Narkomania
mgr Katarzyna Puławska- Popielarz
02.10.08 Karina Chmielewska
DZIAŁANIE NA UKŁAD NERWOWY
HALYCUNOGENNE:
· KANABINOLE
· HALUCYNOGENY
· LOTNE ROZPUSZCZALNIKI
STYMULUJĄCE:
· KOKAINA
· INNE SUBSTANCJE STYMULUJĄCE
· TYTOŃ
DEPRESYJNIE:
· ALKOHOL
· OPIATY
· LEKI USPOKAJAJĄCE
OSTRE ZATRUCIE:
Przemijający stan spowodowany przyjęciem substancji psychoaktywnej powodujący zaburzenia świadomości, procesów poznawczych, spostrzegania afektu, zachowania lub innych reakcji psychofizycznych.
UŻYWANIE SZKODLIWE:
· Sposób przyjmowania substancji psychoaktywnych powodujący szkody zdrowotne (somatyczne, psychiczne)
· Terminowi używanie szkodliwe w klasyfikacji DSM IV odpowiada termin nadużywania
· Zachowanie aspołeczne np. pobicie kogoś pod wpływem substancji psychoaktywnych nie zawsze upoważnia do rozpoznania używania szkodliwego
· Używanie szkodliwe jest precyzyjnym określeniem
UZALEŻNIENIE
Jest to kompleks zjawisk fizjologicznych, behawiorystycznych i poznawczych. Wśród których zachowania związane z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych uzyskują wyraźną przewagę nad innymi, które było charakterystyczne dla danej osoby.
Z uzależnienia nigdy nie można się wyleczyć, można zaleczyć, zapisy neuronalne zawsze zostaję.
CO NAJMNIEJ 3 OBJAWY Z:
· Pragnienie, przymus, myśli natrętne
· Utrata kontroli nad przyjmowaniem (ilość, częstość)
· Fizjologiczne objawy zespołu abstynencyjnego
· Tolerancja
· Zmiana stylu życia (ubóstwo wzorców przyjmowania sub. psych., zaniechanie zachowań nie związanych z narkotykami)
· Ewidentnie szkodliwe następstwo i skutki
W uzależnieniach znaczenie ma mózg. Uzależnienie przebiega w postaci remisji i nawrotów.
· Zjawisko tolerancji jest szczególnie obecnie w okresie odstawienia substancji psychoaktywnych. Tolerancja i zespół abstynencyjny są wyrazem neuroadaptacji dawniej nazywanym uzależnieniem fizycznym
· Tolerancja jest to zjawisko polegające na zmniejszenie się wrażliwości organizmu, coraz słabszej odpowiedzi na przyjmowane kolejne dawki substancji psychoaktywnych
· Efektem tolerancji jest przyjmowanie coraz większych dawek substancji psychoaktywnej aby uzyskać oczekiwany efekt działania narkotyku np. nasenne działanie diazepamu 5 mg znika po 5-6 tygodniach, konieczne jest zwiększenie dawki leku do 10 mg
· Czas rozwoju tolerancji jest cechą charakterystyczną danej substancji oraz zależy od właściwości osobniczych. U osoby uzależnionych po okresie abstynencji tolerancja rozwija się znacznie szybciej niż miało to miejsce w początkowym okresie rozwoju uzależnienia
· Tolerancja krzyżowa. Tolerancja do jednej substancji może powodować tolerancje do drugiej np. z tej samej grupy alkohol i diazepam
· Mechanizmy powstawania tolerancji i zespołu abstynencyjnego, nie są do końca poznane
· Rozwój tolerancji zazwyczaj nie jest równomierny w zakresie działania substancji psychoaktywnej. Zjawisko tolerancji jest odwracalne co następuje po odstawieniu substancji psychoaktywnej (wystąpienie zespołu abstynencyjnego). Często zapomina się o tzw. spadku tolerancji. Pacjenci którzy przebyli leczenie detoksykacyjne i powracają do używania substancji psychoaktywnych w dawkach sprzed okresu detoksykacji ulegają zatruciu (przedawkowania)
ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY
· Jest odwrotnym zjawiskiem do tolerancji
· Jest to grupa objawów o różnym zmiennym nasileniu występująca po zmniejszeniu lub odstawieniu substancji
· Obraz kliniczny (objawy psychopatologiczne, somatyczne, przebieg, nasilenie) jest charakterystyczny dla danej substancji psychoaktywnej
· Zespół abstynencyjny powstał z powodu odstawienia dwóch lub kilku substancji, ma niespecyficzny przebieg kliniczny
· Przebieg zespołu abstynencyjnego może być powikłany np. z majaczeniem lub stanem padaczkowym
· Objawy abstynencyjne mogą występować w określonych warunkach (przez wyuczone bodźce warunkowe) nawet bez przyjmowania substancji psychoaktywnych w okresie poprzedzającym bezpośrednio wystąpienie zespołu (przez kilka tygodni czy miesięcy)
ZABURZENIA PSYCHOTYCZNE- spowodowane przyjmowaniem substancji psychoaktywnych
· Zaburzenia które występują pod wpływem działania substancji psychoaktywnej
· Zaburzenia te powinny ustąpić do 6 miesięcy od przyjęcia substancji psychoaktywnej
· Różnorodny obraz psychopatologiczny jest wynikiem charakterystyki danego leku i cech osobowości przyjmującego, wielkości dawki, okresu przyjmowania
· Zaburzenia psychotyczne F1x5
Zespół amnestyczny F1w6- najczęściej w przebiegu uzależnienia od alkoholu, leków uspakajających, rozpuszczalników lotnych:
· Dominują zaburzenia pamięci świeżej (często konfabulacje), często są zaburzenia pamięci dawnej, pamięć natychmiastowa jest zachowana
· F1x.6 powinien spełniać kryteria zespołu organicznego oun
· Zaburzenia psychotyczne rezydualne i późno ujawniające się F1x.7: powracaniem przebytych doznań, zaburzenia osobowości i zachowania, psychotyczne, otępienie,
Amfetamina i kokaina kurczy naczynia włoskowate- stepuje martwica. W wyniku wahania kokainy dochodzi do martwicy przegrody nosowej.
Paląc konopie następują zaburzenia pamięci. Paląc przez rok nie można się niczego nowego nauczyć przez rok.
09.10.08 Katarzyna Puławska
Co wpływa na specyfikę terapii uzależnień młodych osób?
· Spojrzenie na używanie alkoholu i narkotyków jako na objaw
· Odmienność spojrzenia na świat
· Czas utrwalania problemu
· Elementy terapeutyczne i wychowawcze
· Ekonomiczna i emocjonalna zależność od rodziców
· Znaczenie grup rówieśniczych
Wiek inicjacji narkotycznej
· 13 - 14 lat - 40%
· 15 lat - 25%
· 16 lat - 19%
· 17 lat -8%
Narkotyki inicjacyjne
· Marihuana - 82%
· Amfetamina - 11%
· Inne (kleje i rozpuszczalniki, kompot, LSD, mieszanie) - 1-2%
Miejsca dostępności narkotyków (ESPAD, 2005) trzecie klasy gimnazjum, drugie klasy ponadgimnazjalne
· Nie znam takich miejsc - 48%, 34%
· Szkoła -18%, 25%
· Ulica, park - 20%, 27%
· Dyskoteka, bar - 34%, 48%
· Mieszkanie dilera - 26%, 32%
· Inne - 10%, 11%
Łatwość dostępu do narkotyków na przykładzie marihuany „Ile czasu potrzebowałbyś aby zdobyć...
· Mniej niż godzinę - 14%, 24%
· Kilka godzin - 11%, 14%
· Jeden dzień - 8%, 10%
· Kilka dni lub więcej - 14%, 13%
· Zdobycie jest dla mnie niemożliwe - 16%, 11%
· Nie wiem - 37%, 28%
Zażywanie kiedykolwiek w życiu (ESPAD, 2005) trzecie klasy gimnazjum, drugie klasy ponadgimnazjalne
· Alkohol - 92%, 96%
· Marihuana, haszysz - 14%, 32%
· Amfetamina - 4%, 12%
· Ecstazy - 3%, 8%
· Substancje wziewne - 8%, 6%
· Heroina - 1%, 2%
Zażywanie w ciągu ostatnich 30 dni (ESPAD, 2005) trzecie klasy gimnazjum, drugie klasy ponadgimnazjalne
· Alkohol - 66%, 79%
· Marihuana, haszysz - 4%, 11%
· Amfetamina - 1%, 3%
· Ecstazy - 1%, 3%
· Substancje wziewne - 2%, 1%
· Heroina - <1%
Adolescencja
· DOJRZEWANIE – oznacza proces a nie stan. Z łac. “adulescent” oznacza “wzrastać”.
· Okres dorastania obejmuje 12-18 rok życia, po nim następuje wiek młodzieńczy przypadający na 19-25 rok życia (Żebrowska 1975).
WCZESNA ADOLESCENCJA 12-14 rok życia
· Zmiany hormonalne, dojrzewanie fizjologiczne
· Wyrażanie intensywnych impulsów seksualnych
· Wzrost agresywnych popędów wzmacniany większą siłą fizyczną
· Dużą odmienność nastrojów, myśli, postaw
· Intensywny narcyzm, zainteresowanie własnym ciałem
· Rebelia przeciw dorosłym i ich systemom wartości
· Wzrastające znaczenie grupy rówieśniczej
· Znaczący wzrost intelektualnych możliwości z równoległym zwiększeniem zakresu i realizacji zainteresowań
ŚRODKOWA ADOLESCENCJA 14-17 rok życia
· Rozpoczyna się proces delikatnej równowagi pomiędzy popędami ID a rozwojem EGO
· Oswajanie z nowym obrazem ciała i rozwijającą się tożsamością psychoseksualną
· Rozwój zainteresowań heteroseksualnych
· Narastające procesy separacji i indywiduacji
· Rozwój myślenia abstrakcyjnego
PÓŹNA ADOLESCENCJA 17-22 rok życia
· Dalszy rozwój EGO o tożsamości psychoseksualnej
· Rozwój własnego systemu wartości moralnych
· Zdolność do długotrwałych związków międzyludzkich
· Osiąganie niezależności od rodziny pochodzenia – powrót do rodziców na nowych zasadach, opartych na równości
· Wybory dotyczące przyszłości zawodowej i życiowej
OBSZARY KRYZYSU WYCHOWAWCZEGO W OKRESIE DOJRZEWANIA
Obszar tzw. pretekstów
Zarzuty wobec rodziców: niesprawiedliwe traktowanie, niewłaściwy styl życia rodziców i całej rodziny, konformizm wobec uznanych norm społecznych, moralnych, niezapokajanie potrzeb nastolatka i inne
Obszar subiektywnego poczucia zmiany
Trudno o nim z nastolatkiem rozmawiać. Nastolatek czuje, że się zmienił i że chce być inaczej (lepiej, poważniej) traktowany. Rodzice również to zauważają, a więc stoją przed zmianą w całej rodzinie tj. dorosłością dziecka, jego odejściem z domu. Im trudniej o tym mówić, tym więcej pada wzajemnych zarzutów z obszaru pierwszego. Korzystnie jest dla całej rodziny jeśli rodzice są wnikliwi, rozumieją proces dorastania, starając się spokojnie wówczas dziecku w nim towarzyszyć, gdy widzą jego problemy w innej skali niż ono samo.
Problemy, które pochodzą z obszaru „pretekstów” (kończą się wraz ze specyficznym wiekiem):
- Zaniedbywanie nauki szkolnej
• Intensywne kontakty rówieśnicze oraz dobór towarzystwa
• Późne powroty do domu i niedotrzymywanie umów
AUTORYTET RODZICÓW – jest niezbędnym do wychowywania czynnikiem . We współczesnym świecie jest wystawiony na ocenę. Rodzice dość często dowiadują się że są toksyczni, nadopiekuńczy. Zarzuca się im również brak kompetencji wychowawczych. Oni sami obwiniają się o to, że zbyt mało czasu poświęcają dzieciom, że ich nie rozumieją. W rzeczywistości często zupełnie dobrze sobie radzą, mają spory dorobek życia i zasługują na uznanie. Jednak gdy zaczynają w to wątpić, tracą autorytet i odbierają sobie prawo do kontrolowania dzieci, dyskutowania z nimi i przekazywania swoich norm oraz preferowania swojego stylu życia ponad preferowany przez media, trendy.
Poczucie kompetencji rodzicielskiej powinno być oparte na:
- unikalności związku uczuciowego z własnym dzieckiem,
- zasadzie współdziałania obydwojga rodziców.
ZABURZENIA PSYCHICZNE W OKRESIE DOJRZEWANIA:
1. Zaczynające się we wczesnym dzieciństwie, zaostrzające się w okresie dojrzewania i nadal trwające w dorosłości:
· - Zaburzenia osobowości; „nerwica charakteru”, antysocjalne zaburzenia osobowości
· - Niektóre przewlekłe postacie nerwic i psychoz
· -Niedorozwoje umysłowe, wczesne uszkodzenia mózgu
2. Zaczynające się we wczesnym dzieciństwie i kończące w okresie dojrzewania
· - zespoły lękowe związane z przeżywaniem lęku separacyjnego
· - zespoły objawowe na podłożu wczesnego uszkodzenia mózgu - kompensowanie dzięki korektywnemu wpływowi środowiska rodzinnego
3. Zaburzenia które mają swój początek w okresie dojrzewania, ale nie są swoiste dla tego okresu i mogą powtarzać się przez całe życie, nie ustępują w okresie dorosłości
· - psychozy schizofreniczne
·...
katarzynakalinowska