Powrót masoneri - masoneria w Polsce

Na wstępie, opierając się o encyklopedię PWN, podam znaczenie terminu masoneria. Masoneria (wolnomularstwo) to tajny ruch międzynarodowy powstały w XVIII w., stawiający sobie za cel naturalne i społeczne doskonalenie człowieka, skupiał zwolenników postępowej ideologii burżuazyjnej, szerzył zaczerpnięty z tradycji oświecenia światopogląd racjonalistyczny (czyli wiarę w potęgę rozumu ludzkiego jako najważniejszej siły w poszukiwaniu prawdy i wiedzy o świecie), deistyczny (uznawał Boga jako Stwórcę, ale odrzucał Jego kierowanie losami świata, cuda, objawienia) i antyklerykalny; w Polsce od lat 30-tych XVIII do 1938; związany z tajnymi organizacjami niepodległościowymi.

Powracając do tematu, przybliżę powrót masonerii. Przemiany społeczne w latach 80-tych XX wieku stworzyły w Polsce warunki do oficjalnego powrotu masonerii na polską scenę dziejową. W 1991 r. wielki mistrz Wielkiego Wschodu Włoch (582 loże) Gulinano di Bernardo ogłosił, że "w dwa lata światło Masonerii oświeci wszystkie kraje Europy Wschodniej i myli się Kościół, jeśli sądzi, że uda mu się odbudować tam wiarę dogmatyczną".

Wielki mistrz Wielkiego Wschodu Francji, Jean Robert Ragache, podczas występowania na dorocznym zgromadzeniu wolnomularzy w 1990 r. powiedział: "Nie chciałbym, aby na Wschodzie marksizm zastąpiony został przez katolicyzm. Należy powołać w krajach, gdzie upadł komunizm, silną organizację masońską, która stanie na drodze klerykalizacji. Nie można dopuścić, aby dogmatyzm triumfował. W ostatnim czasie powołane zostały do życia loże w Pradze, Brnie i Pilźnie (Czechy). Czyni się silne starania, aby zrobić to samo w Polsce. Niestety plany założenia lóż w Warszawie, Krakowie i Łodzi napotkają na wielkie trudności ze względu na istnienie dobrze zorganizowanego katolicyzmu.

Nieformalnie rozpoczęła swoją działalność w Polsce Loża Wielkiego Wschodu i powołano Fundację Sztuki Królewskiej. Dwie nowo powstałe loże zorganizowane zostały dzięki staraniom wielkiego mistrza Wielkiej Loży Wschodu we Francji - Jean Roberta Ragache oraz wielkiego mistrza Wielkiego Wschodu - prof. Giuliano Di Bernardo.

Wielka Loża Narodowa Polski została "obudzona" 17 XII 1991 r. na wspólnym zebraniu trzech lóż: "Kopernika", "Waleriana Łukasińskiego" oraz "Przesądu Zwyciężonego". Część oficjalna, przy współudziale masonów z Wielkiego Wschodu Włoch, którzy pomagali w odbudowie polskiej masonerii, obydwa się poza Warszawą, 27 XII 1991 r., w dzień św. Jana Ewangelisty, czyli w święto wolnomularskie.

Wielka Loża Narodowa rytu szkockiego, której przewodzi Tadeusz Gliwic, wielki mistrz 32 stopnia, zastała zarejestrowana sądownie jako stowarzyszenie 22 II 1993 r. Statut Wielkiej Loży Narodowej Polski z listopada 1992 stwierdza: "WLNP nawiązuje w swojej pracy do tradycji wolnomularstwa polskiego wyrażanych w jego konstytucjach z 1984 i 1931 r., a w szczególności: krzewienia miłości Ojczyzny, poszanowanie konstytucyjnego porządku panującego w państwie i jego praw, szacunku dla pracy i jej owoców, działania na rzecz dobra całego społeczeństwa (art.12). Artykuł 11 tegoż Statutu głosi z kolei: "WLNP nie narzuca ani nie zabrania członkom żadnych wierzeń religijnych, ani przekonań politycznych. Dla zachowania harmonii myśli w braterskich związków między członkami zakazuje prowadzenia na zebraniach dyskusji religijnych i politycznych".

W jednym z wywiadów Tadeusz Gliwic przyznał m. in., iż "prawdą jest, że polscy masoni byli wybitnymi działaczami opozycji".

Ogółem w Polsce jest ok. 80 braci zrzeszonych w dwóch warszawskich lożach: "Wolność Przywrócenia" i "Nadzieja" oraz w katowickiej "Jedności" i krakowskim "Gabrielu Narutowiczu".

Wydaje się jednak, że szersza konfrontacja społeczeństwa polskiego z organizacjami masońskimi i para masońskimi będzie tematem niedalekiej przyszłości.

Cele i metody działania masonerii Cele masonerii przejawiają się w podwójnym charakterze. Inne są cele oficjalne, podawane szeroko do publicznej wiadomości, a inne cele ukryte, dostępne dopiero po odpowiednim wtajemniczeniu.

Oficjalnym celem wolnomularstwa jest dobroczynność, doskonalenie moralne jego członków oraz budowanie świata w duchu miłości, wolności i tolerancji.

Statut masonerii wydany w Chile w 1862 r. podaje: "Związek masoński ma jako cel dobroczynność, studiowanie uniwersalnej moralności i praktykowanie wszelkich cnót".

Według opracowania polskiej loży "Kopernik" z grudnia 1936 r. pt. "Co to jest wolnomularstwo", definicja wolnomularstwa jest następująca: "Wolnomularstwo jest instytucją o charakterze filozoficznym i społecznym, która stawia sobie jako cel - pracę dla ludności. Pracę tę rozumie ono w sensie dwojakim: intelektualnym i materialnym. Pierwsza skierowana jest do wnętrz i ma na celu doskonalenie moralne oraz kształcenie swych członków, druga polega na miłosierdziu i filantropii oraz na wszczepianiu w społeczeństwo zasad braterstwa i miłości powszechnej".

Praktyczna działalność wolnomularzy w historii i współczesności oraz pouczenia dla wtajemniczonych wskazuje jednak na istnienie w masonerii celów utajonych przed szerokimi warstwami społecznymi nie formułowanych bezpośrednio. Do celów tych należy m.in. osiągnięcie wpływów intelektualnych i politycznych. Kontrowersyjnym zagadnieniem pozostaje jedynie, jak dalekosiężne są to cele i jaki charakter ma ich realizacja.

Kierunek dążenia masonerii wyznacza przede wszystkim walkę z religią chrześcijańską i kościołem katolickim.

W krajach protestanckich masoneria przyjmuje znamiona nacjonalistyczne i imperialistyczne. Podtrzymuje dobre stosunki z istniejącymi tam Kościołami. Od XVIII w. aż do ostatnich czasów działalność masonerii konsolidowała państwa protestanckie i w na płaszczyźnie politycznej w znacznym stopniu przyczyniła się do wzrostu ich znaczenia w świecie.

Proces "odkatolicyzowania" świata był prowadzony przez umacnianie establishmentu (z ang.: zakład) protestanckiego.

Instrukcja Wysokiej Wenty (tajne stowarzyszenie włoskie, które w I poł. XIX w. przejęło sukcesję Iluminizmu w kierownictwie generalnym sekretnych stowarzyszeń) z 1819 r. stwierdza: "Nasz ostateczny cel jest ten sam, co Woltera oraz Rewolucji Francuskiej: unicestwienie raz na zawsze katolicyzmu, a nawet samej idei chrześcijańskiej, która stanąwszy na ruinach Rzymu, stała się później jego przedłużeniem".

Walka masonerii z Kościołem przybierała różne formy. Pośród nich można wyróżnić działalność bezpośrednią (przy pomocy przymusu fizycznego) oraz przygotowanie do działalności bezpośredniej, które odbywało się zazwyczaj przy pomocy środków intelektualnych oraz przy systematycznym stosowaniu sugestii.

Działalnością bezpośrednią masonerii była m.in. jej udział w prześladowaniach chrześcijan w czasie rewolucji francuskiej, w Meksyku i Hiszpanii. Po II wojnie światowej masoneria skoncentrowała swoje działania na sferze życia intelektualnego i społecznego współczesnego świata. Są to działania nazwane przez niektórych badaczy masonerii "walką pokojową".

Ewa Siwula Copyright C by OSI 1998-2000.