Walendzik - Osrowska , A. Kilka mitów o prostytucji.pdf - różne - MhhhrocznyAniusiak

P O D Y S K U T U J M Y

A g n i e s z k a Wa l e n d z i k - O s t r o w s k a

kilka mitów

o prostytucji

Stereotypy dotyczące

prostytucji i kobiet

w niej pracujących

zaciemniają

prawdziwy obraz

świata seks-biznesu,

ponieważ ukazują

go jednostronnie.

Nie ma w nich słowa

o mężczyznach.

Te nieprawdziwe

przekonania

wyrastają

bowiem z innych,

będących wyrazem

odmiennego

traktowania praw

kobiet i mężczyzn

do funkcjonowania

seksualnego.

M itologia dotycząca prostytucji

skupia w sobie mieszankę prze-

sądów i stereotypów opisujących

zachowania seksualne człowie-

ka, a w szczególności seksual-

ność kobiet. Stereotypy przed-

stawiają kobiety pracujące w seks-

-biznesie jako osoby o pewnych

cechach, na podstawie których

łatwo je rozpoznać na pierwszy

rzut oka. Jednocześnie w stereo-

typach wyraźnie widać negatyw-

ną postawę społeczeństwa wobec

nich. Kobiety te obwinia się za

fakt istnienia prostytucji, przy-

pisuje brak jakichkolwiek zasad

moralnych, wulgarne zachowania,

określa jako upadłe, głupie itp.

Takie postrzeganie pracujących

w seks-biznesie pozwala uspra-

wiedliwiać negatywną posta-

wę wobec nich. Trudno bowiem

wykazać współczucie, zrozumie-

nie czy chęć pomocy wobec kogoś

o takich cechach. A jeśli takie

uczucia się już pojawią, to bardzo

często towarzyszy im poczucie

wyższości ( ja taka/taki nie jestem ).

To zresztą jeden z powodów, dla

których kobiety pracujące w pro-

stytucji niechętnie szukają pomo-

cy w instytucjach do tego powo-

łanych: czują się tam oceniane,

czasami piętnowane i poniżane.

Według niepisanej umowy spo-

łecznej mężczyźni mają prawo do

swobodnych i nieskrępowanych

kontaktów seksualnych, nato-

miast kobiety mają obowiązek

być cnotliwe (do ślubu) i wierne

(po ślubie). Te, które zachowu-

ją się inaczej, wbrew zasadom

umowy określane są jako łatwe,

bez zasad, niemoralne, puszczal-

skie. Często ich charakter określa

się jako „kurewski”, co szybko

nasuwa skojarzenie właśnie z pro-

stytucją. Wszystkie te stereotypy

są nieprawdziwe oraz szkodliwe.

Szkodzą przede wszystkim kobie-

tom świadczącym usługi seksu-

alne. Z jednej strony wzmacniają

ich już i tak negatywny wizeru-

nek w społeczeństwie, a z drugiej

oddziaływają na nie same. Gdy

kobieta próbuje pracować bez-

pieczniej dla siebie (poprzez uży-

cie prezerwatywy) lub zrezygno-

wać ze świadczenia usług seksual-

nych, często nie ma wystarczająco

dużo siły i motywacji do podję-

cia zmiany. Nie ma też wsparcia

z zewnątrz: brakuje przyjaznych

miejsc i pomocnych instytucji

niezbędnych w takiej sytuacji.

Redukcja szkód w obszarze

seks-biznesu jest możliwa przede

wszystkim przez odmitologizo-

wywanie zjawiska prostytucji, co

umożliwi szerszą realizację progra-

mów pomocowych nakierowanych

na osoby zajmujące się płatnym

12  2006

P O D Y S K T U J M Y

projektów oraz totalnym nie-

zrozumieniem przez urzęd-

ników zagadnień prostytucji,

redukcji szkód oraz zdrowia

publicznego. Osób kierujących

się, często nawet nieświado-

mie, obiegowymi opiniami na

temat prostytucji oraz osób

ją uprawiających jest bardzo

wiele. Warto prześledzić te

stereotypy.

Tekst został zilustrowany cyklem graik

Williama Hogharta: A Harlot’s Progress

z 1732 r. To opowiedziana w sześciu

obrazach historia młodej dziewczyny

z prowincji, która przyjeżdża do Londynu

w poszukiwaniu pracy. Już na stacji traia

pod opiekę kuplerki, która sprzedaje ją

pierwszemu klientowi. Kolejne sceny

przedstawiają typową drogę tysięcy

takich Harlot nie tylko w czasach

artysty. Było nią bycie utrzymanka,

potem prostytutką przyjmującą wielu

klientów, w konsekwencji czego

traiającą do więzienia za nierząd i utratę

zdobytego nim majątku, i niedługo

potem umierającą na skutek syilisu

i nędzy. Moralista Hoghart ,tworząc

Harlot s Progress, potępił nie„upadłą”

dziewczynę, lecz obłudę społeczeństwa,

które najpierw nie daje szans na uczciwą

pracę, a następnie karze za nierząd

kobiety, pozostawiając korzystających

z ich usług mężczyzn bezkarnymi.

1. Za istnienie prostytucji

odpowiedzialne są kobiety

świadczące usługi seksualne.

Każda firma oferująca

jakikolwiek produkt istnieje

i funkcjonuje tylko dlatego,

że ma na niego nabywców.

To popyt określa podaż, a nie

odwrotnie. Podobne prawa

rządzą sektorem seks-bizne-

su: kobiety sprzedają usłu-

gi seksualne, ponieważ są

chętni, aby je kupić. Gdyby

nie było klientów, nie było-

by rynku seksu komercyj-

nego. Przypisywanie kobie-

tom odpowiedzialności za

istnienie zjawiska prostytucji

idzie niejednokrotnie dalej

– uznaje się, że mężczyźni

korzystają z usług prostytu-

tek dlatego, że one są. Idąc

dalej takim tokiem rozumo-

wania, można założyć, że

gdyby zlikwidować prosty-

tucję, mężczyźni przestaną poszu-

kiwać partnerek do anonimowych,

pozbawionych więzi kontaktów sek-

sualnych, skończy się także problem

części zdrad małżeńskich i part-

nerskich. Tymczasem powody, dla

których mężczyźni korzystają z sek-

su komercyjnego, są złożone i nie

wynikają z faktu istnienia prostytucji.

Są to m.in.: kompleksy, problemy

seksualne, trudności w nawiązywa-

niu kontaktów interpersonalnych

oraz w nawiązywaniu prawidłowych

relacji seksualnych, brak umiejętno-

ści komunikacji intymnej w związku,

znudzenie dotychczasowym seksem

i potrzeba odmiany, ciekawość, chęć

zaspokojenia potrzeb seksualnych

w przypadku niemożności realizo-

seksem. Programy te mają na celu

nie tyle „wyciąganie z prostytucji”, co

raczej dają szansę na najbezpieczniej-

sze z możliwych świadczenie usług.

Z drugiej strony społeczna zmiana

wizerunku osób ze sfery

seks-biznesu może

umożliwić im korzysta-

nie z usług szeregu insty-

tucji, takich jak służba

zdrowia, policja, sądow-

nictwo, służby socjalne,

pomoc psychologiczna.

Ta zmiana nastawienia

pozwoli na zdobywa-

nie środków publicz-

nych przez organizacje

pozarządowe działające

na polu pomocy oso-

bom świadczącym usługi seksualne.

Wiele prób działań podejmowanych

przez organizacje pozarządowe koń-

czy się niepowodzeniem z powodu

problemów z ciągłością finansowania

12  2006

P O D Y S K U T U J M Y

wania ich w normalnym związku

(np. z powodu oziębłości lub proble-

mów seksualnych partnerki, niepeł-

nosprawności). Rynek seks-bizne-

su jest odpowiedzią na te potrzeby

i wynikające z nich zapotrzebowanie.

Korzystanie z seksu komercyjnego

nie rozwiązuje wymienionych wyżej

problemów, ale kobiety sprzedające

usługi seksualne nie ponoszą odpo-

wiedzialności za ich istnienie.

częsta zmiana partne-

ra seksualnego, zaka-

żenia stają się bardzo

prawdopodobne. Ale

to klienci nalegają na

seks bez prezerwatywy,

oferując bardzo często

dodatkowe pieniądze za

stosunek bez zabezpie-

czenia. Dla wielu kobiet

to atrakcyjna finanso-

wa propozycja. I choć,

jak wynika z raportu

Zbigniewa Izdebskiego

„Zachowania seksual-

ne i wiedza na temat

HIV/AIDS w grupie

kobiet świadczących

usługi seksualne” (2003)

zdecydowana większość

z nich używa prezer-

watyw (podczas ostat-

niego stosunku z klien-

tem użyło jej 97%)

i nie zgodziłaby się na

stosunek bez zabez-

pieczenia (81%), to co

dziesiąta dla większych

pieniędzy zaryzyko-

wałaby seks bez użycia

kondomu. Klienci są

świadomi ryzyka, ale

podejmują je, wybiera-

jąc kontakt bez zabez-

pieczenia. Zakażając się,

narażają swoje partnerki.

Odpowiedzialność za

rozprzestrzenianie się

zakażeń przenoszonych

drogą płciową spoczy-

wa tutaj przede wszyst-

kim na mężczyznach.

2. Kobiety świadczące usługi

seksualne roznoszą choroby.

Świadczenie usług seksualnych jest

jednym z najczęściej wymienianych

czynników rozprzestrzeniania się epi-

demii chorób przenoszonych drogą

płciową, w tym zakażeń HIV. Zwraca

się uwagę na to, że kobiety sprzeda-

jące seks są potencjalnie „groźne” dla

swoich klientów, a poprzez nich – dla

reszty społeczeństwa. Tymczasem ze

względów biologicznych to kobiety są

bardziej narażone na ryzyko infekcji.

Ryzyko to wynika również z sytu-

acji, gdy kobiety świadczące usługi

seksualne nie mają dostępu do wie-

dzy o bezpieczniejszym seksie ani do

prezerwatyw, pojawia się także wtedy,

gdy nie mają umiejętności ani możli-

wości negocjowania z klientem bez-

pieczniejszych zachowań. Odrzucenie

i marginalizacja, jakiej doświadczają,

są dodatkowym czynnikiem utrud-

niającym im dostęp do informacji

oraz uzyskania pomocy. Przekonanie

o związku prostytucji z epidemią cho-

rób przenoszonych drogą kontaktów

seksualnych wzmocniło pojawienie

się AIDS. Na początku zachorowania

obserwowano głównie wśród męż-

czyzn homoseksualnych, narkoma-

nów oraz kobiet zajmujących się pro-

stytucją. Trzy grupy, wśród których

się pojawiła, były negatywnie oce-

niane i potępiane już wcześniej, ale

marginalizacja społeczna szczególnie

nasiliła się w tym okresie. I właściwie

ta postawa społeczna nie zmieniła się,

choć nowe zakażenia HIV dotyczą

w zdecydowanej większości tzw. nor-

malnej części społeczeństwa.

Nie zamierzam negować związ-

ku prostytucji z infekcjami przeno-

szonymi przez seks. Tam, gdzie jest

3. Robią to,

bo lubią seks.

To dla wielu osób

jedna z najprostszych

odpowiedzi na pytanie

o to, dlaczego niektó-

re kobiety decydują się

na pracę w prostytucji.

Niektóre kobiety zaczynające pracę

w seks-biznesie rzeczywiście jako

motyw wymieniają fakt, że lubią

seks. Szybko jednak przekonują się,

że prostytucja nie ma dla kobiety

nic wspólnego z odczuwaniem przy-

jemności seksualnej. Relacja mię-

dzy klientem a prostytutką nie jest

relacją równorzędną. Na pierwszym

miejscu są potrzeby klienta jako naj-

12  2006

P O D Y S K U T U J M Y

Negatywne skutki

prostytucji

czy wykształceniem a podejmowa-

niem pracy w seks-biznesie.

6. Nie potrafią kochać i mieć

„normalnego” związku.

Wiele kobiet pracujących w pro-

stytucji funkcjonuje w związkach. Są

partnerkami, żonami, matkami, a naj-

bliżsi często nie domyślają się, czym

się zajmują. Nic w ich zachowaniu

i funkcjonowaniu nie prowokuje

podejrzeń czy też pytań o to, jak zara-

biają na życie. Niektóre z kobiet mają

trudności w relacji z partnerem: pro-

blemy seksualne, zaniżoną samooceną,

poczucie niższej wartości itp., ale jest

to skutek, a nie przyczyna prostytucji.

Nieprawdziwy obraz osób zajmujących się prostytucją utrudnia

także działania w zakresie redukcji szkód wywołanych pracą w seks-

-biznesie. Działania te mają na celu likwidację lub minimalizację wszel-

kich negatywnych konsekwencji będących skutkiem zajmowania się

prostytucją. Szkody wynikające z pracy w usługach seksualnych to:

szkody psychiczne: poczucie winy i upokorzenia, strach przed

ujawnieniem praktykowanych zachowań, niska samoocena oraz niskie

poczucie własnej wartości, obrzydzenie lub nieakceptowanie własnego

ciała, problemy seksualne i emocjonalne w kontakcie ze stałym partne-

rem, oziębłość seksualna, niechciana ciąża, uzależnienia, zachowania

autodestrukcyjne, przemoc psychiczna, zastraszanie, zmuszanie do

zachowań niechcianych lub nieakceptowanych, zmuszanie do prostytu-

cji w przypadku kobiet będących ofiarami handlu ludźmi;

szkody fizyczne: narażanie się na zakażenie chorobami prze-

noszonymi drogą płciową, ryzyko kradzieży, gwałtu, pobicia oraz

zachowań agresywnych i dewiacyjnych ze strony klienta oraz sute-

nera, łącznie z ryzykiem utraty życia, choroby będące wynikiem

pracy w trudnych warunkach, np. na drodze czy na ulicy;

szkody społeczne: marginalizacja i stygmatyzacja, odrzucenie,

dyskryminacja, ryzyko wejścia w konflikt z prawem oraz zachowań

przestępczych.



7. Zarabiają bardzo duże pieniądze.

To jeden z mitów, który spra-

wia, że wciąż nowe kobiety trafia-

ją do sektora seks-biznesu. Wierzą,

że szybko dorobią się dużych pie-

niędzy i zapewnią sobie dostatnie

życie. Sytuacja finansowa jest głów-

nym powodem wejścia w prostytucję.

Potwierdzają to wyniki badań: trudna

sytuacja materialna (60% badanych

kobiet wskazało ten powód podjęcia

pracy w seks-biznesie), możliwość

zarobku (17%) i chęć podniesienia

standardu własnego życia (14%).

Co trzecia badana kobieta na

swoim ostatnim kontakcie seksu-

alnym zarobiła do 50 zł, a więk-

szość (59%) deklaruje, że na kon-

takcie seksualnym zarabia średnio

nie mniej niż 100 zł. Średnia liczba

klientów w tygodniu wyniosła 8-12.

Jeśli założyć, że w miesiącu kobieta

przyjmuje 32 klientów i dostaje od

50 do 100 zł za każdy kontakt, to

miesięcznie zarabia średnio od 1600

do 3200 zł. Nie są to jakieś wiel-

kie kwoty. Poza tym bardzo często

zarobione pieniądze trzeba w części

oddać „opiekunowi”, nierzadko mają

miejsce sytuacje, gdy kobiety oddają

większość zarobionej sumy, a nawet

wszystkie pieniądze. Zdarza się, że

zatrudniając się w agencji albo przy-

łączając do grupy kobiet pracujących

na ulicy „pod opieką”, dziewczyna

„na wejściu” ma dług, który musi

spłacić, dlatego pracuje za darmo

przez wiele miesięcy.

ważniejsze – ich zaspokojeniu służy

wszystko, co się w tej relacji dzie-

je. Rola kobiety sprowadzona jest

wyłącznie do obiektu seksualnego,

którego zadaniem jest zrealizowanie

zamówienia klienta.

ślonym miejscu ( po co tam chodziła,

skoro jest tam ciemno albo po co szła do

tego mieszkania ), na biernym zacho-

waniu ( pewnie się za słabo broniła ).

Takie przekonania wyrażają pogardę

dla kobiety. Usprawiedliwiają męską

przemoc i agresję. Tymczasem gwałt

jest przestępstwem, a Kodeks karny

nie dokonuje rozróżnienia na ofiary

winne i niewinne.

4. Prostytutki nie można zgwałcić.

Twierdzenie to zakłada, że wszel-

kie zachowania wobec kobiety

świadczącej usługi seksualne, w tym

także przemoc, są dopuszczalne

i dozwolone. Wymuszenie gwałtem

zachowania seksualnego jest uspra-

wiedliwione – to przecież „tylko”

prostytutka. To chyba najmocniej-

szy wyraz przekonania o tym, że

kobiety świadczące usługi seksualne

są gorszą kategorią ludzi, pariasa-

mi żyjącymi poza społeczeństwem,

bez prawa do godnego traktowania

i szacunku należnego każdej istocie

ludzkiej. Ofiary przemocy seksual-

nej, bez względu na to, czy są to

kobiety w ogóle, czy te pracujące

w seks-biznesie, często spotykają się

z opiniami, że same sobie na ten

gwałt zasłużyły. Ich „zasługa” pole-

ga na wyglądzie ( miała za krótką

spódniczkę ), na przebywaniu w okre-

5. Są wulgarne i agresywne, słabo

wykształcone, mało inteligentne.

Pochodzą z patologicznych środowisk.

Badacze zajmujący się prostytucją

próbują wyjaśnić, dlaczego niektó-

re kobiety decydują się na pracę

w seks-biznesie. Teorie biologiczne

i psychologiczne wymieniają cechy

osobowościowe będące przyczyną

prostytucji. Problem w tym, że bada-

nia często są wyrywkowe (trudność

z dotarciem do próby reprezenta-

tywnej), a przez to nie można wycią-

gniętych z nich wniosków rozciągać

na całe zjawisko prostytucji. Poza

tym żadne badania nie potwierdzi-

ły bezpośredniego związku między

cechami charakteru, osobowością,

pochodzeniem, ilorazem inteligencji

12  2006



P O D Y S K U T U J M Y

8. Prostytucja to okazja do poznania

bogatego męża (mit „pretty woman”).

Wśród kobiet zajmujących się pro-

stytucją krążą opowieści o dziewczy-

nach, w których zakochiwali się klien-

ci i – podobnie jak w filmie „Pretty

woman” – wyciągali je z tego proce-

deru. Problem w tym, że film kończy

się tam, gdzie z reguły zaczyna się

prawdziwe życie. Mężczyzna, który

związał się kobietą świadczącą usługi

seksualne, prędzej czy później będzie

musiał zmierzyć się z przeszłością

swojej partnerki. Może być to dla

niego zbyt trudne do zaakceptowania.

10. Prostytucja jest nielegalna.

W zależności od kraju, prawo róż-

nie traktuje rynek usług seksualnych.

Ale przyjęło się uważać, że prostytucja

jest nielegalna i że jej uprawianie jest

zabronione w ogóle. W Polsce pro-

stytucja jest dozwolona (a właściwie

nie zakazana), karane są natomiast

inne zjawiska okołoprostytucyjne,

takie jak: nakłanianie innej osoby do

uprawiania prostytucji, czyli stręczy-

cielstwo , czerpanie korzyści z cudzego

prostytuowania się – sutenerstwo , oraz

ułatwianie komuś uprawiania pro-

stytucji celem osiągnięcia korzyści

majątkowej – kuplerstwo . W naszym

kraju przekonanie o nielegalności

prostytucji wynika głównie z faktu, iż

rynek seks-biznesu jest mocno zwią-

zany ze światem przestępczym. Gdy

mowa jest o agencjach towarzyskich,

to bardzo często ich właściciele pod-

kreślają fakt, iż zatrudniane przez

nich kobiety świadczą usługi towa-

rzyskie, a nie seksualne, i podpisują

zobowiązanie, że nie będą współżyć

z klientami. Z kolei wiele cudzo-

ziemek pracujących w seks-biznesie

w naszym kraju (głównie z Europy

Wschodniej) przebywa tu nielegalnie

i zdarza się, że o ich zatrzymaniu

informują media. Wszystkie te prze-

kazy stwarzają wrażenie nielegalności

prostytucji oraz tego, że jest to prze-

stępstwo. Przekonaniu o przestęp-

czym charakterze prostytucji ulegają

same kobiety i bardzo często boją się

szukać pomocy w sytuacji, gdy zosta-

ną okradzione, pobite lub zgwałcone.

W innych krajach prostytucja jest

różnie traktowana przez prawo. Np.

w USA prostytucja jest nielegalna

– świadczenie usług seksualnych jest

karane. Z kolei w Szwecji penalizo-

wane jest kupowanie usług seksu-

alnych. Okazuje się jednak, że nie

ma skutecznych sposobów zlikwido-

wania prostytucji w społeczeństwie.

Co więcej – próby kryminalizowa-

nia sprzedawania oraz kupowania

usług seksualnych powodują zejście

tego zjawiska do podziemia, staje

się ono ukryte, a co za tym idzie,

pomoc osobom zajmującym się płat-

nym seksem staje się utrudniona.

Penalizacja zachowań związanych z

prostytucją utrudnia i często unie-

możliwia realizację programów pre-

wencyjnych dotyczących zmniejsza-

nia szkód fizycznych i psychicznych

związanych z wykonywanym zaję-

ciem, skierowanych do osób sprze-

dających seks.

Prostytutka czy pracownica

seksualna?

Same definicje pojęć „prostytu-

cja” i „prostytutka” odzwierciedlały

i nadal odzwierciedlają negatywny

stosunek społeczny do tego zjawi-

ska. Pojawiały się też takie pojęcia

i określenia jak: „nierząd”, „odda-

wanie ciała za pieniądze”, „sprze-

dajność”, „działanie z chęci zysku”,

„obojętność uczuciowa”, „oddawanie

ciała każdemu bez wyboru”, „dziwka”,

„ladacznica”. W związku z tym poja-

wiają się próby zmiany nazewnictwa

– proponuje się, aby prostytutki okre-

ślać jako „sex-workers”, czyli: „pra-

cownice seksualne”, „osoby świad-

czące usługi seksualne”, „pracownicy

seks-biznesu”, „osoby sprzedające

seks”. Określenia te są neutralne, nie

piętnują definiowanego. Przyjęcie

takiego słownictwa nie oznacza, że

prostytucję uznaje się za zjawisko

pozytywne i pożądane. Nie ma wąt-

pliwości co do tego, że produkuje

ono wiele szkód, a spora grupa osób

pracująca w tym sektorze nie zdecy-

dowałaby się na taką formę zarobko-

wania, gdyby miała inne możliwości

utrzymania. Zmiana nazewnictwa

służy wykonaniu pierwszego kroku

na drodze do przywrócenia pracują-

cym w prostytucji kobietom i męż-

czyznom należnego im szacunku

i godności.

9. Gdy usługi seksualne świadczy

mężczyzna kobiecie, to nie jest to

prostytucja.

Na rynku seks-biznesu to przede

wszystkim kobiety oferują usługi, a ich

odbiorcami zdecydowanie najczęściej

są mężczyźni (w Polsce stanowią oni

94% klientów). Samo określenie „pro-

stytutka” występuje jedynie w żeńskiej

formie. Tymczasem usługi seksualne

świadczą także mężczyźni, zarówno

kobietom, jak i mężczyznom (męska

prostytucja hetero- i homoseksualna).

W Polsce tylko 0,6% kobiet przyznaje,

że korzystało z płatnych usług seksu-

alnych. To zjawisko jest bardzo ukryte.

O ile bowiem w męskim towarzy-

stwie panowie lubią pochwalić się

wizytą w agencji, a w niektórych krę-

gach korzystanie z płatnych usług

seksualnych jest normą obyczajową,

o tyle kobiety bardzo rzadko mówią

o takich swoich doświadczeniach.

Niechętnie przyznają się, że kupują

seks. Prostytucja męska heteroseksu-

alna jest bardziej elitarna, a usługi są

zdecydowanie droższe. Męska pro-

stytucja uliczna zarezerwowana jest

wyłącznie dla usług homoseksualnych.

Jest jeszcze kwestia zdrowotna.

Ponieważ zjawisko męskiej prostytu-

cji heteroseksualnej jest niewidoczne,

docieranie do mężczyzn świadczą-

cych takie usługi jest bardzo utrud-

nione. Uniemożliwia to poznanie

tego świata, a przez to znacznie

ogranicza możliwości pracy profi-

laktycznej, dotyczącej głównie pre-

wencji zakażeń chorobami przeno-

szonymi drogą płciową.



agnieszka walendzik-ostrowska

Agnieszka Walendzik-Ostrowska

pracuje w Zakładzie Poradnictwa

Młodzieżowego i Edukacji Seksualnej

Uniwersytetu Zielonogórskiego.

W latach 90. pracowała jako

streetworkerka w środowisku kobiet

świadczących usługi seksualne w

województwie lubuskim oraz jako żona

zaufania Fundacji La Strada.

12  2006

Walendzik - Osrowska , A. Kilka mitów o prostytucji.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: