tk_nr003.pdf

ISSN 1689-4642

CZASOPISMO INTERNETOWE

www.t u r ys t yk a k u l t u r o w a . o r g

nr 1/200 9 (styczeń 2009)

par t n e r zy:

Turystyka Kulturowa, www.turystykakulturowa.org

Nr 1/2009 (Styczeń 2009)

Spis treści

Artykuły................................................................................................................3

Literatura podróżnicza faktu niedocenianą niszą turystyki literackiej....................................3

Możliwości rozwoju turystyki kulturowej obszarów wiejskich w Polsce............................13

Recenzje:.............................................................................................................31

Turystyka kulturowa.............................................................................................................31

Izabela i Robert Szewczykowie. Szlaki turystyczne.............................................................34

Eventy..................................................................................................................36

Łagowskie lato bez Lubuskiego Lata Filmowego................................................................36

Międzynarodowy Festiwal Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Plus CAMERIMAGE........38

Itinerarium...........................................................................................................41

W ROGU AFRYKI. Etiopia i Dżibuti..................................................................................41

Miejsca i szlaki....................................................................................................47

Zarys dziejów Koła i regionu................................................................................................47

Waloryzacja turystyczno-kulturowa Miasta Koła i Powiatu Kolskiego...............................50

Koło i powiat jako destynacja turystyki kulturowej.............................................................57

FESTIWAL KOŁEM (SIĘ) KRĘCI.....................................................................................59

Pobyt w Kole i regionie .......................................................................................................62

Literatura na temat Koła i Powiatu Kolskiego......................................................................65

Region kolski – przydatne adresy i kontakty........................................................................66

Gdzie jeść i spać w regionie kolskim....................................................................................67

Nowości wydawnicze..........................................................................................70

Dziedzictwo przemysłowe Mazowsza i jego rola w turystyce.............................................70

Drogi św. Jakuba w Polsce : stan badań i organizacja..........................................................70

Szkolenia zawodowe i branżowe........................................................................72

”Turystyka Kulturowa dla samorządów lokalnych, zarządzających i pracowników obiektów

celowych i infrastrukturalnych” ...........................................................................................72

Szkolenie specjalistyczne dla pilotów turystyki kulturowej.................................................73

Szkolenie specjalistyczne dla pilotów: trasy kultury żydowskiej w Polsce..........................74

Konferencje naukowe..........................................................................................76

Turystyka religijna : spojrzenie interdyscyplinarne..............................................................76

Miasta polskie dwadzieścia lat po zmianie ustroju...............................................................76

Rozwój turystyczny regionów a tradycyjna żywność...........................................................76

Podsumowania: konferencje, warsztaty, wydarzenia..........................................77

Przyszłość z przeszłości (konferencja branżowa).................................................................77

Park Kulturowy Kotliny Jeleniogórskiej...............................................................................77

Turystyka Kulturowa, www.turystykakulturowa.org

Nr 1/2009 (Styczeń 2009)

Artykuły

Karolina Buczkowska

Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu

Wydział Turystyki i Rekreacji

Zakład Kulturowych Podstaw Turystyki

Literatura podróżnicza faktu niedocenianą niszą turystyki literackiej

Słowa kluczowe: turystyka kulturowa, literatura podróżnicza, turystyka literacka, turystyka

biograficzna, podróżopisarstwo, nisza.

Streszczenie

Autorka artykułu zwraca uwagę na konieczność dostrzeżenia literatury faktu z zakresu

podróżopisarstwa przez polskich turystów oraz organizatorów i propagatorów turystyki –

mowa tu w szczególności o opisach podróżniczych zwanych gatunkowo „podróżą”, jak

również o: diariuszach/dziennikach podróży, itinerariach/itinerariuszach, listach z podróży,

pamiętnikach, reportażach podróżniczych, a także kronikach, relacjach i wspomnieniach

(gatunki te są w artykule scharakteryzowane) – ze względu na fakt, iż obecnie ta forma

turystyki literackiej jest całkowicie nieobecna na rodzimym rynku turystycznym, a stanowi

niezwykle ciekawe źródło wiadomości dla osób lubiących podróżować po świecie w

niebanalny sposób bądź będących turystami kulturowymi.

Ponadto w artykule zamieszcza propozycje tras turystycznych oparte o literaturę

podróżniczą faktu autorstwa polskich podróżników bądź dostępną w języku polskim. Trasy

podzielone są na dwie grupy:

a) trasy prowadzące do wybranych miejsc na świecie i obejmujące określoną tematykę,

opracowane na podstawie wybranych utworów podróżniczych;

b) trasy biograficzne śladami znanych pisarzy-podróżników w oparciu o książki będące

zapisem ich kolejnych podróży.

Wprowadzenie

Dzięki zamiłowaniu do literatury niezmierzone rzesze turystów nieustannie odbywają

podróże w poszukiwaniu magicznych miejsc znanych z kart książek, podążają śladami

ulubionych twórców, spełniają swe marzenia o literackich przygodach. Dzięki takim osobom

nieustannie rozwija się turystyka literacka (i związana z nią turystyka biograficzna), będącą

jedną z form turystyki kulturowej.

Popularność tego rodzaju turystyki i związane z nią stąpanie po miejscach utrwalonych

w literaturze wynika m.in. z faktu, iż (mówiąc językiem poetyckim) są na świecie miejsca

„ukryte dla lotu ptaka i magiczne jak ich opisy na stronach arcydzieł literackich” [Czapińska

2002, s. 9], Miejsca te turyści chcą poznawać, konfrontując jednocześnie znane im literackie

mity z zastaną na miejscu rzeczywistością. Ponadto, podróżują także zgodnie ze słowami

Johanna Wolfganga von Goethe, który powiedział: „Kto poetę chce zrozumieć, musi pojechać

do jego kraju”.

Przygoda czytelników z podróżami zaczyna się jednak bardzo często od lektury książek

podróżniczych, gdyż z nich zazwyczaj „...czerpiemy natchnienie, pomysły do pieszych

wędrówek. I nieważne, czy są to książki Arkadego Fiedlera, przygody Tomka

Wilmowskiego, czy pamiętnik Marco Polo. Każdy ma tę jedną swoją książkę, dzięki której

Turystyka Kulturowa, www.turystykakulturowa.org

Nr 1/2009 (Styczeń 2009)

zatęsknił za dalekim oceanem lub bliskim lasem. Każdy ma swój kanon książki podróżniczej”

[ Podróże z... ].

Turystyka literacka i biograficzna

Turystyka literacka zwana jest też literacką turystyką kulturową [Buczkowska 2008, s.

58-59, częściowo za: Butlerem 2000 i Zmyślonym 2001] i stanowi formę turystyki

kulturowej, której główną motywacją jest docieranie do określonych miejsc związanych w

różnorodny sposób z literaturą (literaturą piękną i literaturą faktu), umożliwiającą szeroki

kontakt z kulturą i która realizowana jest poprzez:

zwiedzanie i poznawanie rzeczywistych miejsc związanych z dziełami literackimi i ich

bohaterami, podążanie śladami tych bohaterów (tak fikcyjnych, jak i prawdziwych);

poszukiwanie nieistniejących miejsc, opisywanych na kartach książek i konfrontowanie

mitów literackich z rzeczywistością;

zwiedzanie domów pisarzy i poetów, muzeów biograficznych, miejsc ich twórczości

oraz czasowych pobytów;

docieranie do miejsc nawiązujących do osób pisarzy, poetów, postaci i wydarzeń

literackich, takich jak: muzea literackie, pomniki, tablice pamiątkowe, nagrobki, epitafia,

popiersia, centra literackie itp.;

wyjazdy w celu udziału w różnorodnych imprezach literackich, takich jak: Dni Książki,

Biennale Książki, wręczenia nagród literackich, targi książki, wystawy literackie, rajdy

literackie, spotkania z pisarzami, poetami oraz pisarzami-podróżnikami;

zwiedzanie muzeów i pracowni związanych z procesem wytwarzania książek (muzea

papiernictwa, muzea drukarstwa, introligatornie, drukarnie).

Z turystyką literacką ściśle wiąże się także turystyka biograficzna definiowana jako

[Buczkowska 2008, s. 57-58] odwiedzanie miejsc związanych z życiem i działalnością ludzi –

jednostek wybitnych, znaczących czy bliskich szerszemu gronu odbiorców, a także znanych

tylko wybranym kręgom kulturowym, wśród których obecni są w dużej mierze m.in. pisarze i

poeci (także pisarze-podróżnicy). Zainteresowaniem turystów cieszą się zarówno miejsca

odnoszące się do postaci żyjących, jak i nieżyjących. Przedmiotem uwagi stają się domy

rodzinne, miejsca zatrzymań, letnie czy zimowe rezydencje, pracownie, miejsca pracy,

ulubione lokale, miejsca narodzin, ślubów, śmierci oraz trasy odbytych podróży.

Typologia literackich wyjazdów turystycznych przedstawia się następująco:

a) wycieczki śladami bohaterów książek oraz wyjazdy do związanych z nimi miast lub

krajów (często miejsca te są równorzędnymi bohaterami); inspiracją do organizowania takich

wycieczek są: powieści podróżnicze i szkice podróżnicze (książki z zakresu tzw. „podróży

literackiej”); wybrane powieści obyczajowe, historyczne, kryminalne, thrillery, książki

przygodowe (zwłaszcza młodzieżowe) itd. oraz utwory poetyckie;

b) wyjazdy do miejsc związanych z życiem i twórczością pisarzy: ich domy – byłe i

obecne, miejsca zatrzymań, muzea biograficzne, miejsca pamięci oraz wycieczki śladami

podróżujących poetów i pisarzy;

c) wizyty w literackich placówkach muzealnych, parkach i centrach literackich oraz

muzeach i pracowniach powiązanych z literaturą od strony technicznej (muzea papiernictwa,

drukarstwa, drukarnie);

d) udział w literackich imprezach turystycznych: Dniach Książki, wręczeniach nagród

literackich, targach książki, wystawach literackich, rajdach literackich, imprezach

organizowanych w muzeach tematycznych, spotkaniach z pisarzami i poetami itp.

Specyfika literackiej turystyki kulturowej sprawia, iż forma ta wymaga od

uczestniczącego w niej turysty znajomości wybranych dzieł literatury oraz określonej wiedzy,

postawy, umiejętności percepcyjnych, czy zainteresowań – jest wśród nich czytanie książek,

Turystyka Kulturowa, www.turystykakulturowa.org

Nr 1/2009 (Styczeń 2009)

śledzenie biografii poetów i pisarzy, znajomość geografii, zamiłowanie do wartościowych

podróży.

Według P. Zmyślonego [2001, s. 23] turysta uprawiający turystykę związaną z

motywacjami literackimi to osoba wrażliwa, świadoma, zainteresowana odwiedzanymi

miejscami i obiektami, nastawiona na wzbogacenie swojej wiedzy i świadomości kulturowej.

Jednocześnie jest to klient i turysta wymagający, tak więc, by zaspokoić jego potrzeby

intelektualne, niezbędna jest wysoka jakość usług oraz zakres i poziom przekazywanych mu

informacji o obiektach, postaciach, utworach, ekspozycjach.

Literatura podróżnicza a turystyka

Literacka turystyka kulturowa jest obecna bardzo silnie we współczesnym świecie (w

tym w Polsce). Istniejące jednak literackie szlaki i trasy turystyczne, oferty biur podróży i

innych organizatorów turystyki w tym zakresie, jak również wszelkie pozostałe

przedsięwzięcia literacko-turystyczne, odnoszą się w głównej mierze do tzw. „podróży

literackiej”, czyli utworów fikcyjnych, wymyślonych całkowicie przez pisarza. Także turyści

indywidualni rzadko sięgają po literaturę faktu związaną z podróżami autentycznymi,

odbytymi przez znanych i mniej znanych podróżników. A tak przecież być nie musi i wręcz

nie powinno. W chwili obecnej bowiem, gdy przed turystami nie stoją praktycznie żadne

trudności związane z organizacją wyjazdów – nawet tych najbardziej egzotycznych –

wystarczy sięgnąć po jedną z książek podróżniczych faktu i wyruszyć śladami jej bohaterów

– najczęściej narratorów – w świat. Turyści korzystać mogą nie tylko z typowych opisów

podróżniczych, ale także z publikowanych diariuszy/dzienników podróży,

itinerariów/itinerariuszy, listów z podróży, pamiętników, reportaży podróżniczych, a także

kronik, relacji i wspomnień (wspomniane gatunki literackie omówione są w dalszej części

artykułu). Skorzystać można zarówno z najnowszych pozycji, jak również próbować

podróżować w oparciu o opisy wypraw sprzed kilkudziesięciu, a nawet kilkuset lat.

Tworzenie wypraw i szlaków w oparciu o literaturę faktu przez wybrane biura podróży czy

touroperatorów mogłoby stać się konkurencyjną ofertą na rynku turystycznym. W chwili

obecnej obserwuje się bowiem wśród turystów tendencję do poszukiwania egzotycznych

przygód, turystyki na wysokim poziomie, niebanalności, wiecznie nowych form. Wyprawy

śladami wielu opisanych na łamach licznych książek przygód znanych pisarzy-podróżników

lub podróżników, których przygody ktoś opisał, mogłyby zainteresować tych wszystkich, dla

których zwykłe wycieczki objazdowe w ramach literackiej turystyki kulturowej to za mało.

Ta znana tradycyjna forma turystyki mogłaby więc rozszerzać się, pozyskiwać nowych

zwolenników i zyskiwać miano turystyki przygodowej. Od obecnie dominującej formy

turystyki literackiej różniłoby ją także to, że zamiast konfrontacji mitu literackiego z

rzeczywistością, turyści mieliby możliwość konfrontowania rzeczywistości zastanej z zastaną

przez podróżnika pewien czas wcześniej. Wyprawy, o których mówię mogłyby rozwijać się w

dwóch kierunkach:

1. kierowałyby się do wybranych miejsc na świecie w obrębie określonej tematyki –

proponowane tu szlaki opracowywane byłyby na podstawie wybranych utworów różnych

autorów (podróżników i pisarzy-podróżników)

2. prowadziłyby śladami znanych pisarzy-podróżników w oparciu o książki będące

zapisem ich kolejnych podróży – dodatkową atrakcją dla turystów mogłoby być

organizowanie wypraw we współudziale z żyjącymi i nadal podróżującymi autorami tych

książek.

W związku z tym, że literatura faktu w zakresie podróży jest bardzo bogata, propozycje

organizatorów turystyki literackiej w tym zakresie są także nieograniczone – zarówno pod

względem miejsca docelowego wyprawy, czy samej trasy, jak również czasu i długości jej

trwania, rodzaju używanego transportu, wielkości grupy, stopnia trudności, sposobu doboru

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: