Deschner Karlheinz - I znowu zapiał kur t.2 - 2. przypisy.pdf

(289 KB) Pobierz
13234732 UNPDF
Przypisy
Ksiga Czwarta
Rozdzia 47
1. Schneider, Geistesgeschichte, II. s. 297.
2. Schleiermacher, Reden iiber die Reli-gion, IV, s. 132.
3. Zosim. 2, 8, 2. 9, 2.
4. Lacf. mort pers. 44, 11.
5. Tame 44, 5-6. Euseb. vita Const. 1, 28. Na ten temat: Lietzmann, Geschichte der alten Kirche, III,
s. 62. Buonaiuti, I, s. 197. Schoenbeck, s. 26-27.
6. Schoenbeck, s. 5 i nast.; 22-23; 69-70. Schwartz, Kaiser Constantin, s. 60. Na temat ówczesnej
polityki religijnej Kon-stantyna: H. P. EOrange, s. 177 i nast.
7. Lact. mort. pers. 48, 2; Euseb. h. e. 10,5; tzw. mediola6ski edykt o tolerancji.
8. Por.: Vogt, Constantin der Grosse, s. 187. Honn, s. 119. Schoenbeck, s. 39; 49.
9. Tak w: Kraft, s. 67.
10. Daniel-Rops, Die Kirche, s. 559.
11. Buonaiuti, s. 251.
12. Schwartz, Kaiser Constantin, s. 130-131.
13. Na temat yczliwej wobec chrze9cijan postawie Konstancjusza: Kraft, s. 2 i nast.
14. Na temat dalszych wywodów por. zw:aszcza: Honn, s. 144-145.
15. Rostovtzeff, II, s. 217.
16. Vogt, Constantin der Grosse, s. 234.
17. Honn, s. 126-127.
18. Rostovtzeff, II, s. 236. Por. take oba motta (przyp. 15 i 16). Ponadto: Honn, s. 136-137.
Lietzmann, Geschichte der alten Kirche, III, s. 131.
Rozdzia 48
1. Goethe do Eckermanna 4 stycznia 1824 roku.
2. Harnack, Mission und Ausbreitung, I, s. 242.
3. Cyt. wg: Seeck, Entwicklungsgeschichte, s. 306. Por. take: Harnack, Dogmenge-schichte, s. 54.
4. Por.: Schneider, Geistesgeschichte, I, s. 401 i nast.
5. Martial 5, 24.
6. Kirfel, s. 11 i nast.;38 i nast.; 99 i nast.; 147 i nast. Por. take s. 184-185.
7. Schneider, Geistesgeschichte, I, s. 403. Por. take: Wechssler, s. 43, a ponadto: H. Usener w:
„Rheinisches Museum fur Philologie" 1903, nr 1, s. 161.
8. Do Kórnera, 25 grudnia 1788 roku.
9. Por: KsiEga Enocha 6, 2.
10. Por.: FIp 2, 9 i nast.; 1 Kor 15, 28. Na ten temat: Werner, Die Entstehung, s. 302 i nast. Bousset,
Kyrios Christos, s. 150 i nast. Klausner, Von Jesus zu Paulus, s. 435-436.
11. 2 Kor 1, 3; 1 Kor 11, 3.
12. Bousset, Kyrios Christos, s. 150.
13. J 14, 28.
14. Por. Basil. ep. 8, 5 i nast.
15. Just. apol. 1,13. Por. take Tryph. 56, 4; 56, 11.
16. Athan. c. Arian 3, 42; Epiph. haer. 69, 44, 1.
17. Iren. adv. haer. 2, 28, 8.
18. Tert. adv. Herm. 3: adv. Prwc 5. Por. take 3; 9-10. Ponadto Tert. adv. Marc. 2,27.
19. Orig. Cels. 8,15. Dalsze wskazówki Hród:owe w: Schneider, Geistesgeschichte, I, s. 351, przyp. 2.
Por. take: Seeberg, I, s. 512-513. Werner, Die Entstehung, s. 521-522.
20. Orig. orat. 15, 1.
21. Bousset, Kyrios Christos, s. 233.
22. Por. odno9nie do cytowanych w:a9nie fragmentów Tertuliana: Tert. adv. Herm. 3 oraz Tert. adv.
Prwc 5. Ariusz w: Athan. ep. ad episc. Aeg. et Lib. 12.
23. Por. Athan. c. Arian. 3, 15-16.
24. Ehrhard, Kirche der Mdrtyrer, s. 296 i nast. Viller/Rahner, s. 74.
25. Weinel w: Heinecke, s. 330.
26. Harnack, Mission und Ausbreitung, I, s. 117, przyp. 1.
27. Wesendonck, s. 70 i nast.
28. Ackermann, Entstellung und Klarung, s. 73 z odniesieniem do R. B. Hoyle'a.
29. 2 Kor 3, 17.
13234732.002.png
30. Flp 1,19; Gal 4,6; Rz 8,9-11; 8,15-17; 2 Kor 3, 17-18.
31. J 3, 8; Mk 9, 20; Mt 27, 50.
32. 1 P 3, 19; 1 Kor 2, 11; Rz 8, 9.
33. 1 Tm 5, 21; Lk 9, 26; Ap 1, 1-2. Por. take Mk 8, 38; 1 Tm 5, 21; 1 Tes 3, 13; Ap 3, 5; 14, 10. Na
temat Mydów: KsiEga Enocha 39, 5 i nast.; 61, 8 i nast.
34. Ap 1, 4-5.
35. Just. apol. 1, 6.
36. 1 J 5, 7-8. Na temat: Jiilicher, s. 589.
37. Liczne wskazówki Hród:owe w: Werner, Die Entstehung, s. 337, przyp. 81-82; s. 338, przyp. 84-85.
Ev. Hebr. 2. Herm. vis. 1, 2, 4; 3, 8, 9; 3, 13, 2; Herm sim. 9, 14, 3. Por. take identyfikacjE Para-kleta i Paw:a u
Oiygenesa: Orig. hom. 25 in Lc. z odniesieniem do J 14,16-17.
38. Orig. Cels. 5, 11; Ciem. Al. stront. 7, 4, 38, 4.
39. Orig. Cels. 8, 12; Tert. adv. Prax. 24. Por. take: Harnack, Mission und Aus-breitung, I, s. 117,
przyp. 1.
40. Hilar. Pictav. lib. ad. Constantinum 2, 5.
41. W: Athan. ep. 1 ad Semp. 15.
42. Athan. ep. ad Serap. 2. J 14, 11.
43. Cyt. w: Schneider, Geistesgeschichte, II, s. 66.
44. Bas. hex. 6; hom. 2 oraz 9; hom. 6.
45. Greg. Nyssa cat. 4, 1.
46. Schneider, Geistesgeschichte, I, s. 580.
Rozdzia 49
1. Buri, Christentum und Kultur, s. 131.
2. Wemer, Die Entstehung, s. 635. Odno9nie do wiary w to, e Chrystus jest istotN anielskN
podporzNdkowanN Ojcu, rozpowszechnionej w IV wieku, por.: Werner, Die Entstehung, s. 302 i nast.
3. W: Athan. de synod 16.
4. Ps. Tert. adv. omn. haer. 8.
5. Harnack, Sprawozdanie z konferencji Pruskiej Akademii Nauk (wydzia: filolog.-hist.), 1923, s. 51
i nast. Tene, Dogmengeschkhte, s. 156 i nast, a zw:aszcza s. 161 i nast.
6. Hippol. ref. 9, 11, 1. Por. take 9, 12.
7. Harnack, Dogmengeschichte, s. 159.
8. Nigg, Buch derKetzer, s. 139.
9. Epiph. haer. 68, 4; 69, 2. Na ten temat: Iietzmann, Geschichte der alten Kirche, s. 93 i nast. Harnack,
Dogmengeschichte, s. 211 i nast.
10. PhUostr. 2, 2.
11. Daniel-Rops, Die Kirche, s. 601.
12. Philostr. 1, 3.
13. Tak w: E. Schwartz, Zur Geschichte des Athanasius, s. 301. Por. take: Haller, Das Papsttum, I, s.
50.
14. Mt 12,28; Mk 13,32; Mt 26,41; 28,18; Lk 2,52; 18, 19; J 11, 34; 14, 28; 17, 3; Dz 2, 36; 1 Kor 1,
24; 15, 28; Koi 1, 15; Flp 2, 6-7; Hbr 1, 4; 3, 2; J 12, 27; 13, 21; Mt 26, 39; 27, 46 itd. Harnack,
Dogmengeschichte, s. 216.
15. Na temat wyraHnego podporzNdkowania w ewangelii Lukasza, w której nie ma te mowy o
preegzystencji Jezusa: Conzelmann, Die Mitte der Zeit, s. 146 i nast. Por. take: Werner, Die Entstehung, s. 371 i
nast. oraz powo:anie siE Ariusza na tradycjE, zrelacjonowane przez Atanazego: Athan. c Arian. 1, 5.
16. Aleksander z Aleksandrii, Sermo de anima 7. Athan de synod. 16.
17. Teodoret 1, 4, 3; na ten temat: E. Schwartz, Zur Geschichte des Athanasius, s. 133, przyp. 1. Tene,
Kaiser Con-stantin, s. 123.
18. Euseb. vita Const. 2, 61, 5. Liet-zmann, Geschichte der alten Kirche, III, s. 99-100.
Schwartz, Kaiser Constantin, s. 122-123.
19. Ehrhard, Die Kirche derMartyrer, s. 308.
20. Tak w: Daniel-Rops, Die Kirche, s. 607.
21. Schneider, Geistesgeschichte, I s. 400.
22. Euseb. vita Const. 2, 64 i nast.
23. Kraft, s. 96-97.
24. Wydanie Akademii Berli6skiej, wyd. H. G. Opitz, t. 3, Urkunden zur Geschichte des arianischen
Streites, 18, 7. Cyt. wg: Lietzmann, Geschichte der alten Kirche, III , s. 102.
13234732.003.png
Rozdzia 50
1. Schwartz, Kaiser Constantin, s. 141.
2. Daniel-Rops, Die Kirche, s. 612. Na temat liczby zgromadzonych: Seeck, Untersuchungen zur
Geschichte des Nicdnischen Konzils, s. 60-61.
3 : Socr. h. e. 1, 8.
4. Heussi, Kompendium, s. 120.
5. Jedin, s. 144.
6. Kraft, s. 100.
7. Seeck, Untersuchungen zur Geschichte, s. 348.
8. Tak w: H. Miiller, Kirchengeschichte, I, s. 383.
9. Seeck, Untersuchungen zur Geschichte, s. 350.
10. Schwartz, Zur Geschichte des Athana-sius, s. 182.
11. Werner, Die Entstehung, s. 591 i nast. z wieloma wskazówkami Hród:owymi. Tene,
Derprotestantische Weg, I, s. 182. Ponadto: Harnack, Dogmengeschichte, s. 76.
12. Werner, Die Entstehung, s. 598 i nast.
13. Haller, Das Papsttum, I, s. 50. Por. take s. 57.
14. List Konstantyna (18, 8) w: Kraft, s. 218-219. Na temat lawirowania Ko-
, 9cio:a miEdzy rygorystycznym monote-J izmem w wydaniu sabelia6skim a poli-| teizmem gnostyków:
Werner, Die Ent-i stehung, s. 591 i nast.
15. Voigt, s. 98.
16. Athan hist. Arian. c. 33.
17. Por.: Voigt, s. 44 i nast. Heiler, Altkir-chliche Autonomie, s. 223-224.
18. Por.: Heiler, Alttarchliche Autonomie, s. 54-55.
19. Por. tame, s. 54-55; 84.
20. Tak w: Voigt, s. 73. Por. take s. 98.
21. Opt. de schism. Donat. 3, 3.
22. Euseb. vita Const. 4, 24.
23. Voigt, s. 99-100.
24. Leo ep. 162 oraz 165. Na temat: Voigt, s. 76 i nast., a zw:aszcza s. 80-81.
Rozdzia 51
1. Schneemelcher, Zur Chronologie des arianischen Streites, s. 393 z powo:aniem siE na H. G. Opitza.
2. Lietzmann, Geschichte der alten Kir-che, III, s. 220 i nast. Por. np.: Athan. c. gent. 45. Na temat
póHniejszego udzia:u Atanazego w sporze dogmatycznym por. take: Schwartz, Zur Geschichte des Athanasius
w: Gesammelte Schriften, t. 3, s. 246, przyp. 1.
3. Athan c. Arian. 1, 53; 2,17; 2, 32; 2, 39; 2, 43; 3, 2; 3, 16; 3, 28; 3, 50; 3, 67;
I, 1. De decretis synodi Nicaenae 21 (tu cytat); 27; 29. Ep. adAdelphium 8.
4. Cyt. w: Daniel-Rops, Die Kirche, s. 626.
5. Heiler, Urkirche und Ostkirche, s. 158.
6. Por.: Scheidweiler, s. 87 i nast.
7. Athan. c. Arian. 1, 1.
8. Seeck, Untersuchungen zur Geschichte, s. 38 i nast.
9. Socr. 1, 38, 7.
10. Athan. ep. ad Serapion de morteAriL Na ten temat: Seeck, Untersuchungen zur Geschichte, s. 33 i
nast.
11. Daniel-Rops, Die Kirche, s. 621.
12. Por.: Grisar, III, s. 851 i nast. Tam take liczne potwierdzenia dalszych cytatów.
13. Tame, s. 854-855.
14. Tame, s. 853.
15. Bates, s. 687.
16. Flp 3,19.
17. Athan. de decr. Nic. synodi 40. Na ten temat: Kraft, s. 233 i nast.
18. Tame, s. 39. Na ten temat: Kraft, s. 230 i nast.
19. Seeck, Untersuchungen zur Geschichte, s. 41 i nast.
20. Por. Athan. hist. Arian. 69. Zosim. 2, 40. Socr. 3, 1, 6-7.
21. Euseb. vita Const. 4, 51-52.
22. Eutrop. 10, S.Aur. Vict. 41. Zosim. 2,41.
23. Athan. apol. 29, 3; 30, 1.
24. Theodor. h. e. 2, 16, 24.
25. Libr. ep. 10 pro deifico (Hil. 4, 168); ep.
13234732.004.png
II, 2 6uia scio (Hil. 4, 171); ep. 12 non doceo {HiL 4, 172).
26. Np.: Amman, Dictionnaire de Th8ologie Catholi6ue, IX, 1926, kol.637.
27. Bardziej szczegó:owo; Lietzmann, Geschichte der alten Kirche, III, s. 226 i nast.
28. W Ensslin, Die Religionspolitik des Ka-isers Theodosius, s. 23-24.
29. Por.: Seeck, Untersuchungen zur Geschichte, s. 12-13. Ponadto: Heiler, Alt-kirchliche Autonomie,
s. 178 i nast.
30. Cyt. Wg: Heiler, Altkirchtiche Autonomie, s. 180.
Rozdzia 52
1. Schneider, Geistesgeschichte, I, s. 530. Na temat dalszych wywodów por. zw:aszcza: Lietzmann,
Geschichte der alten Kirche, III, s. 262 i nast.
2. Bidez, s. 34 i nast.
3. Tame, s. 114-115.
4. Greg. Nas. or. 4, 21.
5. Por. take Liban. or. 18, 21.
6. £/7. 89; cyt. wg: Lietzmann, Geschichte der alten Kirche, III, s. 281. Por. take Greg. Nas. or. 4,
111-112. Bidez, s. 280 i nast. Geffcken, Der Ausgang, s. 128 i nast.
7. Vogt, Kaiser Julian und das Judentum, s. 34 i nast.; 46 i nast.
8. Hier. Chro9. Rufin. h. e. c. 32. Cyt. w: Greg. Nas. or. 4, 58.
9. Theodor. 3, 8, Socr. 3, 12. Sozom. 5, 18.
10. Julian ep. 50. Soc* 3, 13, 1-2.
11. Liban. or. 17, 27.
12. Ambr. de obitu Valentiniani consolatio 21. Greg. Nas. or. 4, 75.
13. Liban. or. 18, 11 i nast.
14. Am. Marc. 22, 4, 9: 22, 7, 5. LiAan. o/: 2, 58; 18, 154.
15. Poulsen, s. 286.
16. Bidez, s. 352.
17. Sozom. h. e. 6, 2. Por. take: Dblger, Zur Einfuhrung w: Bidez, s. 8; 358-359. Fbrster, Kaiser
Julian, s. 16 i nast.
18. Bidez, s. 332 z odniesieniem do Liban, or. 18, 194; 15, 43; 12, 84-85.
19. Theodor. h. e. 3, 28. Liban. or. 11, 300.
20. Apotheos. 449 i nast.
21. Greg. Nas. or. 4, 85; 4, 68; 4, 111; 4, 79; 4, 52; (tu cytat).
22. Bidez, s. 358. Na ten temat: Forster, Kaiser Julian, s. 9 i nast.
23. Philip, s. 41—42. Szczegó:owo w: Forster, Kaiser Julian, s. 25 i nast.
24. Bidez, s. 362-363. Por. take: Philip, s. 52 i nast. Forster, Kaiser Julian, s. 39 i nast.
Rozdzia 53
1. Basil. hom. in divin. 1.
2. Por. Mk 6, 8-9 z Mt 10, 10; Lk 9, 3; 10,4.
3. Nielsen, s. 198-199.
4. Jirku, s. 19.
5. Por.: Pohlmann, II, s. 465 i nast. Tau-bes, s. 66-67 z duN ilo9ciN potwierdze6 Hród:owych.
6. DSD 1, 11-12; 3, 2; 4, 2-3; 5, 2; 6, 20 i nast. Joseph. ant. jud. 18, 20; beli.
2, 8, 3. Na temat: Braun, Spatjudisch--hdretischer, II, s. 73 i nast., a zw:aszcza s. 77, przyp. 2.
7. Bock, s. 45. U Leipoldta w: Der soziale Gedanke, s. 82 te ostatnie s:owa wyraajN tylko
przypuszczenie.
8. Por. Mt 2,11 z Lk 2, 24. Stauffer, Jesus, s. 44; 154, przyp. 5.
9. Por.: Dalman, Arbeit und Sitte in Paldstina, VII, s. 220.
10. Lk 15, 2.
11. Wikenhauser, s. 160. Na temat :agodzNcych zabiegów Mateusza por. np.: Percy, Die Botschaft
Jesu, s. 106 z odniesieniem do Mt 5, 3; 5, 6 i in.
12. Lk 12, 33; 14, 33. Por. take: Heussi, Der Ursprung des Mdnchtums, s. 17-18.
13. Mk 10, 25. Na ten temat por. np.: Fuchs, Christentum und Sozialismus, s. 154.
14. Lk. 16, 9; 16, 11; 6, 24 i nast.; 16, 19 i nast.; 1, 52-53.
15. Pohlmann, II, s. 473. Braun, Spatjudi-sch-haretischer, II, s. 74. Percy, s. 105-106. Heussi,
Ursprung des Mdnchtums, s. 25. Lohmeyer, Galilda und Jerusalem, s. 65. Por. natomiast gloryfikacje u katolika
Meinertza (I, s. 107) oraz wersjE przeciwstawnN u katolika Wiken-hausera (s. 159-160).
16. Ausserbiblische Worte Jesu, wyd. Die-trich, nr 27. Leipoldt, Der soziale Gedanke, s. 84. Por. take:
Lohmeyer, Das Evangelium des Markus, s. 261.
13234732.005.png
17. Cyt. wg: Harnack, Das Wesen des Chri-stentums, s. 63-64. Na ten temat: Je-remias, Unbekannte
Jesusworte, s. 36 i nast. Michaelis, Die apokryphen Schri-ften, s. 115 i nast. Hennecke, s. 30. Na temat postawy
Jezusa por. np.: Harnack, Reden und Aufsatze, I, s. 30. Di-belius, Jesus, s. 78.
18. Por.: Buonaiuti, s. 291. Schneider, Ge-istesgeschichte, I, s. 36.
19. Por. przypis. Por. take: Troeltsch, s. 49.
20. Cypr. op. et el. 25 Por. np. take Joh. Chrysost. hom. na temat Dz 7, 2-3.
21. Oerbeck, s. 27.
22. Lohmeyer, Galilaa und Jerusalem, s. 65 -66. Por. tene, Gottesknecht und Da-vidsohn, s. 138.
23. Troeltsch, s. 49.
24. Dz 4, 32-35. Por. take 2, 42 i nast.
317
25. Por.: Heussi, Der Ursprung des Móncht- .1 ums, s. 19-20. Pohlmann, II, s. 483.
Haenchen, Die Apostelgeschichte, s. 191 i nast.
26. Troeltsch, s. 50. Por. take: Kautsky, Der Ursprung des Christentums, s. 347 i nast.
27. Leipoldt, Der soziale Gedanke, s. 111; 115. Heussi, Der Ursprung des Móncht-
t ums, s. 20 i nast. Bigelmair, s. 84. Weinel, Die Stellung des Urchristen-tums, s. 28. Greeven, Das
Hauptpro-blem, s. 101 i nast.
28. Por. np.: Meinertz, I, s. 227.
29. Kautsky, Geschichte des Sozialismus, I, s. 34.
30. Schoeps, Theologie und Geschichte des Judenchristentums, s. 196 i nast. Loh-meyer, Galilda
undJerusalem, s. 64—65.
31. Por. Iren. adv. haer. 1, 25, 3; Ciem. AL strom. 3, 2; August, de haer. 7.
32. Bazyli, kazanie: Czas suszy i g:odu, c. 8.
33. Por. przyp. 46.
34. Jk 2, 6; 5, 1 i nast. Na ten temat: Weinel, Stellung des Urchristentums, s. 14. Kautsky, Der
Ursprung des Christentums, s. 345.
35. Did. 2, 8; 2, 7. Por. take Barn. 19, 5; 19, 8; Basil. ep. 65.
36. Herm. sim. 1,6; 1,8-9. Por. take Herm. vis. 3, 6, 7 i in.
37. Just. apol. 1, 14.
38. Tert. patient. 7; idol. 11.
39. Tert. apol. 39.
40. Pohlmann, II, s. 464 i nast,; 488 i nast.
41. Basil. 5. hom. 7; 7. hom. 1.
42. BasiL in divit. 1.
43. Por.: Bruck, s. 6 i nast.
44. Greg. Nyssa, 1. homilia o b:ogos:awie6stwach. Bruck, s. 18 i nast.
45. Joh. Chrysost. hom. in Matth. 64; 66. Por. take hom. 35 oraz 57.
46. Joh. Chrysost. hom. in ep. 1 ad Tim. 12, 3-4.
47. Por.: Pohlmann, II, s. 488 i nast.
48. Hier. in Mich. 6,10 i nast.: ep. 120,1,14.
49. Mt 19, 21; na ten temat Hier. ep. 14, 6; dalsze potwierdzenia w Bruck, s. 80, przyp. 8.
50. Heussi, Kompendium, s. 43.
51. Buonaiuti, I, s. 63 i nast.
52. Na temat Papiasza: Iren adv. haer. 5, 33. Hier. vir. Ul. 18; w tym samym miejscu Hieronim
wymienia jako chiliastów
take: Ireneusza, lertuliana, Wiktoryna i Laktancjusza.
53. Just. Tryph. 80-81. Por. take 139, 4-5. Na ten temat: Harnack, Judentum und Judenchristentum, s.
82-83. Nigg, Das ewige Reich, s. 52.
54. Iren adv. haer. 5, 33, 2-3; 4, 40, 1; 4,42, 3; 5, 32, 1. Nigg, Das ewige Reich, s. 54. Leipoldt,
Geschichte des neutesta-mentlichen Kanons, I, s. 39. Por. take: Frick, s. 61-62.
55. Tert. adv. Marc. 3, 24.
56. Cypr. Fortunat. 11. Method. symp. 9, 5. Na ten temat: Frick, s. 107 i nast. Na temat Wiktoryna por.
komentarz do Apokalipsy c. 12, 4; 19; 21. Lact. div. inst. 7,22, 8; 7, 24, 3 i nast. Barn. 15,5. Najwaniejsze
omówienie montanizmu w: Tert. adv. Marc. 3, 24.
57. Harnack, Mission und Ausbreitung, I, s. 121. Por. tene, Dogmengeschichte, I, wyd. IV, s. 619.
58. Por.: Buonaiuti, I, s. 63 i nast. Heussi, Kompendium, s. 43. Leipoldt, Geschichte des
neutestamentlichen Kanons, I, s. 39. Nigg, Das ewige Reich, s. 50. Liet-zmann, Geschichte der alten Kirche, III,
s. 171.
59. August, civ. Dei 20, 7. Hier. comment. in Jes. 49, 14. Nigg, Das ewige Reich, s. 57.
60. Euseb. dem. ev. 7, 3, 12; Cyryl z Jerozolimy cat. 4, 15.
13234732.001.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin