02.10.06
Wykład 1 PRAWO ADMINISTRACYJNE
I. Definiowanie
Etymologia administracji publicznej:
Administracja – „ministrare” (łac.) – służyć
„administrare” – kierować, zarządzać, organizować
„gubernare” – rządzić
„dominare” – sprawowanie władzy przez pana domu
„militarne” – wykonywanie władzy wojskowej
„regnare” – wykonywanie władzy monarszej
Publiczna – „publicus” (łac.) – odnoszący się do ludu (ogółu)
Płaszczyzny znaczeniowe:
Administracja to pojęcie używane w różnych znaczeniach, rozumiane jako pewne działanie lub jako pewna wyodrębniona organizacja o szczególnych cechach. Można ją utożsamiać z wszelkim zarządzaniem, kierowaniem, zawiadywaniem, służeniem a nawet z gospodarowaniem.
Administracja publiczna to pojęcie prawne, konstytucyjne, które nie ma „legalnej” definicji (na całym świecie).
Definicje negatywne
§ Administracja publiczna w ujęciu podmiotowym – to taki aparat państwa, który nie jest ani aparatem ustawodawczym ani sądowniczym.
§ Administracja publiczna w ujęciu przedmiotowym – to taka aktywność państwa, która nie jest ustawodawstwem ani sądownictwem.
§ Administracja publiczna w ujęciu funkcjonalnym – to taka funkcja państwa, która nie jest funkcją ustawodawcza ani związana z władzą sądowniczą.
Zakres zadań i kompetencji władzy ustawodawczej i sądowniczej jest zamknięty a władzy wykonawczej jest otwarty.
Definicje pozytywne
§ Administracja w ujęciu podmiotowym – to osoby lub zespoły osób wykonujące funkcje administracyjne, organy administracyjne i inne jednostki administrujące. To także system podmiotów utworzonych i wyposażonych w kompetencje do prowadzenia organizatorskiej i kierowniczej działalności.
§ Administracja w ujęciu przedmiotowym (funkcjonalnym)– administracja wiązana jest z aktywnością tych osób i zespołów, organów i jednostek administrujących bądź też z działalnością państwa i innych podmiotów władzy publicznej. Administracja to nie tylko wykonywanie ustaw ale także twórcza działalność. jest to organizatorska działalność państwa.
§ Definicja adm. publ w zakresie mieszanym – to zespół działań, czynności, przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz realizacji interesu publicznego przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach.
Administracja publiczna jest wewnętrznie zróżnicowana:
§ Władza ustawodawcza – podzielona jest na Sejm i Senat
§ Władza wykonawcza – Prezydent i Rada Ministrów
§ Władza sądownicza – sady i trybunały
Adm. publ jako aparat władzy wykonawczej także jest podzielona.
Element przedmiotowy – chodzi o działanie w interesie publicznym i na podstawie ustawy.
Interes publiczny – pojecie prawne (zwrot nieostry) – wskazuje granice aktywności administracji publicznej.
Aktywność administracji publicznej na gruncie prawa administracyjnego jest określona poprzez działanie. Wskazuje też aktywność na gruncie prawa cywilnego – to czynności wykonywane przez administracje.
Rozróżniamy aktywność organizatorską i wykonawczą. Przede wszystkim oczekuje się aktywności organizatorskiej, która oznacza świadczenie różnych usług publicznych (np. zakładanie wody itp.)
II. Rozwój administracji publicznej
Administracja nowożytna zaczęła się kształtować od monarchii absolutnej Ludwika XIV (w. XVII – XVIII)
Zmiany:
- administracja zaczęła działać na podstawie prawa (związanie z prawem w czasach Rewolucji Francuskiej)
- zaczęła szeroko ingerować w życie społeczne (nieustannie)
- została zbudowana na modelu biurokratycznym
Biurokracja (pojecie wprowadził Maks Weber) to model opierający się na:
§ Drodze służbowej
§ Hierarchicznym podporządkowaniu
§ Specjalizacji
§ Podziale pracy
§ Zatrudnianiu pracowników
§ Odpowiedzialności pracowników itp.
Biurokracja – organizacje o hierarchicznej strukturze władzy, posługujące się narzucaniem uniwersalistycznych i bezosobowych przepisów do jej wykonania, kładące nacisk n prawne ograniczenia swobody podejmowania decyzji administracyjnych (M. Weber, B.G. Peters)
Cechy współczesnej administracji:
Ø Działa w imieniu i na rachunek państwa bądź jednostki samorządu terytorialnego
Ø Odpowiedzialność za wyrządzone przez nią szkody ponosi państwo bądź jednostka samorządu terytorialnego
Ø Ma możliwość stosowania przymusu państwowego
Ø Działa na podstawie i w granicach prawa
Ø Jest polityczna, monopolistyczna, nienastawiona na osiąganie zysków, zorganizowana, bezosobowa, działa w sposób ciągły i stabilny.
III. Rodzaje administracji
1. Podział na:
§ Administrację publiczną
§ Administrację prywatną
Administracja publiczna dzieli się na:
§ Państwową (rządową)
§ Niepaństwową (samorządową)
2. Podział na:
§ Administrację klasyczną (wykonuje funkcje wykonawcze, działa władczo)
Administracja władcza obejmuje zadania reglamentacyjno – dystrybucyjne realizowane za pomocą władczych form działania administracji, głównie aktów administracyjnych (pozwoleń, zezwoleń, koncesji) zabezpieczonych możliwością zastosowania środków przymusu państwowego.
§ Administrację świadczącą (wykonuje funkcje organizatorskie, działa niewładczo)
Administracja niewładcza obejmuje zadania związane z zaspokajaniem podstawowych potrzeb bytowych ludzi i organizowaniem usług publicznych.
3. Podział na:
§ Sferę zewnętrzna administracji publicznej (nie występują zależności organizacyjne)
§ Sferę wewnętrzną administracji publicznej (sfera „do styku” administracji z obywatelami i innymi podmiotami prawa; występują w niej zależności organizatorskie)
1
freshmen2