Thomas Jefferson - biografia.docx

Thomas Jefferson (ur. 13 kwietnia 1743 w Shadwell w stanie Wirginia, zm. 4 lipca 1826 w Charlottesville) – amerykański prawnik, działacz niepodległościowy, archeolog, architekt, trzeci prezydent USA (1801-1809).

·         Jego ojciec Peter Jefferson (1708-1757) – z pochodzenia Walijczyk – był plantatorem.

·         Matka Jane Randolph Jefferson (1720-1776) był pochodzenia szkocko-angielskiego.

·         Na poziomie podstawowym uczył się prywatnie. W wieku 17 lat (1760) rozpoczął studia w College of William and Mary w ówczesnej stolicy stanu – Williamsburgu. Była to wówczas jedyna wyższa uczelnia w Wirginii. Po dwuletnich studiach rozpoczął – trwającą 7 lat – praktykę prawniczą.

·         Karierę polityczną rozpoczął w wieku 26 lat (1768). Został wtedy członkiem legislatury Kolonii Wirginia . Pozostał nim do 1774. Uznawano go za czołowego rzecznika idei republikańskich; uznawał samorządność amerykańskich stanów. Był także współautorem (wespół zGeorge'em Masonem i Jamesem Madisonem) Konstytucji stanu Wirginia.

·         W latach 1775-76 był deputowanym do 2. Kongresu Kontynentalnego. Tutaj opracował projekt Deklaracji Niepodległości, który po poprawkach został uchwalony 2 lipca 1776 i podpisany dwa dni później.

·         Pomiędzy 1 czerwca 1779 a 3 czerwca 1781 był 2. gubernatorem Wirginii (Governor of Virginia), wybranym – zgodnie z ówczesnym prawem – przez Zgromadzenie Narodowe Wirginii. Jego zięć Thomas Mann Randolph Jr. również był gubernatorem Wirginii (w latach 1819-1822).

·         7 maja 1784 mianowano go ministrem pełnomocnym we Francji, by pomógł Benjaminowi Franklinowi i Johnowi Adamsowi w zawarciu układów handlowych i konsularnych z państwami Europy.10 marca 1785 został, wespół z Franklinem, posłem Stanów Zjednoczonych w Paryżu, odpowiednikiem dzisiejszego ambasadora. Benjamin Franklin został odwołany dwa miesiące później 17 maja.

·         W maju 1785 r. ambasador Jefferson wynajął Hotel de Langeac jako swą przyszłą siedzibę, za sumę 7500 liwrów rocznie.

·         Po swoim zaprzysiężeniu na 1. prezydenta USA, George Washington zaproponował mu objęcie urzędu sekretarza stanu, odpowiednika ministra spraw zagranicznych w innych krajach. Jefferson przyjął tę propozycję i objął urząd 26 września 1789 jako 1. sekretarz stanu z pensją 3,600 dolarów rocznie. Za czasów Jeffersona Departament Stanu liczył dziesięciu zatrudnionych. Jego sympatia do rewolucji francuskiej przyczyniła się do konfliktu z sekretarzem skarbu Alexandrem Hamiltonem, w wyniku którego Jefferson zrezygnował 31 grudnia 1793 z zajmowanego stanowiska i powrócił do rodzinnej posiadłości Monticello. W tym czasie w społeczeństwie amerykańskim zaczęły wyłaniać się dwie opcje polityczne, federalistyczna i demokratyczno-republikańska. Jefferson wyrósł na przywódcę tej drugiej.

·         Thomas Jefferson wystartował w wyborach prezydenckich w 1796 roku. W Kolegium Elektorów zdobył 68 głosów (przy 70, jakie trzeba było otrzymać, aby objąć urząd). 71 głosów zdobył ówczesny wiceprezydent John Adams i to on właśnie został zaprzysiężony na 2. prezydenta Stanów Zjednoczonych. Jako że Jefferson otrzymał drugi wynik w wyborach prezydenckich — został wybrany 2. wiceprezydentem. Na urząd został zaprzysiężony 4 lipca 1797.

·         W wyborach prezydenckich w 1800 r. obie partie, Demokratyczno-Republikańska i Federalistyczna, wystawiły po dwóch kandydatów, odpowiednio: Thomasa Jeffersona z Aaronem Burrem i Johna Adamsa z Charlesem Cotesworthem Pinckney'em. W Kolegium Elektorów kandydaci Partii Demokratyczno-Republikańskiej (Jefferson i Burr) otrzymali po 73 głosy; Adams 65, Pinckney 64, a Jay 1 głos. Ponieważ dwóch kandydatów otrzymało taką samą ilość głosów – zgodnie z ówczesnymi przepisami dotyczącymi wyboru prezydenta i wiceprezydenta – wyboru dokonywała Izba Reprezentantów, głosując stanami, poprzez wewnętrzne głosowanie stanowej delegacji i oddanie jednego głosu na kandydata (aby zostać wybranym, potrzeba było poparcia bezwzględnej większości stanów, tj. 9). Trzydzieści pięć głosowań nie przyniosło rezultatu (8 stanów za Jeffersonem, 6 za Burrem i 2 wstrzymujące się). Dopiero 36. głosowanie przyniosło rozstrzygnięcie, bowiem część reprezentantów ze stanów Maryland i Vermont popierających Burra, oddało puste głosy i stany jako całość zagłosowały na Jeffersona. Aaron Burr został wybrany wiceprezydentem.

·         Uroczystość zaprzysiężenia odbyła się na Kapitolu, siedzibie Kongresu. Thomas Jefferson na zaprzysiężenie udał się pieszo z pensjonatu pani Conrad w eskorcie wojska. Przysięgę odebrał John Marshall (mianowany przez Adamsa Prezes Sądu Najwyższego), polityczny wróg Jeffersona. Na uroczystości nie był obecny ustępujący prezydent John Adams. Był pierwszym prezydentem, którego zaprzysiężenia dokonano w Waszyngtonie i pierwszym prezydentem, którego wyboru dokonała Izba Reprezentantów USA. Kiedy Jefferson wprowadził się do Białego Domu, rezydencja nadal była nieukończona.

·         W przeciwieństwie do swoich poprzedników nie dbał o protokół i unikał tytułów (do Białego Domu zapraszał jako Pan Jefferson) i dworskości. By uniknąć kłopotliwych sytuacji przy stole, gościom pozwalał siadać tam gdzie chcą, a sam stół zamienił na okrągły. Ambasador brytyjski, Anthony Merry, uznawał za barbarzyństwo brak porządku przy stole. O prezydencie wypowiadał się, że jego ubiór "bardzo upodabnia go do wysokiego, kościstego farmera".Był pierwszym prezydentem, który witał gości w Białym Domu uściskiem dłoni, a nie tradycyjnym ukłonem.

·         W wyborach prezydenckich w 1804 – już na nowych zasadach – otrzymał aż 162 głosy elektorskie, przy 14 głosach dla Charlesa Pinckneya. Na wiceprezydenta został wybrany George Clinton, który pokonał Rufusa Kinga.

·         Thomas Jefferson w trakcie studiów (1760-1762) poznał Rebeccę "Belindę" Burwell (oboje mieli wówczas po 17 lat). Przyszły prezydent wyznawał w listach do niej, że ją kocha. Do małżeństwa jednak nigdy nie doszło.

·         1 stycznia 1772 poślubił Marthę Skelton z domu Wayles. Pan młody miał wówczas 28 lat, a pani młoda 23. Wesele odbyło się w posiadłości The Forest, należącej do rodziców Marthy. Martha Skelton miała 20 lat, gdy zmarł jej pierwszy mąż Bathurst Skelton (1744-1768); syn Marthy z pierwszego małżeństwa zmarł pół roku przed jej powtórnym ślubem.

·         Zaraz po weselu młodzi przenieśli się do posiadłości Jeffersona Monticello. Dom był wówczas w budowie i zamieszkali w prowizorycznym domku. Młodzi spędzili miesiąc miodowy, czytając książki oraz grając na klawesynie, szpinecie i skrzypcach. Thomas Jefferson bardzo kochał swoją żonę; dwukrotnie odmówił wzięcia udziału w misji dyplomatycznej, aby nie rozstawać się z ukochaną. Zły stan zdrowia Marthy Jefferson sprawił, że zmarła 6 września1782 mając 33 lata i 322 dni. Na łożu śmierci miała poprosić męża, by ten powtórnie się nie żenił. Spełnił tę prośbę.

·         ...