DIETA WEGETARIAŃSKA.docx

         Bardzo istotną kwestią charakteryzującą każdego z nas jest sposób odżywiania się. W dużym uproszczeniu dokonajmy podziału na tych wszystkich, którzy nie przywiązują uwagi do tego co  jedzą i kiedy to robią oraz alternatywnie tych dla których jest to istotna kwestia. Koncentrując się na drugiej grupie osób, biorąc pod uwagę mnóstwo teorii dotyczących odpowiedniego odżywiania się, proponuje przyjrzeć się jednej z nich

        Wegetarianizm zwany inaczej jarstwem, wywodzi się z Indii i terenów Bliskiego Wschodu. Wegetarianizm najczęściej był praktykowany  jako  sposób żywienia zgodny z wolą Boga, nie wymagający zabijania. Stosowana już w starożytności dieta, z  początku  głównie

z powodów etyczno-religijnych była bardzo szczególną czcią zwierząt (święte krowy). Istniejące wtedy przekonania i moralność nie pozwalały na poświęcanie życia zwierząt w celu zdobycia pożywienia. Tą zasadę wyznawali również starożytni filozofowie według których , należało żyć w zgodzie z naturą. I tak właśnie zapoczątkował się dzisiejszy wegetarianizm.

W  Europie  miał on początek na przełomie XVII i XVIII wieku, kiedy to pojawiła się chęć wprowadzenia zdrowszego sposobu odżywiania. Pierwszym krokiem miało być wprowadzenie na rynek nowych produktów spożywczych, i tak na przykład w Stanach Zjednoczonych rozpoczęła się produkcja kremu orzechowego i płatków kukurydzianych. Zwolennicy tej diety uważają, że jest zdrowsza od tradycyjnej,a przeciwnicy alarmują, iż nie dostarcza organizmowi potrzebnych składników pokarmowych. Obrońcy diety, w której przeważają produkty roślinne, twierdzą, że pomaga ona zapobiegać takim schorzeniom jak otyłość, cukrzyca czy nowotwory układu pokarmowego. Wynika to z wysokiej zawartości błonnika w takim pożywieniu. Diety te cechuje duże spożycie witaminy C i innych witamin rozpuszczalnych w wodzie, oraz mała zawartość soli kuchennej i cukrów prostych (np. sacharozy)

Z kolei wyeliminowanie z diety tłuszczów zwierzęcych zapobiega podnoszeniu się poziomu złego cholesterolu we krwi. To z kolei broni przed rozwojem miażdżycy, a w dalszej konsekwencji - choroby wieńcowej.Tak więc pomimo wielu zalet, stosowanie radykalnych form wegetarianizmu może również okazać się niebezpieczne dla zdrowia. Co prawda u wegetarian spada zachorowalność na choroby cywilizacyjne, ale częściej spotyka się u nich anemię, zaburzenia miesiączkowania, krzywicę, osteoporozę, a u dzieci i młodzieży zahamowanie wzrostu oraz opóźnienie rozwoju fizycznego i umysłowego. Za główny mankament diety wegetariańskiej uznaje się ilościowy niedobór  białka.  Z powodu niedoboru żelaza wegetarianom grozi niedokrwistość. Żelazo pochodzące z pokarmów roślinnych też nie wystarcza. Poza tym człowiek o wiele wolniej je przyswaja niż z mięsa czy wątroby. Wielu wegetarian prędzej czy później trafia do szpitala z zaburzeniami przemiany materii i różnymi dolegliwościami przewodu pokarmowego. Cierpią też na niedobór wapnia, co negatywnie odbija się na układzie kostnym. W przypadku wegan w celu uniknięcia tych niedoborów zaleca się suplementację diety witaminą B12, witaminą D oraz wapniem. Z punktu widzenia współczesnej wiedzy o żywieniu, dieta wegetariańska nie należy do diet całkowicie bezpiecznych, a jej stosowanie ma zarówno wady jaki  i zalety. Wartość energetyczna oraz odżywcza różnego rodzaju diet wegetariańskich jest od wielu lat przedmiotem zainteresowań wielu naukowców. Osoby wybierające jarski model żywienia są często bardziej aktywni fizycznie, rezygnują lub znacznie ograniczają wszelkiego rodzaju używki: papierosy, alkohol, kawę, herbatę. Zaletą większości diet wegetariańskich jest duża zawartość w diecie: warzyw

i owoców, produktów zbożowych oraz tłuszczów roślinnych.

W ostatnich latach bardzo wzrosła popularność diety wegetariańskiej oraz powstało wiele jej odmian. Do których zalicza się: weganizm, laktowegetarianizm , laktoowowegetarianizm, semiwegetarianizm. Myślę jednak również, że nie wszyscy wiedzą, iż nawet wśród wegetarianów istnieje podział na różne diety.

 Istnieją wegetarianie tak zwani bezwzględni:

Jest to ścisły wegetarianizm polegający na ograniczaniu się tylko do warzyw i owoców. Dlatego niesie ze sobą znacznie większe ryzyko niedoboru takich witamin jak B12, która występuje jedynie w soi. B2-głównie w mleku i jego przetworach (jest jej niewiele tylko

w brokułach). B6- jest obecna wyłącznie w rybach i mięsie.

i D oraz minerałów - szczególnie żelaza, wapnia i cynku. To może nie wystarczyć, aby organizm funkcjonował jak należy.
Jest dietą która całkowicie wyklucza produkty pochodzenia zwierzęcego, a uwzględnia wyłącznie produkty pochodzenia roślinnego. 

Dieta wegańska może dzielić się dalej na inne kierunki:

·         witarianizm,

·         frutarianizm.

Witarianizm wyklucza spożywanie pokarmów poddanych obróbce termicznej. Witarianie dopuszczają środki żywnościowe nie przetwarzane przemysłowo oraz podgrzewanie jedzenia do 41°C. Witarianizm jest dietą która polega głównie na jedzeniu tylko świeżych warzyw

i owoców, dochodzi do eliminacji wszelkich napojów jak herbata, kawa, soki, napoje, zastępują je wodą mineralną.
Przekonania witarianów to fakt, że gotowanie niszczy enzymy i składniki mineralne zawarte

w warzywach i owocach. Naukowcy potwierdzają to, jednak zaznaczają także, że gotowanie czasem uwalnia więcej składników mineralnych z wnętrza pokarmu oraz wysoka temperatura powoduje ścinanie się białka i "śmierć" żywności.
Frutarianizm, najbardziej radykalna z odmian. Frutarianie oprócz mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego nie jedzą żadnych owoców i warzyw, które musieliby zerwać. Ich pokarm ogranicza się do owoców, które same spadną z drzewa. Nie akceptują spożywania marchwi i sałaty. Frutarianie żywią się np. pomidorami, jabłkami, fasolą, ale nie jedzą ziemniaków i szpinaku. Wielu naukowców podważa fakt iż dzięki takiemu jadłospisowi można organizmowi dostarczyć wszystkie niezbędne składniki pokarmowe i witaminy, ze względu na tak ubogi jadłospis jest to bardzo ciężkie w realizacji.
Dieta  laktowegetariańska jest odmiana łagodną, laktowegetarianie dopuszczają jednak spożywanie mleka i jego przetworów.
Dieta laktoowowegetariańska jest dietą w której oprócz produktów pochodzenia roślinnego uwzględnia również mleko i jego przetwory oraz jaja.

Deta semiwegetariańska dopuszcza spożywanie ryb, drobiu, jaj i mleka, natomiast wyklucza jedynie czerwone mięso.  

            Dieta wegetariańska może wiązać się z  niepełnym pokryciem zapotrzebowania energetycznego, niedoborami białkowymi (aminokwasy egzogenne), witamin. Natomiast

z drugiej strony posiada ona korzystne ograniczenia tłuszczy nasyconych, zwiększoną podaż węglowodanów złożonych, zwiększoną ilość błonnika pokarmowego, co sprzyja zmniejszeniu ryzyka  chorób nowotworowych, serca, naczyń oraz cukrzycy. Wymaga umiarkowania oraz starannego dobierania pokarmów. W przeciwnym przypadku może być równie szkodliwa dla zdrowia jak niewłaściwie realizowane dieta tradycyjna lub lecznicza.
Jeszcze kilka lat temu ludzie nie jedzący mięsa byli postrzegani jako  dziwacy. Obecnie sytuacja się zmieniła - życie bez mięsa zyskuje wciąż nowych zwolenników.
Nawet dotychczasowi sceptycy zaczynają dostrzegać wiele plusów płynących z takiego stylu życia.
Stawiają na zdrowie i na świat wolny od okrucieństwa - decydują się na wegetarianizm.
Szacuje się, że w Polsce obecnie jest około 2 milionów wegetarian i  liczba ta stale rośnie. Ogromną grupę stanowią ludzie młodzi, świadomi tego, ile cierpienia niesie za sobą spożywanie mięsa.

Dzień 1 października świętowany jest jako Międzynarodowy Dzień Wegetarianizmu. Został ustanowiony w 1977 roku, a jego celem jest promocja bezmięsnego trybu życia. W tym dniu

w wielu barach i restauracjach obowiązują promocje na wegetariańskie dania.
 

Przykładowy jadłospis:

Śniadanie:
* miseczka chudego twarożku z rzodkiewką i szczypiorkiem
* szklanka soku z marchewki
II śniadanie: * miseczka warzyw gotowanych na parze skropionych łyżką oliwy lub oleju rzepakowego
* szklanka soku wielowarzywnego
Obiad:
* talerz zupy brokułowej
* 3 łyżki brązowego ryżu
* miseczka zimowej sałaty
* miseczka surówki z kapusty pekińskiej z marchewką i cebulką doprawiona jogurtem
* szklanka soku pomidorowego
Podwieczorek:
* miseczka pomidora z chudym twarogiem
* szklanka soku marchwiowego
Kolacja:
* miseczka warzyw gotowanych na parze skropionych łyżką oliwy lub oleju rzepakowego
* szklanka miętowej herbatki z cytryną
* pieczywo Wasa

http://www.wegetarianizm.net/

http://polki.pl/dieta_dietyodchudzajace_artykul,10013425.html

http://jejkuchnia.pl/tagi/dieta-wegetarianska-wady-i-zalety

http://krakow.gazeta.pl/krakow/1,39245,1926383.html#ixzz1AMWxkdO1

http://www.kateringdietetyczny.pl/

http://www .echodnia.eu/apps/pbcs.dll/