Współpraca wychowawcza ze środowiskiem rodzinnym dziecka

Karta Praw Rodziny przedłożona przez Stolicę Apostolską wszystkim ludziom, instytucjom i władzom zainteresowanym jednoznacznie określa, że rodzice uznawani są za pierwszych i głównych wychowawców. Jednocześnie winni oni otrzymywać od społeczeństwa odpowiednią pomoc i wsparcie. Wychowanie dzieci powinno być wspierane przez rozmaite formy współpracy rodziców z nauczycielami i kierownictwem szkoły. Tak więc troska o wychowanie i wykształcenie dzieci i młodzieży jest wspólna, tak dla rodziców, jak i nauczycieli - wszak oba środowiska przyjęły na siebie tę odpowiedzialność. Właściwa i pełna współpraca z rodzicami powinna prowadzić do zintegrowania działań wychowawczych domu rodzinnego i placówki opiekuńczo - wychowawczej. Współpraca z rodzicami jest sprawą trudną, zależy ona bowiem od środowiska rodziców, osobowości i kompetencji wychowawców, nauczycieli.

Przedszkole jest pierwszą placówką opiekuńczo - wychowawczą, gdzie współdziałanie z rodzicami odgrywa istotną rolę. Rozpoczyna się ono już w czasie rekrutacji dzieci do przedszkola. Od tych pierwszych kontaktów, opartych na zaufaniu i życzliwości, zależy dalsza współpraca. Zarówno dziecko, jak i rodzice, powinni mieć możliwość zapoznania się z działalnością oraz samym obiektem placówki.

Ważnym elementem współpracy są zebrania z rodzicami, które powinny dostarczyć konkretnych informacji. Spotkania z rodzicami są okazją do wymiany dobrych doświadczeń wychowawczych, prowadzonych w formie dialogu nauczycieli z rodzicami. Dlatego bardzo ważne jest, by dialog ten był oparty na obustronnym zaufaniu.

Aby wzbogacić treść zebrań, do udziału w nich często zapraszani są: psychologowie, lekarze, logopedzi. Rodzice, dzięki takiemu spotkaniu, mają większy i łatwiejszy dostęp do rozmowy z fachowcem, jak również możliwość indywidualnego podejścia do problemów wychowawczych.

Kolejnym ważnym elementem współpracy są rozmowy indywidualne. Z opinii rodziców wynika, iż indywidualny kontakt z nauczycielem daje im możliwość uzyskania pełnej informacji o swoim dziecku. Tę formę współpracy cenią sobie rodzice najbardziej. Nauczyciel czy wychowawca spełnia najczęściej rolę gospodarza takiej rozmowy, z tego też tytułu zobowiązany jest do okazania życzliwości, sympatii, uznania wobec partnera rozmowy. Jeżeli rozmowa dotyczy spraw miłych dla rodzica, nauczyciel powinien rzeczowo przedstawić zagadnienie. Natomiast w sytuacji, kiedy przedmiotem rozmowy ma być zagadnienie przykre - zachodzi konieczność przedstawienia rodzicowi kilku pozytywnych informacji o dziecku, a następnie, dopiero w kontekście tych uwag, omówienie w spokojnej i wyważonej formie, wyrażającej własne zainteresowania i zmartwienia, tych zagadnień, które wymagają wspólnych działań.

Sprawdzoną i dobrą formą współpracy jest właściwie prowadzony "kącik dla rodziców". To umowna nazwa miejsca, w którym rodzice mogą zatrzymać się, poczekać, a przy okazji poczytać i popatrzeć. Obok systematycznie organizowanej wystawy prac dziecięcych, w kąciku tym, winny znaleźć się informacje dotyczące miesięcznych zamierzeń, teksty wierszy i piosenek, krótkie felietony dotyczące konkretnych, trudnych sytuacji, a także regulamin przedszkola, ramowy rozkład dnia, jadłospis, ciekawostki z życia przedszkola itp.

Inną formą dialogu z rodzicami są zajęcia otwarte. Dają one możliwość obserwowania swojego dziecka podczas zabawy na tle grupy rówieśniczej. Po każdych zajęciach, powinna odbyć się rozmowa poświęcona omówieniu ich treści i celów. Według Haliny Ryś ta forma pedagogizacji rodziców jest przez nich wysoko ceniona i stanowi ważny element integracji środowisk wychowawczych.

Niezmiernie atrakcyjną formą współpracy są uroczystości przedszkolne (Opłatek Wigilijny, Jasełka, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Matki itp.). Tradycją stało się, że w przygotowaniach do tych uroczystości uczestniczą rodzice, a to z kolei umożliwia nawiązanie serdecznego kontaktu.

Bardzo popularną formą współpracy jest organizowanie festynów rodzinnych. Przedszkole, dzięki sponsorom, ma możliwość pozyskania dodatkowych środków, przeznaczonych na działalność placówki, zaś dzieci i ich rodzice mają możliwość atrakcyjnego spędzenia wolnego czasu.

Kolejną formą współpracy wychowawczej ze środowiskiem rodzinnym jest odwiedzanie dziecka w jego własnym domu. Wizyta taka, powinna być zapowiedziana z odpowiednim wyprzedzeniem i zaplanowana. Indywidualne porozumienie z rodzicami, umożliwia nauczycielom wyjaśnienie zachowania się dziecka, poznanie jego skłonności, nawyków oraz stosunków panujących w domu. Przy okazji takiej wizyty doświadczone oko wychowawcy może wiele zauważyć (warunki sanitarne, lokalowe, stosunek rodziców do potrzeb dziecka itp.).

Spotkania z ekspertem to forma współpracy, która cieszy się coraz większym zainteresowaniem i zrozumieniem. Spotkania te odbywają się w ramach spotkań zbiorowych. Najczęściej ekspertem jest psycholog, pedagog, lekarz, prawnik, logopeda.

Okolicznością do efektywnego współdziałania pomiędzy nauczycielami i rodzicami jest udział rodziców w różnych pracach na rzecz placówki. Wówczas to rodzice mają okazję, aby pracując razem z nauczycielami, nie tylko tworzyć określone wartości, ale i starać się zrozumieć różne uwarunkowania pracy pedagogicznej przedszkola oraz poszczególnych nauczycieli. Ponadto rodzice uczestniczą w przygotowaniu programów autorskich.

Podsumowując omawiane zagadnienie należy stwierdzić, że dobrze zorganizowany system współdziałania, znacząco przyczynia się do pedagogizacji rodziców. Jest ona prowadzona prawie na całym świecie, przyjmując bardzo różnorodne formy realizacji, włącznie z formami instytucjonalnymi. W naszym kraju to właśnie nauczyciele dokonują pedagogizacji. Zadaniem ich jest zachęcić rodziców do korzystania z doradztwa pedagogicznego, najlepiej specjalistów w zakresie wychowania, kształcenia dzieci i młodzieży, jak również do pełnej i odpowiedzialnej współpracy z placówkami wychowawczymi, jakimi są przedszkola i szkoły.