karta_praw_rodziny.pdf

KARTA PRAW RODZINY

przedłożona przez Stolicę Apostolską wszystkim ludziom, instytucjom i władzom

zainteresowanym misją rodziny w świecie współczesnym

WPROWADZENIE

Karta Praw Rodziny powstała na życzenie wyrażone przez Synod Biskupów, który odbywał się w

Rzymie w 1980 r. i był poświęcony "Zadaniom chrześcijańskiej rodziny we współczesnym świecie"

(por. Propositio n. 42). Jego Świątobliwość Papież Jan Paweł II w Adhortacji Apostolskiej Familiaris

consortio (n. 46) podjął życzenie Synodu i zobowiązał Stolicę Apostolską do opracowania Karty Praw

Rodziny po to, aby mogła być ona przedłożona zainteresowanym środowiskom i władzom.

Ważne jest właściwe zrozumienie natury i stylu przedstawionej tutaj Karty.

Dokument ten nie stanowi wykładu teologii dogmatycznej czy moralnej na temat małżeństwa i

rodziny, chociaż wyraża myśl Kościoła w tej dziedzinie. Nie jest także kodeksem postępowania

przeznaczonym dla zainteresowanych osób czy instytucji. Również nie jest to zwykła deklaracja

teoretycznych zasad dotyczących rodziny. Celem Karty jest przedstawienie wszystkim współczesnym

chrześcijanom i niechrześcijanom ujęcia - na tyle pełnego i uporządkowanego, na ile to było możliwe -

podstawowych praw właściwych owej naturalnej i powszechnej społeczności, jaką jest rodzina.

Przedstawione w Karcie prawa są wyrażone w niej ze świadomością, kim jest człowiek i czym są

wspólne wartości całego rodzaju ludzkiego. Wizja chrześcijańska jest w niej obecna jako światło

Objawienia Bożego, które oświeca naturalną rzeczywistość rodziny. Prawa w niej zawarte wypływają

ostatecznie z tego prawa, które zostało wpisane przez Stwórcę w serce każdego człowieka.

Społeczeństwo jest powołane do obrony tych praw przed jakimkolwiek ich naruszeniem oraz do

poszanowania ich i szerzenia tego, co się składa na ich integralną treść. Przedstawione tu prawa

winny być rozpatrywane zgodnie ze specyficznym charakterem Karty. W niektórych wypadkach są to

normy ściśle wiążące prawnie; w innych postulaty i zasady odnoszące się do prawodawstwa, jakie

winno być stworzone i do rozwoju polityki rodzinnej. Zawsze są profetycznym wezwaniem na rzecz

instytucji rodziny, wymagającej szacunku oraz ochrony przed wszelkiego rodzaju uzurpacją.

Prawie wszystkie zawarte tu zasady można zresztą znaleźć w innych dokumentach, zarówno w

dokumentach Kościoła, jak i w dokumentach wspólnoty międzynarodowej. Celem niniejszej Karty jest

dostarczenie lepszego i bardziej precyzyjnego ich opracowania oraz zebranie ich w organiczną,

porządkową i usystematyzowaną całość. Do tekstu dołączono wykaz "Źródeł i materiałów", do

których się odwoływano i z których zaczerpnięto niektóre sformułowania.

Obecnie Kartę Praw Rodziny przedstawia Stolica Apostolska, centralna i najwyższa instytucja

władzy Kościoła katolickiego. Dokument został ubogacony bardzo wieloma uwagami i sugestiami,

stanowiącymi owoc szerokiej konsultacji przeprowadzonej wśród członków Konferencji Episkopatu

całego Kościoła, jak również spośród znawców tej dziedziny, reprezentujących różne kultury. Karta

jest skierowana przede wszystkim do rządów. Potwierdzając, dla dobra społeczeństwa, powszechną

świadomość podstawowych praw rodziny, Karta dostarcza tym wszystkim, którzy dzielą

odpowiedzialność za wspólne dobro, model i punkt odniesienia dla opracowania ustawodawstwa i

polityki rodzinnej oraz ukierunkowanie dla programów działania.

Równocześnie Stolica Apostolska przedkłada z całym zaufaniem ten dokument międzynarodowym

organizacjom rządowym, które, z racji swej kompetencji oraz ze względu na działalność podejmowaną

dla obrony i popierania praw człowieka, nie mogą nie dostrzegać łamania podstawowych praw rodziny

czy godzić się na ich łamanie.

Oczywiście, Karta jest skierowana także do samych rodzin: celem jej jest umocnienie w nich

świadomości niezastąpionej roli i miejsca, jakie zajmuje rodzina: pragnie zachęcić rodziny do łączenia

się między sobą dla obrony i umacniania swych praw; jest dla rodzin zachętą do wypełniania ich

zadań, by w dzisiejszym świecie rola rodziny była coraz wyraźniej ceniona i uznawana.

Wreszcie Karta zwraca się do wszystkich, mężczyzn i kobiet, aby mając na uwadze obecne i przyszłe

dobro ludzkości, uczynili wszystko dla zapewnienia ochrony praw rodziny i umocnienia instytucji

rodziny.

Stolica Apostolska ogłaszając niniejszą Kartę, oczekiwaną przez przedstawicieli Episkopatów całego

świata, zwraca się ze szczególnym apelem do wszystkich członków Kościoła i wszystkich instytucji

kościelnych, aby z całą mocą dali świadectwo chrześcijańskiemu przekonaniu, że nic nie jest w stanie

zastąpić rodziny w wypełnianiu jej misji oraz by starali się zapewnić rodzinom i rodzicom niezbędne

oparcie oraz pomoc w wypełnianiu zadań, które Bóg im powierzył.

KARTA PRAW RODZINY

WSTĘP

Stwierdzając, że:

A. prawa ludzkie, chociaż ujęte jako prawa jednostki, posiadają podstawowy wymiar

społeczny, wyrażający się w sposób zasadniczy i przyrodzony w rodzinie 1 ;

B. rodzina zbudowana jest na małżeństwie, głębokim i uzupełniającym się związku

mężczyzny i kobiety, który opiera się na nierozerwalnej więzi małżeństwa zawartego

dobrowolnie i publicznie, otwartego na przekazywanie życia 2 ;

C. małżeństwo jest instytucją naturalną, wyłącznie jemu powierzona jest misja

przekazywania życia 3 ;

D. rodzina, związek naturalny, pierwotny w stosunku do państwa czy jakiejkolwiek innej

wspólnoty, posiada swoje własne, niezbywalne prawa 4 ;

E. rodzina, będąca czymś znacznie więcej niż tylko zwykłą jednostką prawną, społeczną czy

ekonomiczną, stanowi wspólnotę miłości i solidarności, jedyną pod względem możliwości

nauczania i przekazywania wartości kulturalnych, etycznych, społecznych, duchowych i

religijnych, istotnych dla rozwoju i powodzenia własnych członków oraz społeczeństwa 5 ;

F. rodzina jest miejscem spotkania różnych pokoleń, które pomagają sobie wzajemnie w

osiąganiu pełniejszej mądrości życiowej oraz w godzeniu praw poszczególnych osób z

wymaganiami życia społecznego 6 ;

G. rodzina i społeczeństwo, połączone ze sobą żywotnymi i organicznymi więzami,

uzupełniają się w funkcji obrony i rozwoju dobra wszystkich ludzi i każdego człowieka 7 ;

H. doświadczenie różnych kultur na przestrzeni wieków unaoczniło konieczność uznawania

i obrony instytucji rodziny przez społeczeństwo;

I. społeczeństwo, a w szczególności państwo i organizacje międzynarodowe, winny czynić

wszystko co możliwe celem zabezpieczenia wszelkiej pomocy - politycznej, ekonomicznej,

społecznej i prawnej - niezbędnej do umocnienia jedności i stabilności rodziny, tak aby

mogła ona sprostać swym specyficznym zadaniom 8 ;

J. prawa, podstawowe potrzeby, powodzenie i wartości rodziny, choć w wielu wypadkach

są coraz lepiej chronione, często jednak nie są uznawane, a nawet są zagrożone przez różne

ustawy, instytucje i programy społeczno-ekonomiczne 9 ;

K. wiele rodzin jest zmuszonych do życia w warunkach ubóstwa, które uniemożliwiają

wypełnianie przez nie z godnością ich roli 10 ;

L. Kościół katolicki, świadom tego, że dobro człowieka, społeczeństwa i samego Kościoła

związane jest z życiem rodziny, zawsze uważał, że jego posłannictwem jest głoszenie

wszystkim wpisanego w naturę ludzką zamysłu Bożego, dotyczącego małżeństwa i rodziny,

popieranie ich i obrona przed jakimikolwiek atakami 11 ;

M. Synod Biskupów, zebrany w 1980 r., wyraźnie zalecił opracowanie Karty Praw Rodziny i

przedłożenie jej wszystkim zainteresowanym 12 .

Stolica Apostolska, po zasięgnięciu opinii Konferencji Episkopatów, przedkłada obecnie

KARTĘ PRAW RODZINY

i wzywa wszystkie państwa, organizacje międzynarodowe oraz wszystkie instytucje i osoby

zainteresowane do szanowania tych praw, do zapewnienia rzeczywistego ich uznawania i

przestrzegania.

ARTYKUŁ 1

Każdy człowiek ma prawo do swobodnego wyboru drogi życiowej, a więc do zawarcia

związku małżeńskiego i założenia rodziny albo do pozostawania w stanie bezżennym 13 .

a. Każdy mężczyzna i każda kobieta, po osiągnięciu wieku odpowiedniego do zawarcia

małżeństwa i posiadający niezbędne do jego zawarcia zdolności, ma prawo do pobrania się i

założenia rodziny, bez żadnej dyskryminacji; ustawowe ograniczenia tego prawa, stałe lub

czasowe, mogą być wprowadzane jedynie wówczas, gdy wypływają z obiektywnych i

poważnych wymagań samej instytucji małżeństwa oraz jego znaczenia publicznego i

społecznego; w każdym przypadku muszą one szanować godność i podstawowe prawa

człowieka 14 .

b. Ci, którzy zamierzają się pobrać i założyć rodzinę, mają prawo oczekiwać ze strony

społeczeństwa zapewnienia im takich warunków moralnych, wychowawczych, społecznych

i ekonomicznych, które pozwolą im z całą świadomością i odpowiedzialnością wykonywać

prawo do małżeństwa 15 .

c. Władze publiczne winny wspierać instytucjonalną wartość małżeństwa; związki

pozamałżeńskie nie mogą być stawiane na równi z małżeństwami zawartymi w sposób

właściwy 16 .

ARTYKUŁ 2

Małżeństwo może zostać zawarte wyłącznie za dobrowolną i obopólną zgodą, odpowiednio

wyrażoną 17 .

a. Doceniając tradycyjną w wielu kręgach kulturowych rolę rodziny w kierowaniu decyzjami

dzieci, należy wystrzegać się wszelkiego przymusu, który przeszkadzałby w wyborze

określonej osoby na współmałżonka 18 .

b. Przyszli małżonkowie posiadają prawo do wolności religijnej; tak więc żądanie

odrzucenia wiary lub zmiany wyznania niezgodnie z sumieniem, stawiane jako warunek

zawarcia małżeństwa, jest pogwałceniem tego prawa 19 .

c. W naturalnym uzupełnianiu się mężczyzny i kobiety oboje oni posiadają w małżeństwie tę

samą godność i równe prawa 20 .

ARTYKUŁ 3

Małżonkowie mają niezbywalne prawo do założenia rodziny i decydowania o czasie

narodzin i liczbie dzieci, uwzględniając w pełni obowiązki wobec siebie samych, wobec

dzieci już narodzonych, rodziny i społeczeństwa, we właściwej hierarchii wartości i zgodnie

z naturalnym porządkiem moralnym, który wyklucza uciekanie się do antykoncepcji,

sterylizacji, spędzania płodu 21 .

a. Poczynania władz publicznych lub organizacji, zmierzające do ograniczenia w jakikolwiek

sposób wolności małżonków w podejmowaniu decyzji co do potomstwa, stanowią ciężką

obrazę godności ludzkiej i sprawiedliwości 22 .

b. W stosunkach międzynarodowych pomoc gospodarcza udzielana na rzecz rozwoju ludów

nie może być uzależniana od akceptacji programów antykoncepcji, sterylizacji czy spędzania

płodu 23 .

c. Rodzina ma prawo do pomocy ze strony społeczeństwa w tym, co dotyczy wydania na

świat i wychowania dzieci. Małżeństwa wielodzietne mają prawo do odpowiedniej pomocy i

nie mogą być poddawane dyskryminacji 24 .

ARTYKUŁ 4

Życie ludzkie, od samego poczęcia, bezwzględnie winno być otoczone troską i szacunkiem

25 .

a. Spędzanie płodu jest bezpośrednim pogwałceniem podstawowego prawa każdej istoty

ludzkiej - prawa do życia 26 .

b. Poszanowanie dla godności ludzkiej wyklucza jakiekolwiek manipulacje

eksperymentalnie dokonywane na ludzkim embrionie lub inne jego wykorzystywanie 27 .

c. Każda interwencja w dziedzictwo genetyczne osoby ludzkiej, której celem nie jest korekta

anomalii, stanowi pogwałcenie prawa do nienaruszalności fizycznej i pozostaje w

sprzeczności z dobrem rodziny.

d. Zarówno przed, jak i po narodzeniu, dzieci mają prawo do ochrony i specjalnej opieki; to

samo dotyczy matek w okresie ciąży i - w rozsądnych wymiarach - po porodzie 28 .

e. Wszystkie dzieci, bez względu na to, czy narodziły się z małżeństwa, czy też ze związku

pozamałżeńskiego, posiadają takie same prawa do opieki społecznej i do troski o pełny

rozwój ich osobowości 29 .

f. Sieroty oraz dzieci pozbawione rodziców czy opiekunów winny być otoczone przez

społeczeństwo szczególną troską. W sprawach dotyczących adopcji lub przyjęcia dzieci na

wychowanie przez inną rodzinę, państwo powinno wprowadzić odpowiednie ustawy

prawne, które ułatwią rodzinom zdolnym do tego przyjęcie dzieci potrzebujących opieki - na

stałe lub czasowo - a jednocześnie uwzględniające naturalne prawa rodziców 30 .

g. Dzieci upośledzone posiadają prawo do tego, by w domu i w szkole mieć warunki

sprzyjające ich ludzkiemu rozwojowi 31 .

ARTYKUŁ 5

Rodzice, ponieważ dali życie dzieciom, mają pierwotne, niezbywalne prawo i

pierwszeństwo do wychowania potomstwa i dlatego muszą być uznani za pierwszych i

głównych jego wychowawców 32 .

a. Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami moralnymi

i religijnymi, z uwzględnieniem tradycji kulturalnych rodziny, które sprzyjają dobru i

godności dziecka; winni także otrzymywać od społeczeństwa odpowiednią pomoc i

wsparcie konieczne do wypełnienia roli wychowawców 33 .

b. Rodzice mają prawo do swobodnego wyboru szkół lub innych środków niezbędnych do

kształcenia dzieci, zgodnie z własnymi przekonaniami. Władze publiczne winny sprawić, że

rozdział dotacji publicznych będzie rzeczywiście umożliwiał rodzicom korzystanie z tego

prawa, bez nakładania na nich niesprawiedliwych ciężarów. Rodzice nie powinni, w sposób

bezpośredni czy pośredni, być zmuszani do dodatkowych wydatków, co stanowiłoby

niesprawiedliwą przeszkodę lub ograniczenie możliwości korzystania z tego uprawnienia

34 .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: