UPAŁY.pdf

UPAŁY

Żar z nieba

Intensywny upał, powoduje nie tylko zgubne dla rolnictwa susze oraz pożary, ale jest także ogromnym

zagrożeniem dla życia ludzi. W latach 1936-1975 w samym USA upały zabiły ponad 20 tys. osób, z czego

aż 1265 osób w ciągu upalnego lata 1980 roku. Nadmiar słońca niszczy także drogi, zakłóca dostawy

energii oraz wzmaga smog.

Ludzie ciało w upale

Zjawisko upałów jest niewątpliwie efektem ciągłego ocieplania

się klimatu. Dlatego najwyższe rekordy temperatur powietrza

padają właśnie w ostatnich dekadach, a nie w zamierzchłej

historii. Naukowcy twierdzą, że od 1980 roku niemal wszystkie

lata należą do bardzo ciepłych. Międzyrządowy Zespół ds. Zmian

Klimatu (IPCC) nie ma wątpliwości, że w przyszłości temperatura

będzie nadal rosła, więc wkrótce należy się spodziewać kolejnych

rekordów ciepła. Najbardziej niebezpieczne są nagłe fale upałów

nawiedzające umiarkowane strefy klimatyczne, gdyż ich

mieszkańcy nie są do nich przyzwyczajeni, tak jak np. ludność

Afryki, Indii czy też Bliskiego Wschodu.

Nagły wzrost temperatury jest bardzo szkodliwy dla zdrowia

ludzkiego. Przy temperaturach powietrza powyżej 32°C, organizm człowieka próbuje się bronić poprzez

intensywne działanie gruczołów potowych. Jeśli jednak wysokim temperaturom, towarzyszy duża wilgotność

powietrza, wówczas regulacja temperatury ciała poprzez parowanie może być nieskuteczna, co grozi

odwodnieniem lub udarami cieplnymi. Obie te dolegliwości mogą zakończyć się dla człowieka tragicznie.

Ponadto wysokie temperatury sprzyjają rozwojowi rozmaitych epidemii chorób zakaźnych.

Ameryka w słońcu

W ostatnich 20 latach kontynent północnoamerykański był szczególnie mocno doświadczany przez

koszmarne upały. W lecie 1980 roku tereny począwszy od stanu Teksas aż po Dakotę na północy kraju, nękane

były przez bardzo wysokie temperatury. Spiekota trwała ponad miesiąc, zabijając 1265 osób. Ponadto upały

wysuszyły liczne zbiorniki wody oraz zabiły inwentarz. W Arkansas upał pochłonął 8 mln kurcząt. Susza i pożary

zniszczyły również plony. Farmerzy utracili 80% zbiorów kukurydzy, bawełny oraz fasoli i pszenicy. Upał

zamieniał asfalt na drogach w kleistą maź i wprowadzał chaos komunikacyjny. Powstałe szkody oszacowano na

przeszło 20 mld dolarów.

W lipcu i sierpniu 1995 roku Stany Zjednoczone nawiedziła nieznośna fala upałów. Na odcinku od Los

Angeles po Filadelfię upały przekraczały 40°C, a bywały dni, kiedy słupek rtęci wzrastał nawet do 49°C w cieniu.

Meteorolodzy uznali, że było to jedno z najbardziej gorących lat w historii USA. Zginęło 800 osób. Najwięcej

zmarłych było w Chicago, gdzie zaledwie w ciągu kilku tygodni śmierć poniosło blisko 600 osób. Każdego dnia

media informowały o kolejnych ofiarach słońca. W poniedziałek, 17 lipca, dziennik "Chicago Tribune" przywitał

swych czytelników olbrzymim tytułem: "Upały przestano mierzyć liczbą stopni Fahrenheita - odtąd mierzy się je

liczbą zmarłych". Z dnia na dzień sytuacja się pogarszała. Wzmagający się upał oraz ogromna wilgotność

powietrza sprawiła, że pod koniec lipca kostnica miejska w Chicago - przyjmując niekiedy po 100 zwłok dziennie

- była kompletnie przepełniona i zwłoki zaczęto składować w ciężarówkach-chłodniach. Szpitale przepełniły się

chorymi z poparzeniami i udarami słonecznymi. Ludzie mdleli na ulicach, a miasto pogrążyło się w szoku.

Sytuację dodatkowo pogarszał fakt, że ponad 40 tys. mieszkańców miasta zostało na kilka

dni pozbawionych prądu. Przestały działać urządzenia klimatyzacyjne, wiatraki i lodówki. Zdesperowani ludzie

koczowali w swych ogródkach i parkach, śpiąc pod gołym niebem.

Rok później upalne lato znowu się powtórzyło. Tym razem panujące w lipcu 38-stopniowe temperatury zabiły

około 1000 Amerykanów, zniszczyły wiele upraw oraz spowodowały setki groźnych pożarów.

Upały nie są także niczym nadzwyczajnym w Ameryce Południowej. Jeśli jednak wysokie temperatury

utrzymują się zbyt długo, wówczas stają się groźne. Fala gorąca, która w 1998 roku przetoczyła się przez Peru,

Ekwador, Kolumbię oraz Chile i Argentynę spowodowała

tysiące pożarów i suszę. Rekordowo wysokie temperatury

sprzyjały rozwojowi plagi komarów i szczurów, które wymknęły

się spod kontroli władz lokalnych. Fakt ten spowodował wybuch

epidemii groźnych chorób, w tym także malarii.

Europejska gorączka

Upały coraz częściej dają się również we znaki

Europejczykom. Niespotykane wcześniej upały nawiedziły całą

Europę latem 1994 roku. Ogromnym zaskoczeniem okazały się

dochodzące do 40°C temperatury na północy kontynentu. W

Danii i Holandii lipiec tegoż roku okazał się być najcieplejszym

od 200 lat! W ciągu kilku dni wykupiono wszystkie wentylatory - te ostatnie sprzedawano nawet po trzykrotnie

wyższych cenach. W Niemczech upały sięgnęły 37°C. W wielu miastach wystąpił smog. W obawie przed jego

natężeniem oraz w trosce o nawierzchnię dróg znacznie ograniczono dozwoloną prędkość jazdy samochodów.

Upały sprawiły, że karetki pogotowia wyjeżdżały o 75% częściej, zwłaszcza do osób chorych na serce i astmę.

Niewątpliwie do jednych z najgorętszych lat należy zaliczyć lipiec i sierpień 2000 roku, kiedy to upały

najdotkliwiej odczuli mieszkańcy Chorwacji, Rumunii, Grecji oraz Włoch i Turcji. W wielu miejscach zanotowano

ponad 45°C w cieniu i były to najwyższe temperatury od ponad 120 lat! Na samych tylko Bałkanach słońce zabiło

ponad 60 osób. Wysokie temperatury utrzymywały się nawet w nocy, np. w stolicy Chorwacji Zagrzebiu przez

niemal tydzień nocne temperatury wahały się w granicach 29-32°C. Tysiące Greków przez niemal miesiąc spało

w swych ogrodach, na tarasach lub plaży. Do greckich i włoskich ośrodków zdrowia każdego dnia zgłaszały się

setki osób z zaburzeniami pracy serca oraz niewydolnością układu oddechowego. Wśród ofiar upałów było

mnóstwo spragnionych słonecznych kąpieli turystów. Upał był szczególnie uciążliwy w dużych miastach, takich

jak: Ateny, Rzym czy Neapol, gdzie trudności w oddychaniu potęgował smog. Masowe używanie klimatyzatorów i

wentylatorów doprowadziło do przeciążenia sieci energetycznej, co spowodowało długotrwałe przerwy w

dostawie prądu. Fala upałów zakłóciła także komunikację drogową i kolejową. Asfalt szczególnie topił się na

Bałkanach i w Turcji. Natomiast szyny kolejowe w Bułgarii i Rumunii nagrzały się do ponad 70°C, co całkowicie

wstrzymało kursowanie pociągów. Szalejące na południu Europy pożary strawiły dziesiątki tysięcy hektarów

lasów i pastwisk niszcząc bydło oraz rozmaite upraw.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: