Angielski w pigułce.doc

1. Czasownik

W języku angielskim, tak jak w polskim czasownik jest podstawową częścią mowy.
Czasowniki pod względem pełnionych funkcji dzielimy na zwykłe oraz posiłkowe.
Czasowniki zwykłe mogą występować w różnych formach. Najczęściej spotykane to:

1. Forma Podstawowa.
2. Forma występująca w 3 os. l. poj. w czasie Present Simple.
3. Forma czasu przeszłego stosowana w czasie Past Simple.
4. Czasownik z końcówką -ing.
5. Czasownik nieregularny.

1. Forma Podstawowa - funkcję tę pełni bezokolicznik (infinitive).

Warto zapamiętać angielską nazwę bezokolicznika - INFINITIVE, ponieważ często jest używana w różnego rodzaju opracowaniach i literaturze fachowej.
Świadomość, czym jest bezokolicznik i w jakich czasach najczęściej występuje ułatwia naukę nie tylko gramatyki, ale także poprawnego tworzenia i używania zdań.
Bezokolicznik to jakby "okrojona" wersja czasownika, która wyraża czynności lub stany w sposób abstrakcyjny bez określania czasu, rodzaju, liczby i osoby.
Aby się o tym przekonać weź słownik i zobacz - wszystkie czasowniki są w formie bezokolicznika.
W języku polskim bezokolicznik posiada końcówki ć, c.

jeść - eat,
pisać - write
utrudniać - to make sth difficult
biec - run, piec - bake.

Weźmy np. jeść - bezokolicznik nie wyraża nic poza czynnością samą w sobie. Nie wiemy kto i kiedy ma wykonać czynność.
Czasowniki w formie bezokolicznika występują w czasach Present Simple, Future Simple.

2. Forma występująca w 3 os. l. poj. w czasie Present Simple.

a. Czasownik przyjmuje końcówkę -s.
leave - leaves
play - plays

Wyjątkiem są czasowniki zakończone na: -s, -ss, -sh, -ch, -x, -z, -o, do których dodajemy końcówkę -es.
go - goes
fix - fixes
watch - watches

Na pierwszy rzut oka może wydawać się to dość skomplikowane, jednak w praktyce nie jest to aż tak trudne. W dość szybkim czasie można wyrobić sobie nawyk automatycznego wyczuwania, jakiej potrzebujemy końcówki. Podczas czytania tekstów przekonasz się, że powyższa zasada w dużym stopniu ułatwia wymawianie słówek (spróbuj wymówić powyższe słówka dodając tylko -s :)).

b. W czasownikach z końcówką -y po spółgłosce, zmieniamy ją na -i i dodajemy -es.
fly - flies
try - tries

Wyjątek stanowią czasowniki zakończone na -y, które są poprzedzone samogłoską. W takim wypadku dodajemy tylko -s.
play - plays
buy – buys

3. Forma czasu przeszłego stosowana w czasie Past Simple.
a. Do czasownika regularnego dodajemy końcówkę -ed. Do czasowników zakończonych na -e, dodajemy tylko -d, co jest zrozumiałe, bo -e już mamy.
bake - baked.
b. Czasowniki zakończone na -y poprzedzone spółgłoską zmieniają swoją końcówkę na -i + ed
study - studied.
c. Czasowniki zakończone na spółgłoskę -l podwajają ją, jeżeli poprzedzona jest samogłoską.
travel - travelled.
d. Czasowniki regularne, zakończone spółgłoską poprzedzoną pojedynczą samogłoską, podwajają końcową spółgłoskę.
drop - dropped.

Czasowniki zakończone na -w i -x nie podlegają tej zasadzie
show - showed.

4. Czasownik z końcówką -ing - tworzenie:
a. Czasowniki kończące się na literę e, przed którą stoi samogłoska (write, make, come), tracą ja i zmieniają na -ing (writing, making, coming).
b. Czasowniki zakończone na -ie zmieniają końcówkę na -y + ing (lie - lying, die - dying)
c. Czasowniki zakończone spółgłoską poprzedzoną pojedynczą samogłoską (get, swim, run), podwajają końcową spółgłoskę (getting, swimming, running). Czasowniki zakończone na -w i -x nie podlegają tej zasadzie (know - knowing, fix - fixing).
d. Czasowniki zakończone na spółgłoskę -l podwajają ją, jeżeli poprzedzona jest samogłoską. (travel - travelling).
e. Czasowniki zakończone na -ee i -ye zachowują swoją końcówkę + ing.
dye - dyeing

5. Czasownik nieregularny - przy jego tworzeniu nie obowiązuje żadna zasada. Całej listy trzeba niestety nauczyć się na pamięć.
Tabela czasowników nieregularnych wraz z tłumaczeniem:

Tabela czasowników nieregularnych

Lp. Present Past Past Participle Tłumaczenie

1 be was, were been być

2 beat beat beaten uderzyć

3 become became become stać się

4 begin began begun zaczynać

5 blow blew blown dmuchać

6 break broke broken złamać

7 bring brought brought przynieść

8 build built built budować

9 burst burst burst wybuchnąć

10 buy bought bought kupować

11 catch caught caught łapać

12 choose chose chosen wybierać

13 come came come przychodzić

14 cut cut cut ciąć

15 do did done robić

16 drink drank drunk pić

17 drive drove driven prowadzić

18 eat ate eaten jeść

19 fall fell fallen upaść

20 feed fed fed Ŝywić

21 feel felt felt odczuwać

22 fight fought fought walczyć

23 find found found znaleźć

24 fly flew flown latać

25 forbid forbade forbidden zabronić

26 forget forgot forgotten zapomnieć

27 forgive forgave forgiven przebaczyć

28 freeze froze frozen zamrozić

29 get got gotten dostać

30 give gave given dawać

31 go went gone iść

32 grow grew grown rosnąć

33 have had had mieć

34 hear heard heard słyszeć

35 hide hid hidden ukrywać się

36 hold held held trzymać

37 hurt hurt hurt ranić

38 keep kept kept trzymać

39 know knew known wiedzieć

40 lay laid laid kłaść

41 lead led led prowadzić

42 leave left left opuszczać

43 let let let pozwalać

44 lie lay lain kłamać

45 lose lost lost gubić

46 make made made robić

47 meet met met spotykać

48 pay paid paid płacić

49 quit quit quit zrezygnować

50 read read read czytać

51 ride rode ridden jeździć

52 ring rang rung dzwonić

53 rise rose risen wschodzić

54 run ran run biegać

55 say said said powiedzieć

56 see saw seen widzieć

57 seek sought sought szukać

58 sell sold sold sprzedawać

59 send sent sent wysyłać

60 shake shook shaken trząść

61 shine shone shone świecić

62 sing sang sung śpiewać

63 sit sat sat siedzieć

64 sleep slept slept spać

65 speak spoke spoken mowić

66 spend spent spent spędzać

67 spring sprang sprung skakać

68 stand stood stood stać

69 steal stole stolen kraść

70 swim swam swum pływać

71 swing swung swung machać

72 take took taken brać

73 teach taught taught uczyć

74 tear tore torn drzeć

75 tell told told powiedzieć

76 think thought thought myśleć

77 throw threw thrown rzucać

78 understand understood understood rozumieć

79 wake woke (waked) woke (waked) budzić się

80 wear wore worn nosić

81 win won won wygrywać

82 write wrote written pisać

2. Czas Present Simple                                                                                                          (Teraźniejszy Prosty) zgodnie ze swoim nazewnictwem opisuje fakty, sytuacje, wydarzenia teraźniejsze. Jest najczęściej używanym czasem w języku angielskim.

Jego konstrukcja zależy od formy, w której chcemy go użyć (twierdząca, pytająca, przecząca).

W formie twierdzącej wystarczy osoba/przedmiot, do której odnosimy się + Infinitive (bezokolicznik - czasownik w formie podstawowej).
I learn English.
He plays football every day.

Liczba pojedyncza:
1. osoba - I play
2. osoba - You play
3. osoba - He, She, It plays
Liczba mnoga:
1. osoba - We play
2. osoba - You play
3. osoba - They play

Ważne wyjątki:
W czasie Present Simple należy pamiętać o następujących zasadach:
1. Pisownia 3 os. l. pojedynczej (he, she, it) zależy od zakończenia bezokolicznika (czasownika w formie podstawowej).
a. Generalną zasadą jest dodanie do czasownika końcówki -s.
leave - leaves
play - plays
b. Wyjątkiem są czasowniki zakończone na: -s, -ss, -sh, -ch, -x, -z, -o, do których dodajemy końcówkę -es.
go - goes
fix - fixes
watch - watches
Na pierwszy rzut oka może wydawać się to dość skomplikowane, jednak w praktyce nie jest to aż tak trudne. W dość szybkim czasie można wyrobić sobie nawyk automatycznego wyczuwania, jakiej potrzebujemy końcówki. Podczas czytania tekstów przekonasz się, że powyższa zasada w dużym stopniu ułatwia wymawianie słówek.
2. W czasownikach z końcówką -y po spółgłosce, zmieniamy ją na -i i dodajemy -es.
fly - flies
3. Czasownik have - (mieć) w czasie PRESENT SIMPLE w 3 os. l. poj. przyjmuje formę has.
I have a dog.
He has a dog.

Formę pytającą tworzymy za pomocą czasownika posiłkowego do, zwanego operatorem. Do czasownika w 3 os. l. poj. zgodnie z zasadą dodajemy -es i powstaje - does (dodaliśmy -es za, bo do kończone jest na -o). Czasownik posiłkowy przejmuje tą końcówkę od czasownika głównego, do którego już NIE dodajemy końcówki -s/-es.
Do you drink coffee ?
Does he drink coffee ?

Formę przeczącą tworzymy za pomocą czasownika posiłkowego do i dodajemy not.
I do not drink coffee. --> I don't drink coffee.
He does not drink coffee. --> He doesn't drink coffee.
W powyższych przykładach przedstawiona została bardzo popularna zasada skracania.

Użycie:
Czasu Present Simple używamy mówiąc:
1. O sytuacjach stałych:
I live in Wrocław.
She lives in Poznań.
I learn English.
2. O sytuacjach, które dzieją się regularnie, powtarzają się.
He goes to swimming pool every sunday.
She plays tenis twice a week.
3. O prawdach dowiedzionych, bądź uznanych za prawdziwe:
Water turns into ice at O°.
4. Wyrażając poglądy i przekonania.
I like this play.
5. O sytuacjach wynikających z ustalonego wcześniej programu (np. rozkład jazdy).
The bus leaves at 2:00 a.m.
The match starts at 6:00 p.m.

3. Czas present continuous tworzymy za pomocą odpowiedniej formy czasownika posiłkowego be (forma zależy od osoby) oraz końcówki -ing dodawanej do głównego czasownika.

I am playing football.

Liczba pojedyncza:
1. osoba - I am/'m
2. osoba - You are/'re
3. osoba - He, She, It is/'s
Liczba mnoga:
1. osoba - We are/'re
2. osoba - You are/'re
3. osoba - They are/'re

Formę przeczącą tworzy się poprzez dodanie not do odpowiedniej formy czasownika posiłkowego be.

I (am not/'m not) playing football.

He (is not/isn't) going to school.

They (are not/aren't) reading a book.

Formę pytającą tworzymy poprzez inwersję:

Am I playing football ?

Is He going to school ?

Are They reading a book ?

Ważne wyjątki:                                                                                                                                      Jak już wiesz, tworzenie formy continuous dla czasownika głównego polega na dodawaniu końcówki -ing. Należy jednak pamiętać o kilku zasadach:

1. czasowniki kończące się na literę e przed którą stoi samogłoska (write, make, come), tracą ja i zmieniają na -ing (writing, making, coming).

2. Czasowniki zakończone na -ie zmieniają końcówkę na -y + ing (lie - lying, die - dying)

3. Czasowniki zakończone samogłoską + spółgłoską (get, swim, run), podwajają końcową spółgłoskę (getting, swimming, running). Czasowniki zakończone na -w i -x nie podlegają tej zasadzie (know - knowing, fix - fixing).

4. Czasowniki zakończone na spółgłoskę -l podwajają ją, jeżeli poprzedzona jest samogłoską. (travel - travelling).

Użycie:
Czasu present continuous używamy mówiąc:

1. O czynnościach dziejących się w chwili mówienia:

I am going to school now.

2. O sytuacjach chwilowych:

She is visiting grandmother today.

3. O procesach trwających dłuższy czas, zmieniających się:

Kate is writing a new book.

4. O bliskiej przyszłości, gdy jest ona zaplanowana:

She is going tomorrow to school.

Czasu Present Continuous nie używamy z czasownikami statecznymi, które nie występują w formie ciągłej (tzw. STATE VERBS):

be, belive, belong, consist, contain, depend, dislike, doubt, forget, guess, hate, hear, imagine, know, like, look, love, mea...