4.Harrison Harry - Młot i Krzyż 04 [Zlotopolsky].pdf - Młot i Krzyż - cirelly

HARRY HARRISON

trylogia Młot i krzyż

Droga króla

Przekład Jolanta i Maciej Antosiewicz

Dla małżonki,

która jest zawsze

moją pamięcią

Rozdział pierwszy

l^ała Anglia, dławiona mroźnym uściskiem najcięższej od niepa-miętnych czasów

zimy, spoczywała pod lodowatym całunem śnie-gu. Wielka rzeka Tamiza ukryła swój

nurt pod lodem, który skuł jej wody od brzegu do brzegu. Droga wiodąca na zachód,

do Winche-steru, była w istocie wyboistą, ohydną koleiną, pełną zamarznię-tych

śladów końskich kopyt i brył skawalonego nawozu. Konie śliz-gały się po lodzie, z ich

nozdrzy buchały gęste kłęby pary. Jeźdźcy, skuleni i drżący z zimna, spoglądali w

kierunku ciemnych murów wielkiej katedry i kłuli ostrogami zdrożone wierzchowce, na

próż-no starając się zmusić je do szybszego biegu. Był dwudziesty pierwszy dzień

marca roku osiemset sześćdzie-siątego siódmego od Narodzenia Pańskiego, dzień

wielce znamien-ny. Dziś bowiem odbywały się królewskie zaślubiny. W ławach za-

siadła wojskowa arystokracja Wessex. Wszyscy erlowie, tanowie i szeryfowie, którym

udało się wcisnąć do środka, tłoczyli się teraz w obrębie kamiennych ścian, ociekając

potem i wyciągając szyje, a zewsząd rozlegał się cichy szmer dociekliwych i

zniecierpliwio-nych głosów, przybierający stopniowo na sile, w miarę jak podnio-sła

ceremonia koronacji chrześcijańskiego króla toczyła się swoim uroczystym trybem.

Po prawej stronie, w ławie przy samym ołtarzu wielkiej katedry w Winchester, zajął

miejsce Słief Sigvarthsson, współrządca Anglii u boku króla Alfreda - a także udzielny

król wszystkich tych ziem na północ od Tamizy, którym zdołał narzucić swoją

zwierzchność. Siedział niespokojny, świadom spoglądających na niego wielu par

oczu.

Patrzący widzieli mężczyznę w trudnym do odgadnięcia wie-ku. Gęste ciemne włosy i

starannie ogolona twarz sprawiały, że wyglądał młodo, zbyt młodo, by nosić na czole

złoty królewski diadem i ciężkie bransolety na rękach. Wzrost i szerokie ramiona

objawiały wojownika w pełni swych męskich sił - albo kowala, którym był za młodu.

Lecz ciemne włosy znaczyły białe pasma, a twarz żłobiły bruzdy wyryte przez troski i

ból. Nie miał prawe-go oka i chociaż zasłaniał pustą jamę oczodołu przepaską, to jed-

nak głębokie wklęśnięcie pod materiałem i tak zdradzało jego ka-lectwo. Cała Anglia

oraz pół Europy wiedziało, że oślepiono go na rozkaz Sigurtha Wężookiego,

najstarszego z synów Ragnara. Wiedziano również, w jaki sposób pomocnik kowala

doczekał się swojej zemsty, zabijając brata Sigurtha, Wara Bez Kości, mistrza

Północy. W tym celu przeszedł długądrogę od półwolnego thralla do kerla w Wielkiej

Armii Wikingów, aż został jarlem pod rozka-zami Alfreda Athelinga. A teraz był już

królem, rządził wraz z sa-mym Alfredem i obaj, nie dalej jak rok temu, odnieśli

wspólne zwycięstwo nad Frankijską Krucjatą. Krążyły liczne pogłoski na temat

przedziwnego znaku, który nosił na szyi jako symbol Drogi Asgard, a którego nikt

przed nim nie używał: była to kraki, drabi-na tajemniczego bóstwa Rig.

Shef wcale nie chciał oglądać koronacji, a tym bardziej uroczy-stości, która miała

odbyć się potem. W miarę jak patrzył, bolesne bruzdy na jego twarzy pogłębiały się.

Rozumiał jednak, dlaczego musi tu być, on sam oraz jego ludzie: aby zaznaczyć

swoją obec-ność i wesprzeć króla, z którym dzielił władzę. Przyszedł, albowiem takie

było życzenie Alfreda, brzmiące niemal jak rozkaz. - Nie musicie uczestniczyć w

mszy - oświadczył Alfred bezce-remonialnie. - Nie musicie nawet śpiewać hymnów.

Ale chcę wi-dzieć was na koronacji, wasze sztandary i twoją koronę, Shef. To ma być

wielkie widowisko. Wybierzcie najroślejszych ludzi, po-każcie bogactwo i potęgę.

Chcę, aby wszyscy widzieli, że popierają mnie bez reszty ludzie z Północy, pogromcy

Wara Bez Kości i Ka-rola Łysego. Poganie. Nie dzicy poganie, którzy

handlująniewolni-kami i składająkrwawe ofiary, jak synowie Ragnara, ale ludzie Drogi

Asgard, wierni druhowie.

To im się przynajmniej udało, pomyślał Shef, rozglądając się wokół. Dwa tuziny ludzi

Drogi, niesłychanie dumnych z tego, że to ich wybrano, aby zasiedli w pierwszych

ławach, prezentowa-ły się wspaniale. Guthmund Chciwy, z bransoletami na rękach,

w naszyjniku, przepasany rzemieniem z ciężką klamrą, miał na sobie więcej złota i

srebra niż pięciu tanów Wessex razem wzię-tych. Oczywiście, brał trzykrotnie udział

w łupieskich wyprawach pod wodzą Shefa, a opowieści o nich, choć przeszły do

legendy, wcale nie były przesadzone. Thorvin, kapłan Thora, i jego towa-rzysz

Skaldfinn, kapłan Njortha, chociaż pełni wzgardy dla ziem-skiego zbytku, oblekli się w

lśniącą biel i dzierżyli oznaki swe-go urzędu: Thorvin - krótki młot, Skaldfinn zaś -

maleńką łódź żaglową. Cwicca, Osmod i pozostali angielscy wyzwoleńcy, weterani

wielu wypraw Shefa, nie mogli imponować posturą, gdyż w młodości przymierali

głodem, ubrani byli za to w jedwab-ne tuniki, będące, nie tylko zresztą dla nich,

wyrazem niesłycha-nego przepychu. Na ramionach opierali z namaszczeniem narzę-

dzia swego bitewnego rzemiosła: halabardy, kusze i korby do ka-tapult. Shef

podejrzewał, że sama obecność tych ludzi, ponad wszelką wątpliwość Anglików,

ponad wszelką wątpliwość nisko urodzonych i ponad wszelką wątpliwość tak

bogatych, że nieje-den z tanów Wessex, nie mówiąc o zwykłych churlach, mógł im

jedynie pozazdrościć, stanowi najlepszy dowód potęgi Alfreda, jaki tylko można sobie

wyobrazić.

Ceremonia rozpoczęła się wiele godzin temu uroczystą procesją, która przeszła z

rezydencji królewskiej do katedry - odległość zale-dwie stu jardów, ale każdy krok

zdawał się urastać do rangi oddziel-nego rytuału. Potem nastąpiła suma w katedrze,

kiedy to dostojnicy z całego królestwa rzucili się tłumnie przyjmować najświętszy sa-

krament, powodowani nie tyle pobożnością, ile raczej pragnieniem, by nie ominęły ich

żadne łaski i błogosławieństwa, które miały stać się udziałem innych. Wśród nich, jak

zauważył Shef, trafiały się nierzadko nader osobliwe indywidua, odbijające od reszty

mizerną posturą i zgrzebnym odzieniem - dawni niewolnicy, których Al-fred obdarzył

wolnością, oraz churlowie, których wywyższył. Byli tu teraz, aby ponieść świadectwo

do rodzinnych miasteczek i wio-sek: by stało się wiadomym wszem i wobec, że Alfred

Atheling jest odtąd królem Alfredem, władcą nad całą Ziemią Zachodnich Sa-sów,

tako na mocy praw ludzkich, jako i danych mu przez chrześci-jańskiego Boga.

W pierwszym rzędzie, górując nad sąsiadami, zajął też miejsce marszałek Wessex,

wybierany, jak nakazywał obyczaj, spośród naj-dzielniejszych w walce wręcz

wojowników w królestwie. Obecny marszałek, Wigheard, był rzeczywiście

imponującej postury, mie-rzył ponad sześć i pół stopy wzrostu, ważył zaś niemal co

do uncji dwadzieścia angielskich kamieni*. Paradny miecz króla nosił przed sobą na

długość wyciągniętego ramienia bez wysiłku, niczym ka-wałek patyka, a ciężką

halabardą potrafił fechtować z tak niesły-chaną wprawą, jakby wymachiwał

wierzbową gałązką. Jeden z ludzi Shefa, siedzący na lewo od niego, miał najwyraź-

niej trudności ze skupieniem uwagi na ceremonii, bowiem nieustan-nie zerkał na

mistrza. Olbrzym Brand, też mistrz ludzi z Helgolan-du, wciąż jeszcze był

wycieńczony i słaby na skutek rany brzucha, której doznał podczas pojedynku z

Ivarem Bez Kości, lecz z wolna odzyskiwał siły. Chociaż stracił na wadze, nadal

wydawał się więk-szy od mistrza. Skóra ledwo mogła przykryć jego wielkie kości,

knykcie jego dłoni przypominały skaliste turnie, a wydatne czoło sterczało nad

brwiami niczym okap hełmu. Pięści Branda, jak pew-nego razu zauważył Shef, były

większe od półkwartowych kufli: nie tyle po prostu wielkie, ile wręcz

nieproporcjonalne w stosunku do reszty ciała. „Tam, skąd pochodzę, ludzie są rośli”,

zwykł ma-wiać Brand.

Gwar momentalnie ucichł, kiedy Alfred, po tym jak kapłan udzie-lił mu wszelkich

możliwych błogosławieństw i wzniósł modły w jego intencji, zwrócił się twarzą do

zgromadzonych, aby złożyć przysię-gę. Na tę okazję wyjątkowo odstąpiono od łaciny

i kiedy pierwszy spośród erlów Alfreda zadał mu uroczyste pytanie, wypowiedział je w

języku angielskim.

- Czy przysięgasz zachować nasze słuszne prawa i obyczaje, czy przyrzekasz na

swój majestat wydawać sprawiedliwe wyroki i bro-nić praw swego ludu przed każdym

wrogiem? - Przyrzekam - Alfred przebiegł wzrokiem po zatłoczonym wnę-trzu

katedry. - Czyniłem tak do tej pory i będę czynił nadal. W odpowiedzi rozległ się

szmer uznania.

A teraz najtrudniejszy moment, pomyślał Shef, kiedy erl wyco-fał się, a pierwszy z

biskupów znów postąpił naprzód. Przede wszyst-kim biskup był zdumiewająco młody

- i nie bez przyczyny. Gdy ¦) Kamień - dawna angielska jednostka wagi = 14 funtów =

6,348 kg (przyp. tłum.).

Alfred został wykluczony z Kościoła, papież zaś obłożył go klątwą i ogłosił przeciwko

niemu krucjatę, Alfred zdecydował się na osta-teczne zerwanie z Rzymem, a

wówczas wszyscy wyżsi duchowni opuścili jego królestwo. Od arcybiskupów Yorku i

Canterbury aż po ostatniego biskupa i opata. Wobec tego Alfred nadał inwestyturę

dziesięciu najlepiej się zapowiadającym młodszym duchownym spo-śród tych, którzy

pozostali, i przekazał w ich ręce losy Kościoła Anglii. A teraz jeden z nich, Eanfrith,

jeszcze pół roku temu nie znany nikomu wiejski proboszcz, obecnie zaś biskup

Winchesteru, wystą-pił, aby odebrać od Alfreda przysięgę.

- Panie i królu, prosimy cię, byś otaczał opieką Święty Kościół, a wobec wszystkich

wiernych czynił jedynie to, co nakazuje prawo i sprawiedliwość.

Eanfrith i Alfred, przypomniał sobie Shef, trudzili się wiele dni nad wymyśleniem

nowej formuły przysięgi. W dotychczasowej mowa była o zachowaniu wszystkich

immunitetów i przywilejów, dziesięciny i podatków, jak również praw użytkowania i

posiada-nia ziemi, które to prawa Alfred faktycznie zniósł. - Przyrzekam opiekę i

sprawiedliwość - odparł Alfred. Raz jesz-cze potoczył dookoła wzrokiem i raz jeszcze

wypowiedział słowa niezgodne ze zwyczajem. - Opiekę tym, którzy pozostali w

Koście-le, jak i tym, którzy są poza nim. Sprawiedliwość dla członków Kościoła oraz

dla wszystkich innych.

Świetnie wyszkoleni chórzyści z Winchesteru, mnisi i młodzi chłopcy, zaintonowali

pospołu hymn kapłana Sadoka, Unxerunt Sa-lomonem Sadok sacerdos*, podczas

gdy biskupi szykowali się do uroczystej chwili namaszczania świętym olejem. Kiedy

to nastąpi, Alfred naprawdę stanie się pomazańcem bożym, a bunt przeciwko niemu

będzie świętokradztwem.

Wkrótce, pomyślał Shef, nadejdzie trudna dla mnie chwila. Wy-tłumaczono mu

dokładnie, że Wessex, od czasów przeklętej na wie-ki królowej Eadburh, nigdy nie

miało monarchini, a zatem żona króla nie może być koronowana. Alfred wyjaśnił

jednak, że obstawał przy tym, by jego nowa żona została mu poślubiona na oczach

wszyst-kich w dowód uznania dla męstwa, jakim się wykazała, gdy wspól-nie gromili

Franków. Tak więc, powiedział, gdy już otrzyma insy-gnia, miecz, pierścień i berło,

zamierza powitać swą żonę przed ca-*) Uraerunt.. (łac.) - Namaścił tedy kapłan

Sadok Salomona (przyp. tłum.). łym zgromadzeniem, niejako królową, ale jako

Panią Wessex. A któż jest bardziej godny, by poprowadzić ją przed ołtarz niż Shef, jej

brat, a także współrządzący król?

Być może kiedyś będzie zmuszony przekazać swoje królestwo dziecku Alfreda i Pani,

jeśli sam nie doczeka się potomstwa. Shef pomyślał z goryczą, że oddaje siostrę już

po raz drugi. Znów musi wyrzec się miłości i namiętności, jaka ich niegdyś łączyła. Po

raz pierwszy oddał ją mężczyźnie, którego oboje nienawidzili, a te-raz, jakby za karę,

miał oddać ją temu, którego oboje kochali. Kiedy Thorvin trącił go łokciem, dając w

ten sposób znak, że już czas, by wystąpił naprzód i poprowadził PaniąGodivę wraz z

orszakiem dru-hen do ołtarza, Shef napotkał jej pełne triumfu spojrzenie i serce

zamieniło mu się w lód.

Niech Alfred będzie sobie teraz królem, myślał odrętwiały. On sam nim nie był. Nie

stały za nim ani prawo, ani siła. Kiedy chór zaśpiewał Benedicat, Shef podjął

decyzję. Zrobi to. Dlatego, że chce to zrobić, a nie dlatego, że tak nakazuje mu obo-

wiązek. Zbierze flotyllę, nową wspólną armadę obydwu królów, i po-płynie wyładować

swój gniew na wrogach królestwa: piratach z Pół-nocy, armadzie Franków,

handlarzach niewolników z Irlandii czy Hiszpanii, wszystko jedno na kim. Niech Alfred

i Godiva cieszą się swoim szczęściem w domu. On znajdzie ukojenie wśród

topielców i roztrzaskanych wraków.

Wcześniej tego samego dnia, daleko na północy, w ziemi Duń-czyków, odbyła się

znacznie prostsza i o wiele bardziej przerażają-ca ceremonia.

Zaczęła się jeszcze przed świtem. Związany mężczyzna, leżący na podłodze w

strażnicy, od dawna zaniechał walki, chociaż nie był ani tchórzem, ani słabeuszem.

Już dwa dni temu, kiedy ludzie Wężookie-go wkroczyli do zagrody dla niewolników,

wiedział, co stanie się z człowiekiem, którego wybiorą. A kiedy oddzielili go od

pozosta-łych, wiedział też, że musi wykorzystać każdą, choćby najmniejszą szansę

ucieczki. Więc ją wykorzystał: po drodze zbierał ostrożnie w dłonie ogniwa luźno

zwisającego łańcucha, którym skuto jego prze-guby, i czekał, aż strażnicy zawloką go

na drewniany most, wiodący do samego serca Braethraborgu, do twierdzy trzech

ostatnich synów Ragnara. Wówczas z całej siły zamachnął się łańcuchem, uderzając

strażnika po prawej, i przypadł do poręczy, która dzieliła go od by-strego nurtu rzeki,

płynącej w dole - nawet jeśli nie uda mu się uciec, to przynajmniej umrze godną

śmiercią jako wolny człowiek. Jego strażnicy widzieli już wiele takich desperackich

prób. Je-den z nich złapał go za kostkę, gdy wspinał się na poręcz, i zanim zdołał się

wyrwać, dopadli do niego dwaj inni. Przez jakiś czas okła-dali go systematycznie

drzewcami włóczni, nie po to jednak, by wyładować swą złość, lecz aby się upewnić,

że obolała i posinia-czona ofiara nie będzie mogła ruszać się zbyt szybko. Potem

zdjęli mu łańcuchy i zastąpili je rzemieniami z niegarbowanej skóry, któ-re skręcili i

zmoczyli morską wodą, tak aby wysychając zaciskały się coraz mocniej. Gdyby

związany człowiek mógł dojrzeć w ciem-ności swoje palce, zobaczyłby, że

sąsinoczarne, opuchnięte niczym palce trupa. Nawet gdyby jakiś bóg zechciał

uratować mu życie, nie mógłby już uratować jego dłoni.

Ale żaden bóg ani żaden człowiek nie pomógł więźniowi. Straż-nicy jakby zapomnieli

o jego obecności, kiedy rozmawiali między sobą. Nie umarł, ponieważ potrzebowali

go żywego. Nadal oddy-chał i, co najważniejsze, krew wciąż jeszcze płynęła w jego

żyłach. To im wystarczało. Niczego więcej od niego nie wymagali. Teraz, kiedy

długa noc miała się ku końcowi, strażnicy zabrali więźnia spod wiaty, gdzie

spoczywał wielki, świeżo smołowany okręt, i ponieśli go wzdłuż rzędu bali tworzących

pochylnię, po której kadłub miał stoczyć się do morza.

- Wystarczy. Dajcie go tu - mruknął rosły wojownik w średnim wieku.

-1 co teraz? - zapytał jeden z jego podkomendnych, młody męż-czyzna, który nie

wyróżnił się jeszcze w walce, nie miał bowiem blizn na ciele ani srebrnych bransolet

na ramionach.-Nigdy przed-tem tego nie robiłem.

- To patrz i ucz się. Po pierwsze, przetnij rzemienie na jego rę-kach. Nie, nie ma

strachu - dodał, kiedy młokos wyraźnie się zawa-hał, jakby w obawie, że więzień

natychmiast rzuci się do ucieczki. - Już po nim, spójrz na niego, nie mógłby się nawet

czołgać, gdyby-śmy puścili go wolno. Ale go nie puścimy, co to, to nie. No dalej, po

prostu przetnij mu więzy.

Kiedy powrozy opadły, więzień zatoczył się i w bladym, lecz ja-śniejącym szybko

świetle poranka przyglądał się przez chwilę swo-im dłoniom.

- Teraz połóż go płasko na tej kłodzie, brzuchem do dołu. Stopy razem. A teraz patrz

uważnie, mój młody Hrani, bo to bardzo waż-ny szczegół. Niewolnik musi leżeć

grzbietem do góry, sam wkrótce zobaczysz, dlaczego. Nie może mieć rąk na plecach,

z tej samej przy-czyny, i nie może się również wiercić. Ale nie do końca, trochę po-

winien się ruszać.

-A więc robimy to tak. - Dowódca w średnim wieku przycisnął twarz więźnia do

masywnego sosnowego pnia, chwycił go za obie ręce i wyciągnął je ponad jego

głowę. W tej pozycji ofiara wyglą-dała jak nurkujący człowiek. Następnie wyciągnął

zza pasa młot i dwa krótkie żelazne gwoździe.

-Zwykle ich przywiązujemy, ale myślę, że ten sposób jest lepszy. Widziałem raz coś

podobnego w jednym z kościołów tych chrześci-jan. Oczywiście przybili gwoździe nie

tam gdzie trzeba. Półgłówki. Stękając z wysiłku, doświadczony wojownik zaczął

wbijać gwoź-dzie dokładnie w miejsce, gdzie dłoń łączyła się z przegubem. Za jego

plecami narastał stopniowo gwar ożywionej krzątaniny. W świe-tle budzącego się na

wschodzie brzasku wyłaniać się poczęły mrocz-ne kształty. Na tle nieba ciemniały

zarysy włóczni i hełmów, na któ-rych już wkrótce miał rozbłysnąć pierwszy promień

słońca. Powoli wstawał świt nowego roku wojowników, czas wiosennego zrówna-nia

dnia z nocą.

- Dzielnie to znosi - powiedział młody mężczyzna, gdy jego nauczyciel zaczął wbijać

drugi gwóźdź. - Zupełnie jak wojownik, nie jak niewolnik. A swoją drogą, kto to jest? -

Ten? Jakiś rybak, którego schwytaliśmy, wracając z wyprawy w zeszłym roku. I wcale

nie jest dzielny, po prostu nic nie czuje, bo jego dłonie są martwe już od wielu godzin.

- Wkrótce będzie po wszystkim - powiedział do mężczyzny, przy-bitego mocno do

pnia, poklepując go po policzku. - Nie myśl o mnie źle na tamtym świecie. Byłoby

znacznie gorzej, gdybym spar-taczył swoją robotę. Ale starałem się. Teraz

przywiążcie mu nogi, wy dwaj, obejdzie się już bez gwoździ. Stopy razem. I

4.Harrison Harry - Młot i Krzyż 04 [Zlotopolsky].pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: