TYGODNIK PRAWA GOSPODARCZEGO z 8 czerwca 10 (nr 109).pdf

nr 109 (2740)

8 czerwca 2010

Tygodnik Prawa

Gospodarczego

PROCEDURY

KONTRAKTY ORZECZNICTWO

SPIS TREŚCI

Przewodnik

OPINIA

Postępowanie mediacyjne

K to trafi na listę niesolidnych

dłużników po 14 czerwca 2010 r.

wymaga zmian

» str. C2

EKSPERT WYJAŚNIA

Akredytywa zabezpiecza transakcje handlowe

Każdy przedsiębiorca będzie mógł zamieścić w biurze informacji

gospodarczej dane o swoim kontrahencie. Wystarczy, że wierzytelność

jest związana z wykonywaną działalnością. Na czarne listy dłużników trafią

też osoby zgłaszane przez firmy windykacyjne.

z zagranicznym kontrahentem

» str. C2

Zamówienia po powodzi

Zniszczenia w lokalu użytkowym

» str. C3

Prawa wierzycieli zostały zrównane,

» strony C4 – C5

anonimowość straci

około czterech milionów osób

» str. C5

PRAWO CYWILNE

Nowe prawo

Kto odpowiada za treści umieszczane w portalach

internetowych

» str. C3

Postępowanie przed sądem

gospodarczym będzie nagrywane

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

Za co zapłaci małżonek

stawie jego uwag uzupełnione i pod-

pisane.

Przedsiębiorca, który występuje

przed sądem w charakterze strony

w swoim dobrze pojętym interesie po-

winien być obecny nie tylko podczas

podpisywania protokołu, lecz również

odczytywania jego treści świadkom.

W praktyce zdarza się, że sędzia, któ-

ry dyktuje protokolantowi treść zapi-

su, może wypowiedź przesłuchiwane-

go modyfikować, a nawet skracać.

W ten sposób może dojść do tego, że

na papierze znajdzie się zupełnie inna

treść wypowiedzi niż ta, którą przed-

stawił ustnie na temat określonego

zdarzenia świadek.

Do nieporozumień co do treści wypo-

wiedzi stron i świadków nie powinno

dojść przy zapisie audio lub audio-wi-

deo przebiegu rozprawy. Przepisy nie

przewidują możliwości sprostowania

zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku,

nawet gdyby strona po przesłuchaniu

go chciała wnieść uwagi.

Przedsiębiorca będący stroną powi-

nien zwrócić uwagę, czy protokół za-

wiera dodatkowe elementy, które po

1 lipca 2010 r. przepisy znowelizowa-

nego kodeksu postępowania cywilne-

go nakazują w nim zamieścić. Chodzi

tu przede wszystkim o wykaz zarzą-

dzeń i orzeczeń wydanych na posie-

dzeniu oraz stwierdzenie, czy zostały

ogłoszone. Muszą być w nim również

wymienione czynności stron, które

miały wpływ na rozstrzygnięcie sądu,

na przykład na zawarcie ugody, zrze-

czenie się roszczenia, uznanie powódz-

twa, rozszerzenie lub ograniczenie żą-

dania pozwu. Właściwe i bez żadnych

przekłamań zapisy przebiegu rozpra-

wy ujęte w protokole są istotne, wów-

czas gdy przedsiębiorca chce zaskar-

żyć wyrok pierwszej instancji. W ape-

lacji powinien przedstawić zarzuty

i uzasadnić je, wskazując przy tym na

przykład za zeznania świadków. Jeże-

li więc wypowiedź świadka zostanie

w protokole zniekształcona, to wów-

czas będzie to miało negatywny wpływ

na treść apelacji oraz uwzględnienie

przedstawionych w niej zarzutów

przez sąd drugiej instancji, czyli okrę-

gowy lub apelacyjny.

W razie sporządzenia protokołu

w formie elektronicznej przedsiębior-

ca, który chce wnieść apelację, będzie

miał również dostęp do akt sprawy.

Zamiast odpisów i wyciągów na pi-

śmie otrzyma jednak tylko zapis

dźwięku.

zadłużonegoprzedsiębiorcy

» str. C6

Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz

malgorzata.piasecka@infor.pl

ORZECZNICTWO

Po 1 lipca 2010 r. przedsiębiorca,

który będzie występował przed są-

dem cywilnym lub gospodarczym,

zamiast wyciągów i odpisów z akt

sprawy w formie papierowej może

otrzymać je w formie zapisu

dźwięku.

Od 1 lipca 2010 r. sądy cywilne i gospo-

darcze mogą utrwalić przebieg

rozprawy zarówno na piśmie, jak i za

pomocą urządzenia rejestrującego

dźwięk albo obraz i dźwięk jednocze-

śnie. W takiej formie protokół będzie

sporządzał protokolant pod kierun-

kiem przewodniczącego. Tylko gdy ze

względów technicznych utrwalenie

przebiegu posiedzenia za pomocą

urządzenia rejestrującego dźwięk (al-

bo obraz i dźwięk) nie jest możliwe,

protokół z rozprawy zostanie sporzą-

dzony wyłącznie na piśmie. Na sąd zo-

staną przy tym nałożone dodatkowe

obowiązki.

Protokół – oprócz sędziego i protoko-

lanta – będą musiały podpisać także

osoby przesłuchiwane oraz strony –

jeżeli były obecne na posiedzeniu. Za-

protokołowane w formie pisemnej ze-

znanie świadka zostanie mu odczyta-

ne i stosownie do okoliczności na pod-

Nie można zbyć procentowo

wyrażonej części udziału

Zapłata musi nastąpić

do chwili zamknięcia przetargu

Pozbawienie korzyści wspólnika

mniejszościowego godzi

w dobre obyczaje

» str. C7

Przedsiębiorca umieszczony na liście rezerwowej

nie może się odwoływać

Podstawa prawna

Ustawa z 29 kwietnia 2010 r. o zmianie usta-

wy Kodeks postępowania cywilnego. 27 ma-

ja 2010 r. ustawę podpisał p.o. prezydent.

Wejdzie w życie 1 lipca 2010 r.

Liczba aptek musi być odpowiednia do potrzeb

mieszkańców rejonu

» str. C8

C 2

Tygodnik Prawa Gospodarczego

8 czerwca 2010 nr 109 (2740) www.gazetaprawna.pl

Komentarze – opinie

WAŻNE ZMIANY

OPINIA

Emisja reklam

Postępowanie mediacyjne wymaga zmian

Reklamy w telewizji i radiu nie będą mogły być

głośniejsze niż program.

Od 13 czerwca 2010 r. reklamy i telesprzedaż będą

musiały mieć taką samą głośność jak programy przed

nimi i po nich. Niedopuszczalne będą skoki natężenia

dźwięku. Nadawcom nie będzie wolno kierować się

w tej sprawie interesem reklamodawców. Będą mu-

sieli mierzyć głośność sygnału audio wszystkich au-

dycji i innych przekazów w takich warunkach, w ja-

kich sygnał jest odbierany. Wynika to z rozporządze-

nia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 15 grudnia

2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie spo-

sobu prowadzenia działalności reklamowej i tele-

sprzedaży w programach radiowych i telewizyjnych

(Dz.U. z 2010 r.nr 3, poz. 20).

Zamiarem ustawodawcy było umożli-

wienie jak najszerszego korzystania

z instytucji mediacji, co miało rów-

nież istotnie wpłynąć na funkcjono-

wanie sądów. W praktyce potencjalni

zainteresowani podchodzą jednak

nieufnie do tej metody rozwiązywa-

nia sporów.

Zwolennicy mediacji wśród jej zalet

wymieniają przede wszystkim krótszy

niż w sądzie czas załatwienia sprawy,

niższe koszty, brak sformalizowania po-

stępowania czy wreszcie ugodowy re-

zultat i uwzględnienie interesu obydwu

stron w oparciu o dialog i porozumie-

nie. Przeciwstawiają jej postępowanie

sądowe, w którym rozstrzygnięcie

opiera się na zasadzie wygranej i prze-

granej.

Jednak skuteczność mediacji uzależ-

niona jest w praktyce od autentycznej

woli rozwiązania sporu przez strony.

Model postępowania mediacyjnego za-

kłada komunikację i kooperację stron,

w przeciwieństwie do pełnej konfronta-

cji charakterystycznej dla tradycyjnego

postępowania sądowego. Istotą media-

cji jest załatwienie danego sporu

z uwzględnieniem interesu obydwu

stron w drodze ugody, a podstawową ce-

chą mediacji jest jej dobrowolność. Dla-

tego też nie wszystkie sprawy nadają się

do takiego trybu rozwiązywania sporów,

nie w każdej mediacja ma szanse powo-

dzenia i należy mieć tego świadomość

jeszcze przed wszczęciem postępowa-

nia. Poza tym powszechna jest społecz-

na bariera w podejmowaniu konstruk-

tywnego dialogu z oponentem, przekła-

dająca się również na płaszczyznę roz-

poznawania sporów cywilnych.

Brak sformalizowania udziału w me-

diacji, jak też środków dyscyplinują-

cych strony może w wielu przypad-

kach zostać uznane za istotną wadę

mediacji, osłabiającą jej skuteczność.

W obliczu braku rzeczywistej chęci po-

rozumienia pomiędzy stronami odwo-

ływanie się przez daną stronę do po-

stępowania mediacyjnego zmierzać

może często jedynie do niepotrzebne-

Anna Machulak

radca prawny w Kancelarii Prawnej

Baker & McKenzie

w zakresie prowadzenia mediacji. Za-

sadne wydaje się więc przykładowo

wprowadzenie warunku odbywania

przez mediatorów określonych szkoleń,

w tym z zakresu prowadzenia postępo-

wania mediacyjnego czy technik nego-

cjacji.

Nie ma również odpowiednich reguł

przewidujących sankcje dla mediatorów

za naruszenie obowiązku zachowania bez-

stronności, jak również neutralności czy

niezależności, co może budzić opory

przed sięganiem po mediację, szczególnie

w przypadku sporu stron nierównych

pod względem ekonomicznym czy też

w sprawach bardziej złożonych. W prak-

tyce funkcjonują określone zasady czy

kodeksy postępowania dla mediatorów,

powinny mieć one jednak charakter po-

wszechnie obowiązujący.

Również brak szerszego uregulowa-

nia kwestii kompetencji mediatorów,

w tym ich odpowiedzialności wobec

stron postępowania czy też udziału

w postępowaniu biegłych i ekspertów,

może rodzić nieufność i opory, zwłasz-

cza wśród podmiotów profesjonalnych,

w tym przede wszystkim w bardziej

skomplikowanych sporach wymagają-

cych zarówno wiedzy prawniczej, jak

i określonych wiadomości specjalistycz-

nych. W takich sytuacjach wydaje się, iż

zwłaszcza przedsiębiorcy będą raczej

sięgać po rozwiązania sprawdzone, np.

określone klauzule arbitrażowe, niż od-

woływać się do mało sformalizowanej

procedury mediacyjnej.

Warto także się zastanowić nad uregu-

lowaniem instytucji mediacji w jednej

odrębnej ustawie całościowo i komplek-

sowo określającej kwestie dotyczące te-

go alternatywnego sposobu rozwiązania

sporów. Mogłoby to się przyczynić do

lepszego systemowego uregulowania za-

sad mediacji, a w efekcie – jej lepszego

zrozumienia i rozpowszechnienia w

szerszej świadomości społecznej. Istot-

nym hamulcem ograniczającym prak-

tyczne stosowanie mediacji jest bowiem

stosunkowo niski poziom wiedzy na jej

temat.

go przedłużenia całego postępowania

zamiast rozpoznania sprawy od razu

w procesie.

Niezwykle istotny wpływ na ewentu-

alne powodzenie mediacji wywiera

osoba samego mediatora, który może

w takim postępowaniu odegrać zna-

czącą rolę jako podmiot aktywnie

zmierzający do rozwiązania sporu po-

między stronami. Przebieg mediacji

zależy w bardzo dużym stopniu od

kompetencji i predyspozycji mediato-

ra, który powinien zapewnić rzetel-

ność postępowania mediacyjnego, jak

też podejmować określone czynności

zmierzające do osiągnięcia celu takie-

go postępowania.

Ustawodawca jedynie lakonicznie ure-

gulował wymogi wobec mediatorów, jak

również ich obowiązki i czynności w po-

stępowaniu mediacyjnym. Brak ustawo-

wego zapewnienia standardów i gwa-

rancji, w tym co do kwalifikacji media-

torów, skutkować może prowadzeniem

postępowania mediacyjnego w sposób

niewłaściwy, bez oparcia w odpowied-

nich technikach mediacyjnych i bez zna-

jomości odpowiednich metod rozstrzy-

gania konfliktów.

Ponadto w wielu wypadkach niewłaści-

we prowadzenie czy organizacja postę-

powania mediacyjnego może doprowa-

dzić do niepotrzebnej eskalacji konflik-

tu pomiędzy stronami czy przedłużania

postępowania, co uniemożliwia osiąga-

nie konsensusu i z pewnością zniechęci

do częstszego sięgania po mediację.

Stąd też niezwykle istotna jest wiedza

praktyczna i przeszkolenie mediatorów

Ubezpieczenie lekarzy

Ubezpieczeniem będzie objęta od 11 czerwca

2010 r. odpowiedzialność cywilna lekarzy i lekarzy

dentystów wykonujących zawód w Polsce.

Polisy ubezpieczenia OC nie obejmą jednak szkód wy-

rządzonych przez ubezpieczonego m.in. po pozbawie-

niu go prawa do wykonywania zawodu, polegających

na uszkodzeniu czy zniszczeniu rzeczy, związanych

z zapłatą kar umownych albo powstałych wskutek

wojny, zamieszek lub aktów terroru. Minimalna suma

gwarancyjna ubezpieczenia w odniesieniu do jedne-

go zdarzenia i wszystkich zdarzeń w okresie ubezpie-

czenia nie dłuższym niż 12 miesięcy, których skutki

są objęte umową, będzie wynosiła np. 100 tys. euro

dla lekarzy: anestezjologów, zajmujących się inten-

sywną terapią, okulistyką czy medycyną ratunkową.

Stanowi tak rozporządzenie ministra finansów z 26

kwietnia 2010 r. w sprawie obowiązkowego ubezpie-

czenia odpowiedzialności cywilnej lekarzy i lekarzy

dentystów wykonujących zawód na terytorium Rze-

czypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 78, poz. 515).

dnj

Za tydzień

Procedura odwoławcza

przed Krajową Izbą Odwoławczą

Tygodnik Prawa

Gospodarczego

Redaktor prowadzący:

Teresa Siudem, tel. (022) 530 41 28

teresa.siudem@infor.pl

EKSPERT WYJAŚNIA

Akredytywa zabezpiecza transakcje handlowe z zagranicznym kontrahentem

Płatność w formie akredytywy

powoduje, że nawet w relacjach

handlowych z kontrahentami,

których nie darzy się pełnym

zaufaniem, ryzyko niepowodze-

nia transakcji ograniczone jest

do minimum.

Akredytywa jest jednym z najbez-

pieczniejszych sposobów rozlicza-

nia transakcji międzynarodowych.

Uregulowanie akredytywy w pra-

wie polskim spełnia standardy eu-

ropejskie, dlatego również w umo-

wach eksportowych zawieranych

z zagranicznymi firmami przez

polskich przedsiębiorców akredy-

tywa jest w praktyce bardzo czę-

sto stosowana.

W prawie polskim regulacja doty-

cząca akredytywy znajduje się

w Prawie bankowym (p.b.). Roz-

różnia się dwa rodzaje akredytyw

– akredytywę dokumentową (art.

85 p.b.) oraz akredytywę pienięż-

ną (art. 86 p.b.). W relacjach eks-

portowych wykorzystywana jest

akredytywa dokumentowa. Jej

konstrukcja w prawie polskim jest

analogiczna jak w innych krajach.

Upraszczając, akredytywa doku-

mentowa sprowadza się do tego,

że w transakcji pomiędzy ekspor-

terem a importerem pojawia się

dodatkowy podmiot – bank im-

portera – gwarantujący zapłatę

należności na rzecz eksportera.

Rola banku importera polega na

tym, że gwarantuje on zapłatę na-

leżności na rzecz eksportera. Wa-

runkiem otrzymania płatności jest

tylko dostarczenie przez ekspor-

tera odpowiednich dokumentów

do banku.

Zagraniczny kontrahent polskiego

eksportera nie musi otwierać

akredytywy w banku w swoim kra-

ju – może zamiast tego skorzy-

stać z bogatej oferty banków dzia-

łających w Polsce. Istnieje także

możliwość potwierdzenia przez

polski bank akredytywy wystawio-

nej przez bank zagraniczny. Sko-

Jakub Grzegorzek

radca prawny, Chałas i Wspólnicy

Kancelaria Prawna, oddział w Krakowie

si się obawiać o wypłacalność

kontrahenta – jeśli dostarczy to-

war zgodnie z umową i zostanie to

potwierdzone odpowiednimi do-

kumentami, może być pewien, że

otrzyma płatność od banku im-

portera. Z kolei dla importera za-

stosowanie akredytywy to gwa-

rancja tego, że za towar zapłaci je-

dynie w sytuacji, gdy jego faktycz-

na zgodność z umową zostanie

potwierdzona odpowiednimi do-

kumentami.

Nie można pominąć, że prawo pol-

skie reguluje jedynie podstawowe

zasady mechanizmu działania

akredytywy, dlatego też strony

transakcji eksportowej powinny

we własnym zakresie ustalić

w umowie wszelkie istotne dla

nich kwestie. Dobrym rozwiąza-

niem jest również odwołanie się

do międzynarodowych rozwiązań,

np. do jednolitych reguł i praktyki

w operacjach dokumentowych

opracowanych przez izbę przemy-

słową w Paryżu (UCP – Uniform

Customs and Practice for Docu-

mentary Credits by ICC).

Najistotniejszym elementem

akredytywy – decydującym o pra-

widłowym działaniu tej konstruk-

cji – jest określenie zakresu i ro-

dzaju dokumentów warunkują-

cych płatność należności przez

bank na rzecz eksportera. Weryfi-

kując zasadność wypłacenia środ-

ków eksporterowi, bank bada wy-

łącznie formalną zgodność tych

dokumentów z warunkami akre-

dytywy. Jeżeli warunki te nie zo-

staną określone w sposób wystar-

czająco precyzyjny, to importer

narazi się na sytuację, w której mi-

mo otrzymania towaru niespełnia-

jącego jego oczekiwań jego bank

wypłaci środki eksporterowi.

rzystanie z usług polskiego banku

jest o tyle uzasadnione, że wów-

czas polski eksporter ma możli-

wość przedłożenia dokumentów

w Polsce i szybkiego uzyskania

płatności.

Atrakcyjność akredytywy i jej czę-

ste stosowanie przy eksporcie to-

warów z Polski wynika głównie

z tego, że jest to rozwiązanie opty-

malnie korzystne dla obydwu

stron transakcji. Dla eksportera

korzyść polega na tym, że nie mu-

Podstawa prawna

Ustawa z 29 sierpnia 1997 r.

– Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr

72, poz. 665 z późn. zm.).

8 czerwca 2010 nr 109 (2740) www.gazetaprawna.pl

Tygodnik Prawa Gospodarczego

C 3

Prawo cywilne

Anna Kobylańska o odpowiedzialności w internecie

Kto odpowiada za treści umieszczane

w portalach internetowych

EKSPERT WYJAŚNIA

Zamówienia po powodzi

Powódź wpłynie na wzrost cen materiałów budowla-

nych. Co może zrobić wykonawca, który podpisując

umowę o zamówienie publiczne, nie mógł przewidzieć

takiej nadzwyczajnej sytuacji? Czy może się domagać

od zamawiającego podwyższenia wynagrodzenia?

ROZMOWA

KRZYSZTOF POLAK:

Czy administrator ponosi

odpowiedzialność za tre-

ści publikowane w interne-

cie na stronach podlegają-

cych jego pieczy?

ANNA KOBYLAŃSKA*:

Prowadzenie strony interne-

towej przez przedsiębiorcę

jest związane z ponoszeniem

odpowiedzialności za treści

zamieszczane w takim serwi-

sie. Nie w każdym jednak

przypadku administrator

serwisu internetowego bę-

dzie odpowiadał za treści

w nim publikowane. Przepisy

prawa polskiego – art. 14

ustawy o świadczeniu usług

drogą elektroniczną – wyłą-

czają odpowiedzialność za

dane przechowywane w za-

sobach systemu teleinforma-

tycznego w przypadku, gdy

administrator strony nie wie

o bezprawnym charakterze

danych lub związanej z nimi

działalności. Jednak gdyby

administrator otrzymał

urzędowe zawiadomienie lub

uzyskał wiarygodną wiado-

mość o bezprawnym charak-

terze danych lub związanej

z nimi działalności, powinien

niezwłocznie uniemożliwić

dostęp do tych danych albo

wykazać gotowość do usunię-

cia kontrowersyjnych treści.

Na podstawie tej samej re-

gulacji administratorzy ser-

wisów społecznościowych,

portali umożliwiających do-

konywanie wpisów przez in-

ternautów, a nawet prasy

internetowej mogą się zwol-

nić z odpowiedzialności za

treści zamieszczane przez

użytkowników internetu.

Michał Bagłaj

prawnik z kancelarii Wierciński, Kwieciński, Baehr Sp. k.

w takiej sytuacji uzależnione

jest od tego, czy ma on świa-

domość bezprawnego cha-

rakteru zamieszczonych tre-

ści oraz od tego, czy reaguje

na zawiadomienie o ich bez-

prawnym charakterze, a

także niezwłocznie uniemoż-

liwia dostęp do takiego wpi-

su. Administrator nie ma

obowiązku stałego, prewen-

cyjnego monitorowania tre-

ści zamieszczanych przez

użytkowników internetu w

podległym jego kontroli ser-

wisie pod kątem ich zgodno-

ści z prawem.

Z odpowiedzialności nie jest

jednak zwolniony administra-

tor portalu, który na bieżąco

moderuje wypowiedzi użyt-

kowników, np. prowadzi dys-

kusję online i ma możliwość

usuwania wpisów, które w je-

go ocenie naruszają zasady ko-

rzystania z portalu, z góry

Tak. Przykładem może być

sprawa, którą rozstrzygał

Sąd Apelacyjny we Wrocła-

wiu (sygnatura akt I ACa

1202/09). Osoba niebędąca

użytkownikiem portalu Na-

sza-Klasa.pl zażądała usu-

nięcia z niego wpisów na

swój temat. Wpisów tych do-

konał użytkownik, który pod-

szywał się pod swojego zna-

jomego. Założył mu profil na

portalu z wykorzystaniem je-

go danych osobowych i tak

zamaskowany zamieszczał

obraźliwe komentarze pod

adresem powoda. Sąd apela-

cyjny w wyroku wskazał, że

administrator portalu nie

musi na bieżąco monitoro-

wać wypowiedzi internau-

tów i samemu usuwać te

z nich, które naruszają pra-

wo. Jednak musi usunąć wpi-

sy, jeśli otrzyma zawiadomie-

nie, że naruszają one prawo

ministratorowi strony inter-

netowej Naszakalwaria.pl.

Na tym portalu internauci

zamieścili komentarze naru-

szające jego dobra osobiste.

Zmiana warunków umowy o udzielenie zamówienia publicz-

nego z powodu nadzwyczajnej zmiany okoliczności, takiej

jak np. wzrost cen materiałów budowlanych spowodowany

powodzią, jest możliwa pod pewnymi warunkami. Zgodnie

z art. 144 prawa zamówień publicznych (dalej p.z.p.) – zaka-

zuje się istotnych zmian postanowień zawartej umowy

w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano

wyboru wykonawcy, chyba że zamawiający przewidział

możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamó-

wieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia

oraz określił warunki takiej zmiany. Zatem do zmiany umo-

wy na tej podstawie może dojść jedynie na skutek złożenia

zgodnego oświadczenia woli przez obie strony. Wykonawcy

nie mają więc jakiegokolwiek sądowego roszczenia o zmia-

nę umowy na tej podstawie prawnej.

Dopuszczalność zmiany umowy zależy od treści dokumenta-

cji przetargowej, a więc od samego zamawiającego – jego wo-

li, ale także umiejętności przewidywania nadzwyczajnej zmia-

ny okoliczności wykonywania umowy. W praktyce często spo-

tykane jest wprowadzanie przez zamawiających mechani-

zmów waloryzacji świadczeń lub katalogów okoliczności

uzasadniających zmiany umowy, w ramach których może się

mieścić także nadzwyczajna zmiana okoliczności wywołana

powodzią. Zmiana umowy dokonana z naruszeniem tych za-

sad podlega unieważnieniu.

Jeśli zmiana umowy na podstawie art. 144 p.z.p. nie będzie

możliwa, wykonawca może wystąpić do sądu z roszczeniem

opartym na art. 357 1 kodeksu cywilnego. Jego zastosowanie

będzie możliwe jedynie w sytuacji kumulatywnego wystąpie-

nia następujących przesłanek:

■ źródłem powstania zobowiązania jest umowa, a więc

umowa o zamówienia publiczne,

■ nastąpiła zmiana stosunków mająca charakter nadzwy-

czajny,

■ zmiana powoduje nadmierną trudność w spełnieniu

świadczenia lub grozi jednej ze stron rażącą stratą,

■ między dwoma powyższymi przesłankami zachodzi

związek przyczynowy,

■ zachodzi nieprzewidywalność przesłanki nadmiernej trud-

ności w spełnieniu świadczenia lub groźby rażącej straty.

Instytucja przewidziana w art. 357 1 k.c. ma charakter wyjątko-

wy, stanowi bowiem odstępstwo od zasady, zgodnie z którą

zawarte umowy należy dotrzymywać (pacta sunt servanda).

Czy te same zasady doty-

czą prasy internetowej?

Tak. Właściciele prasy inter-

netowej również na tych sa-

mych zasadach mogą zwol-

nić się od odpowiedzialności

za wpisy dokonywane przez

użytkowników należących

do nich serwisów. Nie doty-

czy to oczywiście artykułów

zamieszczanych bezpośred-

nio przez administratora ta-

kich serwisów, tylko wpisów

dokonywanych przez użyt-

kowników, których treści ad-

ministrator serwisu nie mo-

deruje. Tak orzekł Sąd Okrę-

gowy w Słupsku w wyroku

z 18 czerwca 2009 roku (sy-

gnatura VI Ka 202/09). Sąd

ten rozdzielił dwie sfery – ar-

tykuły publikowane w ser-

wisie, za które administra-

tor ponosi odpowiedzial-

ność jako redaktor naczelny

oraz komentarze internau-

tów, za które odpowiadają

ich autorzy.

Dlatego administratorzy po-

winni uporządkować zarzą-

dzania serwisem, tak by wy-

raźnie rozdzielić treści pod-

legające ich bezpośredniemu

nadzorowi od tych, nad któ-

rymi nie ma on bieżącej kon-

troli. Te drugie powinny po-

zostawać w dyspozycji admi-

nistratora, aby w przypadku

wpłynięcia zgłoszenia o fak-

cie naruszenia prawa mógł

on niezwłocznie reagować.

Podstawa prawna:

Artykuł 144 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicz-

nych (Dz.U. z 2007 r., nr 223 poz. 1655 z późn. zm.)

Administrator nie ma obowiązku stałego,

prewencyjnego monitorowania treści

zamieszczanych przez użytkowników internetu

w podległym jego kontroli serwisie pod kątem

ich zgodności z prawem

Oprac. EGI

Zniszczenia w lokalu użytkowym

Powódź zniszczyła lokal użytkowy, którego jestem wła-

ścicielem. Przed powodzią go wynajmowałem, teraz lo-

kal wymaga kapitalnego remontu i dużych nakładów fi-

nansowych. Czy dotychczasowy najemca może ode

mnie żądać, żebym przywrócił lokalowi stan sprzed po-

wodzi?

Dotyczy to sytuacji, w któ-

rych administrator udostęp-

nia miejsce na serwerze

użytkownikom internetu,

nie ingerując jednocześnie

w zamieszczane przez nich

treści.

ustalone i podane do wiadomo-

ści użytkownikom. Ale nawet

w takich przypadkach odpo-

wiedzialność za wpisy naru-

szające prawo ponosi w pierw-

szej kolejności ich autor. Za-

zwyczaj dochodzącemu swo-

ich praw łatwiej jest jednak

pociągnąć do odpowiedzialno-

ści administratora portalu niż

autora wpisu, którego trudno

zidentyfikować, a wobec tego

pozostaje nieosiągalny.

lub dobre imię użytkownika

internetu. Sąd podkreślił, że

obelżywy wpis powinien być

usunięty już po pierwszym

zawiadomieniu o naruszeniu

prawa.

Z kolei Sąd Okręgowy w

Krakowie w wyroku z 11 mar-

ca 2010 roku uznał, że admi-

nistrator strony interneto-

wej nie może odpowiadać za

komentarze, których nie jest

autorem. Powinien jednak –

dla uzyskania zwolnienia z

odpowiedzialności – nie-

zwłocznie usunąć komenta-

rze naruszające prawo. Spra-

wa dotyczyła burmistrza

Kalwarii Zebrzydowskiej,

który wystąpił przeciwko ad-

Teresa Siudem

redaktor prowadzący „Tygodnik Prawa Gospodarczego”

Nie. Wynajmujący powinien wydać najemcy lokal w stanie

przydatnym do umówionego użytku i utrzymywać go w ta-

kim stanie przez czas trwania najmu. Jeśli jednak w czasie

trwania umowy najmu lokal został zniszczony z powodu

okoliczności, za które wynajmujący odpowiedzialności nie

ponosi, właściciel nie ma obowiązku przywrócenia go do

stanu poprzedniego. Po powodzi remont zniszczonych do-

mów może trwać miesiącami i być bardzo kosztowny. Nie-

które z nich czeka rozbiórka. Trudno więc wymagać od wła-

ściciela, żeby na żądanie lokatora przywrócił lokal do stanu

poprzedniego.

Komentarze do artykułów,

pisemna wymiana poglą-

dów na określony temat

mogą np. znieważać inne

osoby lub nawoływać do

popełnienia przestępstwa.

Czy w takich sytuacjach

administratorowi nie

można postawić zarzu-

tów?

Zwolnienie administratora

portalu z odpowiedzialności

Podstawa prawna

Ustawa z 18 lipca 2002 roku

o świadczeniu usług drogą elek-

troniczną (Dz.U. 2002, nr 144,

poz. 1204).

Czy sprawy związane

z odpowiedzialnością

za treści publikowane

w internecie były już roz-

strzygane przez polskie

sądy?

*Anna Kobylańska ,

adwokat w kancelarii CMS

Cameron McKenna

Podstawa prawna:

Ustawa z 24 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz.U. nr 16,

poz. 93 z późn. zm.).

C 4

Tygodnik Prawa Gospodarczego

8 czerwca 2010 nr 109 (2740) www.gazetaprawna.pl

Przewodnik

Kto trafi na listę niesolidnych

Każdy przedsiębiorca będzie mógł zamieścić w biurze informacji gospodarczej dane o swoim

kontrahencie. Wystarczy, że wierzytelność jest związana z wykonywaną działalnością. Na czarne

listy dłużników trafią też osoby zgłaszane przez firmy windykacyjne.

Daria Stojak

daria.stojak@infor.pl

macji o prawidłowo regulowanych zobowiąza-

niach, np. za raty kredytu, pożyczki, rachunek

za telefon. Kredytodawcy będą mogli złożyć ta-

ki wniosek także z własnej inicjatywy, za zgodą

klienta. W ten sposób będzie można budować

tzw. pozytywną historię płatniczą, która w przy-

szłości ułatwi uzyskanie kredytu czy usługi te-

lekomunikacyjnej.

przekazania danych do biura, z podaniem firmy

i adresu siedziby tego biura.

dzięki nowym przepisom wierzyciel będzie

mógł przekazać do biura informacje gospo-

darcze o zobowiązaniu dłużnika zawsze, gdy

są spełnione łącznie następujące warunki:

■ zobowiązanie zostało stwierdzone tytułem

wykonawczym;

Umowa z biurem

Zanim jednak wierzyciel będzie mógł prze-

kazywać do biura informacje gospodarcze

w celu ich ujawnienia, będzie musiał zawrzeć

z biurem umowę o udostępnianie informacji

gospodarczych. Umowę taką trzeba sporzą-

dzić na piśmie pod rygorem nieważności.

Ustawa przewiduje, że podmiot, który zawarł

z biurem umowę o ujawnianie informacji go-

spodarczych, może wystąpić do biura o ujaw-

nienie informacji gospodarczych o zobowią-

zaniach dłużnika będącego konsumentem, je-

żeli posiada jego upoważnienie. Upoważnienie

jest ważne 30 dni od dnia jego udzielenia.

Ponadto nowe przepisy określają, jakie warun-

ki (łącznie) muszą być spełnione, aby informa-

cje o dłużniku mogły w ogóle trafić do BIG-ów.

Jeśli dłużnikiem jest konsument, wierzyciel

może przekazać do biura informacje gospo-

darcze o jego zobowiązaniach wyłącznie po

spełnieniu łącznie następujących warunków:

■

Już 14 czerwca 2010 roku do biur informacji

gospodarczych trafią nie tylko dłużnicy przed-

siębiorców, ale także osoby lub firmy zalegają-

ce z płatnościami wobec szpitali, stowarzyszeń,

gmin, a nawet te zgłoszone przez firmy windy-

kacyjne, które zakupiły wierzytelność. Tego dnia

w życie wchodzi nowa ustawa o udostępnianiu

informacji gospodarczych i wymianie danych

gospodarczych, dzięki której z dnia na dzień

ujawnione zostaną nowe dane o nawet trzech

milionach dłużników, którzy dotychczas mogli

czuć się bezkarnie.

upłynęło co najmniej 14 dni od wysłania przez

wierzyciela listem poleconym albo doręcze-

nia dłużnikowi do rąk własnych na adres do

doręczeń wskazany przez dłużnika, a jeżeli

dłużnik nie wskazał takiego adresu – na ad-

res miejsca zamieszkania, siedziby lub miej-

sca wykonywania działalności gospodarczej,

pisma, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze

przekazania danych do biura z podaniem fir-

my i adresu siedziby tego biura;

■ wierzyciel przekazał do biura informację

określającą dane organu orzekającego, da-

tę wydania i sygnaturę tytułu wykonawcze-

go stwierdzającego to zobowiązanie.

Dłużnicy alimentacyjni

Po wejściu w życie nowej ustawy dane o dłuż-

nikach alimentacyjnych będzie mogła prze-

kazać gmina oraz osoba fizyczna posiadająca

tytuł wykonawczy potwierdzający obowiązek

płacenia alimentów. Najpierw konieczne bę-

dzie jednak wysłanie do dłużnika wezwania

do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze przeka-

zania jego danych do BIG. Po 14 dniach od da-

ty wysłania takiego wezwania listem poleco-

nym albo od doręczenia go dłużnikowi do rąk

własnych na adres przez niego wskazany bę-

dzie można wprowadzić dane nieterminowe-

go płatnika do rejestru dłużników.

Obecnie prawo ujawniania informacji o oso-

bach unikających płacenia alimentów mają gmi-

ny tylko w stosunku do dłużników osób, którym

wypłacają świadczenia z Funduszu Alimenta-

cyjnego, w sytuacji gdy zaległości w płaceniu

alimentów przekraczają sześć miesięcy. Świad-

czenie z Funduszu Alimentacyjnego przyzna-

wane jest jednak tylko tym, których dochód na

osobę w rodzinie nie przekracza 725 zł. Tak więc

w przypadkach, gdy np. matka samotnie wycho-

wująca jedno dziecko zarabia więcej niż 1450 zł,

a ojciec dziecka nie płaci należnych alimentów,

jego nazwisko w rejestrze dłużników się nie

znajdzie.

Więcej zgłoszeń

Dotychczas katalog podmiotów, które mogą

współpracować z biurami, był bardzo wąski,

gdyż zgłoszenia mógł dokonać jedynie przed-

siębiorca. Według obowiązujących jeszcze do 14

czerwca 2010 r. przepisów ujawnianie informa-

cji w BIG-ach możliwe jest jedynie w stosunku

do zobowiązań konsumentów powstałych z ty-

tułu umowy o kredyt konsumencki lub umowy

o przewóz osób w komunikacji publicznej. W

biurach ujawniane są także zobowiązania przed-

siębiorców powstałe z tytułu umowy związanej

z wykonywaniem działalności gospodarczej.

Zmiany, które wprowadzi nowa ustawa, są więc

zasadnicze. Po pierwsze, pozwolą na włączenie

do systemu wymiany informacji gospodarczych

wierzycieli wtórnych, a więc firmy windykacyj-

ne czy firmy faktoringowe, które odkupiły wie-

rzytelność od innych osób czy podmiotów. Obec-

nie po sprzedaniu przez przedsiębiorcę czy bank

zaległych faktur nazwiska widniejących na nich

dłużników były usuwane z baz BIG, gdyż firmy

windykacyjne i faktoringowe nie miały możliwo-

ści zamieszczenia tam danych dłużników.

Po drugie, możliwa będzie wymiana informa-

cji pomiędzy biurami i podobnymi instytucja-

mi mającymi siedzibę w państwach członkow-

skich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcar-

skiej lub państwach członkowskich Europej-

skiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)

– stronach umowy o Europejskim Obszarze Go-

spodarczym. Niewątpliwie wpłynie to na po-

prawią bezpieczeństwo obrotu gospodarczego.

Po trzecie, BIG-i będą mogły wymieniać dane

z działającymi w Polsce rejestrami bankowymi.

Regulacja nie rozwiązuje jednak problemu sła-

bej wymiany informacji między trzema konku-

rującymi między sobą i działającymi w Polsce

biurami informacji gospodarczych: Krajowym

Rejestrem Długów, InfoMonitorem i Europej-

skim Rejestrem Informacji Finansowej. Dlate-

go nadal wierzyciele chcący mieć pewność, że

ich kontrahent nie jest zadłużony, będą musieli

sprawdzić to w każdym z działających rejestrów.

I wreszcie po czwarte, na czarnej liście łatwiej

niż dotychczas będzie zamieszczać dłużników

alimentacyjnych.

zobowiązanie powstało w związku z określo-

nym stosunkiem prawnym, w szczególności

z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz

np. umów o świadczenie usług telekomunika-

cyjnych, o dostarczanie mediów czy wywóz

nieczystości;

Za informacje trzeba zapłacić

Nowe przepisy zakładają, że biuro ujawnia in-

formacje gospodarcze w formach określonych

w regulaminie, w szczególności w drodze tele-

transmisji. Ujawnianie informacji gospodar-

czych przez biuro będzie odpłatne. Wysokość

opłat określa cennik uchwalany przez zarząd

biura. Biuro ujawni wszystkie posiadane infor-

macje gospodarcze w zakresie objętym wnio-

skiem, chyba że np. wierzyciel, przekazując do

biura informacje gospodarcze, zastrzegł, aby

biuro nie ujawniało dotyczących go informacji

gospodarczych. Co do zasady każdy będzie

miał też prawo dostępu do dotyczących go in-

formacji gospodarczych przechowywanych

przez biuro. Dostęp w zakresie informacji go-

spodarczych dotyczących dłużników będących

konsumentami będzie natomiast bezpłatny,

pod warunkiem że nastąpi nie częściej niż raz

na 6 miesięcy. W pozostałych przypadkach do-

stęp ma podlegać opłacie zgodnie z obowiązu-

jącym w biurze cennikiem, nie wyższej niż 0,5

proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Zgodnie z nową ustawą biuro informacji go-

spodarczej ujawni tylko aktualne informacje go-

spodarcze. Informacje dotyczące dłużników nie-

będących konsumentami w brzmieniu sprzed

dokonania ich aktualizacji stanowią informacje

archiwalne i mogą być przetwarzane tylko dla

celów statystycznych. Takie informacje archi-

walne biuro powinno przechowywać przez

okres nie dłuższy niż 10 lat od dnia, kiedy infor-

macje te stały się informacjami archiwalnymi.

Aktualizacja informacji gospodarczych nastąpi

na wniosek wierzyciela, nie później niż w termi-

nie 7 dni od dnia otrzymania wniosku.

Gdy nowe przepisy wejdą w życie, do otrzy-

mywania informacji gospodarczych, w kon-

kretnych przypadkach wyliczonych przez

ustawodawcę, będą uprawnieni m.in. komorni-

cy, w związku z prowadzonymi przez nich po-

stępowaniami, sądy – w związku z toczącymi

się przed nimi postępowaniami, naczelnicy

urzędów skarbowych i dyrektorzy izb skarbo-

wych, a także generalny inspektor informacji

finansowej czy komendant główny policji. Za

każdorazowe udostępnienie informacji gospo-

darczych tym podmiotom biuro pobierze opła-

tę zgodnie z obowiązującym w tym biurze cen-

nikiem, nie wyższą niż 0,5 proc. minimalnego

wynagrodzenia za pracę.

łączna kwota wymagalnych zobowiązań

dłużnika wobec wierzyciela wynosi co naj-

mniej 200 złotych oraz są one wymagalne

od co najmniej 60 dni.

Po spełnieniu powyższych wymogów wierzy-

ciel będzie więc uprawniony do przekazania do

biura informacji gospodarczych. Zakres da-

nych, które można przekazać, jest jednak ści-

śle ograniczony do: imion i nazwiska dłużnika,

adresu jego miejsca zamieszkania lub adresu

do doręczeń, numeru PESEL lub innego nu-

meru potwierdzającego tożsamość oraz serii

i numeru dowodu osobistego lub innego doku-

mentu potwierdzającego tożsamość.

■

Przekazywanie informacji do biura

Zgodnie z nowymi zasadami informacje do biur

będzie mógł przekazywać każdy wierzyciel.

W przypadku przedsiębiorców (a więc osób fi-

zycznych prowadzących działalność gospodar-

czą, osób prawnych lub jednostek organizacyj-

Podstawa wpisu konsumenta na listę dłużników

Na czarnej liście będzie można umieścić

informacje o konsumentach zobowiąza-

nych z tytułu umów o:

■ kredyt kupiecki lub konsumencki,

■ przewóz osób w regularnej komunikacji

publicznej,

■ świadczenie usług pocztowych i teleko-

munikacyjnych,

■ przewóz osób i bagażu w komunikacji ma-

sowej,

■ dostarczanie energii elektrycznej, gazu

i oleju opałowego,

■ dostarczanie wody i odprowadzanie ście-

ków,

■ wywóz nieczystości,

■ dostarczanie energii cieplnej.

na nieposiadających osobowości prawnej) wa-

runkiem do zgłoszenia niepłacących na czarną

listę jest to, aby wierzytelność przysługiwała

w związku z prowadzoną działalnością gospo-

darczą lub stosunkiem prawnym. Jeśli wierzy-

cielami zainteresowanymi dokonaniem zgłosze-

nia będą osoby fizyczne, ich wierzytelność bę-

dzie musiała zostać stwierdzona tytułem wyko-

nawczym. Kolejny wymóg uprawniający do

przekazania informacji gospodarczych do

BIG-ów to poinformowanie dłużnika o takim za-

miarze. Aby zgłosić na czarną listę zobowiąza-

nie dłużnika musi bowiem upłynąć co najmniej

miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem po-

leconym albo doręczenia dłużnikowi do rąk wła-

snych na adres do doręczeń wskazany przez

dłużnika, a jeżeli nie wskazał takiego adresu –

na adres miejsca zamieszkania, wezwania do za-

płaty zawierającego ostrzeżenie o zamiarze

Inne zasady będą obowiązywać, gdy dłużnik

nie jest konsumentem, a więc jest to np. firma,

przedsiębiorca czy spółdzielnia mieszkaniowa.

Wówczas wierzyciel może przekazać do biura

informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłuż-

nika niebędącego konsumentem wyłącznie

wtedy, gdy są spełnione łącznie następujące wa-

runki:

■ zobowiązanie powstało w związku z okre-

ślonym stosunkiem prawnym, w szczegól-

ności z tytułu umowy związanej z wykony-

waniem działalności gospodarczej;

Pozytywna historia płatnicza

Zgodnie z nową regulacją możliwość złożenia

wniosku o wpisanie na czarną listę osoby, która

nie chce zwrócić swojej zaległości, otrzymają

także osoby fizyczne. W tym przypadku koniecz-

ne będzie jednak posiadanie sądowego tytułu

wykonawczego stwierdzającego wierzytelność.

Konsumenci, którzy rzetelnie spłacają swoje zo-

bowiązania, na nowych przepisach skorzystają

także w inny sposób. Będą oni mogli do banku,

pośrednika kredytowego, telefonii komórkowej

złożyć wniosek o przekazanie do BIG-ów infor-

łączna kwota wymagalnych zobowiązań

dłużnika wobec wierzyciela wynosi co naj-

mniej 500 złotych oraz są one wymagalne

od co najmniej 60 dni.

Powyższe przypadki do niejedyne możliwo-

ści przekazania przez wierzyciela informacji

gospodarczych do biura BIG-u. Dodatkowo

Obowiązek usunięcia informacji

Podmiot, który otrzymał informacje gospodar-

cze od biura, będzie musiał usunąć je w termi-

nie 90 dni od dnia ich otrzymania. Obowiązek

■

8 czerwca 2010 nr 109 (2740) www.gazetaprawna.pl

Tygodnik Prawa Gospodarczego

C 5

dłużników po 14 czerwca 2010 r.

ten dotyczy również biura w zakresie informa-

cji gospodarczych otrzymanych od innego biu-

ra. Natomiast podmiot, który otrzymał od biu-

ra informacje gospodarcze dotyczące dłużnika

będącego konsumentem, nie może ich ujawnić

innym osobom (nie dotyczy to oczywiście ujaw-

niania przez biuro informacji gospodarczych

otrzymanych od innego biura).

W razie nieusunięcia informacji gospodar-

czej w terminie 90 dni od dnia jej otrzymania

od biura lub ujawnienia niezgodnie z przepi-

sami ustawy informacji gospodarczej osobom

trzecim grozi kara grzywny do 30 tys. złotych.

Zgodnie z ustawą wierzyciel powinien nie-

zwłocznie (jednak nie później niż w terminie

14 dni od dnia powzięcia tych informacji) wy-

stąpić do biura informacji gospodarczej, któ-

remu przekazał dane o zobowiązaniu, z żąda-

niem aktualizacji informacji gospodarczych.

Taki obowiązek istnieje w przypadku:

■ częściowego lub całkowitego wykonania zo-

bowiązania albo jego wygaśnięcia,

■ powzięcia przez wierzyciela, który zawarł

z biurem umowę, wiadomości o odzyskaniu

przez osobę uprawnioną utraconego doku-

mentu, którym posłużyła się osoba nieupraw-

niona,

dni od dnia powzięcia tej informacji) wystąpić

do biura, któremu przekazał dane o zobowiąza-

niu, z żądaniem usunięcia informacji gospodar-

czych dotyczących tego zobowiązania.

Jeśli natomiast wierzyciel zbył wierzytelność

(np. zawarł umowę cesji z firmą windykacyj-

ną), będzie on zwolniony z powyższych obo-

wiązków od momentu, gdy przekazał do biura

informacje o zbyciu wierzytelności. W takiej

sytuacji biuro usuwa informacje gospodarcze

dotyczące zbytej wierzytelności po upływie 14

dni od dnia otrzymania tej informacji.

Przekazanie przez wierzyciela informacji go-

spodarczej do biura ma także dodatkowe kon-

sekwencje. Mianowicie na wniosek dłużnika

wierzyciel, który przekazał informacje gospo-

darcze do biura, jest zobowiązany do ich uzu-

pełnienia, uaktualnienia, sprostowania lub usu-

nięcia, jeżeli są one niekompletne, nieaktualne,

nieprawdziwe lub zostały udostępnione lub są

przechowywane z naruszeniem ustawy. O ta-

kich zmianach musi on także zawiadomić pod-

mioty, które otrzymały informacje gospodarcze

od biura.

przestał wykonywania działalności gospodar-

czej;

– dotyczące posłużenia się podrobionym lub

cudzym dokumentem – po upływie 10 lat, li-

cząc od końca roku, w którym biuro otrzyma-

ło te informacje;

– na podstawie uzasadnionej informacji o nie-

istnieniu zobowiązania;

– na podstawie uzasadnionej informacji o wy-

gaśnięciu zobowiązania, jeżeli dane dotyczą

dłużnika będącego konsumentem;

– po upływie 3 lat od ich ostatniej aktualiza-

cji, nie później niż po upływie 10 lat od dnia

ich przekazania przez wierzyciela.

nymi do zmian i przekazania ich ministrowi

właściwemu do spraw gospodarki do zatwier-

dzenia. Regulaminy zatwierdzi minister wła-

ściwy do spraw gospodarki po konsultacji z Ge-

neralnym Inspektorem Ochrony Danych Oso-

bowych. Jeżeli dokument będzie zawierał po-

stanowienia sprzeczne z ustawą lub

z przepisami odrębnymi, minister odmówi za-

twierdzenia regulaminu. Zatwierdzony regu-

lamin ogłasza się w Monitorze Sądowym i Go-

spodarczym.

Ministerialny nadzór

Według nowych przepisów działalność biur in-

formacji gospodarczych będzie nadzorował

minister właściwy do spraw gospodarki. Nad-

zór ten ogranicza się do zakresu zgodności wy-

konywanej działalności z ustawą i regulami-

nem. Nie obejmuje on natomiast kontroli pra-

widłowości przetwarzania przez biuro danych

osobowych. Podczas kontroli kontrolujący ma

prawo wstępu do obiektów i pomieszczeń biu-

ra, wglądu do wszelkich dokumentów, nośni-

ków informacji lub innych materiałów dowodo-

wych związanych z działalnością gospodarczą

biura czy żądania ustnych lub pisemnych wy-

jaśnień od osoby upoważnionej do reprezento-

wania biura lub innych pracowników biura. Po-

nadto może on korzystać z pomocy biegłych

i specjalistów i zabezpieczenia materiałów do-

wodowych. Jeśli w wyniku kontroli zostanie

stwierdzone naruszenie przepisów ustawy lub

regulaminu, minister właściwy do spraw go-

spodarki, w drodze decyzji, nakaże usunięcie

nieprawidłowości, określając termin ich usu-

nięcia. Jeżeli biuro nie usunie nieprawidłowo-

ści w wyznaczonym terminie, minister może

nałożyć na nie karę pieniężną w wysokości nie-

przekraczającej 120 tys. złotych, określając po-

nowny termin usunięcia nieprawidłowości. Je-

żeli mimo to biuro nie usunie nieprawidłowo-

ści, zostanie wydana decyzja o zakazie wyko-

nywania działalności gospodarczej przez biuro.

Prawomocny zakaz wykonywania działalności

gospodarczej przez biuro skutkuje rozwiąza-

niem biura.

Zasady tworzenia BIG-ów

Biura informacji gospodarczej będą mogły być

prowadzone wyłącznie w formie spółki akcyjnej,

o kapitale zakładowym nie mniejszym niż 4 mln

złotych. W nowej ustawie został ściśle ograni-

czony katalog czynności, które BIG-i będą mo-

gły wykonywać. Podstawowym przedmiotem

ich działalności ma być pośrednictwo w udostęp-

nianiu informacji gospodarczych, polegające na

przyjmowaniu informacji gospodarczych od wie-

rzycieli, przechowywaniu i ujawnianiu tych in-

formacji. Przedmiotem działalności gospodar-

czej biura może być również przetwarzanie ar-

chiwalnych informacji gospodarczych dla celów

statystycznych, dotyczących dłużników niebę-

dących konsumentami, zarządzanie majątkiem

biura oraz prowadzenie działalności szkolenio-

wej lub edukacyjnej w zakresie objętym działal-

nością biura (przychody z dwóch ostatnich dzia-

łalności nie mogą jednak przekraczać 10 proc.

ogólnych przychodów biura).

Biuro informacji gospodarczej będzie zobowią-

zane do zabezpieczenia roszczeń o naprawienie

szkody, która może wyniknąć w związku z jego

działalnością gospodarczą. Zabezpieczenie mo-

że nastąpić w drodze zawarcia umowy ubezpie-

czenia odpowiedzialności cywilnej, zlecenia

udzielenia gwarancji bankowej lub poręczenia

bankowego.

Biuro usuwa informacje gospodarcze:

– na wniosek wierzyciela, nie później niż

w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku;

– przed zaprzestaniem wykonywania działal-

ności gospodarczej przez biuro, informując

o tym wierzycieli związanych umową z biurem,

– przekazane przez wierzyciela, z którym

umowa wygasła albo została rozwiązana,

– przekazane przez wierzyciela, który po ich

przekazaniu do biura został wykreślony z wła-

ściwego rejestru albo ewidencji lub trwale za-

■

powzięcia wiarygodnej informacji, że prze-

kazane informacje gospodarcze są niepraw-

dziwe,

powzięcia wiarygodnej informacji o zmianie

innych informacji gospodarczych przekaza-

nych przez wierzyciela do biura.

Jeśli zostanie stwierdzone, że zobowiązanie

nie istnieje, wierzyciel będzie musiał niezwłocz-

nie (jednak znów nie później niż w terminie 14

■

Kary za naruszenie ustawy

Grzywna do 30 tys. złotych będzie

grozić za następujące przewinienia:

■ przekazywanie do biura nieprawdziwej infor-

macji gospodarczej,

■ nieusunięcie informacji gospodarczej w ter-

minie 90 dni od dnia jej otrzymania od biura,

■ ujawnienie niezgodnie z przepisami ustawy

informacji gospodarczej osobom trzecim,

■ występowanie do biura o ujawnienie infor-

macji gospodarczych bez upoważnienia oso-

by, której informacje dotyczą (jeżeli takie

upoważnienie jest wymagane przepisami

ustawy),

■ ujawnienie nieprawdziwych lub nieaktual-

nych danych (dotyczy osób zobowiązanych do

udostępniania informacji gospodarczych).

5 mln złotych grzywny lub 3 lata

pozbawienia wolności (albo obie kary

łącznie):

■ za bezprawne używanie w oznaczeniu firmy

lub reklamie sformułowania „biuro informacji

gospodarczej” lub skrótu „BIG”.

Nowe regulaminy

Nowe przepisy wymagają zmian zasad działa-

nia biur informacji gospodarczych. Biura in-

formacji gospodarczej będą miały 3 miesiące

od wejścia w życie nowych przepisów na dosto-

sowanie swoich regulaminów zarządzania da-

Podstawa prawna

Ustawa z 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informa-

cji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych

(Dz.U. nr 81, poz. 530).

EKSPERT WYJAŚNIA

Prawa wierzycieli zostały zrównane, anonimowość straci około czterech milionów osób

Prawo do publikowania danych

dłużników w biurze informacji

gospodarczej zyskają trzy nowe

grupy podmiotów: wtórni wie-

rzyciele, gminy oraz osoby pry-

watne.

Dotychczasowe przepisy, które da-

wały prawo do upubliczniania da-

nych swoich dłużników tylko przed-

siębiorcom, sprawiały, że w nierówny

sposób traktowano różne ich kate-

gorie. Dla przykładu zezwalały na do-

pisanie do rejestru zadłużonego lo-

katora mieszkania spółdzielczego,

ale komunalnego już nie. Podobnie

było np. z gapowiczami. Jeśli na tere-

nie gminy przewozem pasażerów

zajmowała się spółka prawa handlo-

wego (a więc przedsiębiorca), to mo-

gła windykować bez żadnych wątpli-

wości należności z tytułu niezapła-

conych mandatów za jazdę bez bile-

tu, wykorzystując biuro informacji

gospodarczej. Jeśli taką działalność

prowadził zakład budżetowy, to już

budziło to kontrowersje. Istnieje co

prawda wyrok Sądu Najwyższego,

który stwierdza, że w zakresie za-

spokajania potrzeb swoich miesz-

kańców gminy należy traktować jak

przedsiębiorców, ale wiele samorzą-

dów z ostrożności wolało z tego

przepisu nie korzystać.

Jeszcze większym paradoksem było

zezwolenie na upublicznienie da-

nych dłużników pod warunkiem, że

zrobił to pierwotny właściciel wierzy-

telności. Jeśli sprzedał on dług, co

jest normalną praktyką na rynku,

musiał wpis z rejestru usunąć (prze-

stał być wierzycielem). Dłużnik tym

samym stawał się anonimowy, bo

nowy wierzyciel nie miał już prawa

do korzystania z biura informacji go-

spodarczej.

Wchodząca w życie 14 czerwca usta-

wa o udostępnianiu informacji go-

spodarczych i wymianie danych go-

spodarczych zrównuje w prawach

wszystkich wierzycieli, pod warun-

Adam Łącki

prezes zarządu Krajowego Rejestru Długów

kament ustawy, bo dla oceny wiary-

godności kontrahenta taka wiedza

jest niezbędna. Należy pamiętać, że

zobowiązania publicznoprawne ma-

ją pierwszeństwo w postępowaniu

egzekucyjnym prowadzonym przez

komornika.

W pierwszym okresie obowiązywa-

nia nowych przepisów głównymi do-

stawcami informacji o dłużnikach

będą wtórni wierzyciele, czyli fundu-

sze sekurytyzacyjne i firmy windyka-

cyjne skupujące wierzytelności od

banków, operatorów telefonicznych,

dostawców prądu, gazu itp. Są one

przygotowane na zmianę ustawy,

a upublicznienie danych dłużników

z zakupionych pakietów wierzytelno-

ści zwiększy skuteczność ich działań

windykacyjnych.

Długi, jakie mają mieszkańcy i przed-

siębiorcy wobec gmin w skali całego

kraju, sięgają 3 mld zł. Tu również

spodziewamy się zwiększonej ak-

tywności w korzystaniu z nowych

możliwości, jakie daje ustawa, jed-

nak nie na taką skalę jak w przypad-

ku wtórnych wierzycieli. Należy się

spodziewać, że do dyscyplinowania

dłużników przystąpią zarządcy ko-

munalnych mieszkań i lokali użytko-

wych oraz przewoźnicy miejscy.

Możliwość upublicznienia danych

swoich dłużników niewątpliwie bę-

dzie pomocna przede wszystkim

pracownikom nieotrzymującym

pensji, oszukanym klientom dewelo-

perów, biur podróży, sklepów inter-

netowych czy firm usługowych, do-

tychczas często bezradnych wobec

słabości egzekucji komorniczej. Ale

także może być przydatna w windy-

kowaniu prywatnych pożyczek.

Z badań TNS OBOP przeprowadzo-

nych w styczniu 2010 r. na zlecenie

Krajowego Rejestru Długów wynika,

że 13 proc. dorosłych Polaków (4 mi-

liony) ma dłużników. W 65 proc. (2,6

mln) są to nieoddane pożyczki

udzielone rodzinie lub znajomym.

kiem jednak że dług wynika ze zobo-

wiązań cywilnoprawnych. I to jest jej

niewątpliwy plus, bo dzięki temu

anonimowość straci ok. 3 – 4 milio-

nów dłużników, tym samym ograni-

czone zostaną ich możliwości do wy-

łudzania kolejnych świadczeń. Do

biura informacji gospodarczej nie

trafią nadal informacje o długach pu-

blicznoprawnych, czyli niezapłaco-

nych podatkach (zarówno wobec

Skarbu Państwa, jak i gminy), skła-

dek na ZUS czy choćby mandatów

wystawionych przez policję. To man-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: