TYFLOPEDAGOGIKA
Prowadzący: dr. hab., prof. APS Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz
mgr Aleksandra Broncel
Rodzaj zajęć: 30 godz. wykładów, 30 godz. ćwiczeń
Warunki zaliczenia: obecność, sprawozdania z hospitacji, kolokwium, egzamin
Kontakt: aleksandra_broncel@op.pl
tel: 504 331 716.
Cele przedmiotu:
Student posługuje się pojęciami i specjalistycznym językiem z zakresu tyflopedagogiki. Zna definicje i klasyfikacje niewidzenia i słabowzroczności. Zna koncepcje, cele oraz zadania i zasady tyflopedagogiki. Potrafi określić przyczyny niepełnosprawności oraz konsekwencje wynikające z uszkodzenia analizatora wzroku oraz czynniki warunkujące różne potrzeby i możliwości osób niepełnosprawnych wzrokowo. Student potrafi określić najczęstsze problemy wynikające z braku lub poważnego uszkodzenia wzroku oraz zna sposoby ich przezwyciężania. Zna historię kształcenia osób z dysfunkcją wzroku oraz współczesne tendencje w nauczaniu niewidomych i słabowidzących. Potrafi wskazać organizacje i fundacje na rzecz pomocy osobom niewidomym i słabowidzącym oraz obszary działań PZN.
Treści programowe:
1. Tyflopedagogika w systemie nauk: tezy i koncepcje, cele oraz zadania i zasady tyflopedagogiki.
2. Definicje niewidzenia i słabowzroczności w ujęciu medycznym, psychologicznym, pedagogicznym i funkcjonalnym.
3. Dane statystyczne dotyczące populacji osób z dysfunkcją wzroku w Polsce i na świecie.
4. Przyczyny niepełnosprawności wzrokowej i następstwa funkcjonalne wynikające z braku lub poważnego uszkodzenia wzroku.
5. Konsekwencje wynikające z uszkodzenia analizatora wzroku (konsekwencje fizyczno-zdrowotne, orientacyjno-poznawcze, psychospołeczne).
6. Znaczenie kompensacji w edukacji i rehabilitacji osób z dysfunkcją wzroku.
7. Historia kształcenia osób niewidomych na świecie i w Polsce.
8. Wady i zalety segregacyjnego systemu kształcenia – działalność ośrodków szkolno-wychowawczych dla dzieci niepełnosprawnych wzrokowo w Polsce.
9. Współczesne tendencje w tyflopedagogice.
10. Czynniki warunkujące różne potrzeby i możliwości osób niepełnosprawnych wzrokowo. Specyfika pracy z osobami z dysfunkcją wzroku w różnym wieku (dzieci, młodzież, dorośli, seniorzy).
11. Osoby niewidome i słabowidzące z niepełnosprawnością złożoną.
12. Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych wzrokowo.
13. Działalność PZN oraz innych organizacji i fundacji na rzecz pomocy osobom niewidomym i słabowidzącym.
14. Osoby niewidome i słabowidzące jako twórcy i odbiorcy kultury.
Literatura obowiązkowa:
1. Grzegorzewska M. (1989), Wybór pism. IWZW, Warszawa, rozdziały: Struktura wyobrażeń surogatowych u niewidomych, s. 88-100, Struktura psychiczna zmysłu przeszkód, s. 107-115, Analiza wartości rewalidacyjnych metody ,,ośrodków pracy”, s. 250-273;
2. Jakubowski S. (red.) Poradnik Dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. MEN, Warszawa;
3. Kuczyńska-Kwapisz J. (red.) (1996) Rehabilitacja niewidomych i słabowidzących. Tendencje współczesne. CPP-P MEN, Warszawa;
4. Majewski T. (2003) Początki szkolnictwa specjalnego dla dzieci niewidomych. Szkoła Specjalna nr 1, APS, Warszawa;
5. Paplińska M. (red.) (2008) Uczeń i student z dysfunkcją wzroku – nowe podejście, nowe możliwości. Uniwersytet Warszawski, Warszawa; dostępny na stronie www.braille.pl/index.php?body=publikacje;
6. Sękowski T. (2001) Psychologiczne aspekty rehabilitacji zawodowej osób niewidomych zatrudnionych w warunkach pełnej i częściowej integracji. UMCS, Lublin, s. 13-60;
7. Walthes R. (2007), Tyflopedagogika. GWP, Gdańsk, rozdziały 4-6, s.76-150.
Literatura uzupełniająca:
1. Kuczyńska-Kwapisz J. (2001) Edukacja dzieci niewidomych i słabo widzących w Polsce – historia, teraźniejszość i wizje przyszłości. Szkoła Specjalna nr 2, APS, Warszawa;
2. Łobacz E. (2006) Współczesne tendencje w edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych wzrokowo. Szkoła Specjalna nr 5;
3. Paplińska M. (2008) Dzieci z niepełnosprawnością złożoną a ich waniliowi rówieśnicy. W: Gorajewska D. (red.) Poznajemy ludzi z niepełnosprawnością. Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji. Warszawa, s. 66-73;
4. Paplińska M. (2008) Dotknąć sztuki – człowiek niewidomy w muzeum. W: Dyskursy Pedagogiki Specjalnej - Człowiek (dziecko, młodzież, dorośli...) z niepełnosprawnością w systemie edukacji i rehabilitacji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn;
5. Paplińska M., Wałachowska M. (2007), Nowe technologie informacyjne w edukacji i rehabilitacji osób niewidomych i słabowidzących Nasze Forum Kwartalnik pedagogiczno-terapeutyczny NR 1-2(25-26)/2007, s. 41-49;
6. Sękowski T. (2008), Brak wzroku jako sytuacja trudna i jej wpływ na osobowość i funkcjonowanie społeczne człowieka. W: Czerwińska M., Dederko T. (red.) Niewidomi w świecie książek i bibliotek. Polski Związek Niewidomych, Kielce, s. 10-19;
7. Wojnarska A. (1996) Kompensacja poznawcza u niewidomych – przegląd zagadnień teoretycznych. Przegląd Tyflologiczny nr 1-2/95, s. 41-47.
bzhfoto