2005_MAJ_OKE_PR.pdf

Miejsce

na naklejkę

z kodem szkoły

dysleksja

MWO-R1A1P-052

EGZAMIN MATURALNY

Z WIEDZY

O SPOŁECZEŃSTWIE

Arkusz II

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 150 minut

ARKUSZ II

MAJ

ROK 2005

Instrukcja dla zdającego

1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14stron.

Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu

nadzorującego egzamin.

2. Arkusz zawiera dwie części. Część pierwsza arkusza wymaga

analizy materiałw źrdłowych, a część druga napisania

krtkiego wypracowania na jeden z podanych tematw.

3. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym.

4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pira tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

5. Nie używaj korektora.

6. Błędne zapisy przekreśl.

7. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.

8. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, ktrą koduje zdający.

Nie wpisuj żadnych znakw w części przeznaczonej

dla egzaminatora.

9. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL.

Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne

zaznaczenie otocz kłkiem i zaznacz właściwe.

Za rozwiązanie

wszystkich zadań

można otrzymać

łącznie

70 punktw

Życzymy powodzenia!

Wypełnia zdający przed

rozpoczęciem pracy

tylko

OKE Krakw,

O KE Wrocław

PESEL ZDAJĄCEGO

KOD

ZDAJĄCEGO

Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie

Zadanie 26. (18 pkt)

Przeczytaj zamieszczone poniżej teksty i wykonaj podane polecenia, wykorzystując rwnież

wiedzę pozaźrdłową.

A. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, rozdział II, artykuł 35.

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości

narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania

obyczajw i tradycji oraz rozwoju własnej kultury.

2. Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji

edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz

uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej.

26.1. Wskaż, ktre z podanych poniżej działań władz publicznych stanowią sposb realizacji

art. 35, ust. 1., a ktre art. 35, ust. 2. Konstytucji RP.

a) Wspłorganizacja áDni Kultury LitewskiejÑ przez urząd miasta.

b) Szkolenia dla nauczycieli szkł romskich.

c) Dofinansowanie przez Ministra Kultury publikacji poświęconej kulturze żydowskiej

w Polsce.

d) Przekazanie przez gminę działki na budowę ośrodka kultury ukraińskiej.

Art. 35, ust. 1.................................................................................................................................

Art. 35, ust. 2.................................................................................................................................

B. Piotr Winczorek, áNasze małe mniejszościÑ, áPolitykaÑ 9/2002.

Wspomniany projekt ustawy przynosi wreszcie prawną definicję mniejszości narodowej lub

etnicznej. Jest nią grupa obywateli RP o odrębnym pochodzeniu, tradycyjnie zamieszkała na

terytorium naszego państwa, pozostająca w mniejszości w stosunku do reszty obywateli

i charakteryzująca się dążeniem do zachowania swojego języka, obyczajw, tradycji, kultury,

religii lub świadomości narodowej lub etnicznej. Uzasadnienie do projektu precyzuje dalej, że

grupą narodową jest ta, ktra utożsamia się z narodami zorganizowanymi we własnym

państwie, etniczną zaś ta, ktra nie posiada własnego państwa narodowego. Zdawać by się

mogło, że ustawa o mniejszościach deklaruje głwnie prawa małych grup społecznych,

tymczasem dotyczy ona przede wszystkim praw poszczeglnych obywateli (dopiero suma tych

praw ukazuje się jako prawo całej tej zbiorowości). Zakazuje wszelkich aktw dyskryminacji

obywateli polskich ze względu na ich przynależność narodową lub etniczną. Przejawami

takiej dyskryminacji byłyby nie tylko akty przemocy skierowane przeciw osobom należącym

do mniejszości narodowej lub etnicznej albo jej instytucjom, a także prby wynaradawiania

i asymilacji w duchu polskości tych osb. Dyskryminacją byłoby rwnież wywieranie presji

na obywateli, aby ujawniali swoją przynależność do mniejszości i swe pochodzenie albo

deklarowali, jakim językiem posługują się na co dzień i jaką religię wyznają. W Polsce zatem

przynależność do mniejszości ma pozostać kwestią indywidualnego wyboru. Nikt nie może być

pozbawiony możliwości jego dokonania, ale też nikt nie może być przypisywany do danej

mniejszości i zamykany w narodowym getcie wbrew swej woli. Z drugiej strony ustawa

zakłada pozytywne działania władz publicznych na rzecz mniejszości narodowych, np.

prowadzenia szkł, klas oraz organizowanie w innych formach nauczania dzieci w ich

Arkusz II

Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie

językach ojczystych, a także popieranie, w tym dotowanie ze środkw publicznych,

niekomercyjnych działań w sferze kultury. Nie należy tego rozumieć w ten sposb, iż narusza

się zasadę obywatelskiej rwności i po prostu uprzywilejowuje mniejszości narodowe.

Preferencje te traktować więc należy w kategoriach tzw. akcji pozytywnej, ktrej celem jest

doprowadzenie do rzeczywistego zrwnania szans wszystkich grup narodowych, z jakich

składa się nasze społeczeństwo.

26.2. Z tekstu Piotra Winczorka wypisz pięć działań państwa na rzecz ochrony mniejszości

narodowych, zawartych w projekcie nowej ustawy.

.......................................................................................................................................................

26.3. Wymień nazwy pięciu mniejszości narodowych, ktre mieszkają obecnie w Polsce

i wpisz je do tabeli (A do E). Pod literą A) wpisz najliczniejszą z nich. Pod liczbą 1) napisz

nazwę mniejszości etnicznej (wykorzystaj definicję przedstawioną przez autora).

Uwaga: w świetle nowej ustawy Ślązacy nie są mniejszością ani narodową, ani etniczną.

C. áW urzędzie po niemieckuÑ, áGazeta Wyborcza,Ñ 07/01/2005.

Wczoraj Sejm przyjął poprawki Senatu do ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych.

W ten sposb ostatecznie zakończyła się 11-letnia batalia o uchwalenie ustawy. Przez ten czas

większość zawartych w niej praw Î m.in. do pomocy państwa w zachowaniu kultury i języka,

nauczania w języku mniejszości, oryginalnej pisowni imion, używania podwjnych nazw

miejscowości czy własnych programw w publicznym radiu i telewizji Î zagwarantowano już

w innych aktach prawnych.

Mimo to prawica Î szczeglnie LPR i Ruch Katolicko-Narodowy Î gwałtownie

przeciwstawiała się uchwaleniu ustawy, widząc w niej zagrożenie dla interesw Polski

i groźbę wynarodowienia. Zupełnie nowym prawem miało być prawo do używania języka

mniejszości jako tzw. pomocniczego. Przeciwko temu zdecydowanie wypowiedziała się także

PO. Î Dla PO fundamentalną zasadą jest to, że w polskich urzędach używany jest język polski

Î mwił w debacie poseł tej partii. I posłowie wyrzucili język pomocniczy z ustawy.

Przywrcił go Senat. Wczoraj tę poprawkę zaakceptował Sejm. (...)

Języka mniejszości będzie można używać w urzędach gmin, w ktrych mniejszość stanowi co

najmniej 20 proc. Jest to 41 gmin, ale będą się na to musiały zgodzić ich władze. (...)

Ustawa czeka tylko na podpis prezydenta.

Arkusz II

Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie

26.4. Określ fazę procesu legislacyjnego, w ktrej znajdowała się ustawa w dniu

opublikowania tekstu.

...................................................................................................................................................

26.5. Wymień dwa ustawowe warunki, ktre muszą być spełnione, aby języka mniejszości

narodowej można było używać jako języka pomocniczego.

• ..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

• ..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................

26.6. Wypisz trzy argumenty, ktrych w sejmowej debacie użyli przeciwnicy wprowadzenia

języka pomocniczego, i sformułuj dwa argumenty przemawiające za jego wprowadzeniem.

argumenty przeciw .......................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

argumenty za ................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

D. Janusz Tazbir, wstęp do książki áSiedem granic, osiem kultur i EuropaÑ, pod red.

B. Gołębiowskiego, Łomża 2001.

Od połowy XVII wieku Sarmaci patrzyli z rosnącą troską na kurczącą się terytorialnie

Rzeczpospolitą, aby po III rozbiorze przejść na pozycje całkowitego rewizjonizmu

terytorialnego. Jest rzeczą zrozumiałą, iż nie mogła im się podobać taka mapa Europy, na

ktrej nie byli w stanie doszukać się własnego państwa. Musiało to rzutować na stosunek do

sąsiadw, zwłaszcza tych, ktrzy podzielili pomiędzy siebie żywe ciało Rzeczypospolitej.

Zaborcze granice były wielkim narodowym nieszczęściem [...]. Rwnocześnie jednak na

pograniczach w wyniku osmozy cywilizacyjnej i konfrontacji rżnych kultur, stykania się

odmiennych obyczajw oraz konfesji (a często i religii), rodziły się nowe cenne wartości

stanowiące o naszym wkładzie do cywilizacji oglnoeuropejskiej.

Arkusz II

Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie

[...] Szeroko pojmowana tolerancja, owo poszanowanie dla czyjejś odrębności tak etnicznej

oraz wyznaniowej, jak i w zakresie obyczaju i kultury, służyła nie tylko mniejszościom, ktre

ową odrębność reprezentowały. Wzbogacała także kulturę ludzi, ktrzy tę tolerancję

okazywali, a więc naszych przodkw, obywateli I Rzeczypospolitej.

26.7. Napisz w 3 punktach pozytywne, według Janusza Tazbira, aspekty wspłistnienia

rżnych narodw w dawnej Polsce.

Zadanie 27 (2 pkt)

27.1. Określ, na jaki problem zwraca uwagę autor zamieszczonego poniżej rysunku

satyrycznego.

.......................................................................................................................................................

27.2. Wyjaśnij krtko termin opinia publiczna .

.......................................................................................................................................................

Rysunek nr 1

Andrzej Mleczko, áPolitykaÑ

Arkusz II

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: