Cycek ver2.pdf

(123 KB) Pobierz
© Copyright by $taś
Gruczoł sutkowy u kobiet
P o d s t a w y
· Sutek (mamma) czyli gruczoł mlekowy (glandula lactifera) lub sutkowy (glandula mammaria) zwany
potocznie piersią to zmodyfikowany gruczoł potowy pokryty skórą i tkanką podskórną
· Gruczoł sutkowy zbudowany jest z 15-25 płatów à każdy płat jest zaopatrzony w jeden przewód
mlekonośny (wyprowadzający), który przed swym ujściem na brodawce sutkowej rozszerza się w zatokę
mleczną (sinus lactiferus). Zatoki te kończą się u podstawy brodawki zwężeniem.
o Przewód wyprowadzający dzieli się na przewody segmentalne, subsegmentalne, a te na małe
przewodu zewnątrz- i wewnątrzzrazikowe
§ od przewodów wewnątrzzrazikowych odchodzą lite, nieczynne zawiązki pęcherzyków
wydzielniczych otoczone komórkami mioepitelialnymi.
§ Końcowy przewodzik śród- i zewnątrzzrazikowy wraz z należącymi do niego zawiązkami
pęcherzyków wydzielniczych zwany jest końcową jednostką przewodowo-zrazikową (TDLU)
§ TDLU to podstawowa jednostka morfologiczno-czynnościowa sutka
· Większość zmian patologicznych, w tym większość raków, bierze początek właśnie
z TDLU
· Większość zmian patologicznych sutka to zmiany niezłośliwe
· Rak sutka to najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet
· Najwięcej kobiet zgłasza się z powodu:
o 40% à zmiany włóknisto-torbielowate sutka (laesiones fibrowo-cysticae mammae),
o 7% à włókniako-gruczolak (fibroadenoma),
o 10% à rak sutka
Z a p a l e n i a i z m i a n y w s t e c z n e
Ostre ropne zapalenie sutka
· Mastitis acuta, mastitis purulenta, mastitis puerperalis
· To ostre ropne zapalenie sutka, które występuje przede wszystkim we wczesnym okresie laktacji
· Bakterie typu S. aureus lub Streptococcus przenoszone są przez noworodka, którego jama nosowo-
gardłowa została zakażona po urodzeniu, wnikają zwykle przez szczelinowate pęknięcia brodawki
· Po okresie karmienia ostre zapalenie sutka występuje rzadko
V2
- 1 -
818120215.019.png 818120215.020.png 818120215.021.png 818120215.022.png 818120215.001.png 818120215.002.png 818120215.003.png
 
© Copyright by $taś
Okołoprzewodowe zapalenie sutka
· Mastitis periductalis
· Nie ma związku z laktacją
· Jest znane również jako nawracający ropień okołobrodawkowy (abscessus subareolaris recurrens) lub
metaplazja płaskonabłonkowa przewodów mlecznych
· Występuje u większości kobiet palących papierosy
· Nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący zbyt głęboko tapetuje zatoki, do których uchodzą
przewody wyprowadzające brodawki à prowadzi to do rozstrzenia à następnie pęknięcia ściany
przewodów à przewlekłe i ziarniniakowe zapalenie w tkankach otaczających
Zapalenie plazmatycznokomórkowe sutka
· Mastitis plasmocallularis
· To przewlekłe zapalenie które pojawia się po laktacji (zwykle długi okres po)
· Widoczna jest hiperplazja nabłonka przewodów oraz obfity naciek z komórek plazmatycznych dookoła
przewodów i zrazików
· Klinika
o We wczesnej fazie występuje ból, zaczerwienienie, obrzęk oraz wyciek z brodawki sutka
o Po ustąpieniu objawów ostrego zapalenia pozostaje guzowate zgrubienie, utrzymuje się wyciek z
brodawki i może dojść do wciągnięcia brodawki
o Zwykle towarzyszącym objawem są powiększone węzły pachowe
Rozstrzenia przewodów wyprowadzających sutka
· Ductectasiae mammae
· Przypuszczalnie związane z zanikiem i inwolucją struktur wydzielniczo-przewodowych sutka, co prowadzi do
zastoju wydzieliny i przenikania lipidów przez ścianę przewodów à to wywołuje okołoprzewodowy odczyn
zapalny
· W odróżnieniu od fibrosis periductalis, nie stwierdzono tutaj związku rozstrzeni przewodów z paleniem
papierosów
· Wewnątrz rozszerzonych przewodów widać m.in. komórki piankowate (histiocyty, makrofagi), zwane też
komórkami siary (callulae colostri) , oraz złuszczone komórki nabłonkowe
o Niektóre histiocyty zawierają ceroid (ochrocyty) posiadający właściwości autofluorescentycjne
o W niektórych przypadkach może powstać ziarniniak cholesterolowy (granuloma cholesterolicum)
· Następstwem zmian zapalnych wokół przewodów jest włóknienie okołoprzewodowe (fibrosis periductalis)
oraz hyperelastosis lub zwężenie albo całkowite zamknięcie światła przewodów przez ziarninę (mastitis
obliterans)
· Klinika:
o Wczesny objaw to powtarzający się wyciek z brodawki sutka, żółtawy lub brązowy
o Rzadko zaczerwienienie i ból
o Później nieregularne o nieostrych granicach guzowate czasem bolesne zgrubienie pod brodawką
Ziarniniakowe zapalenie zrazików sutka
· Mastitis lobularis granulomatosa
· Występuje u kobiet które rodziły
· Nieznana etiologia
· Częściej u kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne
· Ziarniniaki zbudowane są z komórek nabłonkowatych, komórek olbrzymich wielojądrowych, limfocytów i
komórek plazmatycznych
Gruźlica sutka
· W wyniku krwiopochodnego rozsiewu
· Jako odosobniony guz w sutku, o nieregularnym obrysie z obecnością martwicy serowatej, jamistym
rozpadem, obecnością przetok i włóknieniem
Sarkoidoza sutka
· Może wystąpić w przebiegu uogólnionej sarkoidozy (zwykle rozpoznana wcześniej niż zauważono zmiany w
sutku)
· W sutku twardy guz o nieregularnym obrysie, czasami wraz z powiększonymi węzłami chłonnymi
pachowymi
V2
- 2 -
818120215.004.png 818120215.005.png 818120215.006.png 818120215.007.png 818120215.008.png 818120215.009.png
© Copyright by $taś
Zapalenie silikonowe sutka
· Mastitis siliconica
· Silikon przesiąka do otaczających tkanek zarówno z torebki jak i z wnętrza protezy à w odpowiedzi tworzy
się torebka włóknista otaczająca protezę, co może prowadzić do deformacji piersi i jej stwardnienia
· Silikon wywołuje przewlekły proces zapalny typu ziarniniaka resorpcyjnego z włóknieniem (ziarniniak
silikonowy sutka – granuloma siliconicum mammae
Martwica tkanki tłuszczowej
· Necrosis telae adiposae mammae; steatonecrosis; lipogranuloma
· Zmiana ta jest ograniczonym ogniskiem martwicy tkanki tłuszczowej sutka z obecnością przewlekłego
odczynu zapalnego wokół
· Najczęstszymi przyczynami są radioterapia i zabiegi chirurgiczne, ale też np. w wyniku urazu
· Stwierdza się mały, bezbolesny, twardy, dość dobrze odgraniczony guz, skóra nad guzem może być
zaciągnięta i pogrubiała
· Początkowo widoczne jest ognisko krwotoczne i martwica rozpływna tkanki tłuszczowej W części centralnej
może powstać jama zawierająca gęsty płyn i zmienione martwiczo fragmenty tkanki tłuszczowej.
Ostatecznie pozostaje guzek o nieregularnym obrysie
Z m i a n y w ł łó k n i s t e i t o r b i e l e
Zmiany włóknisto torbielowate sutka
· Pojawiają się zwykle u kobiet od 20 rż do okresu menopauzy
· To najczęściej występująca zmiana w sutku, zwykle obustronna, mikroskopowo stwierdzana u ponad
połowy kobiet
· W etiopatogenezie kluczową rolę odgrywają wpływu hormonalne, w szczególności bezwzględny lub
względny (w stosunku do progesteronu) nadmiar estrogenów oraz zmieniony metabolizm sutka
· Występujące tu zmiany mikroskopowe nie są związane ze zwiększonym ryzykiem raka sutka
o Większe ryzyko przy współistnieniu zmian proliferacyjnych
· Morfologia
o Makroskopowo w tkance sutka widoczne różnej wielkości torbiele wśród białawo-szarawej tkanki
włóknistej
o W obrazie mikroskopowym główne zmiany morfologiczne to:
§ torbiele (cystis),
§ metaplazja apokrynowa,
§ włóknienie,
§ gruczolistość prosta (adenosis simplex)
§ zwapnienia
· Klinika
o Nieostro odgraniczone ogniska o wzmożonej spoistości
o Często obustronne i wieloogniskowe
o Rozpoznanie celowaną biopsją gruboigłową lub badaniem histologicznym wyciętej zmiany
Z m i a n y p r o l i f e r a c y j n e
Gruczolistość włókniejąca (szkliwiejąca)
· Adenosis sclerosans
· To łagodna zmiana która wywodzi się z TDLU
· Charakteryzuje się zwiększoną liczbą nieregularnych, wydłużonych elementów gruczołowych wraz z
towarzyszącym rozrostem podścieliska i ma budowę lobulocentryczną
· Zwykle u kobiet przed menopauzą
· Jeżeli wstępuje przewaga utkania gruczołowego w zmianie to ma ona postać dobrze odgraniczonego
guzka, jeżeli przewaga tkanki szklisto-włóknistej to nieostro odgraniczona włóknista zmiana
V2
- 3 -
818120215.010.png 818120215.011.png 818120215.012.png 818120215.013.png 818120215.014.png
© Copyright by $taś
· W najbardziej obfitej w komórki postaci zwanej adenomatosis florida występuje proliferacja przewodzików
oraz pęcherzyków gruczołowych
· Niewielki wzrost ryzyka raka
Gwiaździsta blizna
· Cicatrix radiata
· Większość tych zmian jest wielkości mikroskopowej, nie są wykrywane badaniem palpacyjnym lub
mammograficznym
· Przypomina nieco małe ognisko naciekającego raka
· Mikroskopowo gwiaździsta blizna jest zmianą złożoną. W jej skład mogą wchodzić rozrosty nabłonka,
gruczolistość, włóknienie i torbiele. W części centralnej występuje szkliwienie i elastora (ang. Complex
sclerosing lesion)
Rozrost nabłonka
· Hiperplasia epithelialis, epithelioplasia; epitheliosis
· Rozrost może dotyczyć przewodów lub zrazików
· O rozroście mówimy, gdy w wyniku nadmiernej proliferacji lub zahamowania apoptozy komórek
wyścielających wymienione struktury liczba warstw nabłonka jest zwiększona (normalnie jedna warstwa
kom nabłonkowych i jedna niekompletna – kom mioepitelialnych)
· Morfologia
o To zmiana mikroskopowa występująca w TDLU à makroskopowo ani klinicznie nie stwierdza się
zmian
o Rozrost przewodowy zwykły
§ Np. fizjologicznie w ciąży
o Rozrost przewodowy atypowy
o Rozrost zrazikowy atypowy
N o w o t w o r y n a b ł ło n k o w e
Rak sutka
· Wywodzi się w większości przypadków z nabłonka końcowej jednostki przewodowo-zrazikowej (TDLU)
· To najczęstszy nowowór złośliwy u kobiet
· Etiologia i patogeneza
o W patogenezie raka sutka odgrywają rolę czynniki
§ genetyczne,
· podatność na wystąpienie raka sutka jest zwiększona u kobiet, które są
nosicielkami mutacji w niektórych genach à najczęściej dotyczy to mutacji BRCA1
i BRCA2 à odpowiadają one za 3-8% raków sutka (ale 40% uwarunkowanych
rodzinnie)
o BRCA1 i BRCA zwiększają również ryzyko raka jajnika (BRCA1 bardziej)
o Też geny
§ CHEK2
§ TP53 (zespół Li Freumeni)
§ ATM
§ PTEN (zespół Cowdena)
§ LKBI (zespół Peutz-Jeghersa)
§ hormonalne
· Bral równowagi hormonalnej z wyraźnym nadmiarem estrogenów jest jednym z
najważniejszych czynników w patogenezie raka sutka
§ Środowiskowe
· Proces transformacji nowotworowej
o Nabłonek prawidłowy à hiperplazja (niewrażliwość na apoptozę i czynniki hamujące wzrost,
samowystarczalność w pobudzeniu się do wzrostu à atypowa hiperplazja à carcinoma in situ à
rak inwazyjny
V2
- 4 -
818120215.015.png 818120215.016.png 818120215.017.png
© Copyright by $taś
· Rak sutka częściej występuje w piersi lewej niż prawej, głównie w obrębie górnego zewnętrznego
kwadrantu
· Uważa się że wszystkie raki sutka (z wyjątkiem raka Pageta i niektórych rzadko występujących typów raka
przewodowego) wywodzą się z TDLU
§ Czyli nazwa rak przewodowy czy zrazikowy jest czysto opisowa i nie niesie ze sobą
znaczenia patogenetycznego
· Czynniki ryzyka
o Płeć
§ Głównie kobiety
o Wiek
§ Głównie starsze kobiety >50rż
o Predyspozycje genetyczne
o Geografia
o Rak drugiej piersi i rak trzonu macicy à zwiększają ryzyko
o Choroby proliferacyjne sutka
§ Głównie hyperplasia atypia
o Okres od pierwszej do ostatniej miesiączki
§ Większe ryzyko gdy wcześnie pierwsza miesiączka (menarche) i późno menopauza
o Porody
§ Większe ryzyko u kobiet które nie rodziły
§ Większe u kobiet które pierwsze dziecko urodziły w późnym wieku (>30rż)
o Otyłość
o Doustne środki antykoncepcyjne i hormonalna terapia zastępcza à zwiększają ryzyko
o Karmienie piersią à im dłużej tym mniejsze ryzyko
o Ćwiczenia fizyczna
§ Gdy aktywność fizyczna tym mniejsze ryzyko
o Wpływy czynników oddziałujących in utero
o Dieta, używki i czynniki środowiskowe
§ Większe ryzyko przy diecie wysokotłuszczowej i wysokobiałkowej
§ Pestycydy i mykotoksyny
§ Nadmierne picie alkoholu zwiększa ryzyko
o Promieniowanie jonizujące à wzrost ryzyka
o Rasa
§ Większe ryzyko u kobiet rasy białej
§ Ale poniżej 40 rż sytuacja jest odwrotna
· Typy histopatologiczne
o Carcinoma non invasivum (15-30%)
§ Intraductale – 80%
§ Labulare in situ – 20%
o Carcinoma invasivum (70-85%)
§ Ductale (NOS) – 75-80% à inaczej rak przewodowy bez szczególnych cech
mikroskopowych
§ Lobulare – 10%
§ Tubulare et cribiforme (6%)
§ Mucinosum (gelatinosum) -2%
§ Medullare – 2 %
§ Papillare, apocrinale, neuroendocrinale, clarocellulare, secretans
· Tzw rak zapalny (carcinoma inflammatorium) jest określeniem klinicznym takiego raka, w którym skóra nad
guzem jest zaczerwieniona (rumień) i pogrubiała, okolica guz nadmiernie ocieplona i bolesna, co
przypomina stan zapalny
Rak nieinwazyjny
· Czyli carcinoma non invasum; carcinoma in situ
· W raku nieinwazyjnym komórki nowotworowe rosną w nabłonku przewodów sutka (neoplazja
śródprzewodowa) lub wypełniają pęcherzyki gruczołowe I przewodziki końcowe zrazików (neoplazja
śródnabłonkowa zrazikowa), ale nie naciekają podścieliska
· Rak śródprzewodowy (ductal carcinoma in situ – DCIS)
o To często zmiana wieloogniskowa
o Zwykle w jednym sutku występuje
V2
- 5 -
818120215.018.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin