diagnostyka chorob trzustki.pdf

Diagnostyka chorób trzustki

Badania laboratoryjne

Materiał do badań:

● Surowica krwi (badanie aktywności amylazy i lipazy)

● Mocz (badanie aktywności amylazy)

● Kał (ocena aktywności chymotrypsyny)

● pacjent na czczo

● doustna podaż 100 g glukozy

● określenie krzywej glikemicznej

● Drugi dzień

● pacjent na czczo

● doustna podaż 100 g skrobi w postaci kleiku lub żelu

● określenie krzywej glikemicznej

Interpretacja wyników:

Różnicę między maksymalnym wzrostem stężenia glukozy i skrobi wyraża się jako odsetek w

stosunku do maksymalnego stężenia glukozy po obciążeniu skrobią. Prawidłowo – poniżej 70%, w

warunkach patologicznych – powyżej 100%.

Próba sekretynowo – pankreazyminowa

● Służy bezpośredniej ocenie czynności zewnątrzwydzielniczej trzustki.

● Określamy skład chemiczny oraz kinetykę wydzielania soku trzustkowego po pobudzeniu

trzustki preparatem sekretynowo – pankreazyminowym (iv).

OSTRE ZAPALENIE TRZUSTKI

Jest chorobą o przebiegu średnio ciężkim lub ciężkim, objawiającą się bólem w jamie brzusznej i

wzrostem aktywności α - amylazy (↑ 3 – krotnym) we krwi i w moczu.

Pod względem anatomicznym

- odwracalne uszkodzenie trzustki i tkanek okołotrzustkowych pod postacią:

● obrzęku

● martwicy

● martwicy krwotocznej

● martwicy tłuszczowej

● u części chorych powikłaniami wielonarządowymi.

Epidemiologia -20 – 30 przypadków / 100 000 dorosłej populacji

Czynniki etiologiczne

● Kamica żółciowa

● Alkohol

● Leki (tiazydy, prokainamid, fenacetyna, meprobamat, nitrofurantoina, kwas 5-

aminosalicylowy, enalapril, furosemid, metronidazol, paracetamol, sulfasalazyna, sulindac,

tetracykliny, estrogeny, cymetydyna)

● Nowotwory trzustki, dróg żółciowych, brodawki Vatera

● Choroby narządów sąsiednich (zapalenie pęcherzyka żółciowego, wrzód drążący do

1 Przygotowano: http://www.wojsk-lek.org

Próby czynnościowe

Próba skrobiowa

● Pierwszy dzień

trzustki)

● Zabiegi chirurgiczne w obrębie jamy brzusznej

● Zabiegi endoskopowe w obrębie dróg żółciowych i przewodu Wirsunga (ERCP)

● Samoistne OZT (10 – 20%)

● Infekcje

● wirusowe (świnka, różyczka, CMV, HIV, WZW)

● pasożytnicze, bakteryjne

Objawy kliniczne

● Ból w nad- lub śródbrzuszu o dużym nasileniu (90%)

● Nudności i wymioty (80%)

● Objawy niedrożności jelit (60 – 80%)

● Bolesność palpacyjna brzucha

● ew. żółtaczka

● ew. zmiany na skórze

● objaw Cullena (wybroczyny wokół pępka)

● objaw Grey – Turnera (wybroczyny w bocznych częściach tułowia)

Objawy pozatrzustkowe

● Układ krążenia

● tachycardia

● ↓ RR

● wstrząs

● Układ oddechowy

● przyspieszenie oddechu

● duszność

● sinica

Powikłania

● Martwica w obrębie trzustki

● Wczesny zbiornik płynowy (do 4 tygodni, bez widocznej ściany)

● Pseudotorbiele

● Ropień trzustki

Diagnostyka

● Badania laboratoryjne

● Oznaczanie aktywności  - amylazy

● (przynajmniej 3 – krotne) we krwi i w moczu

● najwyższa w 1 lub 2 dobie

● może wystąpić także w innych ostrych schorzeniach

● jamy brzusznej (perforacja wrzodu trawiennego, zawał tętnicy krezkowej,

niedrożność jelit, zapalenie otrzewnej)

● Oznaczanie aktywności lipazy we krwi

● Badanie morfologii krwi (leukocytoza!)

● Badanie koagulogramu

● Ocena stężenia glukozy i bilirubiny

● Ocena białka C – reaktywnego (CRP)

● Badania obrazowe

● Badanie ultrasonograficzne (USG)

● Ultrasonografia endoskopowa (EUS)

2 Przygotowano: http://www.wojsk-lek.org

● Tomografia komputerowa (TK/CT)

● Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW/ERCP)

● Rezonans magnetyczny (MRI)

● RTG klatki piersiowej

● Ew. puste RTG przeglądowe jamy brzusznej

Badanie ultrasonograficzne (USG)

● Rozlane lub odcinkowe powiększenie narządu

● Echostruktura obniżona, niejednorodna, ew. ogniska hypoechogeniczne

● Granice nieostre

● Bezechowe zbiorniki płynowe w otoczeniu

● Wykrycie przyczyny – np. kamica przewodowa

● Monitorowanie dynamiki zmian

● Obecność powikłań (torbiele, ropnie, wysięk do jam opłucnej)

● Ograniczenie metody – duża ilość gazów w jamie brzusznej (niedrożność porażenna jelit)

Tomografia komputerowa

● Powiększenie narządu w całości

● Nierówne zarysy, niejednorodna gęstość

● Słabo odgraniczone nacieki zapalne oraz zbiorniki płynowe w otoczeniu (torbiele rzekome,

ropnie)

Wskazania:

● rozpoznanie kliniczne budzi wątpliwości

● chorzy z hyperamylazemią i klinicznie ciężką postacią OZT, powiększeniem obwodu

brzucha, tkliwością, gorączką ↑ 38 0 C i wysoką leukocytozą

● pacjenci z wynikiem > 3 punktów w skali Ransona lub > 8 punktów w skali APACHE

● chorzy, którzy nie osiagają szybkiej poprawy klinicznej w ciągu 72 godzin

● pacjenci, u których po początkowej poprawie stanu klinicznego doszło do pogorszenia

(możliwość wystąpienia powikłań)

Ustępowanie widocznych w badaniu TK cech OZT zwykle opóźnia się w stosunku do poprawy

stanu klinicznego pacjenta !!!

Kontrolne badania TK są wymagane gdy

● stan kliniczny pacjenta ulega pogorszeniu

● brak poprawy

Cholangiopankreatografia metodą rezonansu magnetycznego (MRCP)

● Powiększenie narządu w całości

● Niejednorodny sygnał, obszary martwicy (po kontraście)

● Przestrzenna lokalizacja zmian

● Różnicowanie charakteru zmian miąższowych

Ultrasonografia endoskopowa (EUS)

● Szukanie lub potwierdzenie etiologii OZT (kamiczej)

● Kwalifikowanie do ECPW

● EUS zabiegowa

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI

Przewlekła, nienowotworowa choroba trzustki, charakteryzująca się postępującym włóknieniem

z towarzyszącym zanikiem tkanki gruczołowej, prowadzącym w różnych okresach do upośledzenia

czynności wewnątrz- i zewnątrzwydzielniczej trzustki i rozwoju cukrzycy.

3 Przygotowano: http://www.wojsk-lek.org

Epidemiologia 10 – 12 przypadków / 100 000 dorosłej populacji

Pod względem anatomicznym

● Przewlekłe wapniejące zapalenie trzustki

● Zaporowe zapalenie trzustki - utrudnienie odpływu soku trzustkowego

● Zapalne - destrukcja miąższu przez nacieki z komórek jednojądrzastych

● Wapniejące - rozlane włóknienie okołozrazikowe

Czynniki etiologiczne

● Alkohol (70%)

● Zaporowe (zwężenia, blizny, pseudotorbiele)

● Pourazowe

● Dziedziczne (mutacja genu, odpowidzialnego za syntezę trypsynogenu)

● Tropikalne (maniok)

● W przebiegu naczynności przytarczyc

● Idiopatyczne (20%)

Alkohol!

100 g czystego etanolu/dobę

po 11 latach u kobiet, po 17 latach u mężczyzn

→ objawy kliniczne PZT

+ dieta bogatobiałkowa

+ dieta bogatotłuszczowa

+ palenie tytoniu

Objawy kliniczne

● Bóle brzucha

● Chudnięcie

● Nudności, wymioty

● Biegunka tłuszczowa

● Cukrzyca

● Przemijająca żółtaczka

Powikłania PZT

● Pseudotorbiele

● Ropnie

● Płyn w jamie otrzewnej

● Wysięk opłucnowy

● Zakrzepica żyły śledzionowej (→ krwawienie z żylaków dna żołądka)

Diagnostyka

● Badania laboratoryjne

● Oznaczanie aktywności α - amylazy

● Oznaczanie aktywności lipazy we krwi

● Test pankreazymino – sekretynowy

● Próba skrobiowa

● Ocena stężenia glukozy i bilirubiny

● Zwiększona zawartość tłuszczów obojętnych w stolcu

4 Przygotowano: http://www.wojsk-lek.org

● Badania obrazowe

● Badanie ultrasonograficzne (USG)

● Ultrasonografia endoskopowa (EUS)

● Tomografia komputerowa (TK/CT)

● Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW/ERCP)

● Rezonans magnetyczny (MRI)

Badanie ultrasonograficzne (USG)

● Zmniejszenie narządu

● Nieregularność zarysów

● Niejednorodna echostruktura, z licznymi silnie hyperechogenicznymi odbiciami

● Poszerzenie przewodu trzustkowego

● Obecność powikłań (torbiele rzekome)

Tomografia komputerowa

● Nieregularne poszerzenie przewodu trzustkowego

● Zmniejszenie narządu aż do zaniku miąższu

● Obecność zwapnień, złogów, torbieli rzekomych

Endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ECPW)

● Nieregularne poszerzenia przewodu trzustkowego i jego bocznych odgałęzień

● Obecność złogów

● Działanie terapeutyczne!

Cholangiopankreatografia MR (MRCP)

● Określenie stopnia poszerzenia przewodu trzustkowego i jego bocznych odgałęzień

● Obecność złogów

● Obecność torbieli i określenie ich stosunku do dróg trzustkowych

Ultrasonografia endoskopowa (EUS)

● „Płacikowa” struktura miąższu

● Pseudotorbiele

● Ogniska hiperechogeniczne

● Poszerzenie przewodu Wirsunga (> 2mm)

● Złogi w przewodzie Wirsunga

● Ultrasonografia endoskopowa (EUS)

● Szukanie lub potwierdzenie etiologii PZT (kamiczej)

● Kwalifikowanie do ECPW

● EUS zabiegowa

Zalety i wady technik nieinwazyjnego obrazowania

Ultrasonografia (USG)

● Zalety

● Wynik zależy od doświadczenia badającego

● Wynik zależy od pacjenta otyłość, wzdęcie, niedrożność)

5 Przygotowano: http://www.wojsk-lek.org

● Niski koszt

● Łatwa dostępność

● Mała inwazyjność

● Wady

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: