Bunsch Karol - 14 Wywołańcy.pdf - Powieści - dotadota

BUNSCH KAROL

WYWOŁAŃCY

Powieści piastowskie 13

Uśmierzenie krakowskiego buntu, który wstrząsnął;

podwalinami odbudowującego się państwa, przyniosło

Łokietkowi jedynie chwilową ulgę. Jakby jeden ka-

mień usunął z wyboistej drogi, po której z uporem

zmierza! do swego celu. Tyle że spokojniej rozważyć

mógł położenie, nim do nowych działań przystąpi.

Po klęsce poniesionej od Mateusza Csaka na Mora-

wach Jan Luksemburski zdołał uładzić się z Habsbur-

gami, Leopoldem i Fryderykiem, a nawet uzyskać

obietnicę pocztu dwustu rycerzy na wyprawę do Pol-

ski. Ale rozniecony jego niepowodzeniem na Mora-

wach bunt rozszerzał się na Czechy, gdzie wielmoże

i rycerstwo podnieśli się przeciw królowi, gniewni

o obsadzanie Niemcami świeckich i duchownych god-

nnśei. Wszędzie gotowa! się opór przeciw niemieckie-

mu najazdowi. Poparcia swego cesarskiego rodzica

Jan nie mógł się spodziewać w czasie, gdy Henryk

podjął wysiłek koronacyjnej wyprawy do Italii, pozo-

stawiając w Niemczech wichrzących Wittelsbachów.

Nadzieje niemieckiego mieszczaństwa na włączenie

Polski do państwa Luksemburgów zbladły.

Nie lylko z nienawiści zrodził się bunt. Łokietek

rozumiał wzrastającą rolę miast i istotne ich potrze-

by. Wiedział, że musi zapewnić spokój i bezpicczeń-

stwo na drogach, zakłócone przez ustawiczne wojny

wewnęirzne, znieść gnębiące handel przeszkody i cię-

żary nakładane przez dzielnicowych książąt, a nawet

możnowładców. Mieszczaństwo pragnie wielkiego, sil-

nego i zjednoczonego państwa, zdolnego zapewnić ład

i prawo. Gdy uwierzy, że Łokietek zbudować je po-

trafi, stanie się jego sprzymierzeńcem.

Dzieło zjednoczenia było jednak dopiero w zacząt-

kach i książę nie mógł jeszcze zaufać wymuszonemu

posłuszeństwu, by wszystkie siły i myśli poświęcić

wygnaniu z Wielkopolski sprzymierzonych z Luksera-

burczykiem synów Henryka głogowskiego. Pozbawie-

ni poparcia Jana, obłożeni klątwą nie tylko przez ar-

cybiskupa Jakuba, ale i przez dawnego Łokietkowego

przeciwnika, biskupa Andrzeja poznańskiego, Henry-

kowice mieli stronników już tylko w swym niemiec-

kim mieszczaństwie, dla którego przestrogę stanowić

winno poskromienie krakowskiego buntu.

Omawiając przeto z kasztelanem Jaśkiem Leliwą

sposoby uporządkowania spraw w Krakowie, by stłu-

mić tlejące jeszcze pod pozorami spokoju zarzewie

oporu, książę polecił wydać rodzinom ciała straconych

i zawiadomić o tym rozkazie Ostróżkę, który wykona-

nia wyroku miał pilnować. Kasztelan odparł:

— Zlećcie to komu innemu, be Ostróżka zbiegł.

Łokietek spojrzał na Jaśka ze zdziwieniem:

— Zbiegł? Przed czym? Przed nagrodą? Co znowu

zaszło?

— Pogrzeb! ciało wójta sądowego, Hanusa, i znik-

nął, widno lękając się waszego gniewu o nieposłu-

szeństwo.

Książę plasnął w dłonie w zaskoczeniu:

— Komuż, do biesa, mogę zaufać!

Chciał mieć w mieście pewnych ludzi i na jednego

z pierwszych upatrzył sobie Ostróżkę. Jego obrotność,

znajomość miasta i nienawiść do głównego wroga,

/biskupa Muskaty, zdały się poręką. że wiernie i czuj-

nie baczyć będzie na sprawy i wykonywać zleceniat

Zawód rozdrażnił Łokietka. Kasztelan Jaśko Leliwa

widząc, że książę wziął sprawę do serca, dorzucił:

— Zawżdy sobiepan to był i swoje jakoweś mi*J

sprawy,.,. .

Łokietek w porywie niezwykłego zniecierpliwienia

zerwał pątlik z głowy i cisnął nim o ziemię:

— Wszyscy wy tu macie i woje sprawy, jeno mnie

ich mieć nie wolno! 1 ty, Piętrze, mnie się zaprzesz.

— Przecz mnie na równi z tym obwiesiem stawia-

cie — żachnął się kasztelan.

Książę pohamował się widząc, że niesłusznie do-

tknął wypróbowanego przyjaciela:

— Nie tak myślałem — rzekł — jeno że każdy,

choćby najlepszy, własne jakoweś życie ma, ku któ-

remu choć myśli może odwrócić; że za trud swój na-

grody czeka, a wyrozumiałości dla uchybień. Jeno

mnie jnrzmo głowy odwrócić nie pozwoli, by się za

siebie obejrzeć, i nic nie zostało mi darowane. Oto,

gdy 2marł mój maleńki Włodzisław, nawet na boleść

czasu nie stało...

Jaśko zrozumiał, że w sercu księcia nagromadziło

się niemało żalu i goryczy, którym choć w słowach

folgę dać musi. A wiedział, że i teraz nie pora Łokiet-

kowi o własnych myśleć sprawach. By odwrócić gorz-

kie myśli księcia, kasztelan wtrącił:

— W arcybiskupie macie sprzymierzeńca, który

się od wspólnego z wami jarzma nie uchyli, niczego

w zamian nie czekając.

— Obu nam społem nieraz nad siły trud, a on już

wyprzęga.

— Bóg mu tetócze zwoli włożyć koronę na waszą

głowę.

— Nie pora myśleć o tym, gdym pod klątwą, x><ł

której skutków chroni mnie jeno słaba już dłoń arcy-

pasterza, co ekskomuniki ogłaszać zabronił...

Myśl Łokietka zwróciła się do innych spraw, ale

i te nie były miłe. Chodzić jął po komnacie. Po chwi-

li, opanowawszy się, usiadł:

— Rwie się, gdzie pociągnąć — zwrócił się do kasz-

telana. — Gdy Jakub sufragana chciał sobie wyświę-

cić, brakło mu do ceremonii drugiego biskupa, skoro

Muskata z posłuszeństwa wyszedł i zbiegł. Wezwany

zaś chełmiński biskup zaświadczyć sobie kazał, jako

ieno z dobrej woli udział bierze w ceremonii. I Jakub

nusiał mu zaświadczyć, że chełmińska diecezja do

Gniezna nie należy, jeno do ryskiej metropolii. Tak

ito pękła jeszcze jedna nić, która Pomorze łączyła

; Polską. A wszystko to przez onego łotra w infule...

Dwakroć miałem Muskatę w ręku, trzeba mi było ko-

niec z nim zrobić...

Książę zerwał się znowu. By go uspokoić, Jaśko

rzekł:

— Na głowę jedno brać, gdy na wszystko naraz sił

nie starczy. Ninie z Wielką Polską uładzić trzeba,

a wonczas będziecie mieli drugiego biskupa, poznań-

skiego. I do koronacji więcej nie trzeba.

— Prawda! Jeno Pomorza nijak mi poniechać, by

się Zakon nie świadczył, jako je spokojnie posiadał.

Zaś o Muskacie myśli wyzbyć się nie mogę, nawet we

śnie.

— Ma on sam o sobie dość do myślenia. Jeśłi zaś

chodzi o Pomorze, to starczy kilku śmiałych ludzi na

granicy posadzić, by Zakon spokoju nie zaznał, a przez

Kujawy i Wielką Polskę z wrogami się nie znosił.

— Tak i uczynię. Brataniec twój, Krzych, do tego

by się zdał, bo pogranicze już zna i pokazał, że

z Krzyżaki radzić sobie wydoił. Niechże dalej na mą

ufność i łaskę zasługuje, a za wyrozumiałość odpłaci.

Gdy Jaśko zachmurzył się i nic nie odrzekł, książę

sądząc, iż niemiłe kasztelanowi wspomnienia Krzy-

chowego przeniewierstwa w .sprawie Muskaty, ciąg-

nął:

— Myślę, że mu już kiecki ze łba wywietrzały, gdy

się przekonał, że na hak mogą przywieść człeka. Co

o tym mniemasz?

— Żenić się zamierzał — odparł kasztelan, ale

umknął z oczyma.

Łokietek pokiwał głową:

— Szkoda, bo sprawa krzyżacka pilna, a priez kra-

kowski bunt zaniedbana, gdy wszystkie siły tu ściąg-:

nąć musiałem.

Gdy Jaśko milczał zasępiony, ksiaże nie chcąc. bv

*'■■'

Bunsch Karol - 14 Wywołańcy.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: