Szczerbiec - historia, budowa.pdf

(147 KB) Pobierz
Szczerbiec
Szczerbiec
Szczerbiec - miecz koronacyjny królów Polski, jeden z najcenniejszych
zabytków i unikatowe świadectwo polskiej historii. Jedyne zachowane
insygnium koronacyjne dynastii piastowskiej.
Historia
Szczerbiec powstał najprawdopodobniej w Polsce na przełomie XII i XIII
wieku. Pierwszym udokumentowanym źródłowo jego posiadaczem był książę
mazowiecki Bolesław I (1208-1248). Pierwszy raz został użyty w 1320 podczas
koronacji Władysława Łokietka.
Jednak według legendy z Kroniki wielkopolskiej miecz został wyszczerbiony
kiedy Bolesław I Chrobry uderzył nim o Złotą Bramę wyjeżdżając z Kijowa w
1018. Podanie to nie posiada znamion prawdziwości, ponieważ Złota Brama w
tym czasie jeszcze nie istniała, Kronika Wielkopolska powtórzyła je za Gallem
Anonimem[1], który opisał taką sytuację w Kronice Polskiej. Gall pisał niemal
na sto lat przed prawdopodobnym wykuciem Szczerbca. Autor Kroniki
264985887.001.png 264985887.002.png
wielkopolskiej chciał najprawdopodobniej dodać nieco splendoru insygniom
koronacyjnym polskich władców.
W czasie potopu szwedzkiego król Jan Kazimierz zabrał go ze sobą na Śląsk.
W roku 1795 Szczerbiec został zrabowany ze Skarbca Koronnego na Wawelu
przez Prusaków. W roku 1884 został wykupiony z kolekcji ambasadora Rosji
w Paryżu, Aleksandra P. Bazilewskiego, i trafił do Ermitażu w Petersburgu. Do
Polski, na Wawel, trafił ponownie w 1928, na mocy traktatu ryskiego. W
obliczu wybuchu II wojny światowej Szczerbiec wraz z innymi
najcenniejszymi zabytkami w 1939 został wywieziony do Kanady. W roku
1959 powrócił na Wawel. Szczerbiec obecnie przechowywany jest w
Państwowych Zbiorach Sztuki na Wawelu.
Budowa
264985887.003.png 264985887.004.png
Głowica, trzon i jelec (elementy rękojeści) zrobione są ze złotych płytek,
zdobionych symbolami Ewangelistów, Barankiem Bożym oraz ornamentami
roślinnymi wykonanymi w technice niello w XIII wieku. Jelec i głownia mają
wygrawerowane również symboliczne sentencje.
Na głowicy monogram Boga, tzw. tetragrammaton z literami Α i ω (alfa i
omega alfabetu greckiego) oraz napis w języku łacińskim Haec figura valet ad
amorem regum et principum iras iudicum (ten znak umacnia miłość królów i
książąt, a gniew sędziów). Na jelcu wygrawerowany jest tekst w języku
hebrajskim, wyrażony literami alfabetu łacińskiego Con citomon eeve Sedalai
Ebrehel (żarliwą wiarę wzbudzają imiona Boga Sedalai i Ebrehel - chodzi
prawdopodobnie o imiona Boga w Starym Testamencie El Szaddai i El-Roeh)
oraz tekst łaciński Quicumque hec nomina Dei secum tulerit nullum
periculum ei omnino nocebit (ktokolwiek te imiona Boga ze sobą nosić będzie,
temu żadne niebezpieczeństwo w ogóle nie zaszkodzi).
Z XIV wieku pochodzą złote okładziny uchwytu rękojeści. Nie zachowała się
pochwa, która wg źródeł historycznych była nie mniejszym arcydziełem.
Jedyną pozostałością po niej jest srebrna tarcza z orłem.
Rozmiary
* długość całkowita - 98,4 cm
* długość głowni - 82 cm
* szerokość głowni - 5 cm
Symbolika w XX wieku
W okresie międzywojennym, Szczerbiec Chrobrego, owinięty w biało-
czerwony sztandar był symbolem Obozu Wielkiej Polski i Stronnictwa
Narodowego, a w okresie okupacji - Narodowych Sił Zbrojnych. Współcześnie
motyw Szczerbca również jest wykorzystywany przez niektóre organizacje,
odwołujące się do przedwojennych tradycji ruchu narodowego.
Wg Wikipeddii
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin