1967-06-25 Sacerdotalis coelibatus.pdf

PAWEŁ VI

ENCYKLIKA

SACERDOTALIS COELIBATUS

do Czcigodnych Braci Patriarchów, Prymasów, Arcybiskupów, Biskupów i innych

Ordynariuszy, pozostaj cych w pokoju i ł czno ci ze Stolic Apostolsk , do

Duchowie stwa i wiernych całego wiata, jak równie do wszystkich ludzi dobrej woli, o

celibacie kapła skim

1. Celibat kapła ski, którego Ko ciół strze e jakby jakiego ja niej cego klejnotu swej

korony, cieszy si bardzo wielk chwał i uznaniem równie w naszych czasach, kiedy to

zarówno mentalno ludzka, jak i warunki materialne uległy gł bokim przemianom.

W ród wie o jednak wznieconego fermentu umysłowego ujawniła si d no , czy - trafniej

mówi c - wyra na wola niektórych ludzi nakłonienia Ko cioła Chrystusowego, aby na nowo

rozwa ył t wła ciw sobie, swoj instytucj , której zachowanie - jak mniemaj czasy nasze i

obyczajowo czyni trudnym, a nawet niemo liwym.

2. W tego wi c rodzaju stanie rzeczy, gdy z jednej strony doznaje zam cenia i rozterki

sumienie niektórych kapłanów i kandydatów do kapła stwa, a z drugiej strony niepokój n ka

dusze wielu wiernych, czujemy si niejako przymuszeni do tego, aby niezwłocznie dotrzyma

obietnicy danej Czcigodnym Ojcom Soboru, którym oznajmili my, i mamy zamiar w tej

sytuacji naszych czasów przyda nowego blasku i nowej mocy celibatowi kapła skiemu (1) . W

tym czasie nie tylko długo i gor co prosili my Ducha Pocieszyciela o niezb dne wiatło i

pomoc lecz równie rozwa ali my w obliczu Boga w odpowiednich momentach rady i usilne

pro by, przesłane Nam zewsz d, przede wszystkim za przez licznych Pasterzy Ko cioła

Bo ego.

3. Wyznajemy, e ów istniej cy w Ko ciele doniosły problem wi tego celibatu duchownych

nurtował Nasz dusz przez długi czas ze wzgl du na sw rozległo i wa no . Czy równie

obecnie - takie zadawali my sobie pytanie - maj by do tego surowego i uszlachetniaj cego

lubowania zobowi zywani ci, którzy pragn przyj wy sze wi cenia? Czy raczej mamy

uzna , e nadeszły czasy, w których nale y rozwi za w zeł ł cz cy w Ko ciele celibat z

kapła stwem? Czemu by raczej nie miało by dowolne dla ka dego przestrzeganie tego

trudnego prawa? Czy nie zyskałaby na tym posługa kapła ska i nie stałby si łatwiejszy

dost p niekatolików do nas? Je li za owo chlubne prawo wi tego celibatu ma by równie

na przyszło zachowane to jakimi dzi argumentami mamy dowodzi jego wi to ci i

stosowno ci? A nast pnie, w jaki sposób to prawo kultywowa i z ci aru w pomoc dla ycia

kapła skiego przemieni ?

4. Kiedy rozwa ali my to wszystko, uwag Nasz zaprz tały najbardziej owe ró norodne

argumenty, które wysuni to i które wysuwa si przeciw zachowywaniu wi tego celibatu.

Sprawa bowiem tak wa na i tak zawiła zniewala Nas niejako, aby my z tytułu pełnionego

przez Nas apostolskiego posługiwania troskliwie przeanalizowali zarówno sam rzecz, jak i

zawarte w niej problemy i - jak wymaga tego od Nas nało ony Nam urz d i powierzone Nam

zadanie - aby my obja nili je w wietle Chrystusowym, bacz c, by my nie tylko byli powolni

i posłuszni woli Tego, który Nam owo zadanie powierzył, lecz tak e by my rzeczywi cie

okazali si sług sług Bo ych, za którego nas Ko ciół uwa a.

I. Zarzuty przeciwko celibatowi kapła skiemu

5. Trzeba najpierw przyzna , e nigdy w minionych epokach nie studiowano zagadnienia

celibatu ko cielnego tak przenikliwie i tak obszernie, jak za naszych dni, pod k tem

mianowicie problematyki doktrynalnej, historycznej, społecznej, psychologicznej czy

duszpasterskiej; a czyniono to przewa nie w uczciwych intencjach, chocia niekiedy u yte

sformułowania zdawały si oznacza co innego.

yczliwie przeto przypatrzmy si głównym argumentom, jakie wysuwa si przeciw prawu

ko cielnego celibatu zł czonego z kapła stwem.

Pierwszy zarzut, który zdaje si wynika z naj wi tszego dokumentu, na to si powołuje, e w

Nowym Testamencie, gdzie zawarta jest nauka Chrystusa i Apostołów, nie nakazuje si

otwarcie celibatu duchownych, lecz tylko zaleca si go jako rodek, dzi ki któremu człowiek

mógłby swobodnie odpowiedzie na szczególne, jak si mówi, wezwanie Bo e albo na

szczególny Bo y dar (por. Mt 19,11 - 12). Poza tym ani Jezus Chrystus nie uzale nia wyboru

dwunastu Apostołów od celibatu, ani Apostołowie nie wyznaczali wył cznie ludzi

bez ennych na zwierzchników pierwszych społeczno ci chrze cija skich (por.1 Tm 3,2 - 5;

Tt 1,5 - 6).

6. Prócz tego - mówi niektórzy - cisły zwi zek, jaki w minionych wiekach Ojcowie

Ko cioła i pisarze ko cielni ustanawiaj mi dzy boskim powołaniem do kapła stwa z jednej a

wi tym dziewictwem z drugiej strony, wynika cz ciowo z pogl dów, a cz ciowo z

warunków bardzo odmiennych od pogl dów i warunków naszej epoki. W dziełach Ojców

nieraz czytamy, i zalecaj oni kapłanom raczej umiar w korzystaniu z mał e stwa ni

zachowywanie celibatu. Poza tym argumenty, którymi Ojcowie Ko cioła uzasadniaj

potrzeb przestrzegania przez duchownych doskonałej czysto ci, zdaj si nieraz wynika

st d, e ow dziedzin ycia ludzkiego, która dotyczy rozkoszy cielesnej, niesłusznie poni ali

albo, ulegaj c pewnej szczególnej opinii, uwa ali czysto za niezb dn dla tych, którzy maj

do czynienia z rzeczami wi tymi. Dlatego te niektórzy utrzymuj , i argumentacja dawnych

pisarzy nie zgadza si ju z obecn sytuacj społeczn , z odczuciami i pogl dami ludzi, w ród

których Ko ciół musi przez swych kapłanów działa w naszych czasach.

7. Według innych trudno w sprawie celibatu pochodzi st d, e obowi zuj ce prawo

uto samia dar boskiego powołania do kapła stwa z darem doskonałej czysto ci poł czonej ze

stanowiskiem sługi Bo ego. Z tego powodu zadaj oni sobie pytanie, czy słuszne jest

powstrzymywanie od przyj cia kapła stwa tych, którzy chocia nie maj skłonno ci do

prowadzenia ycia bez ennego, jednak pragn podj si obowi zków kapła skich.

8. Jeszcze inni twierdz , e utrzymywanie w Ko ciele celibatu przynosi niemał szkod tam,

gdzie wskutek niedostatecznej ilo ci kapłanów - co z ubolewaniem stwierdza Sobór

Powszechny Watyka ski II (2) - powstaj godne po ałowania sytuacje, sprzeciwiaj ce si

zamiarom Bo ym dotycz cym zbawienia ludzi i niekiedy staj ce na przeszkodzie nawet temu,

by do pewnych ludzi mogła dotrze pierwsza wie o Jezusie Chrystusie. Niektórzy bowiem

mniemaj , e tak dotkliwy niedostatek kapłanów ma za przyczyn uci liwo zachowywania

celibatu.

9. Nie brak i takich, którzy ywi przekonanie, e je liby kapłani si enili, nie mieliby okazji

do owych niewierno ci, niepokojów i bole niejszych jeszcze decyzji, które Ko ciół tak bardzo

rani i gn bi ; a nawet przeciwnie, słudzy Chrystusa uzyskaliby w ten sposób wi ksze

mo liwo ci realizowania zasad chrze cija skich w samym po yciu domowym, od którego

obecny sposób ich ycia zdaje si ich odcina .

10. S i tacy, co uporczywie twierdz , e z powodu celibatu kapłan yje w takich warunkach

cielesnych i duchowych, które nie tylko s przeciwne naturze, lecz równie szkodz

równowadze i dojrzało ci samej osoby ludzkiej, sprawiaj c, e kapłan jak gdyby usycha i

powoli traci arliwo duchow , przez któr mógłby uczestniczy w doli i niedoli innych

ludzi, i musi wie ycie odosobnione, co staje si przyczyn tylu dotkliwych trudno ci, tylu

słabo ci i upadków.

Czy to wszystko - mówi - nie dowodzi, e bez enny kapłan z jednej strony zadaje sobie

niesłuszny gwałt, z drugiej za nie ceni sobie warto ci duchowych, udzielonych przez Boga

Stwórc , a udoskonalonych przez Chrystusa?

11. A wreszcie - zarzucaj niektórzy - je li si zwa y drog , jak obecnie alumn dochodzi do

przyj cia tak wielkiego brzemienia celibatu, to nie mo e on po takim przygotowaniu

duchowym czyni nic innego, jak tylko d wiga i znosi to brzemi , poniewa tradycyjna

dyscyplina z jednej strony nie zawsze była w pełni realizowana, a z drugiej nie do

uwzgl dniała słuszny postulat wolno ci ludzkiej. Z tego wyci gaj oni wniosek, e

młodzie cy, którzy podejmuj si zachowywania celibatu, nie czyni tego bynajmniej w

warunkach prawdziwej wolno ci; nale y bowiem uzna , e młodzie cza inteligencja i

zdolno do wolnej decyzji oraz dojrzało tak duchowa jak i cielesna nie mog sprosta ani

by uwa ane za współmierne z ci arem celibatu, z jego rzeczywistymi trudno ciami i

długotrwało ci .

12. Nie jest Nam tajne, e przeciw wi temu celibatowi mo na wysun jeszcze inne

argumenty. Chodzi tu bowiem o spraw nader skomplikowan , która poza tym, e gł boko

dotyka ogólnego sensu ycia, rozja nia go równie pełniej wiatłem nadprzyrodzonym,

pochodz cym z boskiego Objawienia; nie mo e wi c nie wyłoni si jakby niesko czony

szereg trudno ci u tych, którzy nie rozumiej tego słowa (Mt 10,11) ani nie poznali daru

Bo ego (J 4,10), albo zapominaj o nim, ani nie pojmuj , jak wzniosły sens, przedziwna

skuteczno i bogata płodno zawieraj si w tym nowym pojmowaniu ycia.

13. Ten jak gdyby swoisty chór zarzutów zdaje si przytłumia nie tylko prastare i wspaniałe

wiadectwa zarówno Pasterzy Ko cioła jak i mistrzów pobo no ci, lecz tak e ywe, przed

naszymi oczami istniej ce przykłady, dawane przez nieprzeliczony zast p wi tych i

wiernych sług Bo ych, którzy rzeczywi cie wykazuj , i wi ty celibat jest dla nich i

przyczyn , i wyrazem owego daru, przez który z najwi ksz rado ci oddali siebie całych

tajemnicy Chrystusowej. Znakomite przykłady, istniej ce zarówno w naszych, jak i w

minionych czasach, nadal przemawiaj mow spokojn i stanowcz . Przeto My, którzy

zawsze troszczyli my si o obecn rzeczywisto , nie mo emy powstrzyma si od zwrócenia

uwagi na t zdumiewaj c i cudown prawd , e równie dzi w Ko ciele Bo ym,

gdziekolwiek postawił on wi te swoje przybytki, nieprzeliczona ilo duchownych:

subdiakonów, diakonów, ksi y, biskupów zachowuje w czysto ci i nieskazitelno ci

dobrowolny, Bogu po wi cony celibat. Nie mo emy nie zł czy z nimi w Naszej my li

niemal niesko czonego zast pu zakonników i zakonnic, młodzie y i ludzi wieckich, wiernie

kultywuj cych lub doskonałej czysto ci; i to nie dlatego, jakoby gardzili boskim darem

ycia, lecz dlatego, e dzi ki zesłanej z niebios miło ci krocz drog nowego ycia,

zrodzonego z wielkanocnej tajemnicy Chrystusa.

Tak za yj oni w celibacie, i ł cz m n surowo obyczajów z rado ci ducha, a

doskonał czysto praktykuj z łatwo ci . Wspaniały ten widok ze szczególn

wiarogodno ci wiadczy, e Królestwo Bo e tkwi jakby we wn trzu społeczno ci ludzkiej,

której u ycza tego dobrodziejstwa, aby była wiatło ci wiata (Mt 5,13-14) i sol ziemi (3) .

Wielki ogarnia nas podziw na widok tych tak bardzo czystych ludzi, których niew tpliwie

Duch Chrystusowy ogarn ł swoim płomieniem.

14. Uwa amy wi c, e obowi zuj ce prawo wi tego celibatu tak e i teraz powinno by

ł czone ze słu b kapła sk w nim kapłan powinien znajdowa oparcie, skoro nie tylko

postanowił po wi ci siebie całego, na wieki, w sposób wył czny jednej tylko najwy szej

miło ci Chrystusowej, lecz pragnie równie pracowa dla chwały Bo ej i po ytku Ko cioła.

Potrzeba ponadto, aby tym prawem celibatu wyró niał si stan i sposób ycia kapłana tak

w ród wiernych, jak i niewierz cych.

15. Przyznajemy oczywi cie, e dar niebia skiego wezwania do kapła stwa, do oddawania

czci Bogu i udzielania ludowi chrze cija skiemu dóbr religijnych, ró ni si od daru, który

skłania człowieka do wybrania celibatu jako sposobu ycia po wi conego Bogu. Ale owo

niebia skie - jak je nazwali my - wezwanie do kapła stwa niczego jeszcze nie dokonuje,

niczego nie rozstrzyga, dopóki nie wystawi go na prób i nie sprawdzi w do wiadczeniu ten,

na kim spoczywa brzemi i władza niesienia posługi duchowej ludowi chrze cija skiemu. Z

tej to przyczyny do władzy ko cielnej nale y orzeka o tym - według okoliczno ci miejsca i

czasu - jakimi przymiotami i cnotami obdarzeni winni by ci, którym mo na korzystnie

powierzy dobro dusz i Ko cioła.

16. Kieruj c si przeto duchem wiary, ch tnie korzystamy z nadarzonej Nam przez

Opatrzno Bo sposobno ci, aby przez argumentacj dostosowan do umysłowo ci ludzi

współczesnych jeszcze raz na wietli słuszne i wa kie motywy zachowania wi tego celibatu;

je li bowiem racje wytaczane przeciw wierze mog pobudzi umysł do dokładniejszego i

gł bszego rozumienia wiary (KDK 62), to nie inaczej - uwa amy - dzieje si z dyscyplin

ko cieln , rz dz c yciem chrze cijan.

A skłania Nas do tego i wielk rado ci napawa równie mo no spojrzenia z podziwem na

bogactwo cnoty i pi kno Ko cioła Chrystusowego, które niekiedy nie od razu ukazuj si

oczom ludzi. Rodz si one bowiem z miło ci Boskiego Zało yciela Ko cioła i naznaczone s

t absolutn wi to ci (por. Ef 5,25 - 27), która dusze ludzkie napełnia zachwytem, lecz

której racji umysł ludzki wyja ni nie zdoła.

II. Racje przemawiaj ce za wi tym celibatem

17. W rzeczywisto ci - jak wypowiedział si wi ty Sobór Powszechny Watyka ski II -

kapła stwo ze swej natury nie domaga si dziewictwa, jak to si okazuje z praktyki Ko cioła

pierwotnego i z tradycji Ko ciołów wschodnich (DK 16). Ale ten sam Sobór Powszechny nie

zawahał si mocno i słusznie potwierdzi prastarego, u wi conego, nader po ytecznego

prawa celibatu kapła skiego, które dzi obowi zuje, wyja niaj c zarazem przyczyny, które za

nim przemawiaj , je li tylko ocenia si dary Bo e z wiar i gorliwo ci .

18. Nie tylko w naszych czasach bada si wielostronn stosowno (DK 16) celibatu dla sług

ołtarza; a je li przytaczane przyczyny były ró ne, zale nie od ró nych umysłowo ci i ró nych

warunków historycznych, zawsze jednak opierały si na pogl dach prawdziwie

chrze cija skich, przez których dokładne zrozumienie docierało si do gł bszych racji.

Przyczyny te mog ukaza si obecnie w pełniejszym wietle dzi ki stanowi rzeczy, jaki

wynikn ł z coraz bardziej gruntownego z biegiem wieków pojmowania spraw duchowych

(por. KO 8); dzieje si tak pod wpływem natchnienia Ducha wi tego, którego Chrystus

obiecał swoim dla zrozumienia zdarze przyszłych (por. J 16,13) i dla wzmo enia w Ludzie

Bo ym znajomo ci tajemnicy Chrystusa i Ko cioła.

Sens chrystocentryczny celibatu

19. Kapła stwo chrze cija skie, b d ce czym nowym, mo e by zrozumiane tylko w wietle

nowo ci Chrystusa, najwy szego ze wszystkich i wiecznego Kapłana, który kapła stwo sług

swoich uczynił prawdziwym uczestnictwem w jednym, swym własnym kapła stwie (KK 28).

Pomocnik Chrystusa, wi c szafarz tajemnic Bo ych (por. 1 Kor 4,1), Jego tak e ma za

najbli szy wzór do na ladowania i za najdoskonalszy obraz swego ycia (por.1 Kor 11,1). Pan

Jezus bowiem, jednorodzony Syn Boga, przez Ojca na wiat posłany, stał si człowiekiem po

to, aby rodzaj ludzki podległy grzechowi i mierci mógł si odrodzi i przez nowe narodzenie

(por. J 3,5; Tt 3,5) wej do Królestwa Niebieskiego. Jezus, wiernie wypełniaj c wol Ojca

(por. 2 Kor 5,17; Ga 6,15), dokonał tego nowego stworzenia (por. J 4,34; 17,14) przez

misterium paschalne, wprowadzaj c w wiat i w czas nowy rodzaj ycia, wzniosły i boski,

przez który samo poło enie ludzko ci niezwykle si zmieniło (por. Ga 3,28).

20. Równie mał e stwo, przez które z Bo ej woli przedłu a si dzieło pierwszego

stworzenia (por. Rdz 2,18), otrzymało now moc i nowe znaczenie, dzi ki wł czeniu go w

powszechny plan ludzkiego zbawienia. Jezus bowiem przywrócił mał e stwu pierwotn

godno (por. Mt 19,3 - 8). Przyznał mu cze (por. J 2,1 - 11), wyniósł je do godno ci

sakramentu i tajemniczego znaku owej jedno ci, która Jego samego ł czy z Ko ciołem (por.

Ef 5,32). Dzi ki temu mał onkowie chrze cija scy, miłuj c si wzajem, wypełniaj c

wła ciwe im obowi zki i d c do wła ciwej swemu stanowi wi to ci, krocz razem do

Ojczyzny niebieskiej. Ale Chrystus, Po rednik lepszego Testamentu (Hbr 8,6), otworzył tak e

now drog , na której człowiek, gł boko oddany samemu Bogu, troszcz c si tylko o Niego i

o Jego sprawy (por. 1 Kor 7,33 - 35), jawniej i pełniej okazuje ow moc tak bardzo

odnowicielsk , jaka wła ciwa jest Nowemu Testamentowi.

21. Chrystus, jedyny Syn Boga, przez samo swoje wcielenie stał si Po rednikiem mi dzy

niebem a ziemi , mi dzy Ojcem a rodzajem ludzkim. Dostosowuj c si do tego zadania,

Chrystus przez cały bieg swego ycia zachował stan dziewiczy; oznacza to, e całkowicie si

po wi cił słu bie Bogu i ludziom. Ten niezwykle cisły zwi zek mi dzy dziewictwem a

kapła stwem, jaki istnieje w Chrystusie, odnosi si równie do tych, którym dane jest

uczestniczy w godno ci i zadaniach Po rednika i wiecznego Kapłana; uczestnictwo za owo

tym jest doskonalsze, im bardziej kapłan jest wyzwolony od wi zów ciała i krwi (por. DK

16).

22. Jezus, który pragn ł, aby pierwsi słudzy zbawienia, przez Niego wybrani, nie tylko znali

tajemnice Królestwa Niebieskiego (4) , lecz tak e w zupełnie szczególny sposób byli

pomocnikami Boga i w Jego imieniu sprawowali posłannictwo (por. 2 Kor 5,20), który

nazwał ich przyjaciółmi i bra mi (por. J 15,15; 20,17), który za nich samego siebie po wi cił,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: