Wykład 1- Psychologia zaburzeń SWPS 2008.pdf

2008-12-14

Co to jest zaburzenie

psychiczne?

Modele konceptualizacji i badań

empirycznych nad zaburzeniami

życia psychicznego

Medyczny -poszukiwanie sposobów

identyfikowania i szczegółowy opis

symptomów konstytuujących poszczególne

typy zaburzeń i kryteriach ich wyodrębniania.

Psychologiczny (psychologia osobowości

i kliniczna)-w kontekście koncepcji zdrowia

psychicznego i jego genezy-wyjaśnia

i ustala zarówno przyczyny i patomechanizm

powstawania zespołów klinicznych, jak

i kryteria ich diagnozy.

„Zwariował, pomyślała większość owiec, lecz

żadna nie śmiała powiedzieć tego na głos. Jego

język był dziwaczny jak beczenie kozy, ale nie,

chyba nic mu się nie pomieszało. Jego

ekscentryczne uwagi omijały po prostu sedno

sprawy. Były rozwlekłe i nużące, ale nie szalone.

Tylko Cordelia utrzymywała, że Wędrowiec wyraża

się dokładniej niż jakakolwiek inna owca.

- On nie opisuje rzeczy takimi, jakimi je widzi, on

opisuje je takimi, jakimi są …”

Leonie Swann,

Sprawiedliwość owiec

Zaburzenie psychiczne wg DSM IV

Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik

Zaburzeń Psychicznych (APA, 1994)

§ Klinicznie znaczący syndrom bądź wzorzec

behawioralny lub psychologiczny (...), który ma

związek z odczuwanym w danym momencie

cierpieniem (bolesnym symptomem) lub

upośledzeniem (zakłócenie w jednej lub więcej niż

jednej sferze funkcjonowania), lub ze znacznie

zwiększonym ryzykiem poniesienia śmierci,

odczuwania bólu, upośledzenia czy poważnego

ograniczenia swobody działania.

§ (…) ów syndrom lub wzorzec musi być czymś więcej

niż ogólnie akceptowaną i usankcjonowaną rekcją na

konkretne wydarzenie (…) musi on być w danym

momencie przejawem behawioralnej,

psychologicznej lub biologicznej dysfunkcji

występującej u danej osoby.

Zaburzenie psychiczne wg ICD 10

Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja

Chorób i Problemów Zdrowotnych, 2000

§ Zaburzenie -termin używany celem

wskazania na istnienie klinicznie

stwierdzanych objawów lub zachowań

połączonych w większości przypadków z

cierpieniem (ang. distress) i z zaburzeniem

funkcjonowania indywidualnego (ang.

personal).

§ Sama dewiacja społeczna lub społeczny

konflikt bez zaburzenia indywidualnego

funkcjonowania nie powinny być, w myśl

przyjętych tu definicji, zaliczane do zaburzeń

psychicznych.

Lista kategorii zaburzeń wg ICD 10

Organiczne zaburzenia psychiczne w łącznie z

zespołami objawowymi

Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania

spowodowane u ż ywaniem substancji

psychoaktywnych

Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii

(schizotypowe) i urojeniowe

Zaburzenia nastroju (afektywne)

Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod

postacią somatyczną

Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami

fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi

Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych

Upośledzenie umysłowe

Zaburzenie zachowania i emocji rozpoczynające się

zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym

Nieokreślone zaburzenia psychiczne

Kryteria kwalifikowania zachowania

jako nienormalnego

• Cierpienie

• Trudności w przystosowaniu

• Nieracjonalność i dziwaczność

• Nieprzewidywalność i utrata kontroli

• Wyrazistość i niekonwencjonalność

• Dyskomfort obserwatora

• Naruszenie ideałów i norm moralnych

(Rosenham D.L., Seligman M.E.P)

2008-12-14

Zaburzenie psychiczne jako

zachowanie nieprzystosowane

Jak powstają zaburzenia życia

psychicznego?

Nienormalne (zaburzone) zachowanie

jest przejawem zaburzenia

psychicznego, jeżeli jest:

uporczywe,

zagraża dobru jednostki i/lub dobru

społeczności ludzkiej,

do której owa jednostka należy.

Carson R.C., Butcher J.N., Mineka S.( 2003)

Czynniki współdziałające w genezie

zaburzeń życia psychicznego:

struktury biologiczne organizmu

(w szczególności oun)

struktury i funkcje osobowości

właściwości sytuacji

Sytuacyjne czynniki zaburzeń

życia psychicznego

Osobowościowe czynniki

zaburzeń życia psychicznego

§ Sytuacje trudne-niedostosowanie

możliwości do wymogów:

Deprywacja

Frustracja

Zagrożenie

Strata

Konflikt

§ Sytuacje traumatyczne

§ Konflikt intrapsychiczny (vs interpersonalny)

wypieranie

nieokreślony lęk mechanizmy obronne

symptomy

§ Deficyt-brak struktur biologicznych lub dojrzałych funkcji

i właściwości psychicznych warunkujących zaspokajanie

potrzeb, realizację celów i możliwości

§ Defekt-genetyczne, organizmu, psychiczne

(Sęk, 2005)

Po co ludziom psychologia?

Czym zajmuje się psychologia

naukowa?

Umiejętności zapewniające przetrwanie:

rozumienie zachowań ludzkich,

przewidywanie własnych i cudzych

postępków,

rozumienie powodów własnych

zachowań,

zdolność do adaptacyjnej zmiany

zachowania własnego czy cudzego,

zdolność odróżniania tego, co jest

wartościowe i ważne.

opis

wyjaśnianie

przewidywanie

zachowań ludzi

2008-12-14

Historyczne początki…

1879, Instytut Psychologiczny, Wilhelm Wundt,

wyuczona introspekcja, Lipsk

1883, Compendium , podstawy systemu

klasyfikowania zaburzeń psychicznych, nurt badań

empirycznych, Emil Kraepelin, Lipsk

1886, praktyka psychoanalityczna, Zygmunt Freud,

Wiedeń

1892, American Psychological Association (APA)

1896, Klinika Psychologiczna, Uniwersytet

Pensylwanii w Filadelfii,Lightner Witmer, metoda

kliniczna (studium przypadku)

1900, Objaśnianie marzeń sennych , Z. Freud

1906, Journal of Abnormal Psychology , Morton

Prince

1917, American Association of Clinical Psychology

(w ramach APA)

Kierunki rozwoju praktyki

klinicznej

a zapotrzebowanie społeczne…

Psychologia

przemocy

Psychopatologia

Psychologia zdrowia

Psychologia

uzależnień

Interwencja

kryzysowa

Koncepcje psychodynamiczne

Nieświadoma dynamika sił psychicznych

w umyśle.

Rzeczywistość intrapsychiczna g ł ówną

motywacją zachowań.

Znaczenie doświadczeń wczesno-dziecięcych dla

późniejszego rozwoju.

Rozwój psychiczny i zdrowie są funkcją

rozwiązywania nieświadomych problemów.

Znaczenie doświadczeń wczesno-dziecięcych dla

późniejszego rozwoju.

Symboliczne znaczenie nieświadomych treści.

Analiza subiektywnej rzeczywistości (sny, wolne

skojarzenia, symbole) jako narzędzie terapii.

Behawioryzm

§ Zdrowy jest człowiek reagujący na bodźce

zachowaniami zwiększającymi jego

przystosowanie do środowiska zewnętrznego.

§ Patologia to:

brak pożądanych reakcji

wykształcenie się wadliwych reakcji

(np. fobie, nałogi).

§ Diagnoza koncentruje się na analizie zachowań

i czynników oraz praw uczestniczących w

powstawaniu patologii analiza behawioralna

§ Terapia polega na różnych formach zmiany

zachowania (na podst. Sęk, 2001).

Koncepcje poznawcze

Koncepcje humanistyczno-

egzystencjalne

§ Człowiek, realizując naturalna potrzebę

samorozwoju , kieruje się przede wszystkim

własnymi doświadczeniami. Potrzeba

samoakceptacji może w relacjach z

najbliższymi prowadzić do podejmowania

zachowań przez nich nagradzanych. Prowadzi

to do uwarunkowanego poczucia wartości .

Zaprzecza w łasnym organizmicznym

doświadczeniom.

„rozszczepienie” osobowości

§ W terapii klient poszerza i przebudowuje świadomość

siebie , odzyskuje możliwości pokierowania się

organizmicznymi doświadczeniami w wyborze celów

i sposobów działania (Rogers, 1959).

§ Istotą zaburzenia psychicznego są

dysfunkcjonalne schematy poznawcze,

np. w depresji skrajne, sztywne i

destruktywne przekonania dotyczące:

samego siebie („jestem bezwartościowy”, „nic mi się nie

udaje”),

świata i własnych z nim doświadczeń

(„nikt mnie nie kocha”, „ludzie mnie źle traktują”),

przyszłości („ nie ma żadnej nadziei”)(Beck, 1970).

§ Przekonania te uwarunkowane są

zaburzeniami myślenia: „wszystko albo

nic”, selektywna uwaga, arbitralne

wnioskowanie, nadmierne uogólnianie.

2008-12-14

Model bio-psycho-społeczny

Wieloczynnikowy model

schizofrenii

Choroba jest naruszeniem systemu

równowagi jaki tworzy potencjalny pacjent z

całym jego biologicznym i

psychologicznym wyposażeniem oraz

środowisko społeczne (w tym rodzina)(Sęk,

2001).

Całościowo opisuje zaburzenia, bez

konieczności rozstrzygania o ich

biologicznych vs. psychospołecznych

przyczynach.

Czynniki

biologiczne

Czynniki

psychologiczne

Czynniki

społeczne

H O M E O S T A Z A

krytyczne wydarzenia życiowe wybuch psychozy

napięcie psychofizjologiczne przebieg psychozy

dysfunkcje poznawcze obraz symptomów

umiejętności społeczne funkcjonowanie chorego

wsparcie społeczne (konflikty) remisje

brak farmakoterapii

Libermann, 1984

Podejście ewolucyjne

Dysfunkcja

Postuluje opisanie mechanizmu

psychicznego i jego właściwego

działania jako kryterium diagnozowania

zaburzenia.

Dany mechanizm w normalnych dla niego

okolicznościach nie funkcjonuje, tak jak

powinien

nie uruchamia się

mimo problemu

adaptacyjnego

zaczyna działać

w niewłaściwych

okolicznościach

odmawia

współdziałania

z innymi

mechanizmami

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: