DIETA_W_CUKRZYCY.doc

Dieta osoby chorej na cukrzycę nie musi być tak przesadnie rygorystyczna, jak niegdyś. Obecnie zrezygnowano z wielu dawniej obowiązujących ograniczeń. Zawsze jednak pozostają aktualne dwie podstawowe zasady. W żywieniu osób z cukrzycą trzeba uwzględnić zasady prawidłowego żywienia wskazane dla wszystkich – także dla osób nie chorujących na cukrzycę. Konieczne jest też sprecyzowanie pewnych preferencji i ograniczeń dotyczących spożycia węglowodanów, jak też tłuszczy.

Jakie podstawowe reguły dietetyczne powinny być przestrzegane przez chorych na cukrzycę?

Niezbędnym jest zachowanie w diecie właściwego doboru podstawowych składników pokarmowych: węglowodanów, tłuszczów, białka. Podstawą doboru tych składników pokarmowych powinna być zasada, że węglowodany dostarczają 50-60% wartości energetycznej diety, białka 10-20%; tłuszcze 20-30%. W związku z tym należy unikać diet wysokobiałkowych i tłustych. Zasadą powinna być dominacja na talerzu węglowodanów w postaci pieczywa, kasz, makaronu, ziemniaków oraz dużej porcji warzyw i owoców - nad niewielką objętościowo i wagowo porcją tłuszczów i białka. Należy przy tym wystrzegać się widocznego i niewidocznego tłuszczu w pokarmach, przestrzegać spożywania produktów odtłuszczonych (mleka, serów, itp.) lub chudych (wędlin, mięsa, itp.). Ponadto z pożywieniem powinny być dostarczone wszystkie, niezbędne dla organizmu składniki, takie jak witaminy i składniki mineralne, pierwiastki śladowe, włóknik pokarmowy, tak, aby nie było potrzeby podawania tabletek z witaminami, solami mineralnymi i z innymi suplementami.

Jakie potrawy są zalecane z punktu widzenia zdrowia osoby chorującej na cukrzycę?

Zalecane są : pieczywo gruboziarniste, kasze, ziemniaki, ryż, makarony, mleko chude, chudy ser, jogurt, oleje roślinne, jarzyny, owoce, itp. Te potrawy powinno się jeść codziennie.

akie pokarmy są dozwolone w ograniczonym zakresie?

Jaja (najlepiej same białko), chudy drób, chude mięsa (np.cielęcina), niektóre gatunki ryb, np. dorsz, mintaj, pstrąg, szczupak, sielawa; miękkie margaryny. Te potrawy można jeść kilka razy w tygodniu.

Jakich potraw należy unikać?

Alkohol, czarna kawa, mocna herbata – dozwolone są tylko w minimalnych ilościach. Nie należy spożywać świeżego pieczywa, rosołów mięsnych i wszelkich wywarów z mięsa i kości, tłuszczu wieprzowego oraz tłustego mięsa, wędzonych ryb, tłustych, słonych wędlin, konserw mięsnych i marynat,. Należy też unikać pokarmów słodkich: słodkich ciast, tortów, cukierków, czekolady, a także orzechów, fig. Unikamy potraw smażonych i odsmażanych.

Jaka jest szczególna rola węglowodanów w diecie osób chorych na cukrzycę?

Węglowodany – podstawowy składnik tkanki roślin uprawnych (nasion zbóż, bulw, nasion i kwiatów warzyw, (np. ziemniaki, groch, kalafior, itp.) oraz owoców - są najbardziej naturalnym pokarmem dla każdego z nas. Przy tym najtańszym i dostarczającym gotowego i szybko dającego się wykorzystać przez organizm paliwa energetycznego. Osoby z cukrzycą powinny, więc preferować węglowodany, ale wybierać przede wszystkim tzw. węglowodany złożone, a unikać mniej złożonych, zwłaszcza popularnego cukru sypkiego sprzedawanego w sklepach.

Dlaczego węglowodany złożone, np. skrobia są „dobrze spalane”, a cukier jest niezdrowy?

Dobrze metabolizowane i przetwarzane w energię są produkty spożywcze zwane przez specjalistów od żywienia „skrobiowymi”, gdyż dominuje w ich składzie złożony węglowodan o nazwie skrobia. Skrobia jest podstawowym składnikiem ziarna zbóż, bulw niektórych warzyw (ziemniaków). Ten składnik pokarmowy wchłania się powoli i równomiernie do krwi z przewodu pokarmowym i dzięki temu może być dobrze wykorzystany, pomimo ograniczonych możliwości wytwarzania insuliny przez trzustkę. Odwrotnie – węglowodany stosunkowo proste np. popularny cukier – jest szybko przetwarzany na glukozę i wchłaniany do krwi - toteż jego przetworzenie w energię wymaga nagłego i obfitego wyrzutu insuliny z trzustki. Jak wiemy choroba upośledza tę zdolność fizjologiczną trzustki częściowo lub całkowicie, toteż jest to niemożliwe.

Czy są jakieś odstępstwa od tej generalnej zasady unikania węglowodanów szybko rozkładających się – np. cukru?

Tak, jest nim tzw. niedocukrzenie. Do najczęstszych przyczyn niedocukrzenia należy zaliczyć: zwiększone zużycie glukozy wskutek znacznej, nieplanowanej aktywności fizycznej, (kiedy to organizm nie otrzymuje odpowiednio zwiększonej porcji węglowodanów), intensywne odchudzanie, głodówki, biegunki pokarmowe lub wymioty. Przyczyną niedocukrzenia może być też leczenie beta-blokerami, alkohol, choroba wątroby, czasem miesiączka. Przyczyny te w większym stopniu dotyczą leczących się przy pomocy insuliny.

Jak powinien się w takich przypadkach zachować chory na cukrzycę?

Powinien nosić z sobą cukier na wypadek incydentu hipoglikemicznego. Jeśli poczuje, że występuje u niego hipoglikemia (niedocukrzenie) i odczuwa jej objawy (niezrozumiała senność, bladość, zawroty głowy, drżenia mięśni, osłabienie, ból brzucha, przyśpieszenie tętna), powinien najpierw possać kostkę cukru lub wypić dobrze osłodzoną herbatę lub sok, następnie zjeść wolno wchłaniające się węglowodany, np. chleb. Warto pokreślić, że incydenty hipoglikemii, zdarzają się dużo rzadziej przy stosowaniu nowoczesnych leków, takich jak np. glimepiryd niż przy stosowaniu leków starszych generacji.
Hipoglikemia - groĽne powikłanie cukrzycy
Niebezpieczny spadek cukru

W jakiej postaci handlowej możemy kupić w sklepie produkty bogate w skrobię?

Są to głównie:

·         Produkty zbożowe: pszenne, żytnie, z owsa, jęczmienne, gryczane, z ryżu, itp. Występują w postaci – mąki, makaronów, pieczywa kasz, płatków, itp.,

·         Warzywa (głównie bulwy, nasiona) Kupujemy je w postaci surowej lub przetworów, np. ziemniaki, mąka ziemniaczana, pyzy; kukurydza, mąka kukurydziana, płatki, itp.

Pokarmy z tego typu węglowodanów powinny być podawane w każdym posiłku, gdyż w modelu racjonalnego żywienia osoby chorej na cukrzycę powinny one zaspakajać 50-60% dziennego zapotrzebowania energetycznego wyrażanego w kaloriach.

Czy produkty roślinne zawierające węglowodany możemy podzielić na wskazane i niewskazane?

Tak. Wyróżnia się trzy grupy węglowodanów, ze względu na szybkość wchłaniania się glukozy z przewodu pokarmowego do krwi? Możemy mówić o:

·         węglowodanach „biegnących” – niewskazanych dla osób z cukrzycą, które wchłaniają się najszybciej z przewodu pokarmowego i powodują gwałtowny przyrost glukozy we krwi. Zaliczamy do nich takie pokarmy, jak cukier sypki i w kostkach, cukierki, czekoladki, słodkie ciastka, lody, miód, konfitury, soki słodzone, słodkie owoce i kandyzowane, itp.

·         Węglowodanach „maszerujących” – wskazanych dla osób z cukrzycą - do których zaliczamy produkty dość szybko wchłaniające się, jednak dające wolniejszy przyrost glukozy we krwi. Zaliczamy do nich: chleb, ryż, ziemniaki, kasze płatki zbożowe, banany, jabłka, śliwki, truskawki, itp.

·         Węglowodany „czołgające się” – wskazane dla osób z cukrzycą, – do których zaliczamy głównie jarzyny: (wszystkie części roślin), marchew, seler, kalafior, pietruszka; jak też chleb gruboziarnisty,itp.

Jaką rolę odgrywają owoce i warzywa w diecie osób chorych na cukrzycę?

Wiadomo, że warzywa i owoce są źródłem niezbędnych organizmowi witamin, soli mineralnych, włóknika pokarmowego w diecie. Na przykład zawarte w nich związki mineralne pomagają utrzymać równowagę kwasowo-zasadową organizmu, ponadto działają odkwaszająco. Nie mniej cenny jest zawarty w nich włóknik (zwany też błonnikiem), który chociaż nie jest trawiony przez przewód pokarmowy człowieka, to zmniejsza uczucie głodu, pobudza pracę jelit i zapobiega zaparciom. Włóknik, zwłaszcza ten rozpuszczalny w wodzie jest uznanym środkiem hamującym wchłanianie cholesterolu, dzięki czemu zapobiega w pewnym stopniu miażdżycowym powikłaniom cukrzycy.

Czy są jakieś ograniczenia w konsumpcji owoców i warzyw, ze względu na zawartość węglowodanów?

Warzywa i owoce posiadają zróżnicowaną zawartość węglowodanów – jedne zawierają ich niewielkie ilości i inne dość znaczne. Znaczna ilość węglowodanów oznacza dużą zawartość kalorii i trudne zadanie dla trzustki osoby z chorej na cukrzycę. Dla potrzeb diety cukrzycowej podzielono, więc warzywa na grupy, w zależności od zawartości węglowodanów. Ułatwia to wybór warzyw i owoców z pożądanej grupy, a także równoważną energetycznie wymianę produktów między grupami.

Jak podzielono owoce i warzywa ze względu na zawartość węglowodanów?

Grupa I – warzywa o zawartości 2–5 proc. węglowodanów: boćwina, brokuły, cykoria, kalafior, ogórek, pomidor, rzodkiewki, rabarbar, sałata, szczypiorek, szpinak, szparagi. Owoce: arbuzy, cytryny, grejpfruty, melony, poziomki, truskawki, żurawiny.
Grupa II – warzywa o zawartości 5–10 proc. węglowodanów: brukiew, brukselka, buraki, cebula, dynia, jarmuż, fasolka szparagowa, kalarepa, kapusta biała, czerwona i włoska, marchew, papryka, nać pietruszki, pory, rzepa, szczaw, włoszczyzna z kapustą i bez. Owoce: agrest, ananasy, borówki, brzoskwinie, czarne jagody, czereśnie, gruszki, jabłka, jeżyny, maliny, mandarynki, morele, pomarańcze, porzeczki białe i czerwone, wiśnie.
Grupa III – warzywa o zawartości 10–25 proc. węglowodanów: bób, chrzan, czosnek, groszek zielony, koperek zielony, korzeń pietruszki, seler, ziemniaki. Owoce: banany, czarne porzeczki, śliwki, renklody, winogrona, owoce suszone.
Grupa IV – warzywa o zawartości do 75 proc. węglowodanów: groch, fasola, soja, soczewica, kukurydza.

Czy któreś z wymienionych warzyw można jeść bez ograniczeń?

Warzywa z grupy I i II mogą być spożywane przez chorych na cukrzycę prawie bez ograniczeń, ponieważ charakteryzują się niewielką ilością węglowodanów i ogólną niską wartością energetyczną.

Spożycie, których warzyw należy ograniczać?

Ograniczać należy spożywanie warzyw z grupy IV i III, szczególnie ziemniaków. Powodem jest duża ilość skrobi – wielocukru przekształcanego w organizmie w cukry proste. W sytuacji niedoboru insuliny może to skomplikować metabolizm spalania glukozy. Ponadto nadmiar węglowodanów w diecie może spowodować przekroczenie potrzeb energetycznych organizmu, co grozi nadwagą utrudniającą leczenie cukrzycy.

Czy w jedzeniu owoców trzeba się ograniczać?

Owoce, w odróżnieniu od warzyw, są bogate w łatwo przyswajalne węglowodany proste. W diecie osoby chorej na cukrzycę określa się ich ilość w zależności od wartości energetycznej oraz zalecanej dziennej liczby węglowodanów. Ograniczenia dotyczą szczególnie owoców z grupy II i III. Duże ich spożycie może spowodować zwiększenie stężenia glukozy we krwi i w moczu. Rezygnując z innych pokarmów bogatych w kaloryczne węglowodany (ziemniaki, produkty zbożowe), można zjeść więcej owoców.

Co powinniśmy wiedzieć o roli białka w diecie osoby chorej na cukrzycę?

Białko niezbędne jest organizmowi w okresie wzrostu oraz do reperacji zużytych elementów komórek i tkanek ciała. W małym stopniu jest zużywane do wytwarzania energii. W źle leczonej cukrzycy białko może być nadmiernie zużywane, jako paliwo energetyczne, co jest niekorzystne dla zdrowia.

Ile powinno być białka w codziennej standardowej diecie dla dorosłych?

Dorosłym – chorym na cukrzycę można zalecić ilość białka równą – 10-20% wartości energetycznej codziennej diety. W tym zalecane jest, aby w 30-50% były to białka roślinne. Z danych statystycznych wynika, że w Polsce spożywa się więcej białka, niż to wynika z potrzeb fizjologicznych. Toteż, jeśli ktoś pragnie dokładniej określić dawkę potrzebną swemu organizmowi powinien przyjąć zasadę – codzienna porcja białka = 1 g białka na 1 kg należnej (optymalnej do wzrostu) masa ciała. Należną masę ciała w kg wagi ciała obliczamy uproszczoną metodą – odejmując od wzrostu mierzonego w cm - cyfrę 100).

Jaką porcję białka powinny otrzymać dzieci i kobiety w ciąży?

Dzieciom, podaje się w diecie więcej białka, które jest niezbędne do wzrostu – 2-4 g na 1 kg należnej wagi ciała. Wskazane jest, aby 60-70% należnej wagi ciała stanowiło białko zwierzęce. Zawiera ono, tzw. aminokwasy egzogenne, których ludzki organizm nie wytwarza sam, a które są niezbędne szczególnie w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju. Kobiety chorujące na cukrzycę - w ciąży lub w laktacji – powinny spożywać nieco więcej pełnowartościowego białka, tj. 1,0 – 1,2 g na kg należnej masy ciała.

W jakich produktach znajduje się najbardziej wartościowe białko?

Najbardziej wartościowe jest białko zwierzęce zawarte w chudym mięsie: cielęcym, wołowym, końskim, jagnięcinie; drobiowym (białe mięso z kurczaka, indyka, bez skóry); królik, dziczyzna, chude wędliny (szynki drobiowe). Równie wartościowe jest białko z nabiału: z chudego mleka, twarogu, jogurtu i innych odtłuszczonych przetworów mlecznych. Z białek roślinnych szczególnie godny jest polecenia gluten, którego dużo znajdziemy np. w wysokoglutenowych makaronach. (Ale uwaga, na gluten niekiedy jesteśmy uczuleni - dotyczy to zwłaszcza małych dzieci). Dużo wartościowego białka znajduje się również w nasionach roślin strączkowych, tj. w grochu, fasolce lub soi.

Jaka jest rola tłuszczu w diecie?

Przeciętny Polak, czerpie blisko 40% zapotrzebowania na energię z tego źródła – tymczasem nie powinno ono dostarczać dziennie więcej niż 30% kalorii. Tej 30% racji kalorycznej nie należy jednak zbytnio pomniejszać, gdyż wbrew ugruntowanym poglądom tłuszcz jest nie tylko dostarczycielem kalorii, lecz źródłem niezbędnych organizmowi rozpuszczalnych w nim witamin A,E,D.

Ile i jakiego tłuszczu powinna spożywać osoba chora na cukrzycę?

Wskazane jest, aby dzienne spożycie:

·         Tłuszczu ze zwierząt rzeźnych i z mleka - tzw. tłuszczów nasyconych – np. masła, śmietany, tłuszczu z mięsa, serów, smalcu, itp. – stanowiło od 0- 10% ogółu kalorii w diecie. < olej czy oliwek, z oliwa (np. energii ogółu 10-20% – jednonienasycone tłuszczowe kwasy tzw. zawierającego>

·         tłuszczy wielonienasyconych, które wchodzą w skład wielu olei roślinnych – mieściło się w granicach 3-7% codziennej porcji kalorii.

Co powinniśmy wiedzieć o zawartości cholesterolu w diecie?

Lista produktów zawierających dużo cholesterolu powinna być dla osoby chorującej na cukrzycę „listą pokarmów zakazanych”, rzadko obecną w jadłospisie. Z tego względu nie należy jeść podrobów (wątroba, mózg, nerki, ozór) i ograniczyć żółtka jaj do 2-3 na tydzień. Ważne jest, aby kontrolować stężenie cholesterolu we krwi. Nie powinno ono przekraczać 180 mg% cholesterolu ogólnego. Przy czym zalecanym jest, aby w powyższej ogólnej zawartości cholesterolu zawartość tzw. dobrego cholesterolu HDL była bliska 45 mg%. tj. ¼ cholesterolu ogólnego.

Co chory na cukrzycę powinien wiedzieć o swych codziennych potrzebach witaminowych?

Po pierwsze powinien znać rolę witamin - regulatora prawie wszystkich ważnych procesów życiowych i wiedzieć, że muszą być one dostarczone z pożywieniem, gdyż organizm sam ich nie wytwarza. Jeśli dieta jest urozmaicona i obfita w owoce i warzywa, odpowiednią dawkę wartościowego białka i wspomniany wyżej zestaw tłuszczów to na ogół nie ma potrzeby podawania witaminowych tabletek z apteki.

Na jakie witaminy chory na cukrzycę powinien zwrócić szczególną uwagę?

Przede wszystkim na zasobność w diecie:

·         witaminy A – zwłaszcza w postaci jej roślinnej postaci -beta karotenu, którego jest najwięcej w pomidorach, marchwi, warzywach liściastych: sałacie, natce pietruszki, itp.;

·         witaminy C - najwięcej jest jej w kiszonej kapuście, zielonych warzywach liściastych, owocach jagodowych (czarna porzeczka, truskawka, itp.), cytrusach.

·         witaminy E - najwięcej jest w kiełkach pszenicy, soi, olejach roślinnych, zielonych warzywach liściastych, itd.

Witaminy te są znanymi ze swej skuteczności antyoksydantami. Chronią naczynia krwionośne przed miażdżycą, co zapobiega groźnym powikłaniom cukrzycy.

Sole mineralne

W poprawnie zestawionej diecie dla osoby z cukrzycą nie powinno zabraknąć żadnego z ważnych minerałów. W przypadku dzieci, kobiet ciężarnych i kobiet po menopauzie należy jednak zwrócić uwagę na zasobność w diecie mleka i jego wyrobów, które są najobfitszym źródłem wapnia. Wapnia potrzebujemy codziennie stosunkowo dużo – około 1000 - 1 500 mg na dobę. Jeśli nie lubimy mleka i jego wyrobów lub jesteśmy na nie uczuleni powinniśmy skorzystać z suplementacji aptecznej.

Czy chory na cukrzycę powinien pić wody więcej, niż zdrowe osoby?

U chorych na cukrzycę spożywanie wody może być zwiększone, ponad normę, – jaka wynosi 2-3 litry dziennie dla osób zdrowych. Obecność glukozy w moczu zwiększa wydalanie wody z moczem i powoduje nasilanie się pragnienia. Należy, więc pić tyle płynów, aby w pełni zaspokoić pragnienie. U osób starszych, które gorzej kontrolują łaknienie konieczne jest świadome czuwanie nad wypijaniem codziennie do 3 litrów płynów (wody), aby nie doszło do odwodnienia. W diecie cukrzycowej należy używać wody zwykłej lub mineralnej, (ale nie gazowanej). Można też pić herbatki ziołowe i owocowe. Należy unikać picia lemoniady z cukrem, coca-coli, pepsi-coli, słodkich soków owocowych, itp.

Zalecenia praktyczne dla osób z cukrzycą

·         Każdego dnia dieta powinna dostarczyć taką samą wartość kaloryczną i gatunkową pokarmów (ta ostatnia wg. podanych wyżej proporcji białka, węglowodanów i tłuszczów.). Taka dieta przyczynia się do stabilności przebiegu cukrzycy. Dodatkowe porcje pożywienia są dozwolone wyłącznie w dniach, w których podejmowany jest większy wysiłek fizyczny lub pojawi się dodatkowa choroba, np. przeziębienie czy gorączka, które zużywają energię.

·         Warto ograniczyć w diecie potrawy wysokokaloryczne, nawet wówczas, gdy zawierają one tzw. „maszerujące” węglowodany, tj. pieczywo, kasze, ziemniaki, kluski. Dzięki ich obfitemu udziałowi w posiłkach łatwo jest przekroczyć limit dozwolonych kalorii, zaś powstała wskutek tego nadwaga może pogłębić cukrzycę i utrudnić jej leczenie.

·         Należy unikać potraw zawierających dużo soli, a więc ryb wędzonych i solonych (śledź), wędlin, solonego pieczywa, solonych orzechów, nadmiernego solenia potraw, bardzo pikantnych przypraw, itp.

·         Główne posiłki – śniadanie, obiad i kolacja – powinny zawierać produkty z białka zwierzęcego (mleko, chude mięso, ser, ryby, białko jaj). Najbardziej korzystne jest jedzenie ryb oceanicznych zawierających tłuszcze z grupy omega 3, których obecność w diecie zmniejsza ryzyko miażdżycy tętnic i związanych z tym powikłań cukrzycy, np. stopy cukrzycowej.

·         Posiłki należy spożywać 5–6 razy dziennie w małych ilościach, nie do syta. Ostatni posiłek przed snem powinien się składać z produktów zawierających węglowodany wolno wchłaniające się, aby chroniły pacjenta przed hipoglikemią w godzinach nocnych.

·         Spożywanie posiłków powinno być tak rozłożone w ciągu dnia, aby harmonizowało z działaniem specyfików leczących cukrzycę. Najwięcej węglowodanów powinno się zjeść w posiłku przypadającym na szczyt działania tych leków.

·         Należy zadbać o to, by posiłki były zawsze świeżo przygotowane, nie za gorące i nie za zimne.. Najpierw powinno się przyjmować pokarmy gęste, potem płynne – wolno, dokładnie przeżuwając. Zaleca się jedzenie pokarmów przetartych przez sito, zmielonych lub drobno posiekanych

Jeśli mamy nadwagę powinniśmy się jej pozbyć
Zalecenie terapeutyczne dla osób z nadwagą:

Często odchudzenie się do tzw. należnej (idealnej) masy ciała obniża nadmiar cukru we krwi, a niekiedy może doprowadzić do normalizacji jego poziomu i ustąpienia choroby. W związku z tym ważnym jest, aby wartość energetyczna całej diety była optymalnie dostosowana do wieku, płci, wzrostu, (im większy wzrost tym wyższe zapotrzebowanie energetyczne organizmu), do należnej masy ciała, rodzaju aktywności zawodowej, (np. praca fizyczna, umysłowa); przebiegu cukrzycy oraz do innych okoliczności. Pacjent leżący (chory obłożnie) powinien otrzymywać najmniej kalorii – tj. 20-25- kcal na 1 kg należnej masy ciała na dobę. Przykładowo zapotrzebowanie energetyczne dla dorosłego pacjenta leżącego, o wzroście 170 cm wynosi 1500-1700 kcal. Osoba pełnosprawna, pracująca umysłowo - powinna otrzymywać 25-30 kcal na 1 kg należnej masy ciała. U osoby dorosłej wykonującej średnio-ciężką pracę fizyczną – zapotrzebowanie energetyczne wynosi około 40 kcal na 1 kg masy ciała. Powinniśmy przy tym pamiętać, że szczupła, aktywna osoba potrzebuje więcej energii, niż ktoś otyły i mało aktywny. Zapotrzebowanie energetyczne kobiet i mężczyzn o tym samym wzroście i aktywności fizycznej też nie jest jednakowe. Kobietom, mniej umięśnionym, niż mężczyźni - przypisujemy mniejszą należną (idealną) masę ciała. Przykładowo dla kobiety o wzroście 170 cm wynosi ona – 60-63 kg; zaś dla mężczyzny o tym samym wzroście – 66-69 kg. Stad prawidłowe zapotrzebowanie energetyczne kobiet o tym wzroście - wykonujących lekką pracę - wynosi 2 200 kcal, a mężczyzn – 2 400 kcal.

Poniżej podajemy dokładny wzór na obliczanie należnej masy ciała.
Prawidłową masę ciała i nadwagę określa się przy pomocy wzoru Body Mass Index (BMI), po polsku wskaźnik masy ciała.

BMI = waga ciała (kg) /:/ dzielona przez wzrost w (m2 )

Prawidłowy BMI, według Światowej Organizacji Zdrowia, wynosi dla kobiet 22–25, dla mężczyzn 23–27. BMI powyżej 25 (kobiety) –27(mężczyźni) oznacza nadwagę, zaś powyżej 30 oznacza otyłość. Jak stwierdzono na podstawie wielu badań epidemiologicznych BMI dobrze koreluje z masą tkanki tłuszczowej oraz umożliwia ocenę zagrożenia śmiertelnością i ryzykiem cukrzycy a ponadto nadciśnienia i chorób serca.

RYZYKO ZACHOROWANIA NA CUKRZYCĘ

W ZALEŻNOŚCI OD NADWAGI WYRAŻONEJ WSKAŹNIKIEM BMI

WG. Wskazań WHO i Prof. Dr Marcina Krotkiewskiego

PRZYKŁAD OBLICZANIA WSKAŹNIKA BMI

Dla wzrostu = 1,80 m
...