Alan McGinnis "SZTUKA PRZYJA�NI Oficyna Wydawnicza "Vocatio" Warszawa 1991 DEDYKACJA Cz�owiek uczy si� zar�wno odnosz�c sukcesy, jak i ponosz�c niepowodzenia w bliskich kontaktach z innymi lud�mi. Osobi�cie nauczy�em si� wiele w obu tych przypadkach. Ksi��k� t� dedykuj� ludziom, kt�rzy pomogli mi odnie�� sukces, tym, kt�rzy byli moimi nauczycielami, doktorowi Taz Kinney'owi oraz Markusowi Svenssonowi. Nie tylko dlatego sp�dzamy wsp�lnie ca�e dnie, �e czujemy potrzeb� dyskutowania o r�nych sprawach, ale potrzebujemy rozmawia� ze sob� o nas samych. Opowiadam im o moich ma�ych zwyci�stwach i olbrzymich pora�kach. Mog� tak post�powa�, poniewa� oni post�puj� podobnie w stosunku do mnie. Dedykuj� t� prac� tak�e Dagny Svensson, Katrinie Grant, Monice Baaska, Colleon Acord. Ka�da z nich jest dla mnie kim� innym, ka�da te� jest kim� wi�cej ni� tylko sekretark�. Kontakty mi�dzyludzkie maj� charakter wielopokoleniowy. Spogl�daj�c wstecz widz�, �e wszystko, co wiem o mi�o�ci zawdzi�czam moim rodzicom, Alanowi i Inez McGinnis. Patrz�c za� w drug� stron� dochodz� do wniosku, �e moje dzieci - Sharon, Alan, Scott i Donna - s� dawcami mi�o�ci innego pokolenia. Ucz� si� jej tak�e od nich. Ale przede wszystkim ksi��k� t� dedykuj� Dianie, kt�ra twierdzi, �e jestem jej najlepszym przyjacielem, a kt�ra jednocze�nie jest nim z pewno�ci� dla mnie. To, �e jeste�my ma��e�stwem jest jednym z najwspanialszych prezent�w od �ycia. OD AUTORA Na wst�pie sk�adam podzi�kowanie za przeczytanie tej ksi��ki i cenne na jej temat uwagi nast�puj�cym osobom: Jeffowi Hansenowi, Donowi i Cherry Henricks, Tricii Kinney, dr. Lee KIiewerowi, Allanowi McGinnis jr., Inez McGinnis, dr. Walterowi Rayowi, Bobowi i Suzan Ritchie, Edowi Spanglerowi, dr. Bruce'owi Thielemann, dr. Johnowi Todd i Karen Todd. Pierwszym cz�owiekiem, kt�ry powiedzia�: "to si� nadaje do druku!" by� David Leek, natomiast Mike Somdal interesowa� si� t� prac� od samego pocz�tku. Wyra�am wdzi�czno�� wydawnictwu Simon i Schuster za pozwolenie cytowania ksi��ki pt. "Jak zdobywa� przyjaci� i wp�ywa� na ludzi" (How to Win Friends and Influence People) Dale'a Carnegie oraz wydawnictwu Word Books za pozwolenie cytowania ksi��ki pt. "Ju� nie obcy" (No Longer Strangers) Bruce'a Larsona. Kolejno�� opis�w r�nych przypadk�w z mojej praktyki w poradni zosta�a zmieniona, a nazwiska, miejsca i szczeg�y s� odpowiednio inne, ze wzgl�du na konieczno�� zachowania dyskrecji. Jednak�e problemy opisywanych tu ludzi s� ca�kowicie prawdziwe. "�ycie nale�y umacnia� wieloma przyja�niami. Kocha� i by� kochanym to najwi�ksze szcz�cie istnienia." Sydney Smith Wspania�e nagrody przyja�ni Czy kiedykolwiek zastanawia�e� si� nad tym, jak to si� dzieje, �e pewni ludzie s� w stanie przyci�ga� do siebie innych oraz zdobywa� podziw i uczucia swoich przyjaci�? Niekt�rzy, czasami niepozornie wygl�daj�cy przyci�gaj� do siebie innych jak magnes przyci�ga opi�ki �elaza. Ludzie zajmuj�cy kierownicze stanowiska, kt�rym brakuje sukces�w maj� cz�sto wielu lojalnych przyjaci�. Tacy ludzie mog� by� bogaci lub biedni, bardzo inteligentni lub nie, lecz gdzie� w ich osobowo�ciach znajduje si� element, kt�ry powoduje, �e s� oni szanowani i podziwiani. Tym elementem jest przyja��. Moja praca psychologa umo�liwia mi obserwowanie wszelkich wsp�zale�no�ci mi�dzyludzkich. Rozmawia�em z tysi�cami ludzi o ich najbardziej intymnych sprawach, a obserwuj�c to, co czynili ci, kt�rzy odnie�li sukces w mi�o�ci, pozna�em niekt�re z ich sekret�w. Celem tej ksi��ki jest przekazanie tych obserwacji. Jak poznanie warunk�w przyja�ni mo�e uczyni� Ci� ekspertem bliskich stosunk�w mi�dzyludzkich Podczas bada� w naszej klinice odkryli�my, �e przyja�� jest podstaw� ka�dej mi�o�ci. Przyja�� ma te� wp�yw na inne wa�ne relacje w �yciu. U ludzi, kt�rzy nie maj� przyjaci� obserwuje si� zmniejszon� zdolno�� do prze�ywania jakiejkolwiek mi�o�ci. Maj� oni tendencj� do zawierania licznych ma��e�stw, zra�ania do siebie cz�onk�w rodziny, cz�sto te� borykaj� si� z k�opotami w pracy zawodowej. Z drugiej strony ci, kt�rzy nauczyli si� kocha� swoich przyjaci�, prze�ywaj� d�ugie i przepe�nione szcz�ciem ma��e�stwa, dobrze wsp�yj� ze wsp�pracownikami i potrafi� cieszy� si� swoimi dzie�mi. Wkr�tce po �mierci znanego w USA komika, Jacka Benny'ego, w telewizji przeprowadzono wywiad z George Burns. "Prze�yli�my wspania�� przyja�� przez te 55 lat - powiedzia�a. - Jack nigdy nie wychodzi� z pokoju; gdy ja �piewa�am, a ja nigdy nie wychodzi�am, gdy on gra� na skrzypcach: �miali�my si� razem, bawili�my si� razem, pracowali�my i jedli�my wsp�lnie. S�dz�, �e przez te lata rozmawiali�my ze sob� ka�dego wieczora." Gdyby�my nie wiedzieli nic wi�cej o tej parze, mo�na by�oby za�o�y�, �e nie mieli konflikt�w tak�e w innych sytuacjach �yciowych. Dlaczego? Poniewa� przyja�� jest modelem wszystkich bliskich spotka�. Podstawowymi elementami dobrego ma��e�stwa, wg socjologa Andrew Greeleya, s� przyja�� i seks. A jak przedstawia si� sprawa, je�eli chodzi o stosunki z naszymi rodzicami i dzie�mi? Henry Luce, za�o�yciel Time Life Inc., mia� prawdopodobnie wi�kszy wp�yw na literatur� i opini� �wiatow� ni� jakikolwiek inny wydawca. Jego czasopisma czyta ponad 13 milion�w ludzi, a ich mi�dzynarodowe wydania docieraj� do 200 kraj�w. Zbudowa� on nie tylko imperium finansowe, ale tak�e zrewolucjonizowa� wsp�czesne dziennikarstwo. Luce by� synem misjonarza w Shantung w Chinach i cz�sto wspomina� swoje ch�opi�ce lata. Wieczorami chadzali na d�ugie spacery, a ojciec rozmawia� z nim jak z doros�ym cz�owiekiem. Problemy zarz�dzania szko�� i pytania filozoficzne zajmuj�ce ojca by�y g��wnymi tematami ich dyskusji. "Traktowa� mnie jak r�wnego sobie" - m�wi� Luce. Ich wi� by�a silna, poniewa� byli przyjaci�mi i zar�wno ojciec, jak i syn "�ywili si�" tym zwi�zkiem. Dlaczego kobiety maj� wi�cej przyjaci� "Czy masz kogo� bliskiego? - spyta�em. - Czy istnieje kto�, komu mo�esz powiedzie� wszystko?" Ona by�a now� pacjentk�, za�aman� rozwodem, a ja pr�bowa�em okre�li�, czy mo�na j� podda� psychoterapii. "Ale� tak - odpowiedzia�a �ywo. - Bez niej nigdy nie przebrn�abym przez to wszystko. Jest co prawda o 26 lat starsza ode mnie, ale opowiadamy sobie o naszych najwi�kszych tajemnicach. Jeste�my prawdziwymi przyjaci�kami." Ta kobieta jest szcz�liw� kobiet�. Po godzinie stwierdzili�my wsp�lnie, �e dop�ki ma powiernic�, nie potrzebuje si� martwi�. Dlaczego tego typu przyja�nie s� tak rzadkie w�r�d m�czyzn? Oczywi�cie z powodu r�nych uwarunkowa�. W naszym spo�ecze�stwie m�czyznom nie wolno dotyka� si�, z wyj�tkiem podawania r�ki przy powitaniu. Dick i Paula McDonald, wsp�cze�ni pisarze ameryka�scy, wyja�niaj� ten fenomen nast�puj�co: "Wi�kszo�� m�czyzn nie ma poj�cia o sztuce intymno�ci, ani wzor�w do na�ladowania. Ma�e dziewczynki mog� i�� do szko�y trzymaj�c si� za r�ce, podtrzymywa� si� podczas jazdy na �y�wach, bra� si� w obj�cia i p�acz�c m�wi�: Jeste� moj� najlepsz� przyjaci�k�. Potrzebuj� ci�. Kocham ci�. Mali ch�opcy nie o�mieliliby si� tak post�powa�. Olbrzymia czarna chmura homoseksualizmu zawsze wisi nad ich g�owami, a jej niszczycielska si�a dzia�a od najm�odszych lat. Pedzio - jest s�owem, kt�rego tak bardzo boj� si� mali ch�opcy i to w�a�nie wp�ywa na ich zachowanie w stosunku do innych m�czyzn, kt�rzy mogliby zosta� ich przyjaci�mi." Ostatecznie ma to, oczywi�cie, wp�yw na zachowanie m�czyzny w stosunku do kobiet, kt�re spotyka w �yciu. Zapytano kiedy� kilku spo�r�d najwybitniejszych psycholog�w i terapeut�w ameryka�skich, ilu m�czyzn ma prawdziwych przyjaci�. Ponure odpowiedzi brzmia�y: "Zbyt ma�o". Zazwyczaj oceniano t� liczb� na 10%. Richard Farson, profesor z Instytutu Psychologii Humanistycznej w San Francisco, powiedzia�: "Miliony ludzi w Ameryce nie ma w swoim ca�ym �yciu nawet jednej chwili, w kt�rej mogliby si� wewn�trznie obna�y� i podzieli� z kim� innym swoimi g��bszymi uczuciami." Poniewa� bardzo niewielu m�czyzn mo�e sobie pozwoli� na luksus otwarto�ci i s�abo�ci, nie zdaj� wi�c sobie nawet sprawy z pustki w ich �yciu emocjonalnym. Kr�tko m�wi�c, nie wiedz� ile trac�. Na podstawie niedawnych bada� brytyjski socjolog, Marion Crawford stwierdzi�, �e kobiety i m�czy�ni w �rednim wieku definiuj� przyja�� za pomoc� znacznie r�ni�cych si� determinant�w. W przewa�aj�cej wi�kszo�ci przypadk�w kobiety m�wi� tu o zaufaniu i powiernictwie, podczas gdy m�czy�ni okre�laj� przyjaciela (przyjaci�k�) jako kogo�, z kim "chodz�" lub "osob�, kt�rej towarzystwo lubi�". Na og� przyja�nie m�czyzn dotycz� dzia�alno�ci zawodowej, natomiast przyja�nie kobiet dzielenia si� z drug� osob� problemami i sprawami dnia powszedniego. M�czyzna m�wi "m�j bardzo dobry przyjaciel" o osobie, z kt�r� od czasu do czasu gra w tenisa, lub kt�r� dopiero co pozna�. Ale czy s� oni naprawd� przyjaci�mi? Raczej nie. Jak wyja�nia Paula McDonald, m�ode kobiety bior� sobie to wszystko bardzo do serca i s� wybredne. "S�dz�, �e wi�kszo�� kobiet szuka dzi� czu�ych m�czyzn - m�wi Lynn Sherman - i naprawd� nie ma r�nicy, czy potrafi on podnie�� tapczan jedn� r�k� czy dwiema. Uwa�am, �e wi�kszo�� kobiet pragnie znale�� raczej m�czyzn� - przyjaciela." Introwertyzm nie jest z�� cech� Kiedy zach�cam kogo� do po�wi�cenia si� przyja�ni, nie twierdz�, �e nale�y by� ekstrawertykiem. Niekt�rzy ludzie s�dz�, �e ich g��wnym problemem jest nie�mia�o��. Kt�rego� wieczora sta�em z pewnym neurochirurgiem przy oknie i patrzyli�my, jak zapalaj� si� �wiat�a miasta. Nie by�o mu �atwo zacz�� rozmow�. W ko�cu wzi�� g��boki oddech, jak cz�owiek zamierzaj�cy wskoczy� do basenu z zi...
BibliotekaAleksandryjska