Pedagogika resocjalizacyjna
WYCHOWANIE - proces celowego i świadomego kształtowania ludzkich zachowań, postaw, ról społecznych czy osobowości lub jej ważnych cech zgodnie z wcześniejszymi założeniami, ideami pedagogicznymi, wzorami, modelami człowieka, którego chcemy ukształtować w toku wychowania.
SOCJALIZACJA- całokształt wpływów wywieranych na jednostkę przez środowisko społeczno- kulturowe, w którym ona żyje i rozwija się jakby niezależnie od wysiłków, starań wychowawcy i nauczycieli. Proces socjalizacji jest na ogół spontaniczny i mało kontrolowany.
CEL SOCJALIZACJI - poprawne przystosowanie jednostki do adekwatnego funkcjonowania w rolach wyznaczonych jej przez system społeczny.
CEL WYCHOWANIA – wykształcenie pozytywnych systemów wartości, dążenie do pełnego i wszechstronnego rozwoju osobowości jednostek, daje możliwość współdziałania z otoczeniem.
PEDAGOGIKA RESOCJALIZACYJNA (wg. Pytki) – jest dyscypliną teoretyczną i praktyczną zajmującą się wychowaniem osób z zaburzeniami w procesie socjalizacji, objawami nieprzystosowania i wykolejenia społecznego, paroprzestrzennego, przestępczości.
Mowa tu o osobach w stosunku do których proces wychowania i socjalizacji nie powiódł się, uważamy je za osoby z tzw. odchyleniem od normy.
RE-SOCJALIZACJA- jest niczym innym jak powtórną socjalizacją. Jest zatem procesem zmian, które zachodzą w osobowości jednostki (resocjalizacja nie jest możliwa bez aktywności samego wychowanka)
Pytka twierdzi, iż w kręgu zainteresowań pedagogiki resocjalizacyjnej jest jednostka wadliwie zsocjalizowana lub wychowana.
Cel pedagogiki resocjalizacyjnej:
- doprowadzenie do stanu poprawnego przystosowania społecznego jednostki
- ukształtowanie takich cech jej zachowania i osobowości, które będą jej gwarantować: optymalne uspołecznienie, twórcze funkcjonowanie w społeczeństwie, respektowanie standarów aksjologicznych (internalizacja wartości i norm pożądanych przez społeczeństwo)
Realność celów resocjalizacji:
- celem pedagogiki rescjalizacyjnej jest przywrócenie społeczeństwu jednostki niedostosowanej
- nie może się to odbywać bez pokazania ideału, wzorca do którego wychowanek dąży
- cele muszą być realne, możliwe do osiągnięcia, ideał musi być obecny może odwoływać się do różny wartości, które należy dopasować do określonego wzorca.
Perzedmiot pedagogiki resocjalizacyjnej:
Przedmiotem jest takie wychowanie, które polega na względnie trwałym oddziaływaniu na psychiczne procesy regulacji czynności, aby dzięki temu wywołać zmienią określonych ustosunkowań cechujących te czynności; zmiana ta ma polegać na eliminowaniu reakcji negatywnych na oczekiwanie społeczne (Jedleński)
Interdyscyplinarność ped. resocjalizacyjnej: współdziała z: psychologią, filozofią, prawem, aksjologią, etyką, socjologią, ekonomią, patologią społeczną, medycyną, kryminologią, penitencjarystyką.
Warstwy pedagogiki resocjalizacyjnej:
TEORETYCZNA – formułowanie dyrektyw postępowania badawczego, które umożliwiłyby zdobycie, wiedzy i jej projektów dotyczących zmian w procesie kształtowania człowieka, jak i jego środowiska wychowawczego.
PRAKTYCZNA – projektowanie, formułowanie zaleceń, opracowywanie, uzasadnienie, rozważanie określonych projektów dotyczących zmian w procesie kształtowania człowieka jak i jego środowiska wychowawczego.
Zakres zainteresowań i obszar badań pedagogiki resocjalizacyjnej:
- szkoły, zakłady specjalne dla niedostosowanych społecznie, schroniska dla nieletnich, zakłady karne, zakłady poprawcze.
Działy pedagogiki resocjalizacyjnej:
- teleologia wychowania: (jakie są cele, co chcemy osiągnąć)
- teoria wychowania (w jaki sposób to osiągnąć, jakie wykorzystać i zależności)
- metodyka wychowania (jakimi środkami i metodami zrealizować określone cele, jak powinny być sformułowane)
Problemy pedagogiki resocjalizacyjnej: (wg. Pytki)
- ustalenie nadrzędnych etapów celów wychowania resocjalizującego
- określenie wyjściowego stanu osobowości, postaw
RESOCJALIZACJA A WYCHOWNIE RESOCJALIZACYJNE:
Resocjalizacja – jednostka w skutek niekoniecznie zamierzonych wpływów środowiska na nowo chce pełnić konstruktywnie role społeczne (spontaniczne działania)
Wychowanie resocjalizacyjne – świadomy i zaplanowany proces działania wychowawcy
- główny cel wychowania resocjalizacyjnego polega na trwałym przekształcaniu.
Częścią wspólną tych dwóch procesów jest CEL – ukształtowanie osobowości wychowanka.
ZADANIA WYCHOWANIA RESOCJALIZACYJNEGO:
- wyeliminowanie czynników, które wywołują zaburzeni stanu osobowości (likwidowanie przyczyn, czyli postępowanie etiotropowe)
- naprawienie stanów osobowościowych (usunięcie negatywnych zmian w osobowości, czyli postępowanie ergotropowe)
- utrwalenie uzyskanych w powyższych dwóch zakresach rezultatów resocjalizacji i postępowania semiotropowego)
Powodzenie procesu resocjalizacji zależy od podmiotu, skuteczności, stosowanych metod,… itp.
Pedagogika penitencjarna – jest wyodrębnionym działaniem pedagogiki resocjalizacyjnej, a ta zaś jest działem pedagogiki specjalnej.
Nazwa penitencjarne wywodzi się od słowa penitentia co oznacza - pokutę , skruchę.
Inaczej to pedagogika więzienna.
Pedagogika penitencjarna na tle pedagogiki wg. M. Machel.
Ped. ogólna -> Ped. specjalna -> Ped. resocjalizacyjna -> Pedagogika penitencjarna.
makina