22. Krajowy rynek ziemniaka. Główne kierunki użytkowania bulw
Krajowy rynek ziemniaków podlega w ostatnich latach pewnym przemianom wiąże się to ze znacznym spadkiem ilości ziemniaków przeznaczanych na spasanie i przesunięciem obrotu ziemniakiem do sieci hiper- i supermarketów oraz giełd towarowych i hurtowni owocowo-warzywnych. Stopniowo rozwija się przetwórstwo spożywcze ziemniaka i w związku z tym wzrasta zainteresowanie i obrót ziemniakami przetworzonymi, są to najczęściej frytki i chipsy. Zakłady przetwórcze (np. Frito Lay Poland, Star Foods, McCain Poland, Farm Frites Poland) są najczęściej własnością inwestorów zagranicznych, którzy posiadają już dobrze zorganizowaną bazę surowcową, opartą najczęściej na odmianach zagranicznych. Firmy takie, w ostatnich latach, ograniczają liczbę dostawców ziemniaków (łącznie w kraju około 400), kosztem zwiększania powierzchni plantacji nawet do 50-80 ha. Od producentów wymaga się także płynności finansowej, wyposażenia w park maszynowy, także w deszczownie i urządzenia do sortowania i mycia ziemniaków oraz posiadania przechowalni. O atrakcyjności tego typu produkcji decyduje pewność zbytu zagwarantowana umowami kontraktacyjnymi. Przemysłowy przerób ziemniaków został w dużej mierze ograniczony przez znaczne zmniejszenie się ilości odbiorców. Większość krajowego spirytusu produkowana jest ze zbóż (96,8%). Zaś zakłady produkujące skrobię wykorzystują swoje moce produkcyjne w około 60-65% ze względu na ograniczony regulacją unijną kontyngent skrobi do 144.985 ton. Przy plonach na poziomie 35 t/ha, bo takie osiągane są przez producentów ziemniaków skrobiowych, i skrobiowości około 20% pozwala to na uprawę zaledwie 25 tys. ha ziemniaków skrobiowych w całym kraju. Przewiduje się dalsze zwiększenie wykorzystania ziemniaków do produkcji frytek i chipsów, lecz to nie zrekompensuje spadku ich zużycia w przemyśle skrobiowym i spirytusowym.
· Jadalny:
- do bezpośredniego spożycia, bulwy o zawartości suchej masy około 20%, skrobi 12-16%, witaminy C 20mg %, soloniny do 10mg%, suma cukrów do 1% oraz małej skłonności ciemnienia miąższu w stanie surowym i po wytworzeniu
- na zaopatrzenie jesienno-zimowe
- na wczesny zbiór
· Przetwórstwo spożywcze:
- produkty suszone - purre ziemniaczane
- produkty mrożone - frytki, pyzy
- produkty smażone - chipsy, frytki
- produkty mokre – (konserwy) sałatki
· Skrobiowe
- dla krochmalnictwa - bulwy o dużej zawartości skrobi minimum 17-18%, małej zawartości białka, płytkich oczkach i płaskiej skórce
- dla gorzelnictwa - bulwy o wysokiej zawartości suchej masy i skrobi minimum 15%
· Sadzeniak
- bulwy zdrowe, dojrzałe, czyste, suche, nieuszkodzone, nie zamarznięte, o kształcie i zabarwieniu typowym dla odmiany, bulwy o średnicy do 6cm.
Cechy sensoryczne bulw ugotowanych:
- właściwy smak i zapach oraz odpowiednia tekstura czyli typ użytkowo konsumpcyjny:
A – typ zwięzły sałatkowy
B – typ średnio zwięzły wszechstronnie użytkowy
C – typ mączysty
D – typ bardzo mączysty
Ze względu na długość okresu wegetacyjnego odmiany dzielimy na 5 klas
- bardzo wczesne: 60-90 dni
- wczesne: 90-110 dni
- średnio wczesne: 110-125 dni
- średnio późne: 125-135 dni
- późne powyżej 135 dni
Morfologia bulwy
Bulwa to zgrubiały koniec stolarzu powstały w wyniku szybkiego i poprzecznego rozrostu tkanek miękiszowych. Pędy podziemne tzw. stolary ( o grubości 1-3mm.) mające zamiast liści łuski okrywające mogą wyrastać z nadziemnej i podziemnej części łodygi, rosną w glebie poziomo.
:- części wierzchołkowej
- części pępkowej
W części wierzchołkowej znajduje się więcej oczek, ułożone są spiralnie lewoskrętnie tak jak na łodydze. Na bulwie znajdują się oczka, czyli zagłębienia, w których znajdują się pączki wegetatywne w ilości 5-15.
Kształt bulwy:
- okrągły
- owalny
- podłużny
- okrągło owalny
- podłużnie owalny
ka_czor