PARPA - Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programow profilaktyki i rozwiazywania problemow alkoholowych 2009 roku (2008).pdf - Dokumenty - BIRDWATCHER

do realizowania

i finansowania

gminnych

programów

profilaktyki

i rozwiàzywania

problemów

alkoholowych

w 2009 roku

Paƒstwowa

Agencja

Rozwiàzywania

Problemów

Alkoholowych

Zespó∏ redaktorów i recenzentów:

Paƒstwowa Agencja Rozwiàzywania Problemów Alkoholowych,

Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA

Projekt ok∏adki:

Ewa Cwalina, Carta Blanca

Projekt graficzny wn´trza:

Joanna Goriaczko, Pro-Forma Sp. z o.o.

Sk∏ad, ∏amanie i korekta:

Tomasz Stasiak, Joanna Komorowska, Pro-Forma Sp. z o.o.

ISBN 978-83-89566-83-6

Wydanie I

Warszawa 2008

Druk i oprawa: OPOLGRAF SA

Paƒstwowa Agencja Rozwiàzywania Problemów Alkoholowych

01-458 Warszawa, ul. Szaƒcowa 25

tel. 022 532 03 25, fax: 022 836 81 66

www.parpa.pl

Wydawnictwo Edukacyjne PARPAMEDIA

Dzia∏ Dystrybucji

ul. Szczotkarska 48a

tel./fax: (22) 666 09 79

www.wydawnictwo.parpamedia.pl

SPIS TREÂCI

I. Zasady konstruowania gminnego programu profilaktyki i rozwiàzywania

problemów alkoholowych Katarzyna Okulicz-Kozaryn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

II. Monitoring problemów alkoholowych i polityki wobec alkoholu w skali

lokalnej Janusz Sieros∏awski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

III. Zwi´kszanie dost´pnoÊci pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej

dla osób uzale˝nionych od alkoholu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

IV. Inne dzia∏ania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

V Punkty konsultacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

VI. Udzielanie rodzinom, w których wyst´pujà problemy alkoholowe pomocy

psychospo∏ecznej i prawnej, a w szczególnoÊci ochrony przed przemocà

w rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

VII. Przeciwdzia∏anie przemocy w rodzinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

VIII. Prawne aspekty pracy w zespo∏ach interdyscyplinarnych

ds. przeciwdzia∏ania przemocy w rodzinie Jaros∏aw Polanowski . . . . . . . . . . 48

IX. Prowadzenie profilaktycznej dzia∏alnoÊci informacyjnej i edukacyjnej

w zakresie rozwiàzywania problemów alkoholowych i przeciwdzia∏ania

narkomanii, w szczególnoÊci dla dzieci i m∏odzie˝y, w tym prowadzenie

pozalekcyjnych zaj´ç sportowych, a tak˝e dzia∏aƒ na rzecz do˝ywiania dzieci

uczestniczàcych w pozalekcyjnych programach opiekuƒczo-wychowawczych

i socjoterapeutycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Za∏o˝enia do wdra˝ania skutecznych strategii profilaktycznych

Katarzyna Okulicz-Kozaryn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

X. Wspomaganie dzia∏alnoÊci instytucji, stowarzyszeƒ i osób fizycznych,

s∏u˝àcej rozwiàzywaniu problemów alkoholowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

XI. Podejmowanie interwencji w zwiàzku z naruszeniem przepisów okreÊlonych

w art. 13 1 i 15 ustawy oraz wyst´powanie przed sàdem w charakterze

oskar˝yciela publicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

XII. Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie

Centrów Integracji Spo∏ecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

XIII. Instytucja zobowiàzania do leczenia odwykowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

XIV. Kompetencje cz∏onków gminnych komisji rozwiàzywania problemów

alkoholowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

XV. Porozumienia gminne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

XVI. Dodatkowe informacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

I. Zasady konstruowania

gminnego programu profilaktyki

i rozwiàzywania problemów alkoholowych

Katarzyna Okulicz-Kozaryn

Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa

W myÊl ustawy z dnia 26 paêdziernika 1982 r. o wychowaniu w trzeêwoÊci i prze-

ciwdzia∏aniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z póên. zm.) zwanej da-

lej ustawà „prowadzenie dzia∏aƒ zwiàzanych z profilaktykà i rozwiàzywaniem pro-

blemów alkoholowych oraz integracji spo∏ecznej osób uzale˝nionych od alkoholu

nale˝y do zadaƒ w∏asnych gmin”. Zadanie to, ma byç realizowane w postaci gmin-

nego programu profilaktyki i rozwiàzywania problemów alkoholowych, stanowià-

cego cz´Êç strategii rozwiàzywania problemów spo∏ecznych. I tu pojawia si´ pro-

blem: Jak powinien byç skonstruowany i jakie treÊci powinien zawieraç gminny

program profilaktyki i rozwiàzywania problemów alkoholowych?

Ustawa o wychowaniu w trzeêwoÊci funkcjonuje ju˝ od wielu lat i wszystkie gmi-

ny majà wieloletnie doÊwiadczenia w pisaniu takich programów. Jednak z roku na

rok wzrastajà wymagania instytucji centralnych i mi´dzynarodowych wobec samo-

rzàdów opracowujàcych lokalne programy i strategie dzia∏ania. Przede wszystkim

oczekuje si´ informacji na temat przebiegu realizacji i efektów gminnego progra-

mu. Takie dzia∏anie ma na celu uzasadnienie gospodarowania publicznymi pie-

ni´dzmi w okreÊlony sposób. Ârodków finansowych na dzia∏ania w obszarze zdro-

wia, edukacji i rozwiàzywania problemów spo∏ecznych jest zawsze zbyt ma∏o

w stosunku do potrzeb. Dlatego te˝ pytanie o to, czy dost´pne w Êrodowisku lokal-

nym fundusze zosta∏y spo˝ytkowane w najbardziej racjonalny, najbardziej efektyw-

ny sposób, ma podstawowe znaczenie równie˝ dla mieszkaƒców gminy.

Aby odpowiedzieç na te kluczowe pytania, konieczna jest ocena sposobu realiza-

cji gminnego programu i jego poszczególnych elementów oraz ocena efektów pod-

j´tych dzia∏aƒ. Czyli monitoring i ewaluacja – zadania trudne nie tylko z perspek-

tywy spo∏ecznoÊci lokalnych, ale równie˝ oÊrodków naukowo-badawczych. Poni˝ej

przedstawiamy krótki przewodnik opracowywania i ewaluacji gminnego programu

profilaktyki i rozwiàzywania problemów alkoholowych.

1. Monitorowanie problemów zwiàzanych z piciem alkoholu

w spo∏ecznoÊci lokalnej

Jest to najlepszy sposób zebrania informacji o tym, z jakimi problemami aktual-

nie musi si´ zmierzyç dana gmina. Na ich podstawie mo˝na precyzyjnie okreÊliç

cele i zadania gminnego programu na najbli˝sze lata. Systematycznie prowadzony

monitoring (powtarzanie tych samych badaƒ, zbieranie tych samych informacji

w okreÊlonych odst´pach czasu (np. co dwa lata), pozwala sprawdziç, czy coÊ si´

w spo∏ecznoÊci lokalnej zmienia – czy problemów jest mniej, czy wi´cej? Jest to

sposób odpowiedzi na pytanie, czy lokalny program profilaktyczny przynosi ocze-

kiwane efekty.

2009 Rekomendacje PARPA 5

Istnieje wiele sposobów monitorowania problemów lokalnych: od wywiadów

z przedstawicielami instytucji dzia∏ajàcych na terenie gminy (oÊrodków pomocy

spo∏ecznej, barów, szkó∏, placówek medycznych itd.), poprzez zbieranie danych

liczbowych z tego typu instytucji (np. o liczbie zatrzymaƒ nietrzeêwych kierow-

ców), do badaƒ ankietowych w populacji ogólnej – wÊród mieszkaƒców gminy lub

wÊród uczniów w szko∏ach. Zakres i rodzaj danych pozyskiwanych w ramach mo-

nitoringu ka˝da gmina mo˝e dostosowaç do swoich potrzeb i mo˝liwoÊci. Wiele

informacji praktycznych, które mogà u∏atwiç planowanie i prowadzenie monito-

ringu lokalnych problemów alkoholowych mo˝na znaleêç w publikacji „Monitoro-

wanie narkotyków i narkomanii na poziomie lokalnym” wydanej przez Krajowe

Biuro ds. Przeciwdzia∏ania Narkomanii (Warszawa, 2007).

2. Konstrukcja gminnego programu profilaktyki i rozwiàzywania

problemów alkoholowych

Aby gminny program mo˝na by∏o objàç sensownà ewaluacjà, musi byç opracowany

i zapisany w okreÊlony sposób. Jednym z wymogów jest jasne sformu∏owanie: ce-

lu ogólnego (g∏ównego), celów szczegó∏owych (operacyjnych), dzia∏aƒ (zadaƒ),

wskaêników realizacji dzia∏aƒ i wskaêników osiàgni´cia celów. Ponadto program

musi byç wewn´trznie spójny. Wszystkie wymienione powy˝ej elementy muszà

byç ze sobà logicznie powiàzane:

t Cele programu powinny w sposób logiczny wynikaç z diagnozy sytuacji lokal-

nej i rozpoznanych w gminie problemów.

t Cele szczegó∏owe powinny wskazywaç sposoby osiàgni´cia celu g∏ównego.

t Planowane dzia∏ania powinny byç adekwatne do celów (realizacja ka˝dego

z zadaƒ powinna u∏atwiaç osiàgni´cie celu szczegó∏owego).

t Wskaêniki realizacji zadaƒ powinny jednoznacznie okreÊlaç, czy dane dzia∏a-

nie zosta∏o zrealizowane zgodnie z planem.

t Wskaêniki osiàgni´cia celów powinny jasno okreÊlaç, czy dany cel zosta∏ osiàgni´ty.

Dobre przygotowanie gminnego programu jest ∏atwiejsze, gdy jasno zdefiniuje-

my wszystkie wymienione tu terminy. Lektura ró˝nego rodzaju programów profi-

laktycznych wskazuje, ˝e ich autorzy cz´sto mylà, np. cele z dzia∏aniami, a dzia∏a-

nia ze wskaênikami. Sprecyzujmy:

t Cele powinny jasno wskazywaç, w jaki sposób sytuacja lokalna lub odbiorcy

programu majà si´ zmieniç w wyniku jego realizacji.

Cel g∏ówny „Ograniczenie picia alkoholu przez osoby niepe∏noletnie” jasno poka-

zuje, ˝e oczekujemy, i˝ w wyniku realizacji gminnego programu zmniejszy si´ licz-

ba nastolatków si´gajàcych po napoje alkoholowe. Natomiast, gdyby w programie

znalaz∏o si´ sformu∏owanie „Ograniczanie picia alkoholu przez osoby niepe∏nolet-

nie”, nie mielibyÊmy takiej pewnoÊci, jaki ma byç efekt koƒcowy (zastosowanie

trybu ciàg∏ego sugeruje prowadzenie dzia∏aƒ, a nie wykonanie dzie∏a). Równie˝ cel

programu sformu∏owany jako „Wdra˝anie programów profilaktyczno-interwencyj-

PARPA - Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programow profilaktyki i rozwiazywania problemow alkoholowych 2009 roku (2008).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

PARPA - Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programow profilaktyki i rozwia zywania problemow alkoholowych 2009 roku (2008).pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

PARPA - Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programow profilaktyki i rozwiazywania problemow alkoholowych 2009 roku (2008).pdf