odkryj-esperanto.pdf

esperanto

fascynujący język

www.ikso.net

Odkryj

Treść

Podstawowe informacje o esperancie .....................................................................................................03

Krótki zarys językowy esperanta..............................................................................................................10

Osobiste wypowiedzi na temat esperanta ..............................................................................................12

Zamenhof, inicjator esperanta ................................................................................................................17

Esperanto z psychologicznego punktu widzenia ..................................................................................19

Najczęściej zadawane pytania dotyczące esperanta ..............................................................................21

Informacje na temat esperanta w Polsce.................................................................................................23

Drogi Czytelniku,

czy nie miałeś kiedyś ochoty opowiedzieć innym o ilmie albo książce, które Tobą poruszyły? Z nami

jest podobnie: chcemy Ci opowiedzieć o esperancie. Bardzo lubimy ten język i chcemy, żeby również

inni wiedzieli o jego istnieniu i o tym, jak przydaje się w kontaktach międzynarodowych.

"My", czyli ludzie z różnych krajów, używający często esperanta w kontaktach międzynarodowych.

Poza tym aktywnie udzielamy się w organizacjach, które współpracowały przy opracowaniu tej broszury:

E@I i ILEI (patrz str. 7).

Zawartość składa się z siedmiu części. Najpierw przedstawiamy kilka podstawowych informacji

o esperancie. Później następuje krótka prezentacja esperanta od strony językowej. Trzecia część to

osobiste wypowiedzi ludzi, którzy często posługują się esperantem. Część czwarta jest krótkim opisem

pracy L. Zamenhofa, który stworzył podstawy esperanta. Część piąta to wypowiedź psychologa na

temat komunikacji międzynarodowej i esperanta pod kątem psychologicznym. W szóstej odpowiadamy

na często zadawane pytania. W siódmej znajdziesz informacje na temat zorganizowanej aktywności

esperantystów w Polsce.

Jak wspomnieliśmy, bardzo lubimy esperanto, dlatego bardzo nas ucieszy, jeśli ta broszura zainteresuje

Cię nieco tym fascynującym językiem.

Przyjemnej lektury!

Zespół E@I

PS: Gdybyś po przeczytaniu tej broszury miał ochotę przejrzeć nowości związane

z esperantem, zajrzyj na www.aktuale.info.

Broszura została przetłumaczona z esperanta przez Czesława Żadziłko. Korekta: Janusz Myzik i Łukasz Żebrowski.

Szata graiczna: Stano Marček.

Projekt otrzymał wsparcie inansowe fundacji Olle Olsson oraz fundacji Ido ku pamięci Hellmuta Röhnischa. Polska

wersja językowa została opracowana i wydrukowana ze środków FRSE - Narodowej Agencji programu GRUNDTVIG

"Uczenie się przez całe życie". Broszurę w wielu językach można pobierać bez ograniczeń ze strony www.ikso.net/

broshuro. Można ją kopiować, rozdawać i używać w celach niekomercyjnych pod warunkiem, że będzie kopiowana

bez zmian włącznie z tym tekstem dotyczącym praw autorskich. Inne wykorzystanie zawartości możliwe jest tylko

za zgodą E@I oraz ILEI, w tym celu prosimy o kontakt z nami pod adresem broshuro@ikso.net.

Podstawowe informacje o esperancie

Esperanto jest językiem jak każdy inny. Można w nim wyrażać uczucia i myśli, podobnie jak w innych

językach. W esperanto można śpiewać, tworzyć poezję, kłócić się, kochać, plotkować, żartować,

dyskutować na tematy naukowe, pocieszać, bawić się itp.

W esperanto można również pisać, oto kilka przykładów:

Może brzmieć dość

niewiarygodnie, że

projekt stworzony przez

jednego człowieka zdołał

wyewoluować do roli żyjącego

języka międzynarodowego,

używanego przez wielu ludzi,

prawda? Ta broszura krótko

wyjaśnia, jak i dlaczego tak

się stało oraz pokazuje, w

jaki sposób esperanta używa

się dziś na całym świecie.

Przeczytaj, a wkrótce będziesz

wiedział więcej o Lingvo

Internacia (pierwotna nazwa

esperanta).

◆ Esperanto estas lingvo. (= Esperanto jest językiem.)

◆ Ni havas revon. (= Mamy marzenie.)

◆ La suno brilas. (= Słońce świeci.)

◆ Ĉu vi vidas min? (= Widzisz mnie?)

◆ Jes, mi vidas vin. (= Tak, widzę cię.)

◆ Mi amas vin! (= Kocham cię!)

Języki narodowe należą do poszczególnych grup

etnicznych. Na przykład węgierski należy do Węgrów,

portugalski do Brazylijczyków i Portugalczyków, japoński

do Japończyków itd.

Z esperantem jest inaczej: nie należy ono do określonego

narodu czy grupy etnicznej, tylko do wszystkich, którzy się go

nauczyli, niezależnie od narodowości, miejsca zamieszkania

itp. Esperanto nie jest językiem narodowym, tylko językiem

międzynarodowym używanym na całym świecie.

Głównym celem esperanta jest ułatwienie kontaktów między

ludźmi, którzy nie mają wspólnego języka ojczystego czy

krajowego. Z naszych doświadczeń wynika, że esperanto jest

szczególnie przydatne w komunikacji pomiędzy "zwykłymi

ludźmi", którzy interesują się innymi krajami i narodami.

L. Zamenhof (1859-1917),

inicjator esperanta

Dziedziny zastosowań esperanta

Ludzie używają esperanta na co dzień w różny

sposób, np. w podróży, na konferencjach,

w Internecie, w pracy czy w życiu rodzinnym.

"Dla mnie esperanto jest

wspaniałym językiem do

utrzymywania kontaktów z

przyjaciółmi z wielu krajów i do

pracy nad międzynarodowymi

projektami."

"Rozmawiając z dziećmi

używam serbskiego, na

studiach angielskiego,

poza domem szwedzkiego,

a w pracy i z mężem

esperanta. Wszystkie języki

mają swoje zalety i wady.

Z tych czterech języków

właśnie esperanto daje

mi największe poczucie

komfortu."

Peter Baláž

koordynator E@I

Podstawy esperanta opracował jeden człowiek, L. Zamenhof.

W starannej, twórczej pracy trwającej ok. 10 lat inspirował się

językami narodowymi. Dopiero gdy poczuł, że język posiadł

"własnego ducha", zapragnął przedstawić go szerszemu

gremium. Stało się to w roku 1887 poprzez wydanie książeczki

zatytułowanej Lingvo Internacia (Język Międzynarodowy).

W swej książeczce Zamenhof użył pseudonimu Doktoro

Esperanto (Doktor mający nadzieję); później słowo "esperanto"

stało się nazwą samego języka. W kolejnych latach broszura

rozeszła się wśród amatorów języków i idealistów w wielu

krajach – nauczyli się oni języka i zaczęli go używać w

międzynarodowych kontaktach. W ten sposób esperanto

stopniowo ewoluowało od projektu pojedynczego człowieka

do żywego języka międzynarodowego. Dzisiaj esperanto jest

używane i cenione przez setki tysięcy lub nawet miliony ludzi.

Sonja Petrović Lundberg,

koordynatorka www.lernu.net

Zazwyczaj esperanta używa się z ludźmi, którzy mają

inny język ojczysty niż my. W takich kontaktach esperanto

funkcjonuje jako "język-pomost" między ludźmi z innych

środowisk językowych. Silną stroną esperanta jest właśnie

to, że dobrze spełnia ono funkcję "mostu", "spoiwa" między

ludźmi w kontaktach międzynarodowych.

Esperanta używa się m.in. na międzynarodowych

imprezach esperanckich. Spotkania z ludźmi z różnych

krajów i dyskusje z nimi, wymiana poglądów, śpiewy, tańce,

wycieczki itd. to ulubione zajęcia wielu użytkowników

esperanta. (Przykłady takich imprez znajdziecie dalej.)

FASCYNUJĄCY JĘZYK 3

Międzynarodowe

imprezy esperanckie

Oto kilka przykładów popularnych

międzynarodowych imprez esperanckich na

świecie:

SPOTKANIE W HIMALAJACH

Innym sposobem używania esperanta jest podróż do

obcego kraju i bezpłatne nocowanie u esperantystów.

Mieszkając w domach zwykłych ludzi, można sobie wyrobić

lepszy obraz tamtejszych warunków i zwyczajów, niż

nocując w hotelu. Istnieje sieć gościnnych użytkowników

esperanta o nazwie "Pasporta Servo". Liczy ona ok. 1200

adresów w ponad 90 krajach .

Chyba najfajniejszą sprawą

w Pasporta Servo jest to, że nie

trzeba dokładnie planować

podróży. Można spontanicznie

kierować się tam, gdzie

się chce, według własnego

widzimisię.

Amanda Higley, USA,

która podróżowała po Europie

przez 16 miesięcy i zapłaciła tylko

za trzy noclegi.

Spotkanie w Himalajach ma charakter mocno turystyczny.

Zapoznaje uczestników z życiem i turystycznymi atrakcjami

Nepalu pod kierunkiem miejscowych esperantystów.

Zazwyczaj robi się nieco dłuższą wycieczkę poza

Katmandu, stolicę Nepalu, na której nepalscy i zagraniczni

esperantyści mają okazję poznać się, spędzić ze sobą trochę

czasu i używać esperanta w egzotycznym otoczeniu.

Trzeci sposób używania

esperanta to korespondowanie

z esperantystami, listownie albo

przez Internet, aby szybko i łatwo

nawiązać kontakty z ludźmi z

innych krajów.

"Internet usuwa dystans izyczny,

a esperanto językowy. Internet i

esperanto to wspaniała para do

komunikacji międzynarodowej!"

Henning Sato von Rosen,

jeden z założycieli E@I

MIĘDZYNARODOWY KONGRES

MŁODZIEŻY – IJK

Esperanta można też używać, udzielając się w ruchu

esperanckim, walcząc o lepszy świat, czytając aktualności

przekazywane bezpośrednio z miejsca zdarzenia albo

rozkoszując się lekturą książek napisanych w mało popularnych

językach, które nie zostały przetłumaczone na Twój język, ale

na esperanto tak.

Wspaniała impreza dla młodych ludzi zainteresowanych

esperantem. Dzięki nieformalnej i żywej atmosferze łatwo

jest znaleźć nowych przyjaciół z różnych krajów i poznać

międzynarodowy esperancki ruch młodzieżowy. Na IJK

przyjeżdża zwykle kilkuset uczestników z ok. trzydziestu

krajów. Kongres odbywa się co roku w innym kraju.

4 ODKRYJ ESPERANTO

EUROPEJSKI TYDZIEŃ MŁODZIEŻY – JES

Tydzień zabawy i świętowania Nowego Roku.

Organizowany jest w Europie. Za dnia odbywa się

"poważny" program, ale ludzie przyjeżdżają głównie dla

przyjaciół, tańca i nocnych imprez.

dyskusje i koncerty zespołów esperanckich. W nocy można

potańczyć, pójść do baru albo "gufujo" (spokojnego miejsca,

gdzie można napić się herbaty i porozmawiać). Festiwal

odbywa się zwykle w północnej Europie.

AMERYKAŃSKI KONGRES

ESPERANTA – TAKE

LETNI KURS PÓŁNOCNO

AMERYKAŃSKI – NASK

NASK odbywa się latem przez trzy tygodnie na

uniwersytecie w USA i polega na intensywnej nauce

esperanta na różnych poziomach zaawansowania.

Nauczyciele i uczniowie pochodzą z różnych krajów.

Celem TAKE jest wzmocnienie solidarności między

esperantystami z Ameryki Północnej, Środkowej i

Południowej, rozwijanie ruchu esperanckiego i analiza

jego problemów. Oprócz części roboczej kongres ma

też bogaty program edukacyjny i rozrywkowy, podczas

którego popularyzuje się wśród uczestników kraj goszczący

kongres.

WSPÓLNE SEMINARIUM – KS

KONGRES ŚWIATOWY – UK

Seminarium, które odbywa się kolejno w Chinach, Japonii i

Korei, promujące współpracę między młodzieżą z tych krajów.

Odbywa się co roku i funkcjonuje jako środek zbliżający

młodych użytkowników esperanta w Azji.

FESTIWAL KULTUROWY – KEF

Kilkudniowy festiwal z urozmaiconym programem

kulturowym dla uczestników w różnym wieku. Muzycy i

artyści przyjeżdżają głównie z Europy, choć nie tylko. Po

południu i wieczorem odbywają się spektakle, prelekcje,

Największa coroczna impreza esperancka. Kongres

Światowy ma urozmaicony program składający się głównie

z prelekcji i posiedzeń, ale również koncertów, spektakli

teatralnych, wycieczek, wieczorów tanecznych itp. Zwykle

uczestniczy w nim od 2000 do 4000 ludzi z ok. 50 krajów.

Kongres każdego roku odbywa się w innym kraju.

FASCYNUJĄCY JĘZYK 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: