A. Stumper - Czy systemy telematyczne spowoduja zmiejszenie liczby kradzieży samochodów.pdf - 1 - ToshiTanaka

"Problemy Kryminalistyki"

Nr 229 (III z 2000 r.)

Wydawnictwo Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego KGP

00-583

Warszawa

Al.

Ujazdowskie

tel. : 601-55-48, 601-45-30

Alfred

Stumper

Czy systemy telematyczne spowodują zmniejszenie liczby kradzieży samochodów?

"Kriminalistik" 1999, nr 12, s. 811-813

Rozważanie skutków kradzieży samochodów nasuwa spostrzeżenie, że dla zawodowych

przestępców skradziony samochód najczęściej staje się narzędziem dokonywania kolejnych czynów

przestępczych. Autor artykułu rozpatruje cały kompleks zagadnień, związanych z kradzieżami

samochodów i spowodowanymi przez nie szkodami. Logiczną reakcją na to zjawisko byłoby

wprowadzenie do powszechnego użytku systemów śledzenia, korzystających z baz naziemnych lub

komponentów telematycznych w połączeniu z nawigacją satelitarną, umożliwiających

automatyczne rozpoznawanie i sygnalizowanie kradzieży pojazdów przy jednoczesnej ich

lokalizacji.

Jeżeli mówi się o kradzieżach pojazdów, niewątpliwie pocieszający jest fakt spadku liczby tych

kradzieży w ciągu ostatnich lat, szczególnie w zakresie tzw. całkowitej utraty. Przyczyną tego są

różne czynniki, poczynając od instalowania w samochodach blokad startu, poprzez zmianę

warunków ubezpieczenia, aż do usprawnienia policyjnych służb ścigania. Z pewnością przyczyniła

się do tego także sytuacja na przestępczym "rynku", a więc przede wszystkim pewnego rodzaju

nasycenie popytu na kradzione samochody w krajach za wschodnią granicą, które z docelowych

stały się tranzytowymi. Byłoby jednak dużym błędem poprzestanie na zadowoleniu z takiego

rozwoju wypadków i spoczęcie na laurach. Przeciwnie, zobowiązuje to w znacznie większym

stopniu do bardziej wnikliwego postrzegania całego problemu "skradzionego pojazdu". Chodzi tu

nie tylko o sumę szkód w następstwie kradzieży pojazdów, która w Republice Federalnej Niemiec

wynosi rocznie ok. 1,2 miliarda DM - przy czym niektórzy szeptem dodają, że pewne "skradzione"

wozy były po prostu sprzedane.

Przede wszystkim nie wolno przeoczyć faktu, że skradziony pojazd mechaniczny jest najczęściej

wykorzystywanym przez zawodowych przestępców środkiem dokonywania przestępstw. Napady na

banki, włamania, poważne kradzieże, uprowadzania zakładników, rabunek, przestępcze

wymuszenia itp. bardzo często realizowane są z wykorzystaniem ukradzionego kilka dni wcześniej

pojazdu mechanicznego. Poza tym złodzieje kradną zazwyczaj od razu kilka samochodów w celu

łatwiejszego zatarcia śladów i ukrycia łupów dzięki kilkakrotnej zmianie samochodu. Nie chodzi tu

więc wyłącznie o straty spowodowane zaginięciem ok. 38 000 pojazdów mechanicznych rocznie na

terenie Republiki Federalnej Niemiec ani o straty związane z kradzieżą później odnalezionych ok.

40 000 pojazdów. W znacznie większym stopniu jest to problem szkód, które można określić jako

pośrednie.

Jak dotąd nie prowadzi się w Republice Federalnej Niemiec badań, uprawniających do wyciągania

uzasadnionych wniosków dotyczących następstw kradzieży pojazdów na podstawie

zarejestrowanych danych rzeczywistych i opartych na nich obli czeniach. Autor artykułu podjął się

szczegółowego wyliczenia szkód powstałych w wyniku przestępstw, do których popełnienia

posłużono się skradzionym uprzednio samochodem. Podstawę obliczeń stanowiły dane z

policyjnych statystyk przestępczości za 1996 i 1997 r. (danych z 1998 r. jeszcze nie opublikowano).

Podczas wykonywania obliczeń należało określić przestępstwa, w których najczęściej wykorzystuje

się pojazdy mechaniczne, a następnym punktem odniesienia było ustalenie, że według wszelkiego

prawdopodobieństwa był to pojazd skradziony. Decydującą wskazówką były najczęściej stosowany

sposób dokonania czynu oraz wartość przestępczych łupów.

Profesjonalni przestępcy planują swoje przedsięwzięcia z reguły pod kątem zysków, starannie przy

tym rozważając wszelkie ryzyko i podejmując niezbędne przygotowania, do których należy

najczęściej kradzież samochodów na kilka dni przed planowanym czynem przestępczym. W

źródłach statystycznych, na podstawie praktyki kryminalistycznej, podaje się w dziewięciu

kategoriach szkód wskaźnik wykorzystania ukradzionych samochodów. Wynika z tego, że im

wyższa szkoda, tym bardziej prawdopodobne jest korzystanie ze skradzionego samochodu podczas

dokonywania

przestępstwa.

Podstawę dla tych rozważań stanowiła ocena poszczególnych szkód ujętych w statystyce.

Odpowiednie dane przedstawiono w tabeli.

Przestęstwo

Szkody 1996 Szkody 1997

1 Zabójstwa w celu rabunkowym

1.436.000 314.295

2 Napady na instytucje finansowe i urzędy pocztowe 37.360.000 40.674.520

3 Napad na kasy i przedsiębiorstwa

18.842.824 16.497.660

Napady na transporty pieniędzy i wartościowych

7.108.300 23.752.750

przedmiotów

5 Inne napady rabunkowe na ulicach, drogach i placach 2.540.900 1.838.300

6 Napady rabunkowe w mieszkaniach

12.715.000 14.485.720

7 Rabunek i wymuszenia od osób prywatnych

668.051 7.613.696

8 Uprowadzenie zakładników

353.320 7.948.688

9 Okradanie automatów 26.390.078 24.022.170

10 Kradzieże antyków, dzieł sztuki i przedmiotów sakralnych 26.608.180 23.994.850

Kradzieże w bankach, kasach oszczędności, urzędach

14.488.000 9.660.340

pocztowych itp.

Kradzieże w pomieszczeniach służbowych, biurowych,

491.202.760 502.403.500

wytwórniach, warsztatach i magazynach

Kradzieże w gospodach, kantynach, hotelach i

29.042.940 31.661.800

pensjonatach

14 Okradanie kiosków

4.156.050 3.819.030

Kradzieże w domach towarowych, halach targowych i

sklepach samoobsługowych (z wyłączeniem kradzieży

150.091.690 166.241.900

przez personel

16 Okradanie wystaw sklepowych, gablotek i witryn 12.849.940 12.100.510

17 Okradanie mieszkań

580.138.710 522.373.800

18 Okradanie piwnic i strychów

26.470.050 24.756.240

Kradzież z jeszcze nie zasiedlonych nowych domów i

119.189.350 106.430.000

placów budowy

20 Kradzieże bydła domowego

1.515.010 1.412.110

1 571 652

452

Ogólnie można stwierdzić, że określona w ten sposób całkowita suma strat może być uznana

1 563 167

153

jedynie za dolną wartość progową, ponieważ dane o stratach dotyczą w zasadzie tylko wartości

pieniężnych utraconych wskutek przestępstwa dóbr materialnych, natomiast tam, gdzie wartość ta

była trudna lub niemożliwa do określenia, przyjmowano symboliczną sumę 1 DM.

Do tego - jak wynika z policyjnych statystyk przestępczości i danych towarzystw

ubezpieczeniowych - straty w rzeczywistości są znacznie wyższe niż sumy z odszkodowań.

Rozbieżności, która w przypadku kradzieży samochodów sięga nawet powyżej 50%, nie da się

bezpośrednio przenieść na przedstawione tu wyniki badania. Ma to związek z następstwem szkód,

jeżeli skradziony samochód został użyty do popełnienia innego przestępstwa. Trzeba jednakże

przyznać, że ocena strat obliczona przez firmę ubezpieczeniową jest z reguły wyższa, niż dokonana

wcześniej ocena strat przez policję.

Przyczyną tego jest fakt, iż oględzin szkód dokonuje się w różnych warunkach, występują różnice

w czasie i dokładności wykonywanych zdjęć, ale także w pewnej tendencji do zawyżania szkód, a

nawet w następstwie oszukańczych (i nie rozpoznanych) doniesień o powstafych szkodach. Ponadto

Razem:

w policyjnej statystyce ujęte są jedynie przypadki całkowicie wyjaśnione, a nie takie, które znajdują

się w stadium wstępnym lub są w trakcie badania. Zdarza także się, że niektóre szkody mogą być

już spowodowane na przykład w wyniku przełamania siłą zabezpieczeń, ale samochód nie został

jeszcze odzyskany, ponieważ sprawca ukrywa w nim łupy lub ma zamiar jeszcze z niego

skorzystać.

Należałoby także wziąć pod uwagę, że powyższe oceny szkód odnoszą się jedynie do przestępstw,

których cechą specyficzną było wykorzystanie skradzionego pojazdu mechanicznego w celu ich

popełnienia. Jednak także w innych dziedzinach może się zdarzyć, że do dokonania czynu

przestępczego używa się skradzionego samochodu, jak np. w przy padku kradzieży broni palnej lub

bezgotówkowych środków płatniczych oraz urzędowych pieczęci, stempli, formularzy dowodów

osobistych i praw jazdy lub też kradzieży środków odurzających z aptek, gabinetów lekarskich i

szpitali, a szczególnie u producentów i w hurtowniach. Poza tym nie można pomijać całego obszaru

przestępczości, poczynając od oszustw i sprzeniewierzeń, przestępstw na tle seksualnym aż do

najróżniejszych czynów przestępczych w dziedzinie gospodarczej; także w tych zdarzeniach

kradzieże samochodów służą anonimizacji uczestników i punktów kontaktowych.

Podsumowując, przy uwzględnieniu wymienionych ciemnych pól, można bez ryzyka ocenić

wielkość szkód, powstałych pośrednio w związku z użyciem skradzionych samochodów na ponad 2

miliardy DM. Byłoby jednak błędem sądzić, że wyczerpuje to sprawę szkód w następstwie

kradzieży samochodów.

Z doświadczenia wiadomo, że po pewnym czasie każde, nawet najbardziej perfekcyjne

zabezpieczenie zostaje pokonane przez spryt i wynalazczość przestępców, przede wszystkim

dlatego, że przestępca napotykając na przeszkodę, uniemożliwiającą realizację jego zamiaru w

dotychczas praktykowany sposób bardzo szybko przestawia się na inny modus operandi. W

odniesieniu do kradzieży samochodów można wymienić m.in. bardzo niebezpieczną formą car-

jackingu, stosowaną na naszym terenie przez przestępców pochodzących najczęściej z Europy

Wschodniej, którzy nawet nie zadają sobie trudu przezwyciężania zabezpieczeń za pomocą

środków

technicznych.

Poza tym istota problemu zapobiegania lub utrudniania kradzieży samochodów polega na

wypracowaniu ogólnej, uniwersalnej metody prewencji. Chodzi przecież nie tylko o straty

finansowe, ale przede wszystkim o cierpienie, strach, kłopoty i problemy, dotykające wielu osób,

które pady ofiarą przestępstwa: od dolegliwości fizycznych, niejednokrotnie do końca życia, do

niemożliwych do przezwyciężenia obciążeń psychicznych, od inwalidztwa do degradacji

społecznej, od trwałego zaniku radości życia do stanu permanentnego strachu. Nie wolno też

przeoczyć niebezpieczeństwa znaczących szkód w dziedzinie polityki zwalczania przestępczości,

ponieważ narastający w społeczeństwie strach przed przestępczością może wywoływać odruchy

zemsty i podania w wątpliwość prób resocjalizacji przestępców.

Należałoby więc życzyć sobie, aby kradzieżom samochodów poświęcano w dalszym ciągu należytą

uwagę i abyśmy nie dali się uśpić sukcesami ostatnich lat. Z całą pewnością rozwojowi

przestępczości, a tym samym wykorzystywaniu kradzionych samochodów do celów profesjonalnej

i zorganizowanej przestępczości bynajmniej nie towarzyszy spadek wyspecjalizowanych

przestępstw kradzieży samochodów. Kradzieże samochodów będą zawsze przynosić przestępcze

profity - mimo najlepszych środków zabezpieczających. Nie oznacza to także, że nie należy

doceniać możliwości środków technicznych, które mogą znaleźć zastosowanie zarówno w obszarze

dochodzenia i ścigania, jak i zapobiegania przestępczości. Środki te umożliwiają szybkie

odnalezienie uszkodzonego pojazdu, a także ujęcie sprawcy.

Mowa tu o systemie, służącym do śledzenia ukradzionych pojazdów mechanicznych, dźwigów,

maszyn budowlanych itp., stosowanym już od 13 lat, obecnie w 17 krajach, pod nazwą "Lojack" w

USA i "Tracker" w Wielkiej Brytanii. Dotychczasowe doświadczenia tych krajów zasługują na

uwagę. Liczba odnalezionych dzięki systemowi pojazdów sięga 95%. W ok. 25% przypadków

sprawca został ujęty na gorącym uczynku i zatrzymany. Zadziwiająco krótki jest czas odnajdywania

pojazdów, wynoszący średnio dwie godziny.

Odnośnie do dochodzenia szczególnie cenne jest, że śledzenie pojazdu rozpoznanego jako

skradziony może doprowadzić do warsztatu, w którym skradzione samochody są poddawane

przestępczej obróbce, a więc przebijaniu numerów itp.; w ten sposób wyprzedza się przestępczą

profesjonalną

Omawiany system wykorzystuje bazy naziemne. W porównaniu z systemami wspomaganymi przez

satelitę ma on tę zaletę, że nawet pojazdy ukryte w głębokich podziemnych garażach, parkingach

czy nawet w kontenerach mogą być dzięki niemu zlokalizowane. Jego wadą jest, że wymaga

zbudowania bardzo rozgałęzionej sieci ścigania.

System ten zaoferowano także Republice Federalnej Niemiec do bezpłatnego wykorzystania przez

policję. W przeciwieństwie jednak do Stanów Zjednoczonych czy Wielkiej Brytanii Niemcy nie

wprowadziły go do użytku. Doświadczenia innych państw wskazują, że system ten nie utrudnia

pracy policji, a przeciwnie, czyni ją skuteczniejszą i przez to łatwiejszą. Skutek tej odmowy był

taki, że w Niemczech cała sieć ścigania musiała być zainstalowana i zarządzana prywatnie.

Związane z tym koszty oficjalnie nie mogą być wliczane do subwencji dla gospodarki prywatnej tak

długo, jak zapotrzebowanie na rynku na tego rodzaju urządzenia będzie ograniczone. Większość

posiadaczy samochodów zadowala się instalowaniem nowoczesnych urządzeń zabezpieczających

(szczególnie elektronicznej blokady startu). Zdaniem firmy Detektor GmbH z Friedrichsdorfu, która

próbowała wprowadzić ten system także u nas, problemy związane są głównie z kosztami.

Tak, jak w innych dziedzinach przestępczości, także w odniesieniu do kradzieży samochodów

logistykę.

A. Stumper - Czy systemy telematyczne spowoduja zmiejszenie liczby kradzieży samochodów.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: