Geografia Nędzy I Bogactwa.pdf

(1813 KB) Pobierz

Geografia nêdzy i bogactwa

Geografia

Zwrotnik Raka

DZIAüALNOå WYTWîRCZA

na æwiecie ukazana jest jako

wydajnoæ produkcji na km 2 ,

czyli iloczyn g«stoæci zaludnienia

i PNB na jednego mieszkaÄca.

Produkcja koncentruje si«

w strefach umiarkowanych,

w pasie wybrzeýy morskich

i wzd¸uý drg wodnych

prowadzcych do morza.

Zwrotnik Kozioroýca

60 åWIAT NAUKI LIPIEC 2001

n«dzy i

Jeffrey D. Sachs, Andrew D. Mellinger i John L. Gallup

n«dzy i

109981909.477.png

109981909.488.png

109981909.499.png

109981909.510.png

109981909.001.png

109981909.012.png

109981909.023.png

109981909.034.png

109981909.045.png

109981909.056.png

109981909.067.png

109981909.078.png

109981909.089.png

109981909.100.png

109981909.110.png

109981909.121.png

109981909.132.png

109981909.143.png

109981909.154.png

109981909.165.png

109981909.175.png

109981909.186.png

109981909.197.png

109981909.208.png

109981909.219.png

109981909.230.png

109981909.241.png

109981909.252.png

109981909.263.png

109981909.274.png

109981909.285.png

109981909.296.png

109981909.307.png

109981909.318.png

109981909.329.png

109981909.340.png

109981909.351.png

109981909.362.png

109981909.373.png

109981909.384.png

109981909.395.png

109981909.406.png

109981909.417.png

109981909.428.png

109981909.439.png

109981909.450.png

109981909.461.png

109981909.470.png

109981909.471.png

109981909.472.png

109981909.473.png

109981909.474.png

109981909.475.png

109981909.476.png

109981909.478.png

109981909.479.png

109981909.480.png

109981909.481.png

109981909.482.png

109981909.483.png

109981909.484.png

109981909.485.png

109981909.486.png

109981909.487.png

109981909.489.png

109981909.490.png

109981909.491.png

109981909.492.png

109981909.493.png

109981909.494.png

109981909.495.png

109981909.496.png

109981909.497.png

109981909.498.png

109981909.500.png

109981909.501.png

109981909.502.png

109981909.503.png

109981909.504.png

109981909.505.png

109981909.506.png

109981909.507.png

109981909.508.png

109981909.509.png

109981909.511.png

109981909.512.png

109981909.513.png

109981909.514.png

109981909.515.png

109981909.516.png

109981909.517.png

109981909.518.png

109981909.519.png

109981909.520.png

109981909.002.png

109981909.003.png

109981909.004.png

109981909.005.png

109981909.006.png

109981909.007.png

109981909.008.png

109981909.009.png

109981909.010.png

109981909.011.png

109981909.013.png

109981909.014.png

109981909.015.png

109981909.016.png

109981909.017.png

109981909.018.png

109981909.019.png

109981909.020.png

109981909.021.png

109981909.022.png

109981909.024.png

109981909.025.png

109981909.026.png

109981909.027.png

109981909.028.png

109981909.029.png

109981909.030.png

109981909.031.png

109981909.032.png

109981909.033.png

109981909.035.png

109981909.036.png

109981909.037.png

109981909.038.png

109981909.039.png

109981909.040.png

109981909.041.png

109981909.042.png

109981909.043.png

109981909.044.png

109981909.046.png

109981909.047.png

109981909.048.png

109981909.049.png

109981909.050.png

109981909.051.png

109981909.052.png

109981909.053.png

109981909.054.png

109981909.055.png

109981909.057.png

109981909.058.png

109981909.059.png

109981909.060.png

109981909.061.png

109981909.062.png

109981909.063.png

109981909.064.png

109981909.065.png

109981909.066.png

109981909.068.png

109981909.069.png

109981909.070.png

109981909.071.png

109981909.072.png

109981909.073.png

109981909.074.png

109981909.075.png

109981909.076.png

109981909.077.png

109981909.079.png

109981909.080.png

109981909.081.png

109981909.082.png

109981909.083.png

109981909.084.png

109981909.085.png

109981909.086.png

109981909.087.png

109981909.088.png

109981909.090.png

109981909.091.png

109981909.092.png

109981909.093.png

109981909.094.png

109981909.095.png

109981909.096.png

109981909.097.png

109981909.098.png

109981909.099.png

109981909.101.png

109981909.102.png

109981909.103.png

109981909.104.png

109981909.105.png

109981909.106.png

109981909.107.png

109981909.108.png

109981909.109.png

109981909.111.png

109981909.112.png

109981909.113.png

109981909.114.png

109981909.115.png

109981909.116.png

109981909.117.png

109981909.118.png

109981909.119.png

109981909.120.png

109981909.122.png

109981909.123.png

109981909.124.png

109981909.125.png

109981909.126.png

109981909.127.png

109981909.128.png

109981909.129.png

109981909.130.png

Najuboýsze kraje æwiata najcz«æciej leý w strefie

mi«dzyzwrotnikowej i nie maj dost«pu do morza.

Nowe programy pomocy uwzgl«dniajce warunki ærodowiskowe

mog przyczyni si« do osigni«cia tam dobrobytu

Produkt narodowy

brutto na 1 km 2 (w dolarach)

0Ð499

500Ð1099

1100Ð2999

3000Ð8099

8100Ð21 999

22 000Ð59 999

60 000Ð162 999

163 000Ð441 999

442 000Ð546 000 000

Drogi wodne

prowadzce do morza

bogactwa

LIPIEC 2001 åWIAT NAUKI 61

bogactwa

109981909.131.png

109981909.133.png

109981909.134.png

109981909.135.png

109981909.136.png

109981909.137.png

109981909.138.png

109981909.139.png

109981909.140.png

109981909.141.png

109981909.142.png

109981909.144.png

109981909.145.png

109981909.146.png

109981909.147.png

109981909.148.png

109981909.149.png

109981909.150.png

109981909.151.png

109981909.152.png

109981909.153.png

109981909.155.png

109981909.156.png

109981909.157.png

109981909.158.png

109981909.159.png

109981909.160.png

109981909.161.png

109981909.162.png

109981909.163.png

109981909.164.png

109981909.166.png

109981909.167.png

109981909.168.png

109981909.169.png

109981909.170.png

109981909.171.png

109981909.172.png

109981909.173.png

109981909.174.png

109981909.176.png

109981909.177.png

109981909.178.png

109981909.179.png

109981909.180.png

109981909.181.png

109981909.182.png

109981909.183.png

109981909.184.png

109981909.185.png

109981909.187.png

109981909.188.png

109981909.189.png

109981909.190.png

109981909.191.png

109981909.192.png

109981909.193.png

109981909.194.png

109981909.195.png

109981909.196.png

109981909.198.png

109981909.199.png

109981909.200.png

109981909.201.png

109981909.202.png

109981909.203.png

109981909.204.png

109981909.205.png

109981909.206.png

109981909.207.png

109981909.209.png

109981909.210.png

109981909.211.png

109981909.212.png

109981909.213.png

109981909.214.png

109981909.215.png

109981909.216.png

109981909.217.png

109981909.218.png

109981909.220.png

109981909.221.png

109981909.222.png

109981909.223.png

109981909.224.png

109981909.225.png

109981909.226.png

109981909.227.png

109981909.228.png

109981909.229.png

109981909.231.png

109981909.232.png

109981909.233.png

109981909.234.png

109981909.235.png

109981909.236.png

109981909.237.png

109981909.238.png

109981909.239.png

109981909.240.png

109981909.242.png

109981909.243.png

109981909.244.png

109981909.245.png

109981909.246.png

109981909.247.png

109981909.248.png

109981909.249.png

109981909.250.png

109981909.251.png

109981909.253.png

109981909.254.png

109981909.255.png

109981909.256.png

109981909.257.png

109981909.258.png

109981909.259.png

109981909.260.png

109981909.261.png

109981909.262.png

109981909.264.png

109981909.265.png

109981909.266.png

109981909.267.png

109981909.268.png

109981909.269.png

109981909.270.png

109981909.271.png

109981909.272.png

109981909.273.png

109981909.275.png

109981909.276.png

109981909.277.png

109981909.278.png

109981909.279.png

109981909.280.png

109981909.281.png

109981909.282.png

109981909.283.png

109981909.284.png

109981909.286.png

109981909.287.png

109981909.288.png

109981909.289.png

109981909.290.png

109981909.291.png

109981909.292.png

109981909.293.png

109981909.294.png

109981909.295.png

109981909.297.png

109981909.298.png

109981909.299.png

109981909.300.png

109981909.301.png

109981909.302.png

109981909.303.png

109981909.304.png

109981909.305.png

109981909.306.png

109981909.308.png

109981909.309.png

109981909.310.png

109981909.311.png

109981909.312.png

109981909.313.png

109981909.314.png

109981909.315.png

109981909.316.png

109981909.317.png

109981909.319.png

109981909.320.png

109981909.321.png

109981909.322.png

109981909.323.png

109981909.324.png

109981909.325.png

109981909.326.png

109981909.327.png

109981909.328.png

109981909.330.png

109981909.331.png

109981909.332.png

109981909.333.png

109981909.334.png

109981909.335.png

109981909.336.png

109981909.337.png

109981909.338.png

109981909.339.png

109981909.341.png

109981909.342.png

109981909.343.png

109981909.344.png

109981909.345.png

109981909.346.png

109981909.347.png

109981909.348.png

109981909.349.png

109981909.350.png

109981909.352.png

109981909.353.png

109981909.354.png

109981909.355.png

109981909.356.png

109981909.357.png

109981909.358.png

109981909.359.png

109981909.360.png

109981909.361.png

109981909.363.png

109981909.364.png

109981909.365.png

109981909.366.png

109981909.367.png

109981909.368.png

109981909.369.png

109981909.370.png

109981909.371.png

109981909.372.png

109981909.374.png

109981909.375.png

109981909.376.png

109981909.377.png

109981909.378.png

109981909.379.png

109981909.380.png

109981909.381.png

109981909.382.png

109981909.383.png

109981909.385.png

109981909.386.png

109981909.387.png

109981909.388.png

109981909.389.png

109981909.390.png

109981909.391.png

109981909.392.png

109981909.393.png

109981909.394.png

109981909.396.png

109981909.397.png

109981909.398.png

109981909.399.png

109981909.400.png

109981909.401.png

109981909.402.png

109981909.403.png

109981909.404.png

109981909.405.png

109981909.407.png

109981909.408.png

109981909.409.png

109981909.410.png

109981909.411.png

109981909.412.png

109981909.413.png

109981909.414.png

109981909.415.png

109981909.416.png

109981909.418.png

109981909.419.png

109981909.420.png

109981909.421.png

109981909.422.png

109981909.423.png

109981909.424.png

109981909.425.png

109981909.426.png

109981909.427.png

109981909.429.png

109981909.430.png

109981909.431.png

109981909.432.png

109981909.433.png

109981909.434.png

109981909.435.png

109981909.436.png

109981909.437.png

109981909.438.png

109981909.440.png

109981909.441.png

Co sprawia, ýe gdy jedne kraje zdumiewajco si« bogac, w innych cier-

pi si« niewys¸owion bied«? Teoretykw myæli spo¸ecznej pytanie to fra-

puje od koÄca XVIII wieku, kiedy szkocki ekonomista Adam Smith

podj¸ t« kwesti« w wiekopomnym dziele Badania nad natu-

r i przyczynami bogactwa narodw . Smith stwierdzi¸, ýe naj-

lepsz recept na dobrobyt jest gospodarka wolnorynkowa,

w ktrej paÄstwo pozostawia przedsi«biorstwom znaczn

swobod« w dýeniu do zysku. W cigu ostatnich dwch stu-

leci s¸usznoæ hipotezy Smitha zosta¸a potwierdzona przez

spektakularny sukces gospodarki kapitalistycznej w Ameryce

P¸nocnej, Europie Zachodniej i wschodniej Azji, a takýe kom-

pletn kl«sk« socjalistycznej gospodarki planowej w ærodko-

wej Europie i by¸ym Zwizku Radzieckim.

Smith sformu¸owa¸ rwnieý drug godn uwagi hipotez«:

warunki geograficzne danego regionu mog wp¸ywa na je-

go wyniki gospodarcze. Utrzymywa¸, ýe w regionach przy-

brzeýnych osiga si« zwykle Ð dzi«ki ¸atwemu dost«powi do

handlu morskiego Ð lepsze wyniki niý w ærdldowych. Cho

dziæ wielu ekonomistw za przyk¸adem Smitha kojarzy do-

brobyt z wolnym rynkiem, to jednak zapominaj oni cz«sto

o roli czynnikw geograficznych. Ekonomiæci ci zak¸adaj,

ýe przed wszystkimi cz«æciami æwiata otwieraj si« takie sa-

me perspektywy wzrostu gospodarczego i d¸ugofalowego roz-

woju, a rýnice w osiganych wynikach s wy¸cznie skut-

kiem rýnic mi«dzy systemami instytucjonalnymi.

Tymczasem rezultaty naszych badaÄ, w ktrych wykorzy-

staliæmy nowe dane i metody badawcze, sugeruj coæ wr«cz

przeciwnego. Znaleliæmy przekonujce dowody na popar-

cie tezy, ýe warunki geograficzne odgrywaj waýn rol«

w kszta¸towaniu dystrybucji dochodu i tempa wzrostu gospo-

darczego na æwiecie. Regiony przybrzeýne i po¸oýone w po-

bliýu ýeglownych drg wodnych s rzeczywiæcie, jak przewi-

dywa¸ Smith, znacznie bogatsze i g«æciej zaludnione niý

obszary ærdldowe. Co wi«cej, takýe klimat moýe mie wp¸yw

na rozwj gospodarczy danego obszaru. W krajach po¸oýo-

nych w strefie gorcej zachorowalnoæ na choroby zakane jest

wi«ksza, a wydajnoæ rolnictwa niýsza w porwnaniu z kra-

jami o klimacie umiarkowanym. Podobnie wyglda sytuacja

na obszarach pustynnych. Najuboýsze s te regiony æwiata,

w ktrych nak¸adaj si« oba problemy: oddalenie od mor-

skich szlakw handlowych i po¸oýenie w strefie wilgotnej, go-

rcej lub pustynnej.

Sceptycznie nastawiony czytelnik, znajcy choby pobieý-

nie geografi«, mg¸by w tym miejscu zauwaýy: to wszystko

prawda, ale czy nie s to rzeczy oczywiste? Moýemy odpo-

wiedzie na ten zarzut w trojaki sposb. Po pierwsze, wykra-

czamy w naszych rozwaýaniach daleko poza kwestie podsta-

109981909.442.png

NIERîWNOMIERNY POZIOM ROZWOJU GOSPODARCZEGO wynika cz«-

æciowo z warunkw geograficznych. Dzi«ki niýszym kosztom transportu

i wyýszej wydajnoæci rolnictwa paÄstwa leýce w strefie umiarkowanej ma-

jce dost«p do morza, jak Niemcy (na stronie obok) , s w lepszej sytuacji

niý ærdldowe kraje w strefie mi«dzyzwrotnikowej, jak Uganda (powyýej) .

ca, natomiast wi«kszoæ paÄstw najbogatszych Ð w strefie kli-

matw umiarkowanych.

Dok¸adniejszy obraz tego geograficznego podzia¸u moýna

uzyska, okreælajc w¸asnoæci klimatu strefy mi«dzyzwrotni-

kowej. Mapa na stronie 65 przedstawia podzia¸ æwiata opar-

ty na schemacie opracowanym przez niemieckich klimato-

logw, Wladimira P. Kppena i Rudolpha Geigera, na pi«

zasadniczych stref klimatycznych. S to: strefa mi«dzyzwrot-

nikowa, pustynno-stepowa (pustynna), umiarkowana, ciep¸a

i ch¸odna, grska i polarna. Zosta¸y wyrýnione na podsta-

wie pomiarw temperatury i opadw. Z analizy wy¸czamy

stref« polarn jako przewaýnie nie zamieszkan.

Spoærd 28 paÄstw, ktrych gospodark« w opinii Banku åwia-

towego charakteryzuje wysoki poziom dochodu (i ktre maj

co najmniej milion mieszkaÄcw), jedynie Hongkong, Singa-

pur i cz«æ Tajwanu leý w strefie mi«dzyzwrotnikowej, a ich

mieszkaÄcy stanowi ¸cznie zaledwie 2% ludnoæci regionw

o wysokim poziomie dochodu. Gospodark« prawie wszyst-

kich krajw strefy umiarkowanej cechuje dochd albo wyso-

ki (jak w Ameryce P¸nocnej, Europie Zachodniej, Korei Po-

¸udniowej i Japonii), albo æredni Ð te obszary obciýone s

dziedzictwem socjalistycznej przesz¸oæci (ærodkowa i wschod-

nia Europa, kraje by¸ego ZSRR i Chiny). Prcz tego w krajach,

w ktrych wyst«puj oba typy klimatu, rysuje si« wyrany po-

dzia¸ mi«dzy stref umiarkowan i mi«dzyzwrotnikow. Na

przyk¸ad wi«ksza cz«æ Brazylii leýy w strefie mi«dzyzwrot-

wowe, dokonujc systematycznej oceny iloæciowej wp¸ywu

uwarunkowaÄ geograficznych, polityki gospodarczej oraz in-

nych czynnikw na funkcjonowanie gospodarki danego kra-

ju. Po¸czyliæmy narz«dzia badawcze stosowane przez geo-

grafw Ð w tym nowoczesne oprogramowanie umoýliwiajce

sporzdzanie dok¸adnych map rozk¸adu g«stoæci zaludnienia

w æwiecie Ð z technikami i aparatem matematycznym makro-

ekonomii. Po drugie, warto przypomnie podstawowe praw-

dy, ktrych uczy nas geografia, gdyý wi«kszoæ ekonomistw

o nich nie pami«ta. W ogromnej liczbie publikacji na temat

rozwoju gospodarczego z ostatniego dziesi«ciolecia ignorowa-

no nawet podstawowe realia wynikajce z rozmieszczenia

przestrzennego. Po trzecie, jeýeli nasze wnioski s s¸uszne,

b«d one mia¸y daleko idce implikacje polityczne. Koniecz-

na b«dzie reorganizacja programw pomocy dla krajw roz-

wijajcych si«, tak by moýna by¸o rozwizywa problemy

zwizane z czynnikami geograficznymi. Staraliæmy si« zw¸asz-

cza sformu¸owa nowe strategie, ktre powinny dopomc

paÄstwom w strefie gorcej w podniesieniu wydajnoæci rolnic-

twa i walce z chorobami (takimi jak malaria).

Geograficzna linia podzia¸u

GDYBY å MY CHCIELI WYMIENI jeden wskanik najlepiej od-

zwierciedlajcy poziom dobrobytu, by¸by nim produkt naro-

dowy brutto (PNB) na mieszkaÄca, czyli ¸czna wartoæ towa-

rw i us¸ug wytworzonych w danym paÄstwie, podzielona

przez liczb« jego mieszkaÄcw. Mapa ukazujca rozk¸ad PNB

na mieszkaÄca na æwiecie ujawnia ogromn przepaæ mi«-

dzy paÄstwami bogatymi a ubogimi [ ilustracja na stronie 64 ].

Zdecydowana wi«kszoæ paÄstw najuboýszych leýy w strefie

klimatw gorcych Ð mi«dzy zwrotnikami Raka a Kozioroý-

JEFFREY D. SACHS, ANDREW D. MELLINGER i JOHN L. GALLUP

prowadzili opisane w artykule badania pod auspicjami Center for Inter-

national Development (CID) w Harvard University. Kierujcy CID Sachs

doradza w sprawach gospodarczych rzdom paÄstw ærodkowo-wschod-

niej Europy, by¸ego Zwizku Radzieckiego, Ameryki üaciÄskiej, Afryki

i Azji. Mellinger prowadzi w ramach CID badania nad interdyscypli-

narnymi zastosowaniami systemw informacji geograficznej. Gallup

jest za¸oýycielem fundacji developIT.org, oferujcej uýytkownikom z kra-

jw rozwijajcych si« darmow pomoc w dziedzinie zastosowaÄ infor-

matyki i handlu elektronicznego. Niedawno odby¸ staý badawczy w CID.

LIPIEC 2001 åWIAT NAUKI 63

109981909.443.png

PNB na mieszkaÄca

BOGACTWO I KLIMAT s ze sob

nierozerwalnie zwizane. Porw-

nujc mapy æwiata ukazujce PNB

na mieszkaÄca (z prawej) i strefy

klimatyczne (na nast«pnej stronie) ,

¸atwo dostrzec, ýe paÄstwa stre-

fy umiarkowanej s znacznie za-

moýniejsze niý strefy mi«dzyzwrot-

nikowej. W kaýdej strefie klima-

tycznej regiony leýce u wybrzeýy

i w pobliýu drg wodnych prowa-

dzcych do morza s bogatsze niý

tereny po¸oýone w g¸«bi ldu (ta-

bela na stronie 66) .

Zwrotnik Raka

Dane z roku 1995

(w dolarach)

465 Ð 1999

2000 Ð 4999

5000 Ð 9999

10 000 Ð 15 999

16 000 Ð 44 000

Brak danych

Zwrotnik Kozioroýca

nikowej, ale najbogatsza cz«æ kraju Ð stany wysuni«te najda-

lej na po¸udnie Ð to juý strefa umiarkowana.

Znaczenie dost«pu do handlu morskiego potwierdza tak-

ýe mapa rozk¸adu PNB na osob«. Regiony odleg¸e od morza,

na przyk¸ad ærdldowe paÄstwa Ameryki Po¸udniowej, Afry-

ki i Azji, s z regu¸y znacznie uboýsze niý podobne kraje z do-

st«pem do morza. Rýnice mi«dzy obszarami przybrzeýnymi

i ærdldowymi wida jeszcze wyraniej na mapie przedsta-

wiajcej wydajnoæ dzia¸alnoæci wytwrczej z km 2 Ð czyli war-

toæ wytworzonego dochodu w przeliczeniu na km 2 [ ilustra-

cja na stronach 60-61 ]. Mapa ta opiera si« na szczeg¸owym

badaniu rozk¸adu g«stoæci zaludnienia na æwiecie z roku 1994.

Stosujc komputerowe systemy informacji geograficznej (GIS),

podzielono powierzchni« ldw na sektory o rozmiarach

5¶

W naszych badaniach zajmowaliæmy si« trzema g¸wnymi

mechanizmami wp¸ywu ærodowiska geograficznego na rozwj

gospodarczy. Po pierwsze, jak zauwaýy¸ Adam Smith, przep¸yw

towarw, osb i idei nie wsz«dzie jest jednakowo ¸atwy. Ponie-

waý transport morski jest taÄszy od przewozu towarw dro-

g ldow lub powietrzn, paÄstwa leýce w pobliýu linii

brzegowych s w lepszej sytuacji niý po¸oýone w g¸«bi ldu.

Na przyk¸ad koszty transportu ldowego w Afryce w przelicze-

niu na kilometr bywaj o ca¸y rzd wielkoæci wyýsze od kosz-

tw transportu drog morsk. Podobnie wypada porwna-

nie transportu ldowego z powietrznym. Oto aktualny

przyk¸ad: przewiezienie szeæciometrowego kontenera z Rot-

terdamu do Dar es-Salaam (drog powietrzn jest to odle-

g¸oæ 7300 km) kosztuje oko¸o 1400 dolarw. Natomiast prze-

transportowanie go z Dar es-Salaam do Kigali w Ruandzie

(odleg¸oæ 1280 km szos) kosztuje oko¸o 2500 dolarw, czy-

li niemal dwukrotnie wi«cej.

Po drugie, czynniki geograficzne wp¸ywaj na powszech-

noæ chorb. Wiele chorb zakanych w strefach mi«dzyzwrot-

nikowej i podzwrotnikowej ma charakter endemiczny. Jest

tak zw¸aszcza w przypadku chorb wywo¸anych przez te pa-

togeny, ktre cz«æ cyklu rozwojowego odbywaj poza organi-

zmem ludzkim Ð m.in. malarii (przenoszonej przez komary)

oraz robaczyc przewodu pokarmowego. Cho epidemie mala-

rii wyst«powa¸y sporadycznie w ubieg¸ym wieku nawet w miej-

scach tak daleko wysuni«tych na p¸noc, jak Boston, choroba

ta nigdy nie zadomowi¸a si« na sta¸e w strefie klimatw umiar-

kowanych, poniewaý niskie temperatury zim w naturalny

sposb powstrzymuj jej przenoszenie przez komary. (Zim«

moýna wi«c uzna za najskuteczniejsz form« interwencji

w dziedzinie zdrowia.) Duýo trudniej jest zwalcza malari«

w regionach mi«dzyzwrotnikowych, gdzie przenoszona przez

ca¸y rok zagraýa duýej cz«æci ludnoæci.

Wed¸ug danych åwiatowej Organizacji Zdrowia, kaýdego

roku odnotowuje si« na æwiecie 300Ð500 mln nowych zacho-

rowaÄ na malari« Ð niemal wszystkie w tropikach. Choroba

ta jest tam tak rozpowszechniona, ýe nie wiadomo, ile ofiar

poch¸ania rocznie Ð prawdopodobnie co najmniej milion, ale

by moýe nawet 2Ð3 mln. Szerzenie si« chorb i duýa liczba

zgonw w m¸odym wieku pogarszaj oczywiæcie wyniki gospo-

darcze paÄstw, gdyý obniýaj znacznie wydajnoæ pracy. Zja-

wisko to ma rwnieý d¸ugofalowe skutki, ktre mog si« z cza-

sem nasila w zwizku z dzia¸ajcymi w spo¸eczeÄstwie

mechanizmami sprz«ýenia zwrotnego.

Analiza wynikw

ABY ZINTERPRETOWA TE DANE , podzieliliæmy regiony æwiata na

kilka obszernych kategorii w zaleýnoæci od klimatu i dost«pu do

morza. Region okreælamy jako ãbliskiÓ morza, jeýeli znajduje si«

w odleg¸oæci do 100 km od brzegu morskiego lub drogi wodnej

zapewniajcej dost«p do morza (rzeki, jeziora lub kana¸y umoý-

liwiajce ýeglug« jednostek pe¸nomorskich); pozosta¸e regio-

ny klasyfikujemy jako ãodleg¸eÓ. W kaýdej z czterech stref kli-

matycznych s regiony bliskie i odleg¸e, co daje ¸cznie osiem

kategorii. Tabela na stronie 66 ukazuje, w jaki sposb ludnoæ

æwiata, dochd oraz powierzchnia obszarw ldowych rozk¸a-

da si« pomi«dzy wyrýnione klasy przestrzenne.

W analizie ukazano pewne uderzajce prawid¸owoæci. åwia-

towa produkcja koncentruje si« przede wszystkim na obsza-

rach nadmorskich strefy umiarkowanej. Chociaý ãbliskie ob-

szary strefy umiarkowanejÓ stanowi zaledwie 8.4% zamiesz-

kanego obszaru ldw, ýyje na nich 22.8% ludnoæci æwiata,

a ich wk¸ad w æwiatowy PNB wynosi 52.9%. Dochd na miesz-

kaÄca jest tam 2.3 razy wyýszy od przeci«tnego na æwie-

cie, a g«stoæ zaludnienia Ð 2.7 razy wi«ksza. Natomiast ãod-

leg¸e obszary stref mi«dzyzwrotnikowychÓ s najuboýsze;

PNB na mieszkaÄca wynosi tam zaledwie oko¸o 1 / 3 przeci«t-

nej æwiatowej.

64 åWIAT NAUKI LIPIEC 2001

5¶ (na rwniku odpowiada to powierzchni oko¸o

100 km 2 ). Wydajnoæ dzia¸alnoæci wytwrczej oblicza si«,

mnoýc g«stoæ zaludnienia przez wartoæ PNB na miesz-

kaÄca w danym sektorze. W przypadku gdy brak dost«pnych

oszacowaÄ dla danego regionu, badacze musz pos¸ugiwa si«

æredni krajow wartoæci PNB na mieszkaÄca.

Z

109981909.444.png

109981909.445.png

109981909.446.png

109981909.447.png

109981909.448.png

109981909.449.png

109981909.451.png

109981909.452.png

109981909.453.png

109981909.454.png

109981909.455.png

109981909.456.png

109981909.457.png

109981909.458.png

109981909.459.png

109981909.460.png

109981909.462.png

109981909.463.png

109981909.464.png

109981909.465.png

109981909.466.png

109981909.467.png

109981909.468.png

109981909.469.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Środki Myjące.pdf (1584 KB)
Ściśle Jawne - Nauka I Wywiad.pdf (258 KB)
Ściśle Tajne Życie Lwa Landaua.pdf (248 KB)
Śmiercionośne Tajemnice.pdf (112 KB)
Tajemnica Damasceńskiej Stali.pdf (895 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin