Normy ochrona odgromowa i przepieciowa.pdf

OCHRONA ODGROMOWA

I PRZEPIĘCIOWA

NORMY I ZALECENIA DOTYCZĄCE OCHRONY

ODGROMOWEJ OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

Andrzej W. Sowa

Politechnika Białostocka

I nstalacje piorunochronne na obiektach budowlanych powinny być wykonane zgodnie z

zaleceniami Polskich Norm. Takie wymagania zawiera obowiązujące Rozporządzenie Ministra

Infrastruktury, w którym stwierdzono, że:

• budynek należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych (§ 53, pkt. 2),

• instalacja powinna być wykonana zgodnie z Polską Normą dotyczącą ochrony odgromowej obiektów

budowlanych (§ 184).

Początkowo krajowe normy ochrony odgromowej zawierały podstawowe zalecenia określające

zasady ochrony ludzi oraz różnorodnych obiektów budowlanych. W roku 2001 zaczęto

wprowadzać międzynarodowe normy ochrony odgromowej, wśród których można wyodrębnić

cztery podstawowe grupy tematyczne (tabeli 1.) określające:

• sposób wyznaczania poziomów ochrony urządzenia piorunochronnego,

• podstawowe zasady ochrony odgromowej obiektów budowlanych,

• podstawowe zasady ochrony przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym LEMP

(Lightning ElectroMagnetic Pulse),

• wymagania stawiane elementom urządzenia piorunochronnego.

Informacje zawarte w normach ochrony odgromowej oraz ochrony przed LEMP wykorzystano przy

określaniu zakresu badań urządzeń do ograniczania przepięć w instalacji elektrycznej oraz w liniach

przesyłu sygnałów.

Od kilku lat prowadzone są prace, których celem jest uporządkowanie norm ochrony odgromowej.

W ich wyniku powstały normy serii IEC 62305 (5 norm), z których w kraju wprowadzono:

PN-EN 62305-1:2006 (U), Ochrona odgromowa - Część 1: Wymagania ogólne.

PN-EN 62305-2:2006 (U), Ochrona odgromowa - Część 2: Zarządzanie ryzykiem.

PN-EN 62305-2:2006 (U), Ochrona odgromowa - Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów budowlanych i zagrożenie

życia.

PN-EN 62305-4:2006 (U), Ochrona odgromowa - Część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach

budowlanych.

Zakres tematyczny poszczególnych norm z serii EN 62305 zestawiono w tabeli 2.

Na bazie norm przedstawionych norm opracowywane są również normy określające zasady

ochrony różnego rodzaju obiektów, które albo nie są opisane w normach ochrony odgromowej albo

wymagają dokładniejszego przedstawienie szczegółowych rozwiązań. Ograniczając zagrożenie

piorunowe ludzi i urządzeń należy również zaprojektować i wykonać odpowiednią ochronę

odgromową wewnątrz obiektu budowlanego.

Tabeli 1. Zestawienie podstawowych norm dotyczących ochrony odgromowej

Zakres tematyczny

Zestawienie norm

Normy ochrony

odgromowej przed

rokiem 2001.

PN-86/E-05003/01: Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Wymagania ogólne.

PN-89/E-05003/03 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Ochrona obostrzona

PN-92/E-05003/04: Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Ochrona specjalna

Ochrona odgromowa

obiektów budowlanych

oraz wybór poziomów

ochrony dla urządzeń

piorunochronnych

PN-IEC 61024-1:2001, Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne.

PN-IEC 61024-1:2001/Ap1 grudzień 2002, Ochrona odgromowa obiektów budowanych.

Część 1. Zasady ogólne.

PN-IEC 61024-1-1:2001, Ochrona odgromowa obiektów budowanych. Zasady ogólne.

Wybór poziomów ochrony dla urządzeń piorunochronnych.

PN-IEC 61024-1-1:2001/Ap1 grudzień 2002, Ochrona odgromowa obiektów

budowanych. Zasady ogólne. Wybór poziomów ochrony dla urządzeń piorunochronnych.

PN-IEC 61024-1-2:2002, Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne.

Przewodnik B – Projektowanie, montaż, konserwacja i sprawdzanie urządzeń pioru-

nochronnych.

Elementy instalacji

piorunochronnej

PN-EN 50164-1:2002U, Elementy urządzenia piorunochronnego (LPS) Część 1:

Wymagania stawiane elementom połączeniowym.

PN-EN 50164-2:2003(U) Elementy urządzenia piorunochronnego (LPS). Część 2:

Wymagania dotyczące przewodów i uziomów

Ochrona przed

piorunowym impulsem

elektromagnetycznym

PN-IEC 61312-1:2001, Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym. Zasady

ogólne.

PN-IEC/TS 61312-2:2002, Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym

(LEMP). Część 2. Ekranowanie obiektów, połączenia wewnątrz obiektów i uziemienia.

PN-IEC/TS 61312-3:2003, Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycznym.

Część 3. Wymagania urządzeń do ograniczania przepięć (SPD).

Tabela 2. Zakres tematyczny norm serii EN 62305

Norma

Zakres tematyczny

PN-EN 62305-1:2006 (U),

Ochrona odgromowa -

Część 1: Wymagania

ogólne

Ochrona odgromowa obiektów włącznie z ich instalacjami, zawartością i osobami oraz

urządzeń usługowych przyłączonych do obiektu.

Z wyłączeniem:

- urządzeń kolejowych;

- pojazdów, okrętów, samolotów, instalacji przybrzeżnych;

- wysokociśnieniowych rurociągów podziemnych;

- rurociągów oraz linii energetycznych i telekomunikacyjnych nie przyłączonych do

obiektu.

PN-EN 62305-2:2006 (U),

Ochrona odgromowa -

Część 2: Zarządzanie

ryzykiem

Zakres

Oszacowanie ryzyka powodowanego przez piorunowe wyładowania doziemne w

obiektach budowlanych i urządzeniach usługowych

PN-EN 62305-2:2006 (U),

Ochrona odgromowa -

Część 3: Uszkodzenia

fizyczne obiektów

budowlanych i zagrożenie

życia.

Zakres

Wymagania dotyczące ochrony obiektów przed szkodami fizycznymi za pomocą LPS i

ochrony istot żywych przed porażeniem napięciami dotykowymi i krokowymi w pobliżu

urządzenia piorunochronnego.

• Projektowanie, wykonanie, sprawdzanie i utrzymanie LPS w obiektach dowolnej

wysokości.

• Ustalenie środków ochrony istot żywych przed porażeniem napięciami dotykowymi i

krokowymi.

PN-EN 62305-4:2006 (U),

Ochrona odgromowa -

Część 4: Urządzenia

elektryczne i elektroniczne

w obiektach budowlanych

Zakres

Projektowanie, wykonanie, utrzymanie, sprawdzanie i testowanie systemu środków

ochrony przed oddziaływaniem LEMP na urządzenia elektryczne i elektroniczne

wewnątrz obiektu, w celu redukcji ryzyka trwałych szkód pod wpływem piorunowych

impulsów elektromagnetycznych.

W tabelach 3 i 4 zestawiono podstawowe rozporządzenia dotyczące ochrony odgromowej i

określające zasady dobory i rozmieszczania urządzeń do ograniczania przepięć.

Tabela 3. Rozporządzenia zawierające zalecenia dotyczące ochrony odgromowej i przepięciowej

Rozporządzenie

Podstawowe wymagania

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i

Gospodarki Żywnościowej z dnia 07.10. 1997 r.

w sprawie warunków technicznych, ja

kim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich

usytuowanie (Dz. U. 1997 Nr 132, poz. 877)

Rozdział 5 - Bezpieczeństwo pożarowe i zabezpieczenie przed

wybuchem

§ 44. Budowle rolnicze powinny być chronione przed

wyładowaniami atmosferycznymi.

Rozdział 1 - Przepisy ogólne

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z

dnia 02. 08. 1996r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty

budowlane nie będące budynkami, służące obronności

państwa oraz ich usytuowanie (Dz. U. 1996, Nr 103,

poz. 447) z późniejszymi zmianami (Dz. U.2002 Nr

120, poz. 1291).

§ 6b. 1. W instalacjach elektrycznych wykonanych na

terenie obiektów budowlanych powinny być zastosowane:

………

6) urządzenia ochrony przepięciowej.

2. Wymagania, o których mowa w ust. 1, uznaje się za

spełnione, jeżeli instalacje te odpowiadają Polskim

Normom projektowania i wykonywania instalacji

elektrycznych.

Rozdział 3 - Stacje gazowe

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia

30.07. 2001 r. w sprawie warunków technicznych

jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (

Dz.U.2001, Nr 97,poz.1055).

§ 53.1. Stacja gazowa powinna być zabezpieczona

przed wyładowaniami i przepięciami elektrycznymi.

Rozdział 4 - Tłocznie gazu

§ 78. Obiekty tłoczni powinny być wyposażone w:

…..

5) instalację ochrony odgromowej i przeciw-porażeniowej.

Dział II - Bazy paliw płynnych

Rozdział 4 - Zabezpieczenie bazy paliw płynnych

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia

21.11.2005 r. w sprawie warunków technicznych,

jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw

płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne

służące do transportu ropy naftowej i produktów

naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. 1996, Nr 103,

poz. 477)

§ 41.2. Zbiorniki, a także obiekty technologiczne i budynki

powinny być chronione przed wyładowaniami

atmosferycznymi, elektrycznością statyczną oraz

przepięciami, zgodnie z wymaganiami określonymi w

Polskich Normach.

Dział IV – Stacje paliw płynnych i stacje kontenerowe

Rozdział 3 – Zabudowa stacji paliw płynnych

§ 107. Zadaszenia, o którym mowa w § 106, powinny być

wyposażone w instalację odgromową wykonaną zgodnie z

wymaganiami określonymi w Polskich Normach.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia

10.07. 2001 r. w sprawie warunków technicznych

dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać

przenośniki kabinowe i krzesełkowe (Dz. U. 2001, Nr

77, poz. 827).

Rozdział 3 - Wyposażenie

§ 18. Urządzenia elektryczne powinny mieć zapewnioną

skuteczną ochronę przepięciową , przeciwporażeniową oraz

odgromową , a także stan izolacji przewodów, zgodnie z wy-

maganiami określonymi w Polskich Normach.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia

28.12. 2001 r. w sprawie warunków technicznych

dozoru technicznego, jakim po

winny odpowiadać dźwigniki (Dz. U. 2002, Nr 4, poz.

43).

Rozdział 5 - Układy i urządzenia sterownicze

§ 52. Układy wyposażone w łączniki półprzewodnikowe

powinny być zabezpieczone przed zakłóceniami własnymi

lub

mogącymi

spowodować

niekontrolowane

uruchomienie

któregokolwiek

mechanizmów dźwignika.

zewnętrznymi,

Informacje zawarte w normach ochrony odgromowej oraz ochrony przed LEMP wykorzystano przy

określaniu zakresu badań urządzeń do ograniczania przepięć w instalacji elektrycznej oraz w liniach

przesyłu sygnałów

Na bazie norm zestawionych w tabeli 1 opracowywane są również normy określające zasady

ochrony różnego rodzaju obiektów, które albo nie są opisane w normach ochrony odgromowej albo

wymagają dokładniejszego przedstawienie szczegółowych rozwiązań (tabela 2).

Tabela 2. Przykładowe zestawienie norm określających zasady ochrony odgromowej różnorodnych

obiektów

Zakres tematyczny

Zestawienie norm

Ochrona obiektów

telekomunikacyjnych

ITU-T Recommendation K.20. (02/00) Resistibility of telecommunication equipment installed

in a telecommunication centre to overvoltages and overcurrents.

ITU-T Recommendation K.27. (05/96) Bonding configurations and earthing inside a

telecommunication building.

ITU-T Recommendation K.40. (10/96); Protection against interference: Protection against

LEMP in telecommunications centers.

Linie

telekomunikacyjne

PN-EN 61663-1:2002 (U), Ochrona odgromowa - Linie telekomunikacyjne - Część 1:

Instalacje światłowodowe

PN-EN 61663-2:2002 (U) Ochrona odgromowa - Linie telekomunikacyjne - Część 2: Linie

wykonywane przewodami metalowymi

Stacje i linie

elektroenergetyczne

PN-E-05115:2002, Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego o napięciu wyższym

do 1000V (przedstawiono metody ochrony od bezpośrednich uderzeń pioruna ).

IEEE Std. 998-1996, IEEE Guide for Direct Lightning Stroke Shielding of Substation.

IEEE Std. 1410TM-2004, IEEEE Guide for Improving the Lightning Perforrmance of Electric

Power Overhead Distribution Lines.

Elektrownie wiatrowe

IEC TR 61400-24:2002, Wind turbine generator systems- Part 24: Lightning protection.

IEC 88/117/CD: 1999 , Wind turbine generator systems- Part 24. Lightning protection for wind

turbine.

Niewielkie obiekty

pływające

ISO 10134: Small craft – Electrical devices – Lightning protection. 1993.03.01

Standard and Recommendation Practices for Small Craft . Standard E-4, Lightning

Protection. American Boat and Yacht Council,.

Fire Protection Standard for Motor Craft – NFPA 302, 14. National Fire Protection

Association

Elektrownie atomowe

KTA 2206 Auslegung von Kernkraftwerken gegen Blitzeinwirkungen

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: