Rehabilitacja.doc

Rehabilitacja

Rehabilitacja-przywrócenie czynności fizycznych i pełnego funkcjonowania; wielokierunkowy proces społeczny na rzecz koordynacji (wykorzystanie czynników medycznych) wysiłków jednostek służby zdrowia i innych instytucji (rządowych pozarządowych samorządowych) oraz indywidualnych wysiłków w celu przywrócenia osobom maksymalnie możliwego samodzielnego życia w rodzinie, społeczności , zdolności do pracy zawodowej, aktywności społecznej i twórczej. Rehabilitacja umożliwia przyśpieszenie regeneracji i plastyczności (ukł nerwowy) oraz zmniejszenie następstw choroby

Polski model rehabilitacji :

-Powszechna- dostępna dla każdego

-Wczesna – rehabilitacja rozpoczyna się jak najwcześniej aby zmniejszyć możliwe komplikacje (np. po operacji)

-Kompleksowa- wszechstronne podejście do pacjenta, tzn. pacjent otrzymuje pomoc z kilku dziedzin

-Ciągła-schorzenia ostre- rehab do momentu powrotu do zdrowia; 

            -schorzenia przewlekłe-rehab jako metoda leczenia, profilaktyka postępu, powikłań choroby, psychoterapia

Zespół rehabilitacyjny:

·        

Trzon zespołu- występuje zawsze,

pozostali lekarze w zależności od choroby pacjenta

·        

Lekarz specjalista rehabilitacji

·         Fizjoterapeuta

·         Pielęgniarka

·         Psycholog kliniczny

·         Logopeda

·         Pracownik socjalny (organizacja miejsca zamieszkania, pomoc w życiu codziennym)

·         Ergoterapeuta (pracownik terapii zajęciowej, rehab poprzez pracę[przyjemną])

·         Masażysta

·         Technik ortopedyczny(dobór protez, butów ortoped, stabilizatory itp.)

·         Pedagog

Regeneracja- odtwarzanie przez rośliny i zwierzęta utraconych lub uszkodzonych części ciała, narządów, tkanek lub komórek.człowiek- chrząstka, nerwy obwodowe, mięśnie.

Adaptacja- przystosowanie osoby do zmniejszonej sprawności, otoczenia dla osoby niepełnosprawnej

Niepełnosprawność – długotrwały stan, w którym występują pewne ograniczenia w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka. Ograniczenia te spowodowane są na skutek obniżenia sprawności funkcji fizycznych lub psychicznych. Jest to także uszkodzenie, czyli utrata lub wada psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna struktury organizmu. Utrata ta może być całkowita, częściowa, trwała lub okresowa, wrodzona lub nabyta, ustabilizowana lub progresywna.

Upośledzenie – następstwo uszkodzenia i niepełnosprawności objawiające się niekorzystną sytuacją społeczną, która uniemożliwia lub ogranicza wypełnianie ról oraz realizację własnych zadań

Kalectwo- określenie negatywneà niepełnosprawność

Inwalidztwo- określenie prawnicze stanu podmiotu prawnego, ulgi przywileje

Kompensacja- zdolność organizmu żywego do wyrównywani zaburzeń dysfunkcji, nie zawsze wystarczający wtedy np. zastosowanie wkładki do butów przy nierównych kończynach dolnych;

ZALEŻY OD: umiejscowienia, rozmiaru, szybkości uszkodzenia, ogólnego stanu chorego,
                         psychicznej motywacji pacjenta, wieku chorego, właściwego kierowania procesem kompensacji

Prawa kompensacji Anochina

1.  Kompensacja jest zdolnością wrodzoną żywych organizmów.
2.  Proces kompensacji zapoczątkowywany jest przez sygnalizowanie o defekcie.
3.  Fałszywa sygnalizacja o defekcie jest przyczyną błędnie przebiegającej kompensacji.
4.  Kompensacja opiera się na wzmożeniu starej lub pobudzeniu nowej informacji aferentnej.
5.  Wyniki kompensacji są nietrwałe, wymagają stałego podtrzymywania na drodze systematycznego treningu.
Fizjoterapia - to zespół naturalnych metod leczniczych, terapii wykorzystujących zjawisko reaktywności organizmu na bodźce. W leczeniu wykorzystuje się różnego rodzaju bodźce począwszy od biernego ruchu, ćwiczeń fizycznych po bodźce termiczne, czy wpływ stymulacji elektrycznej. Nadrzędnym celem fizjoterapeuty jest przywrócenie maksymalnie możliwej sprawności fizycznej i komfortu życia pacjenta. Fizjoterapeuta pracując  z pacjentem (często nawet codziennie) stara się osiągnąć założone cele, poprzez różne metody terapeutyczne diagnozując i dopasowując możliwe terapie do potrzeb pacjenta. Główne działy fizjoterapii to:

·         kinezyterapia

·         fizykoterapia

·         masaż leczniczy

1.Kinezyterapia-leczenie ruchem, ćwiczenia lecznicze

·         Ogólna-cel: zmiany ogólnoustrojowe, przywrócenie sprawności poprzez rehabilitację zdrowych i objętych chorobą miejsc

·         Miejscowa-cel: przywrócenie utraconej funkcji lub kompensacja lokalna

·         Aby ruch był sprawny sprawne muszą być: ukł mięsniowy, nerwowy, kostno-stawowy

Subiektywna ocena siły mięśni podczas badania ręcznego umożliwia:

Test Lovetta

0-brak siły mięśniowej niemożność wykonania ruchu (np. niedowład wiotki spastyczny)

1-nie można wykonać ruchu ale jest napięcie mięśniowe

2-możliwość wykonania ruchu przy odciążeniu

3- wykonywanie ruchu w pełnym zakresie

4- możliwość wykonania ruchu z częściowym oporem

5- możliwość wykonania ruchu z pełnym oporem, siła prawidłowa

1.      Ćwiczenia bierne –wykonuje fizjoterapeuta, cel: utrzymanie długości, elastyczności i ruchomości mięśni, stawów, utrzymanie pracy pompy mięśniowej. Wskazania: L=0,1 porażenia, niedowład, wzrost patologicznego napięcia mięsni(spastyczność), nieutrwalony ograniczony ruch w stawach. Przeciwwskazania: niepełny zrost po złamaniu, zapalenia stawów, urazy skóry, mięśni itp. po operacji, zwichnięcia, ból podczas ćwiczeń

2.      Ćwiczenia czynno-bierne: wykonuje fizjoterapeuta, pacjent wspomaga ruch; ćwiczenia przeciw obronnemu napięciu mięśni spowodowanego bólem, Wskazania: L=1, po unieruchomieniu kończyny, choroby reumatyczne, atrofia tkanek, demineralizacja kości; Przeciwskazania: zapalenie stawów, swierze blizny, okres unieruchomienia złamania

3.      Ćwiczenia wspomaganeL=0-2àbezpośrednie- pacjent zdrową kończyną ćwiczy chorą(ćw. samowspomagane)

                                                         àpośrednie-      za pomocą bloczku

Ćwiczenia czynne- ćwiczenia wykonuje pacjent

4.      Ćwiczenia czynne w odciążeniu-L=2 w wodzie, bloczki [motywacja psychiczna zwłaszcza os starsze]

5.      Ćwiczenia czynne wolne L=3

6.      Ćwiczenia czynne z  oporem L=3-5; terapeuta, pasy obciążające, bloczki, siłownia

7.      Ćwiczenia specjalne

·         Ćwiczenia kontralateralne stosuje się w przypadku unieruchomienia całej kończyny w opatrunku gipsowym.  Chory ćwiczy wówczas kończynę wolną od opatrunku gipsowego. Warunkiem uzyskania napięcia izometrycznego mięśni unieruchomionej kończyny jest ćwiczenie kończyny  wolnej od unieruchomienia z maksymalnym oporem.

·         Ćwiczenia synergistyczne(ipsilateralne) stosujemy wówczas, kiedy opatrunek gipsowy nie obejmuje całej kończyny. Chory ćwiczy wolny od opatrunku odcinek kończyny z oporem maksymalnym, pobudzajac przez to dynamiczne zespoły części kończyny objętej opatrunkiem gipsowym.

·         Ćwiczenia oddechowe-wzmacnianie mięśni oddechowych, udrożnienie oskrzeli , korekta postawy,   oklepywanie w pozycjach drenażowych

·         Pionizacja i nauka chodu- łóżka pionizacyjne

·         Ćwiczenia samoobsługi- higiena osobista, posiłki, ubieranie, rozbieranie

·         Redresja-zabiegi wykonywane przez fizjoterapeutów, zniesienie ograniczenia zakresu ruchów w stawie spowodowanego przykurczem tkanek, może być wykonywane w znieczuleniu, możliwe mikrourazy;
cel: uzyskanie pełnej biernej ruchomości w stawie

9. Ćwiczenia ogólnoustrojowe- gimnastyka poranna, w wodzie, sport osób niepełnosprawnych(paraolimpiada)

Metody kinezyterapeutyczne

1.       mechaniczne: Metoda Cyriaxa, Metoda McKenzie

2.       neurofizjologiczne: Metoda Volty, Metoda PNF

3.       edukacyjne: Metoda Ayres ,Metoda Domana

2.Masaż leczniczy

Klasyczny: ogólny, odcinkowy (1 kończyna), miejscowy(1 staw)

Masaż segmentarny -strefa Heady- wpływanie na odległe ogniska chorobowe na drodze odruchowej

Technika chwytów ręcznych :głaskanie , rozciąganie, oklepywanie, ugniatanie, wstrząsanie, wałkowanie

Odczyny miejscowe po masażu:

Ø      rozszerzenie miejscowe światła naczyń skórnych

Ø      zwiększenie przekrwienia

Ø      wpływ na tkankową przemianę materii

Ø      rozluźnianie napięcia mięśni

Ø      poprawa napięcia i trofiki tkanek

Ø      uelastycznianie blizn

Ø      złagodzenie stanów bólowych

Ø      odprowadzenie przez naczynia żylne i chłonne substancji przemiany materii

Odczyny ogólne masażu:

Oddziaływanie  odruchowe na narządy wewnętrzne, przemianę materi, termoregulację.
Działanie uspakajające lub pobudzające

3.Fizykoterapia-Zbior metod leczenia za pomocą bodźców opierając się na reakcjach tkanek na bodziec
Na organizm oddziałuje się rozmaitymi bodźcami fizycznymi, pobieranymi z natury (Słońce, borowina)
lub wytwarzanymi specjalnymi urządzeniami (krioterapia, prądy różnego rodzaju)

Czynniki :

·         termiczne [pole elektroniczne, magnetyczne, elektromagnetyczne o wysokiej częstotliwości, ultradźwięki]

·         fotochemiczne [promienie UV]

·         elektromechaniczne [stałe prądy elektryczne]

·         elektrokinetyczne [prądy impulsowe]

Pobudliwość –zdolność oddziaływania na bodźce

Bodziec (odpowiedni, optymalny działający na receptory) bodziec wpływa na procesy życiowe na poziomie komórki, narządu, ustroju. Aby spotęgować reakcję bodziec musi być powtarzany, następuje akumulacja bodźca.

Na  oddziaływanie bodźca na ustrój mają wpływ

·         Cechy bodźca : siła , długość czasu oddziaływania

·         Fizjologiczne właściwości tkanek: rodzaj tkanek, miejsce/okolica, wielkość powierzchni oddziaływania

·         Cechy działania bodźca :

§         powolne lub szybkie narastanie bodźca,

§         synergistyczny lub antagonistyczny w stosunku do innych bodźców

·         Inne: wiek, płeć, stan zdrowia(rodzaj, okres choroby), adaptacja do bodźca, typ reaktywności.

Odczyn(reakcja) – występuje w tkance po zadziałaniu określonej porcji energii zależy od:

- ilości energii, - czasu działania energii, - właściwości tkaniek

Rodzaje odczynów:

·         Progowy   (reakcja minimalna)

·         normalny ,

·         paradoksalny(nieprawidłowy), np. występuje skurcz zamiast spodziewanego rozkurczu.

·         odwracalny / nieodwracalny(np. poparzenie),

·         miejscowy / ogólny

Rodzaje fizykoterapii

1.       Prądy

·         galwanizacja – przeciwbólowo, podnosi próg bólu

·         elektrostymulacja– np. do odżywienia nerwów

·         jonoforeza- czyli połączenie galwanizacji z wprowadzaniem leku przez skórę przy pomocy prądu.

·         Kąpiele elektryczno wodne

2. Krioterapia –stosowanie niskich temperatur ciekły azot –140*C, dwutlenek węgla –70*C, powietrzem-20*C

3.    Ciepłolecznictwo-  parafinoterapia, sauna, kąpiele lecznicze

4.       Ultradźwięki, fonoforeza(wprowadzanie leku)

5.       Wiązki laserowe (...