1997-2003 handel detaliczny.pdf

(207 KB) Pobierz
grzybowskaa.p65
STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU
Roczniki Naukowe l tom VII l zeszyt 7
Barbara Grzybowska
Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie
TENDENCJE ZMIAN W HANDLU DETALICZNYM W POLSCE
W LATACH 1997-2003
TRENDS OF CHANGES IN RETAIL TRADE IN POLAND
IN THE YEARS 1997-2003
S³owa klucze: handel detaliczny, sieci sklepów, towary szybko rotuj¹ce (FMCG)
Key words: retail commerce, networks of stores, Fast Moving Consumer Goods (FMCG)
Synopsis. Podmioty handlu detalicznego, podobnie jak i inne jednostki prowadz¹ce rynkow¹ dzia³alnoæ gospo-
darcz¹, musia³y podj¹æ intensywne dzia³ania dostosowuj¹ce je do zmieniaj¹cych siê potrzeb i oczekiwañ rynku.
Zmiany maj¹ charakter w³asnociowy i dokonuj¹ siê równolegle ze zmianami ilociowymi i jakociowymi. Du¿y
wp³yw na obecn¹ strukturê handlu detalicznego maj¹ wielkopowierzchniowe obiekty handlowe, dynamicznie
rozwijane przez przedsiêbiorstwa zagraniczne. Wp³ywaj¹ one zw³aszcza na przemiany jakociowe oraz wywo³uj¹
zmiany w strukturze kana³ów dystrybucji artyku³ów konsumpcyjnych. Decyduj¹c¹ rolê w przypieszonej ekspansji
sieci zagranicznych w Polsce spe³niaj¹ podmioty funkcjonuj¹ce na rynku artyku³ów czêstego zakupu (FMCG).
Jednoczenie ronie udzia³ obrotów nowoczesnych kana³ów dystrybucji w stosunku do tzw. handlu tradycyjnego.
Wstêp
Procesy globalizacji i liberalizacja polskiej gospodarki spowodowa³y, ¿e handel wewnêtrzny w
Polsce musia³ podj¹æ intensywne dzia³ania dostosowuj¹ce jego funkcje i struktury do nowej
sytuacji. Wyniki dokonuj¹cych siê procesów restrukturyzacji s¹ widoczne. Wród tendencji,
które wiadcz¹ o dokonuj¹cych siê zmianach na uwagê zas³uguje m.in. rosn¹ca liczba placówek
wielkopowierzchniowych, czy dynamiczny rozwój sprzeda¿y opartej na technice elektronicznej i
multimedialnej (w 2003 r. obroty polskich sklepów internetowych i organizatorów aukcji osi¹gnê-
³y wartoæ ok. 700 mln z³) [Sieci ... 2004]. Ponadto doæ wyrany jest wzrost liczby i roli sieci
sklepów, które tworz¹ zarówno du¿e, jak i ma³e przedsiêbiorstwa handlowe. Jest to niew¹tpliwie
jedna z form sprostania nowym wyzwaniom w handlu prowadz¹ca jednoczenie do koncentracji
sprzeda¿y. Procesy koncentracji s¹ czêsto po³¹czone z nap³ywem zachodniego kapita³u. W sytu-
acji polskiej gospodarki, której warunki co podkrelaj¹ Grzybek i Kuniar [2004] s¹ traktowane
jako sprzyjaj¹ce przyci¹ganiu kapita³u na nowe inwestycje w handlu, ju¿ widoczne s¹ doæ
dynamiczne zmiany w tym zakresie. Zwi¹zane s¹ one g³ównie z szybkim i systematycznym
wzrostem udzia³u firm globalnych, szczególnie w handlu ¿ywnoci¹.
Zmiany w handlu s¹ wynikiem wielu zjawisk i procesów. Z jednej strony s¹ one m.in.
efektem os³abienia dynamiki popytu wewnêtrznego po 1999 r., konsolidacji kapita³owej i kon-
centracji w gospodarce, w tym i w handlu, czy przygotowania i wejcia do Unii Europejskiej
[Sieci...2004], natomiast z drugiej s¹ determinowane czynnikami ukierunkowuj¹cymi i nasilaj¹-
cymi konkurencjê. S³omiñska [2001] podkrela, ¿e czynniki te maj¹ charakter zewnêtrzny (np.
zmiany w modelach konsumpcji, w zachowaniach i preferencjach nabywców), jak równie¿ we-
wnêtrzny (np. zasoby, kompetencje i preferencje zarz¹du). Z badañ IRWiK [K³osiewicz-Górecka
Tendencje zmian w handlu detalicznym w Polsce w latach 1997-2003 101
37941667.003.png
102 B. Grzybowska
2003a] dotycz¹cych zmian konkurencyjnoci krajowych przedsiêbiorstw handlowych wynika,
¿e udzia³ firm wskazuj¹cych na nasilenie siê konkurencji rynkowej w 2002 r. (w porównaniu do
2001 r.) wynosi³ 62,4%, natomiast w 2000 r. (w porównaniu do 1999 r.) by³ nieco wy¿szy 67,5%.
Ponadto, wed³ug cytowanych badañ, nasilenie zjawiska konkurencji rynkowej czêciej do-
strzega³y firmy handlu detalicznego (w 2000 r. 70,7%, w 2002 r. 64,3%) ni¿ hurtowego
(odpowiednio 57,9 i 57,4%).
Zmiany liczebnoci i powierzchni sprzeda¿owej sklepów detalicznych
Dynamiczny rozwój handlu detalicznego w Polsce jest wynikiem procesów restrukturyza-
cyjnych i prywatyzacyjnych dokonuj¹cych siê pod wp³ywem wymagañ rynkowych. Obecna
struktura w³asnociowa rodzimego handlu detalicznego jest zbli¿ona do handlu krajów o rozwi-
niêtej gospodarce rynkowej [K³osiewicz, S³omiñska 1998].
Zmiany w³asnociowe dokonywa³y siê równolegle ze zmianami ilociowymi. Liczba skle-
pów detalicznych ogó³em w Polsce w latach 1997-2003 wynosi³a od 424,4 tys. szt. w 1997 r. do
450,4 tys. szt. w 2002 r. (tab. 1). Najwiêksz¹ dynamikê wzrostu (w porównaniu do 1997 r.)
odnotowano w 1998 r. o 6,5% oraz w 1999 i 2002 r. o 6,1% (rys. 1). W 2003 r. sieæ detaliczna
liczy³a ok. 448 tys. sklepów, co stanowi³o w porównaniu z rokiem poprzednim spadek o 0,6%.
Zadecydowa³o o tym w g³ównej mierze ograniczanie liczby sieci sklepów spó³dzielczych. Nato-
miast tendencje wzrostowe, to g³ównie efekt zwiêkszania liczby osób fizycznych prowadz¹-
cych dzia³alnoæ gospodarcz¹ [Rynek ... 2004].
Charakterystyczn¹ cech¹ polskiego handlu detalicznego jest dominuj¹cy udzia³ sklepów
ma³ych (do 50 m 2 powierzchni sprzeda¿owej). W 2003 r. ich udzia³ w liczbie sklepów ogó³em
wyniós³ ponad 92% [Rynek ... 2004]. Jednak analiza zmian powierzchni sprzeda¿owej sklepów
detalicznych wskazuje na doæ znaczne jej przyrosty. Wzros³a ona bowiem z 22 540 tys. m 2 w
1997 r. do 33 900 tys. m 2 w 2003 r., co w odniesieniu do liczby sklepów ogó³em oznacza wzrost
z 53,1 do 75,7 m 2 , tj. o blisko 43% (tab. 1). Na przyrost powierzchni sprzeda¿owej sklepów
ogó³em w kraju z³o¿y³y siê zmiany, jakie zachodzi³y w grupie sklepów bêd¹cych przede wszystkim
w³asnoci¹ zagraniczn¹, mimo ¿e stanowi¹ one niespe³na 1% ogólnej liczby sklepów w kraju (tab.
1). rednia wielkoæ sklepu ogó³em wzros³a w analizowanym okresie o 50,4%, a w³asnoci zagra-
nicznej ponad 7-krotnie (rys. 1). Zwraca uwagê znaczna ró¿nica w wielkoci przeciêtnego sklepu
w³asnoci krajowej i zagranicznej. W 2003 r. rednia powierzchnia sprzeda¿owa sklepu z udzia³em
kapita³u zagranicznego wynosi³a blisko 872 m 2 i by³a prawie 13-krotnie wy¿sza od powierzchni
T
b
e
l
1
.
S
k
l
p
y
d
e
t
l
z
n
e
w
P
o
l
c
e
w
l
t
c
h
1
9
9
7
-
0
0
3
W
s
z
c
z
e
g
ó
l
i
n
i
W
¿
n
i
j
z
e
d
a
n
e
o
s
k
l
p
a
c
h
d
e
t
l
z
n
y
c
h
w
l
t
c
h
1
9
9
7
1
9
9
8
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
L
i
c
a
s
p
ó
w
o
g
ó
³
m
[
w
t
4
2
4
,
4
5
1
,
4
5
0
,
4
3
2
,
4
4
9
,
4
5
0
,
4
4
7
,
s
p
y
z
k
p
i
t
³
m
l
c
a
[
1
,
1
,
2
,
3
,
3
,
3
,
4
,
z
g
r
n
c
%
s
p
ó
w
o
g
ó
³
m
0
,
0
0
,
6
0
,
6
0
,
9
0
,
2
0
,
8
0
,
1
P
o
w
e
r
a
s
r
d
a
¿
w
s
p
ó
w
2
2
5
4
0
2
4
4
5
1
2
4
7
3
7
2
6
9
3
4
3
0
7
9
8
3
3
0
9
6
3
3
9
0
0
[
m
2
]
w
t
s
p
y
z
k
p
i
t
³
m
p
o
w
o
g
ó
³
m
[
m
2
]
4
9
8
9
1
0
1
2
9
6
1
7
6
4
2
6
0
9
2
7
6
9
3
5
7
3
z
g
r
n
c
%
p
o
w
o
g
ó
³
m
2
,
3
,
5
,
6
,
8
,
8
,
1
0
,
r
d
n
a
p
o
w
e
r
a
s
r
d
a
¿
w
5
3
,
5
4
,
5
4
,
6
2
,
6
8
,
7
3
,
7
5
,
s
p
u
[
2
]
,
w
t
s
p
y
z
k
p
i
t
³
m
d
n
a
p
o
w
[
2
]
3
8
3
,
5
4
9
,
5
1
,
5
9
2
,
8
0
8
,
7
8
4
,
8
7
6
,
z
g
r
n
c
%
d
n
e
j
p
o
w
e
r
7
2
2
,
1
0
1
5
,
9
3
0
,
9
5
1
,
1
7
1
,
1
0
6
8
,
1
5
7
,
d
³
:
o
p
r
c
w
n
e
w
s
n
p
o
d
s
w
e
d
a
n
G
.
37941667.004.png
Tendencje zmian w handlu detalicznym w Polsce w latach 1997-2003 103
'\QDPLND>@
OLF]EDVNOHSyZRJyáHP
SRZLHU]FKQLDVNOHSyZRJyáHP
OLF]EDVNOHSyZ]NDSLWDáHP]DJUDQLF]Q\P
SRZLHU]FKQLDVNOHSyZ]NDSLWDáHP]DJUDQLF]Q\P
Rysunek 1. Dynamika zmian liczby oraz powierzchni sprze-
da¿owej sklepów detalicznych w Polsce w latach 1997-2003
(1997=100%)
ród³o: opracowanie w³asne na podstawie danych GUS.
sklepu w³asnoci krajowej (68,3 m 2 ). Potwierdza to tezê, ¿e
to przede wszystkim wielkopowierzchniowe obiekty han-
dlowe (WOH), dynamicznie rozwijane przez przedsiêbior-
stwa zagraniczne, wp³ywaj¹ na przemiany jakociowe w
sieci sklepowej w Polsce. K³osiewicz-Górecka [2003b]
dodaje, ¿e wywo³uj¹ one zmiany w strukturze kana³ów
dystrybucji artyku³ów konsumpcyjnych, zwyczajach za-
kupowych ludnoci i wymiarze konkurencji w handlu.
Zmiany dokonuj¹ce siê w handlu detalicznym doty-
cz¹ tak¿e struktury bran¿owej sklepów, która dostosowu-
je siê do wymagañ konsumentów. Polacy kupuj¹ wiêcej
artyku³ów przemys³owych (nie¿ywnociowych), a rela-
tywnie coraz mniej ¿ywnoci. Jest to tendencja charakte-
rystyczna dla spo³eczeñstw rozwiniêtych. wiadczy o tym
równie¿ niski udzia³ (ok. 39%) sklepów spo¿ywczych w
ogólnej liczbie sklepów (rys. 2). W strukturze spo¿yw-
czych sklepów detalicznych najwy¿szy udzia³ (83-84%)
zajmuj¹ sklepy ogólnospo¿ywcze (tab. 2). W latach 1997-
2003 ich liczba wzros³a nieznacznie z 140,8 do 145,0 tys.,
tj. o 3,0%. Kolejne miejsce w strukturze sklepów spo¿yw-
czych zajmuj¹ sklepy miêsne, których udzia³ w analizowa-
8G]LDá>@
Rysunek 2.
Struktura
sklepów
detalicznych w
Polsce w latach
1997-2003
wed³ug
specjalizacji [%]
ród³o:
opracowanie
w³asne na
podstawie danych
GUS.
6NOHS\VSR \ZF]H 3R]RVWDáHVNOHS\
37941667.005.png 37941667.006.png 37941667.001.png
104 B. Grzybowska
nym okresie tak¿e by³ stabilny i wynosi³ 8,4-8,8%. Liczba sklepów miêsnych w analizowanych
latach równie¿ nieznacznie wzros³a (o blisko 8%). W sektorze artyku³ów ¿ywnociowych liczba
sklepów wzros³a tak¿e w bran¿y piekarniczo-ciastkarskiej (o blisko 23%) i rybnej (o ok. 7%). Ich
udzia³ w strukturze sklepów spo¿ywczych by³ jednak nieznaczny i wynosi³ odpowiednio od 2,1
do 2,5% oraz rednio ok. 1,0%. W dwóch pozosta³ych bran¿ach, a mianowicie owocowo-
warzywnej i z alkoholami, liczba sklepów mala³a. W 1997 r. by³o w Polsce 6,5 tys. sklepów
owocowo-warzywnych, podczas gdy w 2003 r. ju¿ tylko 5,4 tys. (spadek o ok. 17%). Liczba
sklepów z alkoholami zmniejszy³a siê w analizowanym okresie o 0,3 tys., tj. o blisko 11%.
Jak podaje Maleszyk [2004] rozwój sklepów ogólnospo¿ywczych i niektórych wyspecjali-
zowanych ¿ywnociowych jest generalnie wynikiem podejmowanych przez nie dzia³añ restruk-
turyzacyjnych. Polegaj¹ one g³ównie na rozszerzaniu i pog³êbianiu oferty asortymentowej,
poszukiwaniu w³asnych wyró¿ników oferty i oryginalnych strategii asortymentowych, wyko-
rzystywaniu lokalnych cech rynku czy wreszcie na naladownictwie sieci zagranicznych w
zakresie strategii asortymentowo-us³ugowych zwi¹zanych z profilem rynków lokalnych.
Wielkopowierzchniowe formy handlu detalicznego
Wed³ug klasyfikacji GUS wielkopowierzchniowe obiekty handlowe to przede wszystkim: hi-
permarkety, supermarkety, domy towarowe oraz domy handlowe. Poszczególne formy handlu
charakteryzuje zró¿nicowana dynamika rozwoju (tab. 3). W 2001 r. odnotowano gwa³towny, pra-
wie 2-krotny wzrost liczby hipermarketów (z 99 do 190 jednostek). W kolejnych latach ich liczba
równie¿ ros³a, jednak wyranie spowolni³o siê tempo tego wzrostu (np. w 2002 r. o blisko 14% w
stosunku do 2001 r., natomiast w 2003 r. przewy¿sza³a liczbê z 2002 r. o niespe³na 36%). Wynika to
m.in. z faktu, ¿e poszczególne formy handlu detalicznego posiadaj¹ swój cykl ¿ycia na rynku,
który ulega skracaniu [Ka³¹¿na-Drewiñska, Iwankiewicz-Rak, 1999]. Jak podkrela K³osiewicz-
Górecka [2003b] w ostatnim okresie sieci handlowe maj¹ce hipermarkety zintensyfikowa³y dzia³a-
nia w kierunku wzmocnienia przedsiêbiorstwa na rynku, m.in. przez: lepsze wykorzystanie poten-
cja³u rzeczowego i kadry zarz¹dzaj¹cej, racjonalizacjê oferty asortymentowej, doskonalenie logistyki
dostaw towarów, poprawê organizacji sprzeda¿y, a tak¿e procesy konsolidacyjne (np. przejêcie
sieci hipermarketów Hit przez Tesco). Sieæ hipermarketów zdominowana jest przez kapita³ zagra-
T
b
e
l
3
.
Z
n
y
w
s
i
c
i
w
i
l
o
p
o
w
i
r
c
h
n
i
w
y
c
h
o
b
i
k
t
w
h
a
n
d
l
w
y
c
h
w
P
o
l
c
e
w
l
t
c
h
1
9
9
9
-
0
0
3
W
s
z
c
z
e
g
ó
l
i
n
i
1
9
9
9
2
0
0
0
2
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
3
H
p
e
r
r
t
L
i
c
a
9
3
9
9
1
9
0
2
1
6
2
9
3
r
d
n
a
p
o
w
e
r
a
s
r
d
a
¿
w
[
2
]
8
2
0
4
6
6
0
2
7
7
5
0
7
4
4
5
7
4
3
5
U
z
a
³
w
s
z
g
r
n
c
j
[
-
6
2
,
8
1
,
7
7
,
8
1
,
S
u
e
r
r
t
L
i
c
a
1
4
0
7
1
6
0
2
1
7
3
9
1
8
6
3
2
0
4
3
r
d
n
a
p
o
w
e
r
a
s
r
d
a
¿
w
[
2
]
7
3
6
6
6
7
6
6
9
6
9
1
7
2
2
U
z
a
³
w
s
z
g
r
n
c
j
[
3
8
,
4
4
,
4
5
,
5
0
,
4
9
,
D
o
m
t
w
r
w
L
i
c
a
1
4
6
1
3
5
1
3
7
1
0
6
1
0
2
r
d
n
a
p
o
w
e
r
a
s
r
d
a
¿
w
[
2
]
4
9
0
6
4
5
6
1
4
1
4
2
4
5
2
7
4
2
6
9
U
z
a
³
w
s
z
g
r
n
c
j
[
3
2
,
3
2
,
3
0
,
1
7
,
1
5
,
D
o
m
h
n
l
w
L
i
c
a
5
5
8
5
0
0
5
1
0
4
9
9
5
1
7
r
d
n
a
p
o
w
e
r
a
s
r
d
a
¿
w
[
2
]
9
6
6
9
6
9
9
9
7
9
7
9
9
9
5
U
z
a
³
w
s
z
g
r
n
c
j
[
1
8
,
1
4
,
1
0
,
1
8
,
2
4
,
d
³
:
o
p
r
c
w
n
e
w
s
n
p
o
d
s
w
e
d
a
n
G
.
37941667.002.png
Tendencje zmian w handlu detalicznym w Polsce w latach 1997-2003 105
niczny, którego udzia³ w 2003 r. wynosi³ blisko 82% (tab. 3). Pocz¹wszy od 1999 r. ka¿dego roku
powstaje rednio ok. 30 nowych. W 1998 r. by³o ich 16, natomiast w 2003 r. na terenie Polski
funkcjonowa³ 186 zagranicznych hipermarketów [Zachodni ... 2004].
W latach 1999-2003 odnotowano systematyczny wzrost liczby i redniej powierzchni sprze-
da¿owej supermarketów. W 2003 r. tego typu jednostek by³o o 45,2% wiêcej ni¿ w 1999 r. i o
blisko 10% wiêcej ni¿ w 2002 r. Podobnie jak w przypadku hipermarketów widoczne jest malej¹-
ce tempo wzrostu ich liczby. rednia powierzchnia sprzeda¿owa oscylowa³a w granicach od 667
do 739 m 2 . Dynamiczny rozwój supermarketów przez zagraniczne sieci handlowe sprawi³, ¿e
blisko po³owa z nich to jednostki z udzia³em kapita³u zagranicznego.
Wed³ug szacunków analityków Pricewaterhouse Coopers [Handel ... 2003/2004] w najbli¿-
szych latach zachodnie sieci hiper- i supermarketów bêd¹ opanowywaæ coraz wiêksz¹ czêæ
polskiego rynku. Do koñca 2005 r. bêd¹ mia³y ok. 18% udzia³ w sprzeda¿y (realny jest wrêcz 40%
udzia³). Dzia³ania inwestycyjne bêd¹ raczej zmierzaæ w kierunku tworzenia mniejszych sklepów
samoobs³ugowych w mniejszych miastach, co wynika g³ównie z du¿ego nasycenia rynku han-
dlu detalicznego w du¿ych aglomeracjach miejskich. Natomiast nowe, wielkie centra handlowe,
które równie¿ bêd¹ powstawaæ, bêd¹ musia³y zaspokajaæ tak¿e potrzeby klientów zwi¹zane ze
spêdzaniem wolnego czasu, z rozrywk¹ i rekreacj¹. Stagnacjê wykazuj¹ domu towarowe, któ-
rych liczba w 2003 r. by³a ni¿sza w porównaniu do 1999 r. o ok. 30%. Zdaniem K³osiewicz-
Góreckiej [2003b] poszukuj¹ one strategii, która ustabilizowa³aby ich spadaj¹c¹ pozycjê na
rynku. Czêæ z nich zmierza w kierunku domów handlowych, inne próbuj¹ podnieæ standard
obs³ugi i skoncentrowaæ siê na sprzeda¿y artyku³ów znanych, cenionych marek i zaspokajaæ
potrzeby konsumentów z wy¿szych grup dochodowych. Cech¹ charakterystyczn¹ domów
towarowych jest wycofywanie siê kapita³u zagranicznego z tej formy handlu detalicznego,
bowiem udzia³ w³asnoci zagranicznej zmniejszy³ siê 32,9% w 1999 r. do 15,7% w 2003 r.
Sytuacjê domów handlowych w Polsce mo¿na uznaæ za ustabilizowan¹, zarówno ze wzglê-
du na przemiany ilociowe, jak i jakociowe. Ich liczba waha³a siê w analizowanym okresie od
500 do 558, a rednia powierzchnia sprzeda¿owa od 966 do 997 m 2 .
Mimo rozwoju sieci obiektów wielkopowierzchniowych nie obserwuje siê, aby znacznie
ogranicza³y one liczebnoæ sklepów nale¿¹cych do drobnych kupców, np. w 2004 r. (w stosun-
ku do 2003 r.) liczba ma³ych sklepów spo¿ywczych spad³a zaledwie o 1% [www.gfk.pl]. Jednak
jak wynika z badañ K³osiewicz-Góreckiej [2003a] a¿ 95,8% badanych firm handlowych nega-
tywnie odczu³o otwarcie hiper- lub supermarketu. Wymiernym efektem tych opinii by³o przede
wszystkim obni¿enie zysków oraz utrata klientów. Najbardziej dotkliwie odczu³y to najmniejsze
firmy (87,2%) oraz oferuj¹ce artyku³y ¿ywnociowe (90,7%). Z drugiej jednak strony badania
CBOS [Zachowania ... 2002] wskazuj¹, ¿e Polacy w dalszym ci¹gu kupuj¹ artyku³y spo¿ywcze
przede wszystkim w ma³ych sklepach, w których towar podaje sprzedawca (opiniê tak¹ wyrazi-
³o 62% ankietowanych konsumentów). Rozwój sieci centrów handlowych nie mia³ tak¿e istot-
nego wp³ywu na czêstoæ zakupów ¿ywnoci w takich sklepach. Równie¿ najczêciej w ma³ych
sklepach kupowane s¹ rodki czystoci (44%) oraz odzie¿, bielizna i kosmetyki (37%). Jak
podaje Mi¹czyñski [2005] (cyt. wyniki badañ firmy analitycznej ACNielsen) zakupy wy³¹cznie
w hipermarketach robi zaledwie co tylko trzeci Polak, natomiast tylko w takich sklepach kupuje
co drugi Wêgier oraz niemal trzy czwarte Czechów i S³owaków.
Sieci detaliczne sektora FMCG
Decyduj¹c¹ rolê w przypieszonej ekspansji sieci zagranicznych w Polsce spe³niaj¹ dyna-
micznie rozwijaj¹ce siê sieci funkcjonuj¹ce na rynku artyku³ów ¿ywnociowych i nie¿ywno-
ciowych czêstego zakupu, okrelanych równie¿ jako szybko zbywalne (FMCG).W 2004 r.
ponad 1700 sklepów FMCG, o 300 wiêcej ni¿ np. w 2002 r., nale¿a³o do zagranicznych detalistów
[Zachodni ... 2004].
W Polsce w sektorze FMCG dzia³a blisko 60% wszystkich sklepów [Sieci ... 2004]. Efektem

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin