Historia Architektury Wykład 6.0 Rzym 1.docx

(4718 KB) Pobierz

Historia Architektury Wykład 6.0 Rzym 1

Rzymianie korzystają głownie z konstrukcji łęku zapożyczoną od Etrusków

Kanał deszczowy/burzowy- cloaca maxima pierwsza konstrukcja rzymska, od której zaczęły się sklepienia rzymskie, jego szczątki na forach cesarskich w Rzymie. Konstrukcja na zasadzie klińców.

Etruskowie ; znamy ich z grobowców, które były bogato dekorowane
-
podwójny grobowiec sarkofag etruski

Znakomicie wypalali ceramikę, i silnie dekorowali dachy, silniej niż dachy świątyń greckich. Świątynia etruska ma 3 osobne celle (jedna cella grecka podzielona na 3 części), jest budowlą obrócona do placu na którym stoją, dojście do świątyni zawsze dojściem od przodu po dużej ilości stopni; wysoka podmurówka na której stoi świątynia. Pojawia się postument w związku z tym w Rzymie (u Etrusków nie wiemy czy cokół tzn. niepewnie

Świątynia etruska Jowisza kapitolińskiego

na dziedzińcu

Architektura etruska albo drewniana albo kamienna (drewniane raczej świątynie)

Rzym głownie murowana lub betonowa

Nie była budowana w ciosach kamiennych bez zaprawy, wynaleźli prostszy i szybszy sposób budowy ściany bo Architektura się prężnie rozwijała
ściana typu ściany betonowej: z pyłów wulkanicznych, układane w deskowaniu drewnianym, w środku w zaprawie mnóstwo kamieni.

Architektura rzymska nie jest architektura kolumny i ściany tylko architekturą ściany.

Opus incertum- kamień nieregularny stanowiący okładzinę ściany, wewnątrz ściana ceglana lub betonowa

Opus Reticulatum układ diagonalny z przewiązkami, co 1m-1,5m, dotyczą one tez naroży, budowane z cegły i wzmacniane

Opus Testacea układ miarowy ceglany, z podkreśleniem narożników i również z przewiązkami co 1m-1,5m

W OR i czasem O T stosowano zaprawy naturalnych asfaltów, świetnie się zachowało do naszych czasów.

Konstrukcja łęku, kolebki. Sklepienie krzyżowe to przecięcie dwóch kolebek, siły schodzą na rogi a sklepienie kolebkowe- siły przenoszone na ściany. Łęki konstruowano na podparciu drewnianym

Sklepienie klasztorne, kopuła południkowa na murach cylindrycznych

Pendentywy (trójkąty sferyczne) jeśli kwadrat

Uproszczenie już nie elipsy i owale ale wyłącznie fragmenty koła. Interkolumnia dużo większe niż w Grecji, architraw i fryz podobnie wykształcone jak w Grecji ale architraw jest znacznie węższy do fryzu. Fryz płaskorzeźba a nie prawie pełną rzeźbą, kolumny smukłe entaza prawie niewidoczna.

we wszystkich porządkach pojawiają się postumenty, zwielokrotnienie elementów dekoracyjnych

porządek kompozytowy- 2 rzędy liści akantu + zamiast 3 fascia jest woluta przekątniowa (zawsze przekątniowa), bardzo zwarta nie tak rozłożysta. Rzym stosuje filary przyścienne i pilastry (1/3 ¼ filara wystaje ze ściany

w Rzymie wszystko ustalone- ścisłe reguły

toskański 14M (4M/entablatura)

dorycki 16M

joński 18M

Kompozytowy 20M

5M J,K,K- entablatura

postument ma 6m~

łęk dostaje obramienie czyli to jest łęk z archiwoltą.

Fortuna Virilis Rzym lub Antoniusza i Faustyny, na wysokim tarasie na wysokiej krepidomie, dużo stopnie, w związku z tym krepidoma domaga się postumentów najczęściej świątynie maja porządek koryncki ale Virilis ma porządek joński

Jeśli jest peripteros to jest pseudo peripteros, rezygnujemy z obejścia peripteralnego (już w Faustynie) mamy ścianę boczna układaną z kamieni. Architektura obrócona w kierunku, do wnętrza placu na którym stoi cella podzielona lub jednodzielna w Rzymie zawsze stosowana głowica przekątniowa bo na bogato.

Fora rzymskie

Cesarza Oktawiana augusta:

Świątynia marsa ultora fronton niesłychanie rozbudowany, tył się nie liczy tył poza placem, podwyższenie eksedra

Pojawia się konstrukcja postumentów, bardzo rozbudowany portyk, wielokolumnowy + otoczona ogromnym placem, cesarskim imperialnym portyk kolumnowy z ogromnym amfiteatrem

Architektura rozwijała się tez w innych miastach nie tylko Rzymie

Maison carree bardzo wysoko podniesiona cella ludność okoliczna nie miała mieć możliwości sprofanowania świątyni (dotyczyło terenów podbijanych) łączona peripteros z przodu a pseudoperipteros przy ścianach

$D:\Architektura\Historia Architektury\Ćwiczenia materiały\Fletcher - ancient\P1170575.JPG$

Różnica w entablaturze Rzym i Grecja

Znacznie bardziej rozbudowana, ma znacznie więcej elementów 3 fascie architrawu poprzedzielane elementami dekoracyjnymi pojawia się konsolowe podparcie (wcześniej tylko jedna konsola na akropolu podpierała mały gzymsik nad drzwiami) zawsze sama o przekroju karnisowym przy reprezentacyjnych budowlach

$D:\Architektura\Historia Architektury\Ćwiczenia materiały\Fletcher - ancient\P1170576.JPG$

Skala człowieka na tyle znaczna, czyli uważa się ze architektura jest większa niż się przypuszcza

Nieco inaczej rozplanowała, późniejsza Wenus w Rzymie wybudowana przez cesarza Hadrian będącego pod wpływem Grecji, kochającego starożytną Grecje, starał się wybudować bardzo podobna świątynie do greckiej, ma obejście kolumnowe w środku jest to późno imperialna świątynia rzymska, ogromne sklepienia przykrywające celle. Dwie świątynie odwrócone do siebie plecami sama nawa świątyni aż na 4 trasie, ogromna kolebka dzieląca wnętrze podział ściany na nisze, pierwsze dekoracyjne użycie kolumnady jako elementu dekoracyjnego a nie nośnego, koleba kasetonowa co wynika z konstrukcji kolejnego łęku i łęku bo wiązanie łęków

Świątynia Diany, znowu ogromna koleba, wąskie przesklepione obejścia, identyczny podział ściany jak w świątynie Wenus w Romie, nisze po to aby postawić jak najwięcej posagów,

$D:\Architektura\Historia Architektury\Ćwiczenia materiały\Fletcher - ancient\P1170577.JPG$

Budowle okrągłe też dość bogate w Rzymie maja różne funkcje świątynie okrągłe ale znowu zwyczajem rzymskim obrócone do placu, zwykle peripteros, przykryte kopuła bądź dachem /\

Świątynia Wenus w Baalbek mała świątynka ma falujące bogate obejście, bardzo rozbudowany portyk, a obejście rogate, schody nie działa wejściem ale tym obejściem bogatym tez jest peripteros ale dodany ogromny portyk $D:\Architektura\Historia Architektury\Ćwiczenia materiały\Fletcher - ancient\P1170578.JPG$

Panteon

Poświęcona wszystkim bóstwom, odbudowana po wielu różnych niepokojach, końcówka budowy 80- 200r n.e. 43,5m średnica posadzki, świetnie zachowana działająca wyłącznie wnętrzem i portykiem kolumnowym, dziura w dachu oculos 9m, szerokość muru dochodzi do 6m, wiec możliwe dodane attyk, ogromny portyk wewnętrzny, portyk wewnętrzny ma8x 3 pełne kolumny i 4 jeśli liczyć kolumnę przyścienną, od zewnątrz w kopule są wyciągnięte mury dociążające i dochodzi do 1/3 wysokości kopuły następnie są schodki zaczyna się „pocieniać „