cieplo-cieplej.pdf

Akwarium od strony technicznej

Ciepło, cieplej, gor'co!

George Reclos

Z j!zyka angielskiego przeło$yła Marzenna Kielan

W'ród akwarystów cz!sto usłysze3 mo$na zdanie utrzymuj1ce, $e hodowanie ryb stanowi poł1czenie sztuki, nauki i

umiej!tno'ci. Ja tak$e zgadzam si! z tym twierdzeniem. Cz!'3 tej opinii, zwi1zana z nauk1, gwarantuje takie same

zasady w ka$dej z mo$liwych sytuacji. Mimo, $e faktycznie tak jest, istniej1 tak$e pewne czynniki, które maj1 znaczny

wpływ na nasze hobby i – do pewnego stopnia – pozostaj1 poza mo$liwo'ci1 naszej kontroli. Czynniki te mog1 by3

bardzo ró$ne w zale$no'ci od miejsca i maj1 wiele wspólnego poło$eniem geograficznym w jakim zamieszkuje hobbysta

lub ze szczególnymi zmianami sezonowymi – zwłaszcza je'li zmiany takie nazwa3 mo$na ekstremalnymi.

Klimat i warunki rodowiskowe

Najcz!'ciej wyst!puj1cymi takimi wła'nie czynnikami s1 klimat i warunki 'rodowiska. ^rodowisko, o którym mówimy,

mo$e by3 pełne sło6ca lub pełne kurzu, obecna w nim woda mo$e by3 zanieczyszczona (metale ci!$kie, azotany, zwi1zki

amonu itd.) bardzo twarda lub mi!kka, alkaliczna lub kwa'na. W pewnych okresach czasu mo$e by3 te$ niezdatna (ze

wzgl!du na nietrzymanie norm) do u$ycia jej w akwarium lub te$, z uwagi na swój skład i wła'ciwo'ci, mo$e ogranicza3

nas do hodowania tylko pewnej, okre'lonej grupy ryb. Nawet w tym samym mie'cie, w kilku ró$nych miejscach woda

mo$e wykazywa3 zupełnie ró$ne wła'ciwo'ci. Oczywi'cie zawsze mo$emy podda3 analizie wod!, która dysponujemy a

nast!pnie podj13 kroki, które pozwol1 nam dostosowa3 j1 do potrzeb naszego akwarium. Gdy przygotowywałem

materiały do tego artykułu w jednym z moich zbiorników dla narybku straciłem znaczn1 cz!'3 młodych ryb. Miejskie

wodoci1gi dodały bowiem do wody znacznie wi!cej chloru (a mo$e chloraminy) ni$ zazwyczaj….

W przeciwie6stwie jednak do powy$szych spostrze$e6, którym mo$na jako' zaradzi3 mo$e zdarzy3 si!, $e natkniemy si!

na czynniki, które b!d1 pozostawały poza nasz1 kontrol1. Jednym z takich czynników jest temperatura. Temperatura

wsz!dzie ulega wahaniom zwi1zanym ze zmianami pór roku a wahania te pozostaj1 na ogół na akceptowalnym

poziomie. Problem narasta jednak gwałtownie, gdy temperatura zmienia si! na skrajnie nisk1 lub skrajnie wysok1. W

niektórych rejonach temperatura otoczenia mo$e w czasie lata osi1ga3 44°C (czasem nawet wi!cej), podczas gdy w

innych miejscach, w czasie zimy, spada ona poni$ej punktu zamarzania wody. Cz!sto, z uwagi na bardzo wysokie

zu$ycie energii lub uszkodzenia linii przesyłowych, skrajne te warto'ci id1 w parze z brakiem elektryczno'ci. Sytuacja

taka dla akwarysty jest niesłychanie niebezpieczna. Aby przeciwdziała3 stratom trzeba wi!c co' szybko zrobi3.

Tolerancja ryb

Ró$ne gatunki ryb wykazuj1 ró$n1 tolerancj! na zmian! temperatury. I tak, podczas gdy paletki potrafi1 znie'3

temperatur! si!gaj1c1 nawet 34°C $aden z gatunków złotych rybek nie ucierpi w wodzie o temperaturze 5°C. Wybieraj1c

ryby, które b!d1 hodowali, hobby'ci powinni rozpatrzy3 wi!c tak$e i takie mo$liwo'ci ryb. Spo'ród piel!gnic

zamieszkuj1cych jeziora Wielkiego Rowu Afryka6skiego, te z jeziora Malawi s1 w stanie przetrwa3 w temperaturze

wy$szej ni$ te, z jeziora Tanganika. Piel!gnice z Malawi toleruj1 bowiem nieIle nawet temperatur! si!gaj1c1 32°C

podczas gdy ryby z Tanganiki nie s1 w stanie prze$y3 ju$ w wodzie o temperaturze 30°C. Aby uczyni3 rzecz jeszcze

bardziej skomplikowan1 nale$y doda3, $e podczas gdy gatunki z jeziora Malawi dobrze toleruj1 nawet 50% podmiany

wody, piel!gnicom z jeziora Tanganika nie mo$na podmieni3 jednorazowo wi!cej ni$ 25% wody. Tak wi!c, w bardzo

gor1cym klimacie, gdzie wysokie temperatury otoczenia staj1 si! okresowo istotnym problemem, wybranie do trzymania

w akwarium ryb z jeziora Tanganika nie jest decyzj1 zbyt rozs1dn1. Je'li mieszkamy w miejscu o takim wła'nie klimacie

znacznie bardziej praktyczna b!dzie decyzja o hodowaniu paletek. Dobrze jednak wiem, $e niezale$nie od rozs1dku nic

nie powstrzyma zagorzałych fanów piel!gnic z Malawi (czyli tak$e mnie), od hodowania tych wła'nie ryb.

Odrobina fizyki

Najwa$niejszym problemem hobbysty jest znalezienie sposobu na zmian! temperatury wody w czasie, gdy warunki

'rodowiska zmieniaj1 j1 niekorzystnie. OdpowiedI wydaje si! prosta: trzeba to zrobi3 dodaj1c lub ujmuj1c z wody nieco

energii. Zanim jednak zajmiemy si! praktycznym rozwi1zywaniem tego problemu, dobrze b!dzie zapozna3 si! nieco z

teori1. Poniewa$ mo$e to pozwoli3 doj'3 nam do znacznie skuteczniejszych rozwi1za6, uznaj! takie wła'nie podej'cie za

do'3 istotne.

1. Ciepło. Jest najbardziej podstawow1 form1 energii i niestety jest „pieni1dzem”, którego nie wymienimy na $adn1

inn1 warto'3. Przepływ energii w 'rodowisku mo$na prze'ledzi3. Cz!sto zmienia po prostu jedn1 form! w drug1.

I tak na przykład mo$emy zmieni3 energi! elektryczn1 w energi! kinetyczn1, lub energi! 'wiatła w elektryczn1.

Podczas ka$dej z takich zmian pojawia si! jednak pewien procent energii, która zamienia si! w ciepło. Ciepło, w

Akwarium od strony technicznej

przeciwie6stwie do pozostałych form energii, nie mo$e zosta3 zamienione w jak1kolwiek inn1 form!. Mo$na wi!c

powiedzie3, $e ciepło jest „produktem ko6cowym” w przemianach energii. To oznacza tak$e, $e zmiana jednej

formy energii w ciepło, lub te$ wykorzystanie innych form energii do „zabrania” ciepła, nie jest działaniem,

delikatnie ujmuj1c, zbyt m1drym a co gorsza jest te$ do'3 kosztowna. Niezale$nie jednak od tego, czy jest to

działanie rozs1dne czy nie, jako akwary'ci jeste'my zmuszeni do zastosowania go w naszych zbiornikach mimo,

$e pozostaje ono w sprzeczno'ci z interesem naszej kieszeni.

2. Pochłanianie ciepła. A oto i punkt numer dwa – lub raczej zgrabniej to ujmuj1c „kolejna zła wiadomo'3”. Woda

ma ogromne mo$liwo'ci pochłaniania ciepła. Informacja ta jest korzystna, je'li weImiemy pod uwag!, $e

oznacza to, i$ woda „dobrze znosi” nagłe lub okresowe zmiany temperatury 'rodowiska, ale mo$e te$ okaza3 si!

do'3 bolesna, je'li musimy doda3 lub uj13 z wody ciepła. Aby zmieni3 temperatur! 1 grama wody (1 ml) o jeden

stopie6 Celsjusza musimy wydatkowa3 energi! równ1 1 kalorii (1 cal = 4,186 J). Je'li chcemy wykona3 t!

operacj! w ci1gu jednej sekundy potrzebujemy do tego 4,2 watów mocy elektrycznej (= 4,2 d$ula/sekund!). Je'li

wi!c chcemy podnie'3 temperatur! wody naszego akwarium o pojemno'ci 200 l o jeden stopie6, potrzebujemy w

sumie 200.000 kalorii (lub 837.000 J). Gdyby'my chcieli dokona3 takiej zmiany w ci1gu 30 minut (1800 sekund)

musimy liczy3 si! z wydatkowaniem energii równym 465 d$ulom/sek. lub 465 W. Mnóstwo energii. Tyle samo

energii potrzebujemy, aby obni$y3 temperatur! wody o jeden stopie6 Celsjusza. Tak na marginesie mówi1c to

jest wła'nie to, co producenci grzałek rozumiej1 pod poj!ciem „1 W/l”. Jest to moc, jaka pozwoli na podgrzanie

wody o jeden stopie6 na godzin!. Oczywi'cie jest to wiedza nieco uproszczona jako, $e odnosi si! ona do

systemów „zamkni!tych”, lub te$ ujmuj1c to inaczej, zakładaj1ca, $e woda nie b!dzie traciła lub pobierała ciepła

do/z otaczaj1cego j1 'rodowiska. Grzałka stanowi w takim przypadku jedyne Iródło dostarczania ciepła.

Zazwyczaj mamy jednak do czynienia z sytuacj1, w której chcemy utrzyma3 nasz1 wod! cieplejsza lub

chłodniejsz1 od otaczaj1cego j1 'rodowiska, a zatem, b!dzie nam potrzebna nawet wi!ksza ilo'3 energii.

3. Ruch wody. Wszyscy wiemy o tym, jak wa$ny jest ruch wody. Pozwala on na swobodn1 wymian! gazow1. Ruch

wody „dosłownie” podnosi powierzchni! płynu w naszym zbiorniku i przyczynia si! do znacznie skuteczniejszej

wymiany gazowej ni$ miałoby do miejsce w przypadku wody stoj1cej. To oczywi'cie tylko jedna strona monety.

Druga strona mówi nam o tym, $e efekt ten uzyskujemy dzi!ki urz1dzeniom mechanicznym takim jak falowniki

czy filtry lub powietrzu uwalnianemu z urz1dze6 takich jak kostki napowietrzaj1ce, kurtyny czy inne, podobne

urz1dzenia. Stanowi to zawsze dodatkowy problem, gdy temperatura otoczenia zmusza nas do obni$enia

temperatury wody. Wszystkie te urz1dzenia dodaj1 bowiem ciepła do wody albo z tego powodu, $e ich działanie

oparte jest o prac! silników nagrzewaj1cych si! w czasie pracy, lub poprzez ciepłe powietrze, które wypuszczaj1

do zbiornika. Dodatkowym czynnikiem jest tak$e wzrost energii kinetycznej cz1steczek wody (energia kinetyczna

jest w ko6cu przecie$ zamieniana w ciepło – patrz punkt wy$ej). Oczywi'cie nie mo$emy zatrzyma3 ruchu wody

(zwłaszcza, je'li temperatura otoczenia jest wysoka). Mogłoby to przyczyni3 si! do powstania przydechy. Musimy

jednak pami!ta3 tak$e i o tej przyczynie ogrzewania wody.

4. Nasycenie. Nasycenie informuje nas jaka jest maksymalna zawarto'3 substancji, która mo$e zosta3

rozpuszczona w okre'lonej zawarto'ci płynu o pewnej okre'lonej temperaturze. Zazwyczaj, gdy chcemy

rozpu'ci3 – na przykład w wodzie – substancj! wyst!puj1c1 w postaci stałej, wy$sza temperatura pozwala na

rozpuszczenie wi!kszej ilo'ci substancji (cho3 tak$e i nasycenie ro'nie wraz ze wzrostem temperatury).

Przykładami potwierdzaj1cymi to zjawisko s1 cho3by cukier i sól kuchenna. Ta zasada odnosi si! jednak

wył1cznie do substancji wyst!puj1cych w postaci stałej. W przypadku gazów rzecz ma si! zupełnie inaczej. Im

wy$sza jest temperatura wody, tym mniej gazu pozostaje w niej w postaci rozpuszczonej. W miar! wzrostu

temperatury molekuły gazu poruszaj1 si! coraz szybciej, uciekaj1c w ko6cu z wody. Tlen oczywi'cie te$ jest

gazem. Ryby potrzebuj1 tego gazu. Jest to wi!c kolejny powód, dla którego akwarystom zale$y na utrzymaniu

temperatury w pewnych ryzach.

5. Metabolizm. Jest to termin, który opisuje reakcje chemiczne zachodz1ce w $ywym organizmie. Do czynienia

mo$emy mie3 w tym przypadku z dwoma ró$nymi reakcjami: rozbijaniem du$ych molekuł w mniejsze

(katabolizm), lub te$ budowaniem wi!kszych molekuł z mniejszych (anabolizm). Tak, jak przy wszystkich

reakcjach chemicznych, tak$e i te uzale$nione s1 od temperatury, co oznacza, $e im wy$sza jest temperatura,

tym szybszy jest metabolizm i vice versa. Ryby, w przeciwie6stwie do ludzi s1 zwierz!tami zimnokrwistymi – brak

im swoistego „termostatu”. Czerpi1 temperatur! z wody, w której $yj1. Oznacza to, $e przy wy$szej temperaturze

wody ich metabolizm jest szybszy, co wi1$e si! z kolei z wi!kszym zapotrzebowaniem na tlen (patrz: punkt

wy$ej). Bezpo'redni1 konsekwencj1 przyspieszenia metabolizmu jest krótsze $ycie, wy$szy stopie6 agresji itd. Z

drugiej strony, ni$sza temperatura oznacza wolniejszy metabolizm, ale poni$ej pewnego poziomu tak$e i 'mier3.

Tak wła'nie, w pewnym skrócie, wygl1da sprawa temperatury wody i implikacji, jakie s1 z tym zwi1zane. Co wi!c

mo$emy zrobi3? Mamy w zasadzie do przedyskutowania tylko dwie sytuacje: t!, w której temperatura wody (i otoczenia)

jest wy$sza od tej, któr1 by'my sobie $yczyli oraz sytuacj! odwrotn1.

Temperatura zbyt wysoka

Charakterystyka: Obni$ony poziom nasycenia tlenem, obni$ony poziom nasycenia dwutlenkiem w!gla. Podwy$szony

metabolizm i agresja, krótszy czas opieki nad potomstwem (zwłaszcza w przypadku samic inkubuj1cych), zmiana

Akwarium od strony technicznej

proporcji płci u narybku – to tylko cz!'3 z efektów. W sytuacjach skrajnych ryby mog1 próbowa3 pobiera3 tlen z

powierzchni wody a nawet zgin13 z powodu uduszenia.

Co robi3: Oczywiste, czy$ nie? Ochłodzi3 wod!… Jak?

Chłodziarka . Wiem, $e jest to raczej drogie urz1dzenie, ale musiałem o nim wspomnie3. Dla tych, którzy maj1 zb!dne

zapasy gotówki mo$e okaza3 si! rozwi1zaniem najbardziej efektywnym i niezawodnym. Korzy'ci: utrzyma wod! w

akwarium chłodniejsz1 ni$ otaczaj1ce j1 'rodowisko przez okres tak długi, jak b!dzie potrzeba. Temperatura nie b!dzie

„skaka3” a my b!dziemy po prostu przygl1da3 si! naszym rybkom, podczas gdy nasz s1siad b!dzie zmuszony szuka3

kolejnych rozwi1za6. Wady: urz1dzenia takie zu$ywaj1 niesłychanie ilo'ci energii (ju$ wiemy dlaczego), s1 ci!$kie,

bardzo drogie i brzydkie. Mo$na ł1czy3 je liniowo lub u$ywa3 oddzielnie (stosuj1c rury odprowadzaj1ce i

doprowadzaj1ce). Nie zadziała w przypadku chwilowego lub dłu$szego braku energii elektrycznej.

Podmiany wody. To jest z pewno'ci sposób dla wi!kszo'ci z nas, zwłaszcza, je'li w okolicy nie wyst!puj1 ograniczenia

w poborze wody. Woda jest na ogół tania (a przynajmniej znacznie ta6sza ni$ energia elektryczna). Woda jest te$

jedynym sposobem na zabranie znaczniej ilo'ci ciepła z wody. Oczywi'cie mo$e si! zdarzy3, $e b!dziemy zmuszeni do

wykonywania codziennych podmian wody, aby utrzyma3 temperatur! w zbiorniku na mo$liwym do zaakceptowania

poziomie. W małych zbiornikach trzeba b!dzie mo$e nawet dokona3 dwóch podmian w ci1gu dnia. Korzy'ci: niezbyt

drogo, nie wymaga dodatkowych urz1dze6, efektywne i bezpieczne, nie wymaga energii elektrycznej. Wady: nie mo$e

by3 rozwi1zaniem stałym, m!cz1ce, wła'ciwo'ci chemiczne wody musz1 by3 kontrolowane nieustannie, czasochłonne –

zwłaszcza je'li mamy wiele zbiorników.

Zamra-acze . Mam na my'li plastikowe pojemniki z zamro$onym w 'rodku płynem, które wkładamy do przeno'nym

lodówek aby utrzyma3 nasz1 Coca-Col! (lub piwo) schłodzone. Nale$y wyj13 je z lodówki i umie'ci3 w akwarium. Po

pewnym czasie oczywi'cie nale$y wyj13 je z akwarium, umie'ci3 w zamra$alniku a potem powtórzy3 procedur!. No có$,

prawd! powiedziawszy przy zastosowaniu takiego rozwi1zania nasza zamra$arka przejmuje rol! chłodziarki do akwarium

MY za', pracujemy w postaci pompy… Oszcz!dzamy co prawda energie, ale chyba nie jest to tak do ko6ca to, o co nam

chodziło. Jest to jednak dobry sposób w nagłych przypadkach, zwłaszcza je'li nasz zbiornik nie jest zbyt du$y. Korzy'ci1

dodatkow1 jest fakt, $e nie musimy bezustannie kontrolowa3 chemii wody. Zbiorniki wykorzystywane w akwarium trzeba

utrzymywa3 w czysto'ci – najlepiej aby czyste ju$ były wkładane do zamra$arki. Kostki lodu u$ywane w celu

ochłodzenia wody s1 gdzie' tak pomi!dzy pojemnikami z przeno'nej lodówki a podmianami wody – trzeba obserwowa3

zmiany w parametrach wody! Alternatyw1 za', dla pojemników z lodówki podró$nej mog1 by3 te$ butelki z zamro-on!

wod! .

Klimatyzacja . Jest dobrym rozwi1zaniem. Zwłaszcza je'li wszystkie nasze akwaria s1 w jednym pomieszczeniu (pokoju

dla ryb lub salonie). Zazwyczaj jest rozwi1zanie mniej efektywne ni$ chłodziarka (jako, $e musi ochłodzi3 całe

pomieszczenie), ale dzi!ki niemu tak$e i my, pozwalamy sobie na odrobin! komfortu. Poniewa$ w wielu przypadkach

nasze ryby nie s1 jedynymi stworzeniami, które potrzebuj1 ni$szej temperatury, klimatyzacja mo$e okaza3 si! najlepszym

ogólnym rozwi1zaniem. Przyczyni si! ona do tego, $e pokój „rybny” stanie si! najbardziej poci1gaj1cym miejscem w

całym domu…

Korzy'ci: Ochładza całe pomieszczenie – nie tylko wod!, mo$liwe jest tak$e zastosowanie opcji przeciwnej i

podgrzewanie pomieszczenia. Wady: wysokie zu$ycie energii, zale$no'3 od energii elektrycznej.

Usuni"cie pokrywy. Na pewno bardzo istotne. Musimy przecie$ pozwoli3, aby ciepło uwalniało si! z akwarium. Je'li

ciepło b!dzie si! zbierało nad wod1, mo$e ono bardzo ogrza3 poruszaj1c1 si! powierzchni!. Parowanie ochłodzi wod!.

Je'li jeste'my w stanie podnie'3 stopie6 parowania ochładzamy w ten sposób wod!. Jest to jeden z pierwszych kroków

jakie nale$y wi!c uczyni3. Działanie takie nie wymaga te$ zu$ycia energii elektrycznej.

Wentylatory . Je'li pokrywa jest ju$ usuni!ta lub podniesiona mo$emy u$y3 tak$e wentylatorów, które b!d1 dmuchały na

powierzchni! wody. Usun1 one paruj1c1 znad powierzchni wod!, co przyspieszy znacznie parowanie. Parowanie,

utrzymuj1ce si! dzi!ki pracy wentylatorów na maksymalnym poziomie, pozwoli na znacznie ochłodzenie wody.

Rozwi1zanie takie wymaga jednak zu$ycia energii elektrycznej.

Intensyfikacja napowietrzania . To działanie ma swoje dwie strony. Poprzez intensyfikacj! napowietrzania zmuszamy

ciepłe powietrze do przej'cia przez wzgl!dnie chłodn1 wod!. Poniewa$ za' ciepło przenoszone jest zawsze z

cieplejszego do chłodniejszego ciała, działanie takie podnosi w gruncie rzeczy temperatur! wody. Wzrasta jednak tak$e

zawarto'3 tlenu w wodzie (patrz: punkt wy$ej). W przypadku takim korzy'ci znacznie przewy$szaj1 ryzyko tak wi!c, warto

jest si! z nim zmierzy3. Niski poziom nasycenia tlenem jest bowiem wrogiem numer jeden. Wraz z intensyfikacj1

napowietrzania ryby mog1 znie'3 tak$e wy$sz1 temperatur!. Je'li nasza pompa napowietrzaj1ca jest umieszczona pod

Akwarium od strony technicznej

zbiornikiem, gdzie znajduj1 si! wszelkie zasilacze i urz1dzenia grzewcze, powinni'my przenie'3 j1 w chłodniejsze

miejsce lub po prostu nie zamyka3 drzwi szafki. Intensyfikacja napowietrzania wymaga jednak zu$ycia pr1du.

Przytłumienie o#wietlenia . ^wiatło jest form1 energii. Jako, $e jest odbijane przez pokryw! i absorbowane przez wod!

staje si! w ko6cu ciepłem. Wszystkie rodzaje lamp (nawet 'wietlówki) produkuj1 ciepło. Na zredukowanie ciepła

wytwarzanego przez lampy s1 dwa sposoby. Albo skrócimy czas o'wietlania akwarium (mo$na u$y3 wył1cznika

czasowego), albo zmniejszymy liczb! lamp (zacz13 nale$y od tych, które produkuj1 najwi!cej ciepła). Działanie takie nie

wymaga zu$ycia energii a co wi!cej, nagły jej brak mo$e okaza3 si! naszym sprzymierze6cem.

UPS . Poniewa$ filtry i pompy powietrzne powinny działa3, dobrze jest zaopatrzy3 si! w urz1dzenie o nazwie UPS

(Uniterruptible Power Supply). Je'li ju$ je posiadamy, pami!ta3 nale$y aby podł1czy3 do niego tylko minimaln1 liczb!

pomp powietrznych i filtrów. Nie nale$y podł1cza3 grzałek, chłodziarek oraz innych, zu$ywaj1cych mnóstwo energii

urz1dze6. UPS o mocy 1200 W jest w stanie utrzyma3 w działaniu przez 3 godziny moje dwa filtry i pomp! powietrzn1.

Ładuje si! w czasie krótszym ni$ 5 minut. Oznacza to, $e je'li nawet energia elektryczna pojawia3 si! b!dzie tylko

okresowo, UPS jest w stanie utrzyma3 akwaria w pełnym działaniu przez wiele dni. Zazwyczaj, gdy temperatura

otoczenia staje si! bardzo wysoka, ka$da osoba zamieszkuj1ca taki klimat natychmiast uruchamia klimatyzacj!.

Działanie takie mo$e prowadzi3 do przeci1$e6 a jego skutkiem mog1 by3 chwilowe przerwy w dostawie pr1du. Taka

sama sytuacja mo$e pojawi3 si! tak$e zim1. Przerwy w dostawie mog1 by3 przecie$ spowodowane zarówno działaniem

klimatyzacji jak i grzejników elektrycznych czy uszkodzeniami linii przesyłowych ('nieg, mróz czy silny wiatr).

Temperatura zbyt niska

Charakterystyka : Wy$szy poziom nasycenia tlenem, wy$szy poziom dwutlenku w!gla. Obni$a poziom metabolizmu i

agresji, wydłu$a okres opieki nad potomstwem (zwłaszcza inkubuj1cych samich), letarg, ryby przebywaj1 w pobli$u dna.

W przypadkach skrajnego obni$enia temperatury ryby zaczynaj1 gin13.

Grzałki . O tym pomy'li chyba ka$dy akwarysta. Jest to bowiem najlepsze rozwi1zanie poniewa$ a) podgrzewa wod!

stopniowo, b) je'li grzałka zainstalowana jest prawidłowo ciepło rozprowadzane jest równomiernie, c) utrzymuj1 stał1

temperatur! wody. Dodatkowe korzy'ci wi1$1 si! z tym, $e grzałki s1 tanie, mo$na umie'ci3 je w dowolnym miejscu (ja

wkładam je do filtra, który sam zrobiłem) i niemal nie potrzeba po'wi!ca3 im uwagi (poza usuni!ciem z nich soli lub

glonów). Wady: zu$ywaj1 zbyt du$o energii elektrycznej (jest to zazwyczaj urz1dzenie, które zu$ywa wi!cej ni$ połow!

energii pochłanianej przez wszystkie urz1dzenia potrzebne do utrzymania akwarium). Grzałki wymagaj1 stałej dostawy

energii elektrycznej.

Klimatyzacja . Posiada takie same zalety jak wówczas, gdy korzystamy z niej po to, aby ochłodzi3 temperatur! otoczenia.

Jedyna ró$nica polega na tym, $e teraz klimatyzacja wykonuje prac! odwrotn1 i zamiast chłodzi3, grzeje. Wymaga Iródła

energii.

Przerwy w dostawie energii . Jak ju$ o tym wspominałem, niskie temperatury otoczenia mog1 i'3 w parze z przerwami w

dostawie energii elektrycznej. Chocia$ dwie, wymienione ju$ metody s1 idealne dla utrzymania wody na odpowiednim

poziomie temperatury, wymagaj1 one Iródła energii. Zastosowanie urz1dzenia UPS nie jest w takim przypadku polecane.

Grzałka o mocy 200W zu$yje bateri! w ci1gu 45 minut. Nie ma co podł1cza3 do UPS tak$e naszej klimatyzacji – nawet

nie wystartuje.

Kominek, grzejniki – ogrzewanie miejsca . Alternatyw1 (w przypadku przerwy w dostawie energii) jest zastosowanie

naturalnego Iródła ciepła, takiego jak np. kominek (lub grzejniki gazowe, czy grzejniki na naft! – przyp. tłumacza).

Oczywi'cie zbiorniki musz1 by3 w takim przypadku umieszczone w tym samym miejscu, gdzie znajduje si! Iródło ciepła.

Pomieszczenie takie musi mie3 tak$e zabezpieczon1 odpowiedni1 wentylacj!. Trzeba pami!ta3 o tym, $e zarówno tlenek

jak i dwutlenek w!gla to gazy bezwonne i jako takie s1 one w stanie zabi3 niemal niezauwa$alnie.

Ogrzewanie wody lub kamieni . Je'li dysponujemy kominkiem, nawet w okresie przerw w dostawie energii mo$emy

podgrza3 tak$e wod! lub kamienie, które nast!pnie umie'cimy w akwarium. Oczywi'cie opcja taka mo$e by3

wykorzystana tylko w przypadku awaryjnym i dla niewielkiej liczby, niedu$ych zbiorników. Podgrzewanie wody jest jednak

jednym z bardziej skutecznych rozwi1za6 gdy$, co ju$ wiemy, ma ona ogromne mo$liwo'ci pochłaniania ciepła.

Ogrzewanie wody na gazie . Je'li w naszym domu znajduje si! tak$e urz1dzenie dostarczaj1ce gazu (np. kuchnia

gazowa), tak$e i w ten sposób mo$emy pogrza3 wod!, która dostarczy ciepła do naszego zbiornika. Ale tak jak i

poprzednio, jest to rozwi1zanie chwilowe i odpowiednie dla niewielkiej liczby zbiorników. Dodawanie w ten sposób wody

do du$ego zbiornika nie jest rozwi1zaniem dobrym a bezustanne noszenie wiader z wod1 nie jest na pewno tym, co

mogłoby nas w akwarystyce poci1ga3.

Akwarium od strony technicznej

Obliczenia – Zrób To Sam

Aby wykona3 kilka prostych oblicze6, nale$y zastosowa3 si! do ogólnie znanych i prostych zasad. Ka$dy ml wody aby

zmieni3 swoj1 temperatur! o 1 stopie6 Celsjusza, musi odda3 lub pobra3 1 cal.

Krok pierwszy: Ile wody mam w swoim akwarium? Ka$dy litr to 1000 ml.

Jaka jest temperatura tej wody? Powiedzmy, $e 20°C.

O ile chcemy j! podnie#3? Powiedzmy, $e chcemy podnie'3 temperatur! o 5 stopni Celsjusza.

W takim przypadku, ka$dy z ml wody, jak1 dysponujemy, potrzebuje 5 cal, lub te$ inaczej 5000 cal potrzeba na ka$dy litr

wody.

Je'li podgrzejemy wod! do 100°C (stan wrzenia), ka$dy ml wrz1cej wody da nam 75 cal zanim osi1gnie temperatur!

25°C, kiedy to proces wymiany ciepła ma zosta3 zako6czony. A zatem, aby uzyska3 5000 cal b!dziemy potrzebowali 67

ml wrz1cej wody na ka$dy litr wody z naszego akwarium. Tak wi!c, do 100 litrowego zbiornika zu$yjemy 6,7 l wrz1cej

wody. W rezultacie uzyskamy 106,7 l wody o temperaturze 25°C.

Zasada jak1 posłu$ymy si! w czasie wylicze6 wygl1da tak…. V aad = V initial * (@T 1 / @T 2 )

OK, nie panikujmy – jeszcze nie teraz…. To naprawd bardzo łatwe.

V aad to ilo#3 wody jak! musimy doda3. Chcemy j1 przecie$ pozna3?

V initial to ilo#3 wody jak! chcemy ogrza3. Z pewno'ci1 ju$ j1 znamy. Obie warto'ci musimy wyrazi3 w tych samych

jednostkach; obie musz1 zosta3 zapisane w galonach albo w mililitrach, litrach czy jakiejkolwiek innej jednostce.

@T 1 to ró-nica w stopniach (F lub C) pomi"dzy temperatur! wody w akwarium a temperatur!, któr! chcemy

uzyska3. Je'li nasza woda ma temperatur! 20°C a chcemy aby miała 25°C to warto'3 aT 1 wynosi 5. Proste – czy$ nie?

Nawet je'li chcemy ochłodzi3 wod! (z 25°C na 20°C) to liczba ta cały czas wynosi 5 (nie -5).

@T 2 to ró-nica pomi"dzy temperatur! wody, która podgrzali#my a temperatur! wody jak! chcemy uzyska3 w

akwarium. Je'li podgrzali'my wod! do 100°C a chcemy aby woda w akwarium osi1gn!ła temperatur! 25°C to liczba ta

wynosi 75. Musimy wi!c ju$ teraz tylko wykona3 obliczenia. Nie wa$ne jest czy u$yjemy stopni Celsjusza czy Farenheita,

wa$ne jest natomiast aby'my nie u$ywali obu skal jednocze'nie.

Ten artykuł (jak i wszystkie, które do tej pory napisałem w ramach realizacji mojego hobby) jest do ' uproszczony. Celem jest przecie5 podanie wiedzy

w formie, która b dzie zrozumiała dla jak najwi kszej liczby hobbystów. Mam nadziej , 5e wszystkie te uproszczenia nie zanudz tych, którzy ju5 znaj

ten temat.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: