Czeski dla początkujących(1).pdf

(1847 KB) Pobierz
Czeski dla początkujących
696111186.002.png
Lekcja próbna
A1
W lekcjach kursu towarzyszyæ Ci bêdzie kilku bohaterów. Poznasz losy m³odej zakochanej pary
studentów brneñskiego uniwersytetu oraz ich rodzin i przyjació³. W³¹cz kasetê i powtórz na g³os
ich imiona i nazwiska:
Lucie Kuèerová
> [lucyje kuczerowa:]
– ( imiê i nazwisko ¿eñskie )
Petr Dokoupil
> [petyr dokoupil]
– ( imiê i nazwisko mêskie )
Przed wys³uchaniem pierwszego dialogu zapoznaj siê ze s³ówkami i wyra¿eniami, które w nim
wyst¹pi¹. Ka¿de z nich jest nagrane dwukrotnie. Ty te¿, s³uchaj¹c kasety, powtórz ka¿de s³owo
i wyra¿enie dwa razy na g³os, porównuj¹c je z polskim t³umaczeniem:
ahoj
> [ahoj]
РczeϾ
jak
> [jak]
– jak
mít, mít se
> [mi:t, mi:t se]
– mieæ, mieæ siê
díky
> [dji:ki]
– dziêki
dobøe
> [dobrze]
– dobrze
co
> [co]
–co
ty
> [ty]
–ty
taky
> [taki]
– te¿
veèer
> [weczer]
– wieczór, wieczorem
èas
> [czas]
– czas
ano
> [ano]
– tak
pro
> [pro]
– dla
pøekvapení
> [przekwapeni:]
– niespodzianka ( rodzaj nijaki )
vstupenka
> [wstupenka]
– bilet ( np. na koncert )
na
> [na]
–na
koncert
> [koncert]
– koncert
mít velkou radost
> [mi:t welkou radost]
– bardzo siê cieszyæ
( dos³. mieæ wielk¹ radoœæ )
moc
> [moc]
– bardzo
zvìdavý
> [zwiedawi:]
– ciekawy
jaké
> [jake:]
– jakie
mít chut’ na
> [mi:t chutj na]
– mieæ ochotê na
palaèinka
> [palaczinka]
– naleœnik ( rodzaj ¿eñski )
pøijít
> [prziji:t]
РprzyjϾ
pøed
> [przed]
– przed
Pos³uchaj zatem krótkiej rozmowy telefonicznej. Petr dzwoni, ¿eby zaprosiæ ukochan¹ wieczorem
na koncert, a Lucie te¿ chce sprawiæ mu przyjemnoœæ. Postaraj siê jak najwiêcej zrozumieæ:
Petr: Ahoj, Lucie, jak se máš?
Lucie: Ahoj, díky, mám se dobøe. Co ty?
Petr: Díky, mám se taky dobøe. Máš veèer èas?
Lucie: Ano…
Petr: Mám pro tebe pøekvapení – vstupenky na koncert!
Lucie: Mám velkou radost! Mám pro tebe taky pøekvapení!
2
696111186.003.png
Lekcja próbna
Petr: Jsem moc zvìdavý, jaké pøekvapení?
Lucie: Máš chut’ na palaèinky?
Petr: Mám! Pøijdu pøed koncertem.
Lucie: Dobøe, ahoj!
Petr:
Ahoj!
Pos³uchaj dialogu jeszcze raz i powtarzaj za lektorem ka¿de zdanie:
Ahoj, Lucie, jak se máš?
– Czeœæ, Lucie, co u ciebie ( dos³. jak siê masz )?
Ahoj, díky, mám se dobøe.
– Czeœæ, dziêki, wszystko w porz¹dku ( dos³. mam
siê dobrze ) .
Co ty?
– Co u ciebie? ( dos³. Co ty? )
Díky, mám se taky dobøe.
– Dziêki, u mnie te¿ wszystko w porz¹dku.
Máš veèer èas?
– Masz wieczorem czas?
Ano...
– Tak...
Mám pro tebe pøekvapení – vstupenky na
koncert!
– Mam dla ciebie niespodziankê – bilety na koncert!
Mám velkou radost!
– Bardzo siê cieszê.
Mám pro tebe taky pøekvapení!
– Te¿ mam dla ciebie niespodziankê!
Jsem moc zvìdavý, jaké pøekvapení?
– Jestem bardzo ciekawy, jak¹ niespodziankê?
Máš chut’ na palaèinky?
– Masz ochotê na naleœniki?
Mám!
– Mam!
Pøijdu pøed koncertem.
– Przyjdê przed koncertem.
Dobøe, ahoj!
РDobrze, czeϾ!
Ahoj!
РCzeϾ!
Nieformalne rozmowy Czesi rozpoczynaj¹ najczêœciej od pozdrowienia „ ahoj ”, odpowiednika po-
pularnego polskiego „czeœæ”. Jeœli chcesz wyraziæ swoje zainteresowanie drug¹ osob¹, mo¿esz,
podobnie jak w Polsce, zadaæ niektóre z tzw. pytañ grzecznoœciowych, na przyk³ad: „ Jak se máš? ”.
Nawi¹zanie nieformalnej rozmowy mo¿e wygl¹daæ tak:
Ahoj, jak se máš?
РCzeϾ, co u ciebie?
WyobraŸ sobie, ¿e spotykasz znajomego Czecha, z którym jesteœ na „ty”. Uzupe³nij poni¿sze
zdanie:
CzeϾ, co u ciebie?
– Ahoj, > jak se máš ?
OdpowiedŸ na takie przywitanie nale¿y rozpocz¹æ od pozdrowienia „ ahoj ”. Wypada podziêkowaæ
za zadane pytanie, najlepiej ju¿ poznanym „ díky ” – „dziêki”. Rozmowê najlepiej kontynuowaæ,
wyra¿aj¹c podobne zainteresowanie drug¹ osob¹ „ Jak se máš ty? ”.
Kontynuowanie nieformalnej rozmowy mo¿e wygl¹daæ tak:
Ahoj, díky, mám se dobøe. Jak se máš ty?
– Czeœæ, dziêki, wszystko w porz¹dku. Co u ciebie?
Tym razem wyobraŸ sobie, ¿e rozmowê rozpocz¹³ Twój znajomy Czech, z którym jesteœ na „ty”.
Uzupe³niaj¹c drugie zdanie dialogu, odpowiedz na jego pytanie.
Ahoj, jak se máš?
Ahoj, > díky, mám se dobøe. Jak se máš ty ?
3
696111186.004.png
Lekcja próbna
Spójrz teraz, jak wygl¹daj¹ wszystkie zaimki osobowe w liczbie pojedynczej w jêzyku czeskim.
Zaimki osobowe w liczbie pojedynczej s¹ w jêzyku czeskim prawie identyczne z polskimi:
1. já
> [ja:]
–ja
2. ty
> [ty]
–ty
3. on, ona, ono
> [on, ona, ono]
– on, ona, ono
Teraz sprawdŸ, czy zapamiêta³eœ wspomniane zaimki osobowe, uzupe³niaj¹c zdania:
Jak se máš?
– > Já se mám dobøe.
Je Petr zvìdavý?
– Ano, > on je moc zvìdavý.
Ahoj, díky, mám se dobøe.
– Co > ty ?
Jak se má Lucie?
– > Ona se má moc dobøe.
Zaimki osobowe w liczbie mnogiej s¹ równie¿ bardzo podobne do polskich:
1. my
> [my]
–my
2. vy
> [wy]
–wy
3. oni, ony, ona
> [oni, ony, ona]
– oni, one
Trzeba pamiêtaæ o ma³ej ró¿nicy w trzeciej osobie: jêzyk polski ma w liczbie mnogiej tylko dwie
formy – dla mêskoosobowych „oni” i dla niemêskoosobowych „one”, a w jêzyku czeskim, tak samo
jak w liczbie pojedynczej, odró¿nia siê równie¿ w liczbie mnogiej trzy rodzaje – dla mêskiego ¿y-
wotnego „oni”, dla mêskiego nie¿ywotnego i ¿eñskiego „ony” i dla nijakiego „ona”.
Forma rodzaju nijakiego „ona” jest bardzo rzadko spotykana, najczêœciej u¿ywana jest w liczbie
mnogiej rodzaju mêskiego i ¿eñskiego.
Mêsko-¿eñskie grupy mieszane, podobnie jak w jêzyku polskim, oznaczane s¹ zaimkiem rodzaju
mêskiego „oni”.
Okreœlanie osób lub przedmiotów w liczbie mnogiej za pomoc¹ zaimków osobowych wygl¹da tak:
liczba pojedyncza
liczba mnoga
zaimek w liczbie mnogiej
Petr
Petrové
> [petyrowe:]
oni
veèer
veèery
> [weczery]
ony
Lucie
Lucie
> [lucyje]
ony
pøekvapení
pøekvapení
> [przekwapeni:]
ona
Uzupe³nij zdania zaimkami lub zamieñ s³owa podane w liczbie mnogiej na odpowiedni zaimek:
Lucie a Petr se mají dobøe.
– > Oni se mají dobøe.
Petrové jsou zvìdaví.
– > Oni jsou zvìdaví.
pøekvapení
– > ona
palaèinka
– > ony
W dialogu kilkakrotnie pojawi³y siê równie¿ s³ówka „ máš ”i„ mám ”:
Ahoj, Lucie, jak se máš?
РCzeϾ, Lucie, co u ciebie?
Máš veèer èas?
– Masz wieczorem czas?
Mám pro tebe pøekvapení – vstupenky na
koncert!
– Mam dla ciebie niespodziankê – bilety na koncert!
S¹ to formy czasu teraŸniejszego czasownika „mít” – „mieæ”.
4
696111186.005.png
Lekcja próbna
Przedstawmy czasownik „mít” w liczbie pojedynczej czasu teraŸniejszego razem z poznanymi za-
imkami osobowymi:
1. já mám
> [ja: ma:m]
–jamam
2. ty máš
> [ty ma:sz]
– ty masz
3. on má
> [on ma:]
–onma
ona má
> [ona ma:]
– ona ma
Odmiana czasownika „mít” jest bardzo podobna do odmiany polskiego czasownika „mieæ”. Istnie-
je tylko jedna ró¿nica w wymowie, polegaj¹ca na wyd³u¿eniu samog³oski „a” w jêzyku czeskim,
i jedna ró¿nica w pisowni – w jêzyku czeskim wystêpuje „š” bêd¹ce odpowiednikiem polskiego
„sz”.
Uzupe³nij zdania odpowiedni¹ form¹ czasownika „mít”:
Ona ma dla ciebie niespodziankê.
– Ona > má pro tebe pøekvapení.
Ja mam ochotê na naleœniki.
– Já > mám chut’ na palaèinky.
U ciebie wszystko w porz¹dku.
– Ty se > máš dobøe.
Formy czasownika „mít” w liczbie mnogiej czasu teraŸniejszego s¹ równie¿ podobne do polskich
odpowiedników:
1. my máme
> [my ma:me]
– my mamy
2. vy máte
> [wy ma:te]
– wy macie
3. oni mají
> [oni maji:]
– oni maj¹
ony mají
> [ony maji:]
– one maj¹
Zwróæ uwagê, ¿e wyd³u¿enie w wymowie samog³oski „a” dotyczy tylko 1. i 2. osoby liczby mnogiej,
nie zaœ „a” w 3. osobie „mají”. W 3. osobie liczby mnogiej jest natomiast wyd³u¿ona ostatnia sa-
mog³oska „í”.
Uzupe³nij zdania:
My mamy bilety na koncert.
– My > máme vstupenky na koncert.
Wy macie ochotê na naleœniki.
– Vy > máte chut’ na palaèinky.
Oni maj¹ dla ciebie niespodziankê.
– Oni > mají pro tebe pøekvapení.
Czasownik „mít” jest pierwszym czeskim czasownikiem, który pozna³eœ. Mo¿emy zatem podaæ
pierwsze, najprostsze zasady dotycz¹ce czeskich czasowników:
Wszystkie czasowniki czeskie maj¹ w 1. osobie liczby mnogiej koñcówkê „–me”
i w 2. osobie liczby mnogiej koñcówkê „–te”.
Przeanalizujmy dok³adniej, jakie znaczenia mo¿e przybieraæ czasownik „mít”:
Podobnie jak w jêzyku polskim, równie¿ w jêzyku czeskim czasownik „mít” przybiera z regu³y
znaczenie „posiadania czegoœ” – czasu lub radoœci, czy te¿ ochoty na coœ przyjemnego, np.:
Máš veèer èas?
– Masz wieczorem czas?
Mám velkou radost!
– Bardzo siê cieszê. ( dos³. Mam wielk¹ radoœæ. )
Máš chut’ na palaèinky?
– Masz ochotê na naleœniki?
5
696111186.001.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin