H. Operacz - Leczenie Akupunkturą.pdf - Zdrowie - manix52

DR N. MED. HENRYK OPERACZ

LECZENIE AKUPUNKTURĄ

Wydawnictwo Lekarskie PZWL

Warszawa

Spis treści

Wstęp..................... 9

Historia akupunktury............... 13

Chińska filozofia medycyny tradycyjnej.......... 35

Pojęcie "Chi"................. 35

Pojęcie "Yang" i "Yin" (teoria "ZangFu")....... 43

Reguła Pięciu Elementów (teoria "WuKsing")..... 46

Meridiany, południki, kanały............. 50

Meridiany główne............... 51

Meridiany dodatkowe.............. 56

Meridiany i ich przebieg............. 58

Punkty akupunktury................ 75

Igły jako narzędzia akupunktury............ 82

Zabiegi akupunktury................ 86

Najczęstsze przyczyny lęku przed leczeniem akupunkturą.... 91

Metody nakłuwania punktów akupunktury......... 94

Inne metody oddziaływania na punkty akupunktury...... 97

PrzyŜeganie, przygrzewanie, moxa fitotermoterapia... 97

Przygrzewanie bezpośrednie i pośrednie....... 99

MasaŜ punktowy, akupresura digitopresura...... 106

Bańki lecznicze................ 108

Elektroakupunktura............... 112

Laseropunktura................ 116

Sonopunktura................. 122

Współczesne poglądy na mechanizm działania akupunktury... 123

Mechanizm przeciwbólowego działania akupunktury..... 129

Neurofizjologiczny mechanizm przeciwbólowego działania akupunktury.................. 130

Wstęp

Wiek XX, szczególnie jego druga połowa, jest wiekiem niespotykanej w dziejach ludzkości ekspansji

postępu we wszystkich dziedzinach nauki. Przeciętny człowiek największe osiągnięcia dostrzega w

technice, gdzie obserwuje się bardzo szybką elektronizację, miniaturyzację, komputeryzację,

automatyzację. Osiągnięcia techniczne zmniejszyły odległości między ludźmi i kontynentami,

wyniosły człowieka w kosmos, a w pracy codziennej zastąpiły go robotami.

Zastosowanie nowoczesnych elektronicznych urządzeń telekomunikacyjnych, telewizji satelitarnej i

satelitów telekomunikacyjnych, telefaksów, telefonii komórkowej, internetu itp., pozwoliło na

błyskawiczne przekazywanie informacji z jednego krańca globu ziemskiego na drugi, na

rozpowszechnianie wiadomości, a tym samym umoŜliwiło masową, szybką edukację.

W medycynie i biologii, dzięki wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych, wprowadzono

wiele nowych bądź udoskonalonych aparatów i urządzeń. Zastosowano nowe metody badawcze, takie

jak: scyntygrafia, holografia, ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, tzw.

cyfrowa angiografia subtrakcyjna, umoŜliwiająca bardzo precyzyjne, wybiórcze badanie naczyń

krwionośnych kaŜdego wybranego narządu i części ciała. Dzięki temu udało się więc osiągnąć szybki

postęp równieŜ w diagnostyce medycznej. Nic więc dziwnego, Ŝe współczesny człowiek zapatrzony w

ten fascynujący rozwój wszystkich wymienionych wyŜej dziedzin techniki spodziewa się takiego

samego rozwoju metod leczenia. Domaga się szybkiego i skutecznego opanowania wielu dotychczas

nieuleczalnych chorób i uwolnienia od dręczących go dolegliwości. Domaga się leków znoszących ból

i leków znoszących napięcie nerwowe, leków nasennych i pobudzających. Domaga się leków

podnoszących kondycję fizyczną i psychiczną, leków poprawiających sylwetkę ciała i wreszcie leków

hamujących proces starzenia. Szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych, bogatych, ludzie

pozbawieni tych powszednich trosk Ŝycia codziennego, które nam towarzyszą, bardzo dbają o swoje

zdrowie. Chcą, i słusznie, Ŝyć dobrze, długo i bez dolegliwości.

Takie wymagania współczesnego człowieka stały się wyzwaniem dla wszystkich dziedzin medycyny,

a szczególnie farmakologii i doprowadziły do syntezy wielu tysięcy leków. DuŜa opłacalność tego

rodzaju przemysłu sprawiła, Ŝe pełną parą pracują laboratoria naukowe i fabryki farmaceutyczne.

Wyprodukowano juŜ tak duŜo róŜnych preparatów, Ŝe zapamiętać je mogą tylko komputery. Dzisiaj

jednak juŜ wiemy, Ŝe Ŝaden syntetyczny lek nie jest lekiem obojętnym dla organizmu. Gdy na jeden

narząd działa leczniczo, drugi moŜe uszkadzać. Budowa chemiczna współczesnych leków jest tak

złoŜona, Ŝe muszą one być bardzo dokładnie dawkowane, a ich dawki muszą być dostosowane do

masy ciała, wieku, płci, a nawet do sposobu odŜywiania chorego. Im bardziej złoŜony chemicznie jest

lek, im bardziej jego budowa jest skomplikowana, tym więcej ma przeciwwskazań i objawów

ubocznych. Tak więc nawet drobne odchylenia od zasad jego podawania lub jednoczesne stosowanie

kilku leków na raz prowadzi do zaburzeń ich biotransformacji (biochemicznej przemiany w

organizmie), do ich interakcji lub kumulacji i do objawów przedawkowania lub teŜ często

wzajemnego unieczynniania się leków, tj. do neutralizacji.

Obecnie coraz częściej zwraca się uwagę, Ŝe przy nieumiejętnym lub niedbałym stosowaniu przez

chorego leków (a współczesny, zestresowany człowiek czyni to coraz częściej) ich nadmierne, często

prawie nałogowe spoŜywanie, wyrządza niejednokrotnie większe szkody niŜ sama choroba. Ze

statystyk wielu krajów wynika, Ŝe obecnie więcej kosztuje likwidowanie skutków podawania leków,

czyli ich działań ubocznych i wynikających stąd powikłań, niŜ leczenie samych chorób.

Jest to jedna, ale nie jedyna, przyczyna, dla której współczesny chory coraz częściej wzbrania się

przed zaŜywaniem leków syntetycznych i szuka leków mniej szkodliwych naturalnych preparatów

roślinnych lub teŜ sięga po stare metody lecznicze, stosowane i wypróbowane przez tysiące lat, takie

jak akupunktura (refleksoterapia), akupresura, ziołolecznictwo itp., i chętnie je stosuje. W historii

medycyny znane są okresy renesansu zarzuconych kiedyś róŜnych metod leczniczych i powrotu do ich

stosowania.

Z postępem wiedzy i techniki medycznej metody te poddaje się weryfikacji. Odnosi się to zarówno do

ich mechanizmu działania, jak i moŜliwości terapeutycznego zastosowania w róŜnych jednostkach

chorobowych. Jedną z takich niefarmakologicznych metod, która w ostatnich czasach zyskała duŜą

popularność, jest właśnie akupunktura, stosowana nie tylko na Dalekim Wschodzie, lecz i w całej

Europie, Ameryce, Australii i Afryce.

Na przestrzeni wieków akupunktura, podobnie jak wiele innych niekonwencjonalnych metod

leczniczych, miała zarówno gorących zwolenników, jak i zagorzałych przeciwników. Obecnie w

większości krajów o wysokim poziomie nauk medycznych ta tradycyjna metoda lecznicza bywa

stosowana na równi z metodami nowoczesnymi, a prowadzone badania teoretyczne i kliniczne

dowodzą jej skuteczności i to często wtedy, gdy konwencjonalna medycyna Ŝadnego skutku

leczniczego dać juŜ nie moŜe.

W czasach nasilonej chemizacji Ŝycia (nawozy sztuczne, pestycydy, chemiczne środki gospodarstwa

domowego, skaŜenie powietrza, gleby, wody) najwaŜniejszym atutem akupunktury jest to, Ŝe działa

ona bez pomocy leków. Akupunktura jest bowiem metodą naturalną, opartą na wykorzystywaniu jako

czynnika leczącego mobilizacji sił witalnych organizmu w walce z chorobą, jego zdolności do

samoregulacji i samoregeneracji. To, Ŝe skomplikowane mechanizmy tego działania nie są jeszcze

dobrze poznane, nic nie ujmuje tej metodzie. Wszak medycyna zna wiele leków, których mechanizm

działania równieŜ nie jest dokładnie i do końca poznany, a leki te są z powodzeniem stosowane juŜ

przez długie lata.

Pragnę jednak z naciskiem podkreślić, Ŝe akupunktura nie jest panaceum, nie jest lekiem na wszystkie

choroby. W leczeniu wielu chorób nie sposób zaniechać podawania leków chemicznych, które często

ratują Ŝycie. Ale nie moŜna postępować teŜ odwrotnie i odrzucać tych starych, wypróbowanych

metod, którymi ludzkość przez tysiące lat leczyła się z dobrym skutkiem, ratując swoje zdrowie i

Ŝycie. Nie moŜna równieŜ przymykać oczu na obecnie publikowane w czasopismach medycznych

doniesienia o wyleczeniu lub teŜ podleczeniu dzięki niej tysięcy chorych.

W ciągu ostatnich kilku lat obserwuje się korzystne zmiany. Wielu lekarzy skłania się do łączenia obu

metod leczniczych starych z nowymi. W tym kierunku coraz częściej zwraca się równieŜ cała

oficjalna medycyna. W wielu szpitalach i klinikach na Zachodzie akupunkturę stosuje się na równi z

nowoczesnymi metodami leczniczymi. Badania nad akupunkturą i akupresurą są prowadzone w

znanych ośrodkach klinicznodoświadczalnych prawie we wszystkich krajach. Liczba prac

naukowych, opublikowanych na ich temat w renomowanych czasopismach medycznych świata w

ciągu ostatnich 10 lat, sięga kilku tysięcy pozycji.

Renesans akupunktury ma swoją przyczynę nie tylko w niechęci do syntetycznego leku, za pomocą

którego nie zawsze moŜna osiągnąć skutek leczniczy, lecz i w tym, Ŝe medycyna XX wieku, mimo

duŜych osiągnięć w leczeniu niektórych objawów i zespołów chorobowych, jest jak dotychczas

bezskuteczna lub bezradna. W przypadkach tych, jak wskazują liczne juŜ obserwacje kliniczne,

skuteczne zastosowanie znajduje właśnie akupunktura i inne stare metody lecznicze Dalekiego

Wschodu.

Historia akupunktury

Przystępując do opisu akupunktury naleŜy postawić pytanie: czym jest ta swoista metoda lecznicza i

jak przebyła tak długą historyczną drogę w dziejach człowieka, Ŝe dotrwała do dziś, stając się jedną z

cennych i waŜnych dziedzin wiedzy osiągniętych przez medycynę tradycyjną?

Akupunktura jest metodą polegającą na nakłuwaniu w celach leczniczych ściśle określonych miejsc na

ciele człowieka – nazywanych "punktami akupunktury", a obecnie "punktami Ŝyciowymi" lub

"biologicznie aktywnymi punktami". Metoda ta, której dokładnego początku nie da się określić,

powstała w Chinach kilka tysięcy lat przed naszą erą. Nazywano ją "czeńtsju". "Czeń" to

nakłuwanie, "tsju" to przygrzewanie, przypiekanie. Oba sposoby powitały prawie w tym samym

czasie i były równolegle stosowane. Aktualna nazwa akupunktura wprowadzona została przez

Francuzów w XVII wieku i pochodzi od łacińskich słów acus igła i punctum, puncture punkt,

nakłuwanie.

Prehistoryczne początki akupunktury opierają Chińczycy na legendzie z czasów przed powstaniem

cywilizacji Chin, tj. 64 tysięcy lat p.n.e. Legenda ta podaje, Ŝe za panowania mitycznego cesarza Fu

Si jeden z jego poddanych, cierpiący na przewlekłe silne bóle głowy, uderzył się przypadkiem w nogę.

Stała się rzecz zaskakująca bóle natychmiast ustąpiły. Od tego czasu kaŜdy, kogo bolała Igłowa,

uderzał się w to miejsce na nodze. NaleŜy przypuszczać, Ŝe był to zabieg bolesny, prowadzący do

zranienia, bo gdy wieść o takich praktykach dotarła do cesarza, ten nakazał brutalny sposób uderzania

kamieniem zastąpić nakłuwaniem kamienną igłą. Wyniki okazały się dobre*. [* Tak odkryto pierwszą

zaleŜność między punktem na ciele a związanym z nim odległym narządem.]

Z czasem zauwaŜono teŜ, Ŝe nakłuwanie innych miejsc na skórze leczy wiele chorób. W XXV wieku

p.n.e., w okresie panowania legendarnego "Ŝółtego cesarza" HuangDi, wielkiego uczonego,

wynalazcy, budowniczego, intelektualisty, akupunktura przechodzi swój wielki rozwój. Stare chińskie

księgi mówią, Ŝe cesarz ten, wielki zwolennik i znawca akupunktury, polecił zastąpienie kamiennych

igieł metalowymi, a róŜnych leków, które uwaŜał za trujące nakłuwaniem igłami.

Księga "Nejtsing" "Księga o Ŝyciu wewnętrznym" tak cytuje jego słowa: "śyczę sobie, aby

posługiwano się wyłącznie tajemniczymi igłami z metalu, które kierują energią Czi, a nie lekami,

które tylko trują". Cesarz był nie tylko człowiekiem mądrym, lecz i przebiegłym. Stare księgi mówią,

Ŝe wyraŜając takie Ŝyczenia miał on na celu własne korzyści. Wiedział, Ŝe tylko ludzie zdrowi mogą

płacić podatki, a nie chorzy, niezdolni do pracy.

Oby ta przebiegłość cechowała naszych rządzących. Zapewne lepiej dbaliby o zdrowie społeczeństwa.

Pierwszym i najstarszym zachowanym do dzisiaj pisemnym dokumentem medycznym dotyczącym

akupunktury jest dzieło "Huangdi NeiJing" "Przyroda i śycie", nazywane takŜe "Kanonem

Medycyny" (ryć. 1). Napisane zostało przez zespół lekarzy chińskich, prawdopodobnie w latach 475

221 p.n.e. Jest to 18tomowe dzieło, składające się z dwóch części, będące zbiorem dotychczasowej

wiedzy medycznej. Pierwsza część traktuje o anatomii, fizjologii, patologii i terapii. Druga natomiast

poświęcona jest akupunkturze i przyŜeganiu (przygrzewaniu). Zawiera opis igieł, kanałów

energetycznych wraz z topografią 295 połoŜonych na nim punktów leczniczych, wskazania i

przeciwwskazania do leczenia akupunkturą, a takŜe opis techniki i wyników leczenia. Księgi te są

zbiorem wiedzy z okresu ponad dwóch tysięcy lat stosowania akupunktury w Chinach.

Ryc. 1. Huangdi NeiJing, znany jako"Kanon Medycyny" (ryć. z An Outline of Chinese Acupuncture.

Foreign Languages Press, Peking 1975).

Podczas wielu trwających obecnie wykopalisk archeologicznych, jakie mają miejsce w Chinach,

odkrywane są wciąŜ nowe przedmioty, które dowodzą, jak bogata była kultura chińska. Oczywiście

znajdowane są między tymi przedmiotami igły do akupunktury: z kamienia, kości, bambusa oraz z

brązu. Wykopaliska te są dowodem na to, Ŝe akupunktura była znana i stosowana juŜ w latach 1450

105 p.n.e.

Ostatnie wieki starej ery i pierwsze nowej były okresem wspaniałego rozkwitu akupunktury. Powstało

wtedy wiele prac opisujących nowe doświadczenia oraz porządkujących lub ujmujących w

odpowiednie schematy i naukowe formuły dotychczasową wiedzę na ten temat. Dalszy postęp

akupunktury wiąŜe się z lekarzem HuaTuo (141208 n.e.), pionierem chińskiej chirurgii i odrębnego

systemu gimnastyki leczniczej naśladującej naturalne ruchy zwierząt (tzw. zabawa pięciu zwierząt).

HuaTuo jako doskonały znawca akupunktury zapoczątkował analgezję akupunkturową wkłuwając

igły przed zabiegiem chirurgicznym i odpowiednio nimi manipulując. Wówczas znano juŜ i

stosowano do znieczulania opium, alkohol i korzeń akonitu.

W trzecim wieku naszej ery lekarz HuangFouMi (215 282) zebrał wszystko co wiedziano o leczeniu

tą metodą w ksiąŜce pt. "KiayiKing" "O akupunkturze i przyŜeganiu". Powstała jedna z

najobszerniejszych ksiąŜek o akupunkturze, licząca 12 tomów. Zawiera ona opis kanałów z pierwszą

dokładną lokalizacją 649 punktów leczniczych, wskazania do nakłuwania kaŜdego z nich, sposoby

manipulowania igłami, wskazania i przeciwwskazania do leczenia, opis okolic, których nakłuwać nie

wolno, naukę o "tętnie", na którym opierała się diagnostyka starej chińskiej medycyny, oraz

"recepturę" punktów stosowanych w róŜnych zespołach chorobowych.

Za czasów dynastii Tang (618907) akupunktura stała się samodzielną specjalnością medyczną, a w

Cesarskim Kolegium Medycznym powstał wydział akupunktury, kształcący lekarzy tej specjalności.

Uprzednio wiedza o akupunkturze przekazywana była z pokolenia na pokolenie w pewnych

rodzinach.

W roku 1027 (dynastia Sung) lekarz WangWeiYin na cesarskie polecenie zlecił odlanie z brązu

dwóch naturalnej wielkości modeli ludzkich postaci, wewnątrz pustych, nazwanych TongJen (ryć. 2).

H. Operacz - Leczenie Akupunkturą.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: