"Ludzie bezdomni" to powieść Stefana Żeromskiego, która ukazała się w 1900 roku. Powieść ta podejmuje problem bezdomności. Ludzie bezdomni, którzy nie mają własnego domu, nie mają gdzie mieszkać. Są to na przykład nędzarze paryscy z domu noclegowego czy warszawski ploretariat, klasa robotnicza wegetująca w tragicznych warunkach mieszkaniowych, praktycznie bez dachu nad głową. Jednak Stefan Żeromski, oprócz bezdomnosci w dosłownym tego słowa znaczeniu, ukazuje w swej powieści także bezdomnych innego rodzaju, siegając do warstwy metaforyczno-symbolicznej tekstu. Zagadnienie postawy życiowej jest jednym z poważniejszych problemów psychologicznych i moralnych. Boryka się z nimi każdy człowiek dorastający i szukający dla siebie miejsca w życiu. Przeżywają te problemy także bohaterowie literaccy. Potrzebę walki ze złem czujemy wszyscy, wpaja nam ją religia, uczy historia cywilizacji, narzucając wizję postępu ludzkości. Wreszcie umiłowanie dobra i niechęć do zła nabywamy w procesie wychowania od najmłodszych lat i dlatego chcemy krzewić dobro, a zwalczać zło.

Pragniemy też szczęścia, radosci, piękna. Chcemy korzystac z życia, cieszyć się z jego darów, upajać urodą świata. Czasami powstaje konflikt, trzeba wybierać, nie da się zharmonizować obu tych dążeń. Jest to ciężki wybór-musimy przezwycieżyć naturalne potrzeby i wybrać trudny nieraz obowiązek. Bohaterów literackich dokonujacych takiego wyboru jest wielu.

Poważnego wyboru postawy życiowej dokonuje doktor Judym. Czyni to świadomie, konsekwentnie, powodowany przekonaniem, że cel jest i wart poświęcenia. Oznaką zła są: powszechna nędza, brud, choroby najuboższej częsci społeczeństwa. Tomasz doskonale wie z czym ma podjąć walkę-pochodzi z rodziny warszawskiego szewca, od dziecka zna dzielnice biedoty, brudne podwórka-jedyne miejsca zabawy rzeszy dzieciaków, i przeludnione mieszkania. Wie w jakich warunkach pracują jego bratowa i brat, poznał też sytuację bezdomnych. Wybiera beznadziejną, samotną walkę z tymi zjawiskami- to wspaniały i godzny podziwu wybór.
Judym się poświęca:

,,Nie mogę mieć ani ojca, ani matki, ani żony,
ani jednej rzeczy, którą bym przycisnął do
serca z miłością, dopóki z oblicza ziemi nie
znikną te podłe zmory. Muszę wyrzec się szczęścia'.

Można mieć wątpliwości czy Judym słusznie wyrzeka się miłości Joasi, czy rzeczywiście odrobina osobistego szczęścia przeszkodziłaby mu w spełnienu misji. On jednak dokonuje wyboru- trzeba to uszanować i próbować zrozumieć. Wyrwał się z nędzy, wykształcił z trudem, poznał inne życie: Paryż, muzea, piękne kobiety, flirty, miłość, uzdrowisko w Cisach. Pociąga go to wszystko. Jest wrażliwy na urodę świata, wszystkimi zmysłami chłonie jego piękno. Tym trudniej mu przychodzi dokonanie wyboru.

A jednak z pewną świadomością wybiera- najpierw musi spłacić ,,dług przeklęty'', dlatego trzeba ,,wyrzec się szczęścia'. Tomasz nie chce dzielić swych sił między sprawy osobiste i społeczne, chce całkowicie oddać się swej działalności, pragnie się poświęcić. Jest to truny wybór, godzien podziwu i szacunku, tym bardziej, że okupiony walką wewnętrzną, rozdarciem serca, rozpaczą i tęsknotą za miłością. Judyma czeka jeszcze wiele zmagań z przeciwnościami, tym bardziej, że che być sam, pracować w pojedynkę, nie potrafi rozmawiać z ludzmi i przekonywać ich do swych słusznych celów. Czy wytrwa? W którym momencie życia uświadomi sobie swą klęskę? Tego Żeromski nie ukazał, a byłogy to z pewnościa ciekawe.

Z przedstawionego przykładu dokonywania wyboru postawy życiowej wynika, że decyzje te przebiegają różnie. Ludzie kierują się odmiennymi motywami i argumentami, ale przewaznie odrzujacją sprawy osobiste i urodę życia, by walczyć ze złem swiata.Trudno znaleźć bohatera pozytywnego, który sam byłby szczęśliwy. Szczęściem trzeba się z kimś dzielić, a jak się dzielić nim, gdy wokoło morze zła?

W najlepszej sytuacji są ci, którzy znajdują osobistą satysfakcję w walce ze złem i w solidarności z cierpiącymi. To pozwala spełnić obowiązek i doświadczać radości życia. Najtrudniejszy jest los tych, którzy muszą walczyć nie tylko ze światem, ale i z sobą. Łatwiej też wybierać, gdy jest się pewnym racji i słuszności, gorzej, gdy wybór pociąga za sobą rezygnację z uznanuch wartości, jest wyborem ,,mniejszego zła'. Jedno w każdym razie jest pewne- człowiek jest skazany na ciągłe wybory- nie unikniemy podejmowania trudnych decyzji. Każdy człowiek wielokrotnie w swym życiu znajduje sie w takiej sytuacji. Trzeba być na to przygotowanym. Uczą nas tego m.in. bohaterowie literaccy. .