Delphi - Programowanie.pdf - 1 - Książki Full - PDF - paradoks24h

PORADY GRA EDUKACYJNA W DELPHI

Delphi 6 Personal

Pe∏na wersja

programu do

u˝ytku niekomer-

cyjnego

Szko∏a

programowania

Wymagania

Delphi (6.0 PE)

Intel Pentium 166 MHz

(zalecane PII 400)

Microsoft Windows 98/Me, NT/2000

zzainstalowanym najnowszym Service

Packiem oraz Windows XP

64 MB RAM (zalecane 128MB)

nap´d CD-ROM

rozdzielczoÊç obrazu SVGA lub wi´ksza

mysz lub inne urzàdzenie wskazujàce

Cz´sto narzekamy, ˝e potrzebujemy ja-

kiegoÊ programu lub gry, która nie ist-

nieje lub nie mo˝na jej kupiç. Co zrobi

w tej sytuacji konstruktywnie myÊlàcy

cz∏owiek? Napisze w∏asny program – na

poczàtek z ma∏à pomocà Eksperta

Porozmawiajmy z komputerem

Ka˝dy j´zyk programowania ma szereg instrukcji, za pomocà których mo-

˝emy si´ komunikowaç z komputerem (wydawaç mu polecenia). Powiedzmy,

˝e chcemy nakazaç komputerowi, ˝eby napisa∏ coÊ na ekranie. Przy u˝yciu

Pascala robimy to wydajàc polecenie: write(‘cos’) ;. Nast´pnie instrukcje sà

przetwarzane (kompilowane) na j´zyk niskiego poziomu (czyli zrozumia∏y dla

komputera). W ten sposób powstaje tak zwany kod wynikowy, który mo˝e

byç wykonywany dowolnie wiele razy. Wszystkie instrukcje tworzonego pro-

gramu przed skompilowaniem nazywamy kodem êród∏owym.

Wprowadzenie do Delphi

Delphi to bardzo popularne Êrodowisko programistyczne, które umo˝li-

wia szybkie i efektywne pisanie programów. Za pomocà Delphi mo˝emy

stworzyç dowolnà aplikacj´ dla ka˝dego systemu operacyjnego z rodziny

Windows. Wymaga to jednak troch´ zaanga˝owania i cierpliwoÊci z na-

szej strony, nie bez znaczenia b´dà tak˝e prezntowane tutaj porady. Dzi´-

ki Delphi programowanie nie jest ju˝ tylko domenà najbardziej zaawanso-

wanych u˝ytkowników, w∏asnà aplikacj´ mo˝e napisaç praktycznie ka˝dy.

mogów u˝ytkownika przyczyni∏a si´ do tego, ˝e obecnie kom-

puter jest urzàdzeniem niemal niezb´dnym w wielu dziedzi-

nach ˝ycia. Niebagatelnà rol´ w tym procesie odegra∏y j´zyki programowa-

nia, dzi´ki którym zwykli zjadacze chleba mogli pisaç w∏asne aplikacje.

Pierwsze komputery by∏y programowane przez fizycznà zmian´ uk∏adów

elektronicznych lub przestawienie przeznaczonych do tego prze∏àczników.

W ten sposób wprowadzano przeró˝ne dane do komputera. Z czasem ta

metoda przesta∏a wystarczaç dla coraz wi´kszych iloÊci danych. Wówczas

opracowano system dziurkowanych kart oraz taÊm, które zastosowano do

przechowywania programów. Kolejnym wielkim krokiem naprzód w historii

komputerów by∏o zapisywanie programów w tak zwanej pami´ci masowej.

Pojawi∏y si´ wówczas ca∏kiem nowe potrzeby. Okaza∏o si´ bowiem, ˝e bar-

dzo przydatny by∏by przyjazny system porozumiewania si´ z komputerem.

Wtedy zacz´∏y si´ pojawiaç pierwsze j´zyki programowania.

Licencja Delphi 6 Personal

ska na krà˝ku Eksperta mo˝emy

znaleêç najnowszà wersj´ Delphi 6

Personal. Ta kopia jest przeznaczona

jedynie do u˝ytku domowego. Szcze-

gó∏y licencji znajdujà si´ na p∏ycie.

Mo˝na si´ z nimi zapoznaç równie˝

podczas instalacji programu.

18 wrzesieƒ 2002

M o˝liwoÊç zaprogramowania peceta i dostosowania go do wy-

D zi´ki uprzejmoÊci firmy BSC Pol-

Gdzie te klucze?

Przed rozpocz´ciem procesu instalacji pakietu Del-

phi musimy najpierw zdobyç jego numer seryjny oraz

klucz aktywacyjny. Aby to zrobiç, ∏àczymy si´ ze stro-

nà internetowà firmy Borland.

Okno Delphi

zak∏adka w∏aÊciwoÊci

przycisk uruchamiania

okno formy

okno modu∏u

okno Object Inspector

zak∏adka zdarzeƒ

komponenty

zak∏adki z komponentami

1. W tym celu otwieramy amerykaƒskà stron´ firmy

Borland – www.borland.com

2. Klikamy kolejno

na linki:

oraz na

w tabelce.

3. Wype∏niamy kilka formularzy. Gdy to zrobimy, otrzy-

mamy pocztà elektronicznà numer seryjny oraz klucz

aktywacyjny.

Instalujemy Delphi

Po uzyskaniu klucza rejestracyjnego programu mo-

˝emy zaczàç instalacj´ Delphi na dysku twardym

komputera.

1. Uruchamiamy in-

stalator programu

z p∏yty Eksperta, a na-

st´pnie klikamy na po-

2. Gdy zatwierdzimy pierwsze komunikaty, zo-

staniemy poproszeni o podanie n umeru seryj-

nego oraz klucza aktywacyjnego

, które

1. Po otwarciu Delphi zmieniamy napis na pasku tytu∏o-

wym formy. W tym celu w Object Inspectorze zmieniamy

w∏aÊciwoÊç Caption na

. Zmieniamy równie˝ nazw´ na-

otrzymaliÊmy e-mailem.

szej formy na

3. Wybieramy rodzaj instalacji:

– zostanà zainstalowane najcz´Êciej

u˝ywane narz´dzia,

– zostanà zainstalowane tylko podstawowe, niezb´dne na-

2. Teraz pasek tytu∏owy na-

szego programu powinien wyglàdaç mniej, wi´cej tak

3. Na form´ wstawimy wszystkie elementy potrzebne do stworzenia dzia∏ajà-

cej aplikacji. Na po-

czàtku b´dà to trzy

panele, w których

zgrupujemy kolejne elementy. Na palecie komponentów klikamy na

rz´dzia,

– po wybraniu tej funkcji b´dziemy mogli samodzielnie wy-

braç interesujàce nas narz´dzia.

Pierwsza opcja jest zalecana dla wi´kszoÊci u˝ytkowników, wi´c jà wy-

bieramy.

, a na-

st´pnie klikamy w dowolne miejsce na formie.

W Object Inspektorze usuwamy zawartoÊç pola Caption

4. Po zainstalowaniu pakietu program pyta, czy chcemy zrestartowaç kom-

puter. Klikamy na przycisk . Dzi´ki temu w systemie zarejestrowane

zostanà dodatkowe pliki i biblioteki, z których korzysta Delphi.

Po uruchomieniu Êrodowiska Delphi wyÊwietla si´ okno rejestracji pro-

gramu. Mo˝emy pominàç ten proces. W tym celu wybieramy pole

. Pami´tajmy o tym, aby w ciàgu 30 dni prze-

prowadziç jednak proces rejestracji programu.

Co b´dziemy robiç?

¸atwo si´ zniech´ciç do nauki programu, gdy wyk∏adana jest tylko teoria.

Dlatego Ekspert przeka˝e wiedz´ na temat Delphi na podstawie przyk∏adów.

Napiszemy prosty program – gr´ edukacyjnà. B´dzie ona mia∏a form´ spraw-

dzianu. Program b´dzie losowa∏ pytania i po ka˝dej kolejnej odpowiedzi wy-

stawia∏ ocen´ (jak w szkole). Do ca∏oÊci do∏àczymy dodatki, które uatrakcyj-

nià program (grafik´, animacje i dêwi´k). Poka˝emy tak˝e, jak korzystaç

z dodatkowych komponentów Delphi – na przyk∏ad kalendarza czy zegarka.

Zaczynamy

Uruchamiamy program korzystajàc ze skrótów znajdujàcych si´ w me-

nu startowym. Przyjrzyjmy si´ teraz ilustracji u góry strony, która omawia

poszczególne cz´Êci okna Delphi. Nazewnictwo tutaj pokazane przyda

nam si´ wielokrotnie podczas lektury tego artyku∏u. Po zapoznaniu si´

z nim mo˝emy zabraç si´ za wykonywanie pierwszych wskazówek.

Ustawiamy wartoÊç bvLowered w polu – ni-

weluje to efekt wypuk∏oÊci panelu. Odpowiednio modyfikujàc

w∏aÊciwoÊç Name , nadajemy nazw´

4. Post´pujemy w ten sposób jeszcze dwukrotnie dodajàc dwa nowe pa-

nele

oraz

. Pami´tajmy

wprowadziç niektórych polskich znaków diakrytycznych. Aby wyeliminowaç t´ niedogodnoÊç, za po-

mocà Edytora Rejestru wprowadzamy wpis NoCtrlAltKeys o wartoÊci 1 w nast´pujàcym kluczu:

HKEY_CURRENT_USER\Software\Borland\Delphi\6.0\Editor\Options

JeÊli nie przepadamy za r´cznym edytowaniem Rejestru Windows, to ze strony www.borland.pl mo˝e-

my Êciàgnàç gotowy plik REG i uru-

chomiç go. Spowoduje to automa-

tyczne wprowadzenie do Rejestru

powy˝szej wartoÊci.

Ekspert nie poleca u˝ywania pol-

skich znaków w kodzie programu ani

przy nazwach komponentów – mo˝e

to powodowaç ró˝ne problemy pod-

czas u˝ywania programu. Nie ma jed-

nak ˝adnych przeciwwskazaƒ przed

wprowadzaniem polskich znaków na

formach w polach Caption .

wrzesieƒ 2002 19

Polskie znaki w Delphi

P odczas dodawania pierwszych komponentów na form´ napotkamy powa˝ny problem – nie da si´

PORADY GRA EDUKACYJNA W DELPHI

o odpowiedniej zmianie w∏aÊciwoÊci. Korzystajàc z czarnych kwadratów

8. Naszej formie brakuje jeszcze trzech

przycisków radio, które za chwil´ na nià

wstawimy. Z palety komponentów wybie-

ramy

dostosowujemy po∏o˝enie oraz rozmiar paneli tak, by wyglàd formy by∏

nast´pujàcy

i klikamy na panel z odpo wie-

dziami . Po-

wtarzamy t´ operacj´ trzykrotnie.

9. Wstawionym polom radio pozostawiamy domyÊlne w∏aÊciwoÊci Cap-

tion , natomiast zmieniamy w∏aÊciwoÊci Name na nast´pujàce

5. Teraz z palety komponentów wybieramy

i klikamy w Êrodku panelu, któremu nadaliÊmy

nazw´ panelPytanie . Nowo stworzonej ety-

kiecie zmieniamy za pomocà Object Inspectora

nazw´ na

Warto od razu zmieniç za-

kres, w jakim b´dzie wyÊwiet-

lany te kst przy danym polu

opcji . Aby to zrobiç, nale˝y

chwyciç za czarny kwadrat

i przesunàç go do kraw´dzi panelu. GdybyÊmy tego kroku nie wykonali

teraz, to w przysz∏oÊci nie by∏by wyÊwietlany ca∏y tekst przypisany do tej

opcji.

6. Kolejne trzy etykiety wstawiamy w panelu,

w którym b´dziemy wyÊwietlali statystyk´ .

Pami´tajmy, ˝e nie musimy ich ustawiaç w od-

powiednim miejscu ju˝ przy pierwszym klik-

ni´ciu na form´. Mo˝na bowiem po umiesz-

czeniu etykiety w panelu dowolnie zmieniaç jej

po∏o˝enie przeciàgajàc jà na wybranà pozycj´.

W Object Inspektorze zmieniamy etykietom

odpowiednio w∏aÊciwoÊci Caption tak, by wy-

Êwietlane by∏y takie w∏aÊnie napisy

10. Ostatnim elementem dodanym do naszego formularza b´dzie przy-

cisk, który naciÊniemy po wybraniu jednej z trze ch odpowiedzi. Z palety

komponentów wybieramy

7. Tu˝ obok nich wstawiamy nast´pne

etykiety .

Etykietom w polu Capti on na razie

wpiszemy znak zapytania

i w wolne pole

wstawiamy nowy przy-

cisk. Zmieniamy jego nazw´ na

. W polu Caption

wpisujemy

, jednak

Zmieniamy ikony

Ogólny zarys naszego programu jest ju˝ gotowy. Dla rozrywki mo˝emy

teraz zajàç si´ na przyk∏ad zmianà ikony programu. Musimy osobno zmie-

niç ikon´, która b´dzie pokazywana przy pliku z programem, i osobno t´,

która pojawiaç si´ b´dzie na pasku tytu∏owym (w dowolnej kolejnoÊci).

zmienimy im w∏aÊciwoÊç Name na nast´pujàce

oraz .

W odró˝nieniu od poprzednich etykiet, zawartoÊç tych nowych b´dziemy

kontrolowali z poziomu kodu êród∏owe-

go. W∏aÊnie dlatego zmieniamy im na-

zwy, by móc w prosty sposób w przy-

sz∏oÊci si´ do nich odwo∏ywaç.

1. Aby zmieniç ikon´, która b´dzie pokazywana przy pasku tytu∏owym,

uaktywniamy okno formy. W tym celu klikamy na wolne miejsce na formie,

a potem w Object Inspectorze klikamy na przycisk obok w∏aÊciwoÊci

. Nast´pnie klikamy na przycisk i wybieramy z dysku odpo-

wiedni plik z ikonà. Ca∏oÊç zatwierdzamy, klikajàc na przycisk

z niego. Mo˝na jednak temu zaradziç. Wi´kszoÊç komponentów zawiera

w∏aÊciwoÊci takie jak Color czy Font. Zmieniajàc te wartoÊci w Object In-

spektorze, mo˝emy uatrakcyjniç nasz program. Nie zaszkodzi tak˝e logicznie

rozmieÊciç elementy – przyciski, pola tekstowe itp. W naszej formie na pew-

no przyda si´ zmiana standardowej nieciekawej czcionki na przyk∏ad na Arial.

Aby to zrobiç, klikamy w Object Inspek torze na strza∏k´ rozwijajàcà list´ do-

st´pnych komponentów i wybieramy

2. Teraz zmienimy ikon´ ca∏ego tworzonego programu. Klikamy kolejno na

. Nast´pnie wybieramy zak∏adk´

i klikamy na przycisk

. Teraz wybieramy odpowiedni plik ikony z na-

szego dysku twardego.

Chcemy wreszcie coÊ zobaczyç

Owoce naszych dotychczasowych zmagaƒ mo˝emy zobaczyç klikajàc na

przycisk uruchomienia kodu ( ). Ju˝ na pierwszy rzut oka widzimy, ˝e

mo˝na dowolnie zmieniaç rozmiary okna naszego programu. Powoduje to,

˝e program wyglàda ma∏o estetycznie. Mo˝emy to jednak zmieniç. Dzia∏a-

nie programu przerywamy za pomocà kombinacji klawiszy

Nast´pnie obok w∏aÊciwo-

Êci klikamy na trzykropek.

Pojawia si´ okno, w którym mo˝emy wybraç odpowiednià

dla nas czcionk´. Wybieramy na przyk∏ad Arial o rozmiarze

10 i klikamy na przycisk .

Zmieniamy równie˝ czcionk´, którà wyÊwietlana jest etykieta z pytaniem. Mo˝emy na przyk∏ad ustawiç

jà na czcionk´ Arial pogrubionà o rozmiarze 10

. Teraz nasza forma powinna wyglàdaç nast´pujàco

JeÊli nadal nam si´ nie podoba,

mo˝emy pod nieciekawe t∏o pod∏o-

˝yç tapet´ – dowolny plik graficzny.

Jak to zrobiç, przeczytamy na na-

st´pnych stronach.

Uwaga! Tworzàc dowolnà apli-

kacj´, powinniÊmy pami´taç, ˝e

najpierw tworzymy szkielet progra-

mu (okna, menu, przyciski), a nast´pnie wprowadzamy kod odpowiedzialny za dzia∏anie aplikacji. Wyglà-

dem zajmujemy si´ na koƒcu, gdy wszystkie procedury dzia∏ajà zgodnie z naszym ˝yczeniem. Dzi´ki temu,

wprowadzajàc poprawki, nie musimy za ka˝dym razem kompilowaç ma∏o istotnych w poczàtkowej fazie

tworzenia aplikacji elementów – praca nad programem posuwa si´ znacznie szybciej. Ekspert odstàpi∏ od

tej regu∏y w tych wskazówkach tylko dlatego, ˝e na przyk∏adzie modyfikacji wyglàdu programu szybciej

zrozumiemy zasady programowania i pracy z Delphi.

1. W projekcie Delphi uaktywniamy okno formy. W oknie Object Inspecto-

ra zmieniamy w∏aÊciwoÊç

na . Od

teraz nie b´dzie mo˝na zmieniç roz-

miaru okna.

2. Po klikni´ciu na

mo˝emy usunàç równie˝ standardo-

we przyciski znajdujàce si´

zwykle na pasku tytu∏owym

20 wrzesieƒ 2002

Wyglàd programu

S urowy wyglàd okna programu nie zach´ci u˝ytkownika do korzystania

Kolory formy i komponentów

Pierwsze starcie z kodem êród∏owym

Na razie stworzyliÊmy opraw´ graficznà programu. Gdy go uruchomimy

i b´dziemy próbowali u˝ywaç, nic si´ nie wydarzy. Brakuje kodu êród∏owe-

go naszej aplikacji – musimy go wprowadziç. Zaczniemy od rzeczy prostej

– kodu odpowiedzialnego za zamkni´cie programu. Bardziej zaawansowane

zadania wykonamy wed∏ug wskazówek na stronie 23 i nast´pnych.

nentów ma w∏aÊciwoÊç Color .

Mo˝emy jà zmieniç w oknie Object

Inspectora lub w kodzie êród∏owym.

W pierwszym wypadku wystarczy

kliknàç na element na formie, a na-

st´pnie w Object Inspectorze zmie-

niç opisywanà w∏aÊciwoÊç.

JeÊli chcemy zmodyfikowaç barw´

za pomocà kodu, najpierw musimy od-

czytaç nazw´ komponentu. My zamie-

rzamy zmieniç kolor samej formy –

czyli ca∏ego t∏a. Klikamy wi´c na nià

i w Object In-

spectorze (u gó-

ry) odczytujemy

nazw´ (na przyk∏ad test ) .

Teraz mo˝emy przypisaç do do-

wolnego komponentu instrukcj´, któ-

ra zmieni kolor formy. Mo˝emy to

zrobiç tak, by dzia∏o si´ to

po klikni´ciu na dowolny

przycisk. W tym celu wpi-

sujemy polecenie w okno

kodu êród∏owego wybrane-

go komponentu:

test.Color:=clMaroon

1. Klikamy na form´ zawierajàcà

menu , a nast´pnie na .

Pojawia si´ okno s∏u˝àce do edycji

kodu êród∏owego. Delphi samo wy-

pe∏nia nag∏ówki procedury. Nam

pozostaje wpisa nie tylko jednej in-

strukcji close; . S∏u˝y ona do zakoƒczenia programu. Zaraz po niej wpi-

sujemy Êrednik, poniewa˝ Delphi wymaga, by po ka˝dej instrukcji zamiesz-

czony by∏ ten znak.

Informacja o autorze

Twórcy programów bardzo cz´sto umieszczajà informacj´ o sobie

w programie (kontakt, strona WWW). Jest to dobry zwyczaj. Dzi´ki temu,

gdy szukamy programów w internecie, mo˝emy zajrzeç na stron´ autora

wypróbowanej ju˝ aplikacji. My równie˝ do programu dodamy informacj´

o sobie. Skorzystamy z naj∏atwiejszej instrukcji, która umo˝liwia wyÊwietla-

nie okien dialogowych z komunikatami. Inne instrukcje mo˝emy znaleêç na

nast´pnej stronie w ramce WyÊwietlanie komunikatów.

Wybrane kolory:

clBlack – czarny,

clBlue – niebieski,

clGray – szary,

clGreen – zielony,

clMaroon – mahoƒ,

clNavy – szafir,

clOlive – oliwkowy,

clRed – czerwony,

clSilver – srebrny,

clWhite – bia∏y,

clYellow – ˝ó∏ty

Tworzymy menu górne

Wi´kszoÊç znanych programów ma tak zwane menu górne

. Gdy

klikniemy na jednà z pozycji w menu,

wtedy rozwinie si´ lista poleceƒ. Jest

to bardzo wygodne rozwiàzanie, zw∏aszcza dla bardziej rozbudowanych

programów. Ekspert poka˝e, jak je stworzyç w Delphi.

1. Wstawiamy na okno formy komponent

( MainMenu ).

2. Podwójnym klikni´ciem na wstawionà ikon´ uruchamiamy edytor menu

górnego.

1. Klikamy myszkà na

w menu gór-

nym.

3. WyÊwietla si´ pusty projekt menu górnego. Klikamy na puste pole

i w Object Inspectorze, przy w∏aÊciwoÊci

, wpisujemy nazw´ dla

2. W oknie modu∏u wpisujemy . Teraz, gdy

uruchomimy program i klikniemy na menu

, wyÊwietli si´ okno dialogowe

nowego, rozwijanego menu (na przyk∏ad Gra )

i naciskamy klawisz .

Gdy klikniemy na napis , b´dziemy

mogli do nowo stworzonego menu do-

daç kolejne pozycje.

Klikamy na pierwsze wolne miejsce

i w Object Inspectorze wpisujemy

, po czym na-

ciskamy . Chcemy dodaç jeszcze

pozycj´ pozwalajàcà na zakoƒczenie programu, wi´c klikamy na puste

pole pod pozycjà Odpowiedz i w Object Inspectorze wpisujemy

Dodajemy grafik´

Warto uatrakcyjniç program

dodatkowà grafikà. Mo˝emy to

zrobiç za pomocà komponen-

( Image ) z zak∏adki

1. Umieszczamy komponent

w oknie formy.

2. W oknie Object Inspectora decydujemy si´ na w∏aÊciwoÊç .

Wybieramy z dysku twardego dowolny rysunek. Je˝eli nie b´dzie si´ on

mieÊci∏ na obszarze komponentu, mo˝emy dowolnie rozciàgnàç jego roz-

miar. Natomiast, jeÊli chcemy, aby obrazek zosta∏ zmniejszony, wybieramy

w∏aÊciwoÊç w Object Inspectorze. W ten sposób mo˝emy pod ca-

∏à form´ pod∏o˝yç atrakcyjne t∏o

4. Na formie powsta∏o menu górne. W sposób podobny do przedstawio-

nego tworzymy jeszcze jedno menu o nazwie Autor, które na razie zosta-

wiamy puste.

Ciekawostki menu

. Takà meto-

d´ stosuje si´, aby powiàzaç ze so-

bà niektóre opcje, tak by tworzy∏y

oddzielne grupy.

menu (podczas korzystania z pro-

gramu). Litera, dzi´ki której b´dzie-

my mogli szybko odwo∏ywaç si´ do

danego pola menu, b´dzie zawsze

podkreÊlona

2. Wpisujàc znak & przed dowolnà

literà w etykiecie pola menu górne-

go, spowodujemy, ˝e korzystajàc

z kombinacji + litera, b´dzie-

my mogli szybko dostaç si´ do tego

3. Korzystajàc z w∏aÊciwoÊci

w oknie Object Inspectora, dowolne

pole menu górnego mo ˝em y ozdobiç

ikonkà przy nag∏ówku

wrzesieƒ 2002 21

W i´kszoÊç widocznych kompo-

1. Je˝eli w pole menu rozwijanego

wpiszemy myÊlnik (–), utworzymy

kresk´ oddzielajàcà

PORADY GRA EDUKACYJNA W DELPHI

WyÊwietlanie komunikatów

1. Klikamy na komponent, któremu chcemy nadaç nowà nazw´. W oknie

Object Inspectora wybieramy w∏aÊciwoÊç

O pisana na stronie 21 metoda ShowMessage jest ∏atwa do zastosowania,

ale potrafi wyÊwietliç tylko okno z napisem i przyciskiem OK. Je˝eli w pro-

gramie chcemy u˝yç okienka z wi´kszà liczbà przycisków, to skorzystajmy z me-

tody MessageBox . WyÊwietla ona okno z okreÊlonym nag∏ówkiem, komunika-

tem, liczbà i rodzajem przycisków.

2. W pole obok wpisujemy nowà nazw´ komponentu (na przyk∏ad ).

Zmiana ta zostanie uwzgl´dniona w deklaracjach znajdujàcych si´ na po-

czàtku kodu programu, ale w procedu-

rach b´dziemy musieli r´cznie wprowa-

dziç nowà nazw´ komponentu na miej-

sce starej.

Zapisujemy i kompilujemy nasz projekt

W celu zapami´tania naszego projektu klikamy kolejno na pola oraz

. Projekt jest zapisywany w kilku plikach o ró˝nych rozszerze-

niach, najwa˝niejsze z nich to:

*.dpr - plik Delphi Project, zawiera kod êród∏owy Pascala, gdy go otworzy-

my, uruchomi si´ Êrodowisko Delphi wraz z naszym projektem,

*.pas - plik Pascal, kod êród∏owy modu∏u Pascala (to co widaç w Delphi

w oknie o nazwie Unit),

*.cfg - plik konfiguracyjny z opcjami projektu,

*.dof - plik tekstowy zawierajàcy bie˝àce ustawienia opcji projektu,

*.res - plik binarny, najcz´Êciej zawierajàcy ikon´ projektu.

Aby móc korzystaç z programu jak z ka˝dej innej aplikacji, musimy go

skompilowaç. W tym celu klikamy na pola

Jak korzystaç z tej metody

Application.MessageBox(Text, Caption: PChar; Flags: Logint): Integer;

Te x t – treÊç komunikatu,

Caption – tytu∏ okienka (parametr opcjonalny),

Flags – parametr okreÊlajàcy typ okna, liczb´ przycisków i tym podobne. JeÊli

wykorzystujemy wi´cej ni˝ jednà wartoÊç, parametry z ró˝nych grup mo˝na ∏à-

czyç znakiem +.

WartoÊci parametru Flags dotyczàce liczby i rodzaju przycisków

Parametr Flags

Liczba i rodzaj przycisków

MB_AbortRetry

Przyciski: Przerwij, Ponów prób´, Zignoruj

MB_Ok

Przycisk: OK

MB_OkCancel

Przyciski: Tak, Anuluj

MB_RetryCancel

Przyciski: Ponów prób´, Anuluj

MB_YesNo

Przyciski: Tak, Nie

MB_YesNoCancel

Przyciski: Tak, Nie, Anuluj

WartoÊci parametru Flags dotyczàcych ikon wyÊwietlanych w oknie

Parametr flags

WyÊwietlany symbol

MB_IconExclamation

Bia∏a ikona z niebieskim znakiem ! w Êrodku

MB_IconInformation

Bia∏a ikona z niebieskà literà i w Êrodku

Zmienne i sta∏e

MB_IconQuestion

Bia∏a ikona z niebieskim znakiem ? w Êrodku

MB_IconStop

Czerwona ikona z bia∏ym znakiem X

W ka˝dym j´zyku programowania

te, które odnoszà si´ do ca∏ego progra-

mu. Wpisuje si´ je w kodzie êród∏owym

przed s∏owem implementation . Na-

tomiast zmienne lokalne dotyczà jedy-

nie danego komponentu. Deklarujemy

je, klikajàc na jeden z nich i wpisujàc je

po s∏owie var przed begin .

Je˝eli w programie potrzebujemy

szeregu podobnych zmiennych, nie

deklarujemy ich wszystkich po kolei.

Na przyk∏ad przy projektowaniu testu

mo˝liwe by∏oby przechowywanie ko-

lejnych pytaƒ w oddzielnych zmien-

nych. Zamiast je wszystkie deklaro-

waç, lepiej jest wykorzystaç tablic´.

Widaç to na stronie obok.

WartoÊci liczbowe zwracane przez przyciski

Po klikni´ciu na jeden z przycisków metoda MessageBox zwraca wartoÊç licz-

bowà podanà w tabeli poni˝ej. Dzi´ki temu programista mo˝e przypisaç przy-

ciskom odpowiednie zdarzenia, korzystajàc w∏aÊnie z tych kodów liczbowych.

Sta∏a

mo˝emy korzystaç ze zmien-

nych i sta∏ych. Sà to wartoÊci ró˝nego

typu (tekst, liczby), które w czasie

dzia∏ania programu mogà si´ zmieniaç

(zmienne) lub zawsze majà takà samà

wartoÊç (sta∏e). Na przyk∏ad, jeÊli pi-

szemy program, który ma obliczaç su-

m´ dwóch liczb, skorzystamy z trzech

zmiennych liczbowych. Pierwszà i dru-

gà zmiennà b´dà liczby sumowane,

w trzeciej zapiszemy wynik dzia∏ania.

Zmienne i sta∏e wpisujemy najcz´-

Êciej w oknie modu∏u przed s∏owem

begin , poprzedzajàc je napisem

const (dla sta∏ych) lub var (dla

zmiennych) . Zmienne deklarujemy

podajàc najpierw nazw´ zmiennej,

a póêniej po dwukropku wpisujàc typ

zmiennej. Ca∏oÊç koƒczymy znakiem

Êrednika.

Istnieje jeszcze podzia∏ na zmienne

globalne oraz lokalne. Pierwszymi sà

WartoÊç liczbowa Przycisk wybrany przez u˝ytkownika

IdAbort

Przerwij

IdCancel

Anuluj

IdIgnore

Zignoruj

IdNo

Nie

IdOk

Tak

IdRetry

Ponów prób´

IdYes

Tak

Przyk∏ad :

Poni˝sza linijka spowoduje wyÊwietlenie

takiego okna (ca∏y kod wpisujemy

w Delphi w jednej linijce).

Application.MessageBox(‘Czy chcesz zakoƒczyç prac´ z programem?’,

‘Test’,MB_YesNo + MB_IconQuestion);

Podpowiedê w chmurce

Jest to krótki komentarz, który potocznie nazywamy dymkiem , najcz´-

Êciej objaÊniajàcy na przyk∏ad dzia∏anie przycisku lub innego komponentu.

Pokazuje si´, gdy przytrzymamy d∏u˝ej wskaênik myszki na komponencie.

Aby utworzyç takà podpowiedê, wpisuje-

my tekst majàcy ukazaç si´ w dymku we

w∏aÊciwoÊci dla wybranego elemen-

tu w oknie Object Inspectora. Dymek b´-

dzie si´ pokazywa∏, jeÊli ustawimy w∏a-

ÊciwoÊci na True .

Zmiana nazwy komponentu

Korzystanie z nazw komponentów, które zosta∏y automatycznie wygene-

rowane przez Delphi, mo˝e byç troch´ ucià˝liwe ze wzgl´du na ich bardzo

du˝o podobieƒstwo (na przyk∏ad: button1, button2, button3 ). Aby nasz

kod êród∏owy by∏ bardziej czytelny, powinniÊmy wi´c je zmieniç.

tekst:string;

Deklaracja zmiennej tekstowej, która mo˝e zawieraç dowolny ciàg znaków.

liczba1:integer;

Deklaracja zmiennej liczbowej, która zachowuje tylko liczby ca∏kowite.

odpowiedzi:array[1..20] of string;

Deklaracja tablicy sk∏adajàcej si´ z 20 elementów. Ka˝dy z nich mo˝e zawieraç

dowolny ciàg znaków.

W czasie dzia∏ania programu mo˝emy podstawiaç dla takich zmiennych ró˝ne

wartoÊci, na przyk∏ad:

tekst:=’ekspert’;

odpowiedzi[3]:=’Lizbona’;

Podstawowe typy zmiennych:

integer – liczby ca∏kowite, na przyk∏ad 543, 431,

real – liczby rzeczywiste (∏àcznie z u∏amkami), na przyk∏ad 1,2345; 2,43,

byte – liczby ca∏kowite (od 0 do 255), na przyk∏ad 4, 15, 200,

string – tekst, maksymalnie 255 znaków,

char – pojedynczy znak (na przyk∏ad k, i, j).

Ekspert radzi

J e˝eli na formie umieszczamy t∏o lub inne kom-

klikni´ciu na nim prawym przyciskiem myszy mo˝-

na przesunàç wy˝ej lub ni˝ej w hierarchii warstw:

ponenty zajmujàce wiele miejsca, najlepiej jest

to zrobiç na poczàtku pracy – inaczej coÊ nam

zas∏onià. Je˝eli ju˝ dodajemy t∏o na zabudowanà

form´, skorzystajmy z warstw – ka˝dy element po

Sta∏e deklarujemy od razu podstawiajàc pod nie wartoÊç. Wpisujemy ich nazw´,

a nast´pnie znak równoÊci oraz wartoÊç, którà przyjmà, na przyk∏ad:

imie=’Maciek’;

22 wrzesieƒ 2002

Delphi - Programowanie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: