Topografia serca
n 2/3 serca leży na lewo od płaszczyzny pośrodkowej ciała, a tylko 1/3 na prawo od tej płaszczyzny.
n W stosunku do kręgosłupa leży na wysokości Th4 - Th8
Budowa ogólna
n Serce człowieka jest narządem czterojamowym, składa się z 2 przedsionków i 2 komór.
n Przedsionek prawy - zbiera krew z całego organizmu oprócz płuc.
Uchodzą do niego:
n żyła główna górna - zasadniczo zbiera krew z nadprzeponowej części ciała
n żyła główna dolna - zbiera krew z podprzeponowej części ciała
n zatoka wieńcowa - uchodzą do niej żyły duże i średnie serca.
n Komora prawa - z przedsionka prawego przez zastawkę trójdzielną krew przepływa do komory prawej, a stąd przez pień płucny do obu płuc tworzą krążenie czynnościowe płuc.
n W położeniu opisowym komora prawa ma kształt trójściennego ostrosłupa skierowanego podstawą ku górze. Komora ta pompuje krew pod znacznie niższym ciśnieniem niż komora lewa. Z tego powodu ściana komory prawej jest znacznie cieńsza (ok. 5 mm), co wywołuje sierpowaty kształt komory na przekroju poprzecznym. Wierzchołek komory leży ok. 10 mm od wierzchołka serca.
n Ujście przedsionkowo-komorowe prawe zamyka zastawka trójdzielna Tworzą ją trzy płatki: przedni, tylny i przyśrodkowy Przyczep wszystkich płatków znajduje się w pierścieniu włóknistym. Pomiędzy płatkami głównymi często znajdują się dodatkowe płatki pośrednie. Do płatków zastawki przyczepiają się struny ścięgniste biegnące od mięśni brodawkowatych
n Ujście pnia płucnego zamyka zastawka złożona z trzech płatków półksiężycowatych przedniego, prawego i lewego
Przedsionek lewy - z płuc krew zbierają cztery żyły uchodzące do przedsionka lewego:
n żyła płucna górna lewa
n żyła płucna górna prawa
n żyła płucna dolna lewa
n żyła płucna dolna prawa
n Komora lewa - z przedsionka lewego przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew przepływa do komory lewej, a stąd do tętnicy głównej ( aorta). Krew z aorty zaopatruje odżywczo cały organizm człowieka. Ma kształt stożka i jest bardziej wysmukła i dłuższa niż prawa. Jej wierzchołek jest tożsamy
z koniuszkiem serca.
Unaczynienie serca
Unaczynienie tętnicze serca pochodzi od tętnic wieńcowych - prawej i lewej
Tętnica wieńcowa prawa
n Bierze początek w prawej zatoce aorty.
Tętnica wieńcowa prawa oddaje następujące gałęzie:
n wstępujące (do prawego przedsionka)
n zstępujące (do przedniej ściany, prawego brzegu i ściany tylnej prawej komory)
n boczne: prawe i lewe (do obu komór)
n przegrodowe tylne (obszar zaopatrzenia to 1/3 tylnej przegrody międzykomorowej oraz większość struktur układu bodźco-przewodzącego mięśnia sercowego).
Tętnica wieńcowa lewa
n Rozpoczyna się w lewej zatoce aorty.
Dzieli się na:
n gałąź międzykomorowa przednią która biegnie w bruździe międzykomorowej przedniej aż do koniuszka serca.
Na przebiegu towarzyszą jej:
n żyła wielka serca
n naczynia chłonne
n gałązki nerwowe splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)
Oddaje gałęzie:
n prawe (do prawej komory, w tym gałązkę stożka tętniczego)
n lewe (w liczbie 4-6, dochodzące do lewej komory)
n przegrodowe przednie (w liczbie 8-15, zaopatrujące 2/3 przednie przegrody międzykomorowej)
n gałąź okalającą która w początkowym przebiegu ukryta pod lewym uszkiem (biegnie w bruździe wieńcowej między lewym przedsionkiem a lewą komorą na powierzchni mostkowo-żebrowej - następnie na powierzchni tylnej i kończy się na powierzchni przeponowej).
WADY SERCA
Wada serca
n Wada serca – wrodzona lub nabyta nieprawidłowość anatomiczna budowy serca, polegająca na obecności nieprawidłowych połączeń pomiędzy jamami serca lub/i dużymi naczyniami bezpośrednio do nich uchodzących, albo/i na nieprawidłowej budowie i funkcji zastawek serca. Wrodzone wady serca powstają na skutek nieprawidłowej organogenezy podczas rozwoju płodu (3-8 tydzień)
Podział wad serca
Zasadniczym podziałem wad serca jest podział na:
n wady serca wrodzone
n wady serca nabyte
Wady nabyte są wadami zastawkowymi, wady wrodzone zwykle dotyczą innych struktur serca, a stosunkowo rzadko zastawek.
Wady zastawkowe dzieli się na:
= wady zastawkowe proste
• niedomykalności
• zwężenia
=wady zastawkowe złożone: niedomykalność ze zwężeniem w jednej zastawce
= wady zastawkowe kombinowane :wada dotycząca dwóch różnych zastawek
Ponadto wady zastawkowe serca można podzielić na:
n wady organiczne: związane z obecnością zmian patologicznych w obrębie zastawek lub w aparacie ścięgnistym zastawek (mogą być to zwężenia lub niedomykalności)
n wady czynnościowe: wtórnie wywołane skutkami nieprawidłowej pracy serca (rozszerzenie pierścienia ścięgnistego zastawki w wyniku przerostu serca) lub nieprawidłową funkcją mięśni brodawkowatych.
Wrodzone wady serca- przyczyny
n W krajach europejskich wrodzone wady serca są rozpoznawane u ok. 0,8–1% żywo urodzonych noworodków. W Polsce stanowią drugą co do częstości przyczynę zgonów noworodków, zaraz po chorobach okresu okołoporodowego.
n W większości przypadków (90%) przyczyna powstania wrodzonej wady serca jest nieznana. Pozostałe wiązane są z wadami genetycznymi oraz wpływem czynników teratogennych.
n Zarówno mutacje pojedynczego genu jak i anomalie chromosomalne mogą mieć wpływ na powstawanie defektów. Istnieją pewne predyspozycje genetyczne które wykazano w trisomiach chromosomów:
- 21 (zespół Downa),
- 13 (zespół Pataua)
- 18 (zespół Edwardsa).
Przyczyny cd
n Wrodzone wady serca również częściej występują u dzieci z innymi zespołami wrodzonymi, jak np. Turnera,
n Stwierdzono zależność między pojawianiem się wad serca u dzieci a ich wcześniejszym występowaniem w rodzinie (do 10% ryzyka w przypadku wady serca u matki).
n Wrodzone wady serca pojawiają się u często u noworodków, których matki w pierwszym trymestrze ciąży:
- chorowały na niektóre choroby wirusowe, zwłaszcza na różyczkę (przetrwały przewód tętniczy oraz zwężenie tętnicy płucnej),
- stosowały niektóre leki (hydantoina, sole litu, talidomid, witaminę A)
- nadużywały alkoholu.
Spośród innych czynników teratogennych zwiększających ryzyko wymienia się
- nieuregulowaną cukrzycę matki w czasie ciąży,
- padaczkę (zwłaszcza postać grand mal; najprawdopodobniej niedotlenienie podczas ataków oraz wpływ leków),
- toczeń rumieniowaty układowy
Patofizjologia i następstwa wrodzonych wad serca
Ze względu na wpływ na utlenowanie krwi, wady dzieli się na
n wczesnosinicze,
n późnosinicze
n niesinicze.
Obecność sinicy jako objawu wady serca związana jest z dużą domieszką w krwi tętniczej hemoglobiny nieutlenowanej (powstaje gdy stężenie hemoglobiny nieutlenowanej przekracza 5 g%). Ilość tej hemoglobiny i nasilenie sinicy zależą od wielkości przepływu krwi żylnej do tętnic dużego układu krążenia, z pominięciem płuc.
Najczęściej spotykane wrodzone wady serca
n Wady serca wrodzone są klasyfikowane i dzielone w rozmaity sposób.
n Najczęściej oparte są one na obecności lub braku charakterystycznych objawów klinicznych (wady wczesnosinicze, późnosinicze i bezsinicze), (wady ze zmniejszonym, zwiększonym i prawidłowym przepływem płucnym) oraz na opisie zmian anatomicznych, grupowanych w zespoły (zwykle dotyczących zaburzeń określonego etapu rozwoju płodowego serca).
Wady niesinicze
Wadami niesiniczymi są takie wrodzone nieprawidłowości, w których istnieje utrudnienie przepływu krwi, bez przecieków pomiędzy krążeniem małym i dużym.
n koarktacja aorty czyli zwężenie łuku aorty
• nad więzadłem tętniczym (postać dziecięca, z zachowaniem drożności przewodu tętniczego)
• pod więzadłem tętniczym (postać dorosłych)
n zwężenie aorty
• zwężenie aorty zastawkowe (niedorozwój płatków zastawki półksiężycowatej aorty, często z fibroelastozą wsierdzia)
• zwężenie aorty podzastawkowe
• zwężenie aorty nadzastawkowe
n izolowane zwężenie tętnicy płucnej
n anomalia Ebsteina (zaburzony rozwój zastawki trójdzielnej)
n wrodzone zwężenie lewego ujścia żylnego (zastawki dwudzielnej)
n wrodzona niedomykalność zastawki dwudzielnej
n zespół Lutembachera (syndroma Lutembacher): wrodzone zwężenie lewego ujścia żylnego + ubytek w przegrodzie międzyprzedsionkowej
n ...
kasiorka1987