Rozwoj spoleczny Vasta.doc

Rozwój społeczny  Vasta K.

1.Poznawcza teoria rozwoju:

a)      Dzieci obiektami zachowania i źródłem jego zmiany

b)      Piaget – dziecko podporządkowuje się autorytetowi rodziców traktując ich sądy jako sztywną koncepcje dobra i zła, relacje z rówieśnikami wymagają bardziej współrzędnego charakteru i pomagają rozwinąć rozumienie relatywizmu moralnego

c)      Teoria rozwoju moralnego Kohlberga – konieczność przyjęcia perspektyw rówieśników rozwija moralnie

d)      Myślenie o rówieśnikach przejawem poznania społecznego

e)      Poznanie społeczne jest podobne do fizykalnego, ale różni się tym, że:

Ø       Inni ludzie w odróżnieniu od przedmiotów sami się zachowują

Ø       Stosunki z ludźmi polegają także na interakcjach

2. Teoria uczenia się

a)      Rówieśnicy wpływają na dziecko dostarczając wrażeń zarówno pozytywnych jak i negatywnych (wzmocnienia)

b)      Rówieśnicy stanowią modele zachowania

c)      Przez obserwację rówieśników dziecko rozwija swoje poczucie skuteczności

d)      Interakcja z rówieśnikami dobrym przykładem zasady współdeterminizmu Bandury:

ü       Uwzględnia współdziałanie trzech czynników: osoby, zachowania osoby, środowiska

ü       Każdy z tych czynników oddziałuje na dwa pozostałe i je modyfikuje

3. Teoria etologiczna:

a)      Podkreślenie wrodzonych postaw zachowania ukształtowanych w wyniku ewolucji

b)      Zachowania dzieci zostały wyselekcjonowane ewolucyjnie dzięki ich wartości adaptacyjnej

c)      Opiera się także na porównaniu z innymi gatunkami

d)      Duży nacisk na badania w naturalnym środowisku

e)      Np. agresja:

v       Kontrolowana agresja jest bardziej adaptacyjna od niekontrolowanej

v       Dzieci tak samo jak i szympansy tworzą hierarchie ważności poszczególnych jednostek w grupie

v       Dzięki tej hierarchii agresja występuje bardzo rzadko

  4.Wiek niemowlęcy:

a)      Dzieci przebywają ze sobą bo rodzice zorganizowali takie spotkanie

b)      Już od 6 miesiąca niemowlę interesuje się innymi niemowlęciem

c)      Interakcja skupiona na obiekcie, często jest to jakaś zabawka wzbudzająca wspólne zainteresowanie

d)      Najbardziej widoczna zmiana ilościowa kontaktów z rówieśnikami

e)      Interakcje od prostych do bardziej złożonych

f)       Większość wymian społecznych ma charakter pozytywny

g)      Znani rówieśnicy także mogą podnosić poziom bezpieczeństwa niemowlęcia

h)      Poziom relacji niemowlęcia z dorosłym ma wpływ na jego relacje społeczne. Jeśli niemowlę czuje się wystarczająco bezpieczne częściej wchodzi w interakcje z nieznanymi rówieśnikami.

5. Wiek przedszkolny:

a)      Rówieśnicy stają się drugim ważnym systemem społecznym (po rodzicach)

b)      Bardziej zróżnicowany świat społeczny – dziecko w różny sposób zachowuje się z różnymi rówieśnikami

c)      Złożoność interakcji wzrasta w miarę jak symboliczne postacie zachowania zaczynają dominować

d)      Dominuje zabawa tematyczna

e)      Częste modelowanie zachowania na wzór rówieśników

f)       Dzieci poprzez naśladowanie czyjegoś zachowania wkupiają się w jego łaski

6. Klasyfikacja zabawy ze względu na jej poziom poznawczy:

a)      Funkcjonalna – Proste powtarzające się ruchy mięśniowe wykonywane z przedmiotami lub bez przedmiotów (potrząsanie grzechotka, podskakiwanie)

b)      Konstrukcyjna – manipulowanie przedmiotami w celu stworzenia czegoś (budowanie wieży z klocków, wycinanie i klejenie obrazków

c)      Tematyczna (symboliczna, dramatyczna) – wykorzystanie przedmiotu lub osoby jako symbolu czegoś innego (udawanie że patyk jest statkiem, zabawa z kolegą w Batmana lub Robin Hooda ) zabawa z kolegą w Marie Kielar Turską to pewnie wyższa szkoła jazdy ;) - przyp. autora

d)      Gry z regułami – granie w gry zgodnie z góry ustalonymi regułami (gra w klasy, warcaby)

7. Klasyfikacja zabaw ze względu na ich poziom poznawczy:

a)      Obserwowanie – Obserwowanie zabawy innych osób bez brania w niej udziału

b)      Zabawa samotna – Bawienie się w pojedynkę bez prób zbliżania się do innych dzieci

c)      Zabawa równoległa – Bawienie się obok innych dzieci takimi samymi przedmiotami ale bez prawdziwej interakcji i współpracy

d)      Zabawa asocjacyjna – Bawienie się z innymi dziećmi we wspólną zabawę, ale bez podziału pracy i bez podporządkowania jakiemuś ogólnemu celowi grupowemu (taki sejm w miniaturze – przyp. autora)

e)      Zabawa korporacyjna – Bawienie się w grupie zorganizowanej dla wykonania jakiegoś działania lub osiągnięcie celu z koordynacją zachowania poszczególnych członków dla dojścia do tego celu

f)       Dzieci nie muszą przechodzić każdej z tych rodzajów zabawy po kolei. Wraz z przyswojeniem kolejnego rodzaju zabawy wcześniejszy nie musi zaniknąć

8. Wiek szkolny

a)      Głównie zabawy kooperacyjne i z regułami

b)      Wzrost znaczenia grupy jako środowiska

c)      Kryteria Hartupa pozwalające orzekać o istnieniu grupy

Ø       Regularnie zachodząca interakcja społeczna

Ø       Uznawanych jest więcej wartości ponad te które są przestrzegane przez całe społeczeństwo

Ø       Poszczególni członkowie mają poczucie przynależności

Ø       Istnieje struktura wspierająca postawy, które powinni wykazywać wobec siebie członkowie grupy

d)      Grupy są źródłem samoidentyfikacji i gratyfikacji

e)      Wpływ rówieśników i rodziców różni się od dziedziny życia – ubieranie się, muzyka – rówieśnicy; edukacja i aspiracje zawodowe – rodzice

f)       Efektywna socjalizacja pomaga rozwijać własne poglądy i suwerenne sposoby myślenia

9.Czynniki sytuacyjne – jedna z determinant dziecięcych interakcji (obok wieku):

a)      Zatłoczenie

ü       Powoduje wzrost agresji, podwyższony poziom pobudzenia emocjonalnego i obniżenie poziomu rozwiązywania problemów, zarówno u szczurów jak i u ludzi (pewnie specjalnie nas tłoczą w salach, żeby nikt nie mówił, że na psychologii jest łatwo – przyp. autora)

ü       Nie zawsze samo zatłoczenie jest przyczyną spadku chęci współpracy i wzrostu chęci rywalizacji, często mała przestrzeń wiąże się z mniejszą ilością zasobów. (np. dzieci bawiące się w mniejszej sali w przedszkolu prawdopodobnie mają też mniej zabawek do dyspozycji)

b)      Zasoby

Ø       Niedobór zasobów może prowadzić do większej rywalizacji (np. o zabawki), jak i do częstszej współpracy (jak nie ma się czym bawić to trzeba się bawić z sobą)

Ø       Istotny jest rodzaj zasobów, np. kąciki książkowe sprzyjają zabawom równoległym, zaś kąciki lalkowe zabawom tematycznym

c)      Znajomość

ü       Im bardziej znajome otoczenie tym dziecko jest bardziej skłonne do interakcji społecznych (więcej zachowań pozytywnych- inicjowanie zabawe, mniej zachowań negatywnych – agresja)

ü       Dzieci potrafią się zachowywać zupełnie inaczej w domu niż w poza nim (presyndrom krótkiego łańcucha? – przyp. autora)

ü       Im bardziej znane są osoby wchodzące w interakcje z dzieckiem tym ono jest bardziej śmiałe do takich interakcji (poznawczy poziom zabawy wzrasta, częstsze stają się zabawy wspólne i kooperacyjne)

d)      Wielkość grupy

v       W wieku poniemowlęcym i przedszkolnym preferują grupy 2 osobowe

v       Starsze dzieci również większe grupy, ale 2 osobowe pozostają ważne

v       Chłopcy przeważnie bawią się w większych grupach niż dziewczynki

v       Jest zmienną zależną jak i niezależną

v       Dzieci w mniejszych grupach częściej angażują się w wymianę słowną (czyżby było łatwiej się przekrzyczeć? – przyp. autora), zadają więcej pytań dorosłym i wykazują wyższy poziom wyobraźni w zabawie

10. Wpływ zmiennych poznawczych

a)      Umiejętność rozwiązywania problemów społecznych (dzielenie się zasobami, inicjowanie przyjaźnie)- bardzo istotna

b)      Umiejętność przyjmowania cudzej perspektywy

c)      Umiejętność podejmowania roli

d)     Zmiany zachodzące z wiekiem

Ø       W wieku niemowlęcym w miarę rozwoju interakcje stają się coraz bardziej złożone i odwzajemnione, dzięki wzrostowi ogólnej umiejętności stałego i zintegrowanego zachowania

Ø       Zabawa w wieku niemowlęcym staje się mniej skoncentrowana na przedmiocie i bardziej symboliczna, oraz skierowana na rówieśników, dzięki wzrostowi umiejętności decentracji

e)     Korelacja wewnątrz grup wieku

ü       Występuje dodatnia korelacja pomiędzy poziomem rozwoju poznawczego, a poziomem stosunków z rówieśnikami (czyżby inteligentni odbywali stosunki na wyższym poziomie?J - przyp. autora)

ü       Istnieje dodatnia korelacja pomiędzy poziomem umiejętności komunikacyjnych  zarówno mówienia jak i słuchania, a poziomem interakcji społecznych

ü       Poziom ocen moralnych, atrybucja dotycząca zamiarów, które leżą u podłoża zachowań są skolerowane z poziomem interakcji społecznych

ü       Agresja, zabawa, zachowanie prospołeczne są związane z rozwojem poznawczym

ü       Nie znaleziono zależności pomiędzy umiejętnościami poznawczymi, a zachowaniem w stosunku do rówieśników

ü       Pomimo że powyższe korelacje są istotne to nie są one bardzo wysokie, to znaczy że rozwój poznawczy wyjaśnia tylko część wariancji sposobu zachowania się dzieci w stosunku do rówieśników (ciężko jest uwzględnić jednocześnie wszystkie aspekty rozwoju poznawczego)

f)       Trening – wyćwiczenie funkcji poznawczych wpływa na polepszenie relacji z rówieśnikami, jednak w nie dużym stopniu – ćwiczenie podejmowania roli obniża poziom agresji i do wzrostu tendencji udzielania pomocy. 

11. Przyjaźń

a)      Małe dzieci skupiają się na jej zewnętrznych aspektach (przyjaciel, to ktoś z kim dobrze jest się bawić), starsze biorą pod uwagę bardziej abstrakcyjne aspekty, np. troszczenie się o drugiego człowieka.

b)      Dla młodszych dzieci przyjaźń jest stanem chwilowym, dla starszych częściej stałym związkiem pomimo konfliktów

c)      Wybór przyjaciół

v       Podobieństwo – główna determinanta

·          Względem wieku – bardzo istotne

·          Względem płci – ta preferencja powstaje w wieku przedszkolnym (przez większość część dzieciństwa płeć jest lepszym prognostykiem przyjaźni niż wiek)

·          Względem rasy pojawia się na początku okresu szkolnego i wzrasta wraz z wiekiem

·          Względem orientacji wobec szkoły – aspiracje i podejście do edukacji

·          Orientacja wobec kultury dziecięcej – ulubiony sposób spędzania czasy

·          Zależność jest dwukierunkowa – zarówno dzieci przyjaźnią się bo są do siebie podobne jak i z czasem przyjaźni jeszcze bardziej się do siebie upodabniają

v       Popularność, im większa tym lepiej

v       Status społeczno-ekonomiczny, im wyższy tym lepiej

d)      Powstawanie przyjaźni – częściej się zaprzyjaźniają dzieci , które podczas relacji:

ü       Znajdowały wspólne pola aktywności

ü       Wykazywały większą jasność komunikacyjną

ü       Osiągały wyższy poziom powodzenia w wymianie informacyjnej

ü       Lepiej rozwiązywały konflikty

ü       Chętniej dokonywały samoujawnień, czyli dzielenia się informacjami o własnym ja

e)      Zachowanie wobec przyjaciół

Ø       Częstsze zachowania prospołeczne – (współpraca, dzielenie się). Czasem występuje współzawodnictwo z przyjacielem, dlatego łatwiej może przyjść dzielenie się z kolegą niż z przyjacielem, taka sytuacja zanika w adolescencji

Ø       Konflikty

·          częstość wśród przyjaciół wysoka, pewnie dlatego, że często razem przebywają

·          wśród przyjaciół są mnie ostre i łatwiej ulegają załagodzeniu i częściej kończą się w sposób sprawiedliwy, wzajemnie satysfakcjonujący

Ø       Intymność

·          Często używana jako prototypowa cecha przyjaźni w okresie adolescencji

·          Dzieci zaczynają być świadome jej znaczenia w przyjaźni w wieku szkolnym, ale zaczyna się zaznaczać już w wieku przedszkolnym

·          Wraz z wiekiem rośnie znajomość informacji intymnych u przyjaciół

·          Wraz z wiekiem rośnie zdolność rozpoznawania podobieństw i różnic między sobą, a przyjacielem

12. Sieć społeczna – obsada postaci w świecie społecznym danej jednostki

a)      Bada się z kim dziecko wchodzi w interakcje i o jakim są one charakterze

b)      W dobrze rozwiniętej sieci społecznej łatwiej o wsparcie społeczne – środki dostarczane przez innych ludzi w okresie niepewności lub stresu, wyróżniamy wsparcia:

ü       Emocjonalne – zachowanie innych ludzi dostarczające pocieszenia lub ukojenia i podwyższa samoocene

ü       Instrumentalne – zasoby środków namacalnych, służących do rozwiązywania zadań praktycznych

ü       Informacyjne – zasoby informacji i rad na temat tego jak radzić sobie z problemami

ü       Towarzyskie (wspólne działania i doświadczenia)

ü       Dzieci z lepszym wsparcie społecznym uzyskują lepsze wyniki w pomiarach przystosowania społecznego – zależność może być dwukierunkowa

13. Popularność

a)      W badaniach stosuje się techniki socjometryczne – pyta się grupę rówieśniczą o to kto jest najpopularniejszy

o         Technika nominacyjna – każde dziecko wymienia określoną liczbę lubianych rówieśników

o         Technika skalowania – dziecko ocenia na skali każdego członka grupy rówieśniczej względem wybranego kryterium

o         Technika porównywania parami – przedstawia się za każdym razem imiona 2 rówieśników i prosi się o wskazanie bardziej lubianej

o         Wyniki uzyskane w badaniach socjometrycznych korelują z opiniami nauczycieli i wynikami obserwacji zachowań dzieci

b)      Pierworodniaki są częściej lubiane – możliwe, że dlatego iż wykasują silniejszą potrzebę rozwijania umiejętności interpersonalnych na łonie rodziny, co im pomaga w relacjach z rówieśnikami

c)      Iloraz inteligencji i osiągnięcia szkolne korelują z popularnością (więc w Beverly Hils kłamią? – przyp. autora)

d)      Atrakcyjność fizyczna koreluje z popularnością (więc w Beverly Hils tylko częściowo mijają się z prawdą...- przyp. autora)

e)      Dzieci o bardziej atrakcyjnych i bardziej typowych imionach są bardziej popularne

...