5. KOENZYMY – ROLA I PRZYKŁAD
Holoenzym ® apoenzym + koenzym ( gr.prostetyczna)
Rola koenzymów:
*Łączą się z substratem i z enzymem,
* ten sam koenzym może współdziałać z różnymi enzymami.
Podział k. ze względu na typ reakcji w której uczestniczą:
I. Przenoszące protony i elektrony
a) nukleotydy nikotynaidoadeninowe
( NAD+, NADP+)
b) nukleotydy flawinowe: FAD
c) kw. Liponowy (LipS2)
d) koenzym Q(CoQ)
e) cytochromy.
II.Przenoszące grupy :
a) nukleozydotrifosforany
b) koenzym A(CoA-SH)
c) kw.tetrahydrofoliowy
d) biotyna
e) difosforan tiaminy(DPT)
f)fosforan pirydoksalu(PLP)
III. Koenzymy liaz, izomeraz, ligaz :
b) difosforan tiaminy(DPT)
c) fosforan pirydoksalu(PLP)
d) koenzym B12 (CoB12)
ad.I a) ich funkcja polega na odwracalnym przyjmowaniu H+(przenoszą elekt.i prot.).W skład cz. k. wbudowana jest witamina z gr. B- niacyna (PP- kw.nikotynowy). K. ten uczestniczy w reakcjach odwodorownia (alkoholi I rz., alkoh. II rz., aldehydy, aminokw., ketokw.) .Enzymy uczestniczące w tych reakc. to: dehydrogenazy. NAD+-przekazuje wodory na nukleotydy flawinowe (w łańcuchu oddechowym)- służy do przenoszenia energii.
Ad I b)są spokrewnione z wit.B2 (ryboflawiną).Współpracują z enz. przekazującymi prot. i elekt. od a-poprze-dnich koenzymów - tzw. reduktaz.
Sprzężenie koenzymatyczne:
Ad Ic )rys.
Ad Id) Co-Q (ubichinon)- przenośnik elektr. i prot. wyst. w mitochądriach ( w łańcuchu oddech.). Jego struktóra stanowi pokrewieństwo z witaminami rozpuszcz. w tłuszczach.
Ad Ie) posiadają w swojej struktórze tzw. cheminy komórkwe (skł. niebiałkowy cytochromów).Występują we krwi i chlorofilu.
Ad IIa) np.ATP- jest to zw. makroergiczny. Przy współpracy z białkami enzymów może przekazywać różne gr.na inne związki.
Ad IIb ) Co-A - współpracuje z enz. przenosz. gr. acylowe. Ważną formą jest acetylo Co-A z kw. octowym uczestniczy jako zw. pośredni w różnych przemianach (białek, aminokw., cukrów, i tł.) Uczestniczy przy aktywacji kw. tł. tworząc acylokoenz. A.
Ad IIc) Co-F -przenośnik gr. jednowęglowych np. gr. metylowej.
Ad IId) tzw. witamina H- przenośnik gr. CO.
Ad IIe) DPT- w swojej bud. zawiera wit. B1 (tiaminę).Bierze udział w przenoszeniu np. gr. aldehydowych z tzw. cząstki ”dawcy” na cz. ”biorcy”. Działa z enz. przenoszącymi te gr. (dekarboksylacja kw. pirogronowego) oraz przy reakcji utl. np. węglowodanów.
Ad IIf) wit. B6
Fosforan pirydoksalu i fosforan pirydoksaminy, uczestniczą w reakc. przemian aminokwasów (reakc. transaminacji, r. dekarboksylacji aminokwasów, przy przemianach cukrowców złożonych np. reakc. fosforolizy polisacharydów)
Ad IIIa) Co- B12 (cianokarbolamina)- bierze udział w reakcjach: r. izomeryzacji kw. dikarboksylowych, r. przekształcania rybonukleotydów w deoksyrybonukleotydy, r. przenoszenia gr. metylowej.
Większość koenzymów jest spokrewniona z różnymi wit.
GeoloIS