą 3/5 liczby członków Senatu.
Zmiana Konstytucji wymagała uchwały obu Izb, podjętej większością 2/3 głosów; ponadto drugi z rzędu Sejm mógł dokonać zmiany Konstytucji większością 3/5 głosów (bez udziału Senatu), zaś co 25 lat Zgromadzenie Narodowe mogło dokonać rewizji Konstytucji zwykłą większością głosów.
Władza wykonawcza sprawowana była przez premiera, Radę Ministrów, podporządkowanych Sejmowi, oraz Prezydenta, którego decyzje wymagały zatwierdzenia przez rząd.
Prezydent był wybierany na 7-letnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe bezwzględną większością głosów. Miał on prawo odwołać rząd, zwoływać sesje sejmowe, obsadzać funkcje wojskowe, posiadał najwyższą zwierzchność nad siłami zbrojnymi, nie był natomiast dowódcą naczelnym w czasie wojny, mógł jednak wypowiedzieć wojnę i zawrzeć pokój za uprzednią zgodą Sejmu. Prezydent posiadał także prawo darowania i łagodzenia kar, pełnił funkcję reprezentacyjną (w stosunkach międzynarodowych także akceptującą i koordynującą). Akt prawnypodpisany przez prezydenta nabierał mocy po podpisaniu go także przez premiera i odpowiedniego ministra (kontrasygnata). Prezydent nie miał żadnych uprawnień ustawodawczych. W razie popełnienia przestępstwa, prezydent mógł być sądzony tylko na wniosek Sejmu przezTrybunał Stanu.
Prezydenci, którzy byli wykonawcami tej konstytucji to: Gabriel Narutowicz, Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki (po śmierci Narutowicza i ustąpieniu Wojciechowskiego obowiązki Prezydenta dwukrotnie pełnił Marszałek Sejmu Maciej Rataj).
Państwo zostało podzielone na województwa, powiaty i gminy miejskie i wiejskie, stanowiące jednostki samorządu terytorialnego. W organizacji administracji państwowej wprowadzono zasadę dekoncentracji.
Miał zapewnioną równość wobec prawa względem innych obywateli, nietykalność własności prywatnej, ochronę życia, wolność, tajnośćkorespondencji oraz brak cenzury.
Ustawę z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej (tzw. Konstytucja marcowa)[2]. Przyjęła ona m.in. zasadę suwerenności narodu, podziału władzy i ochrony praw obywatelskich[2]. Wprowadziła także system parlamentarny z dwuizbowym parlamentem, w którym Sejm otrzymał znacznie większe uprawnienia od Senatu[2][3]. Znacznie słabsza była pozycja Prezydenta, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe, oraz rządu, pozostającego w silnej zależności od Sejmu[2]. Pierwszą istotną zmianą ustrojową była Ustawa zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzeczypospolitej z 17 marca 1921 r. (tzw. Nowela sierpniowa) z 2 sierpnia1926, która ograniczyła część uprawnień Sejmu i wzmocniła rolę Prezydenta[4
1926, która ograniczyła część uprawnień Sejmu i wzmocniła rolę Prezydenta[4]. Kolejnym krokiem na drodze przemian ustrojowych wprowadzanych przez rządzącą od 1926 sanację było uchwalenie nowej ustawy zasadniczej - Ustawy konstytucyjnej z 23 IV 1935 roku (tzw. Konstytucja kwietniowa)[4]. Zakładała ona autorytarny model sprawowania władzy, w którym szczególną pozycję zajmował wybierany przez Zgromadzenie Elektorów Prezydent Rzeczypospolitej[4]. Był on zwolniony z odpowiedzialności politycznej i konstytucyjnej oraz powoływał rząd odpowiedzialny politycznie przed Sejmem[4]. O marginalizacji roli parlamentu przesądził nowy system wyborczy, znacznie ograniczający możliwości opozycji[5]państwo staje się unitarne
Milka_1507